당신은 주제를 찾고 있습니까 “szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej – Ocena ryzyka zawodowego – gotowy arkusz do użycia“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Małgorzata Kelner – BHP ELITE-SUPPORT 이(가) 작성한 기사에는 조회수 4,879회 및 좋아요 76개 개의 좋아요가 있습니다.
Table of Contents
szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Ocena ryzyka zawodowego – gotowy arkusz do użycia – szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Arkusz i linki do stron, o których wspominam w nagraniu dostępne są na grupie FB https://www.facebook.com/groups/747136775852895/
EDIT: Zgodnie z Rozporządzaniem w sprawie dokumentacji pracowniczej z dnia 10 grudnia 2018 r. w części B powinno znaleźć się potwierdzenie poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony prze zagrożeniami. Zatem powinny funkcjonować osobne oświadczenia, choć z mojej praktyki wynika, że lista nie jest błędem i kontrole przechodziły bez problemu.
Subskrybuj mój kanał jeśli chcesz być na bieżąco z nowościami.
Zachęcam także do zapisania się na newsletter ELITE-SUPPORT https://landing.mailerlite.com/webforms/landing/y2o7k1
szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Metoda PN-18002 – ocena ryzyka zawodowego – BHPEX
Przedstawiona w normie PN-N-18002 matrycowa metoda oceny ryzyka jest metodą przeznaczoną do jakościowego oszacowania ryzyka zawodowego. W metodzie szacuje się …
Source: www.bhpex.pl
Date Published: 2/19/2022
View: 7606
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD … – PIP
Określenie poziomu ryzyka jest również możliwe w skali pięciostopniowej, … Metoda pozwala na jakościowe oszacowanie ryzyka i korzysta również z dwóch …
Source: www.pip.gov.pl
Date Published: 12/17/2021
View: 362
Jak oszacować ryzyko zawodowe związane ze …
W polskiej normie PN-N-18002:2000 zaleca się oszacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej, zgodnie z tablicą1 lub w skali pięciostopniowej, …
Source: archiwum.ciop.pl
Date Published: 8/17/2021
View: 8480
Ocena ryzyka zawodowego motodą normy PN-N-18002:2011
Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka w skali trójstopniowej (tablica 1 lub pięciostopniowej (tablica 2). Tablica …
Source: asystentbhp.pl
Date Published: 11/19/2022
View: 4771
Ocena ryzyka zawodowego wg polskiej normy PN-N-18002
Ocena ryzyka zawodowego PN-N-18002 to dokładne i precyzyjne obserwowanie ( różne od potocznego z właściwą sobie analizą ) przebiegu procesów pracy oraz …
Source: ryzykazawodowe.pl
Date Published: 2/24/2022
View: 1058
Metoda według Polskiej Normy PN-N-18002:2011
Polska Norma PN-N-18002:2011 zawiera ogólne wytyczne co do metody przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego. Znajdziemy tam również sposób szacowania ryzyka …
Source: www.ryzykozawodowe-online.pl
Date Published: 11/14/2021
View: 2236
RYZYKO ZAWODOWE W BUDOWNICTWIE
Postępowanie przy wartościowaniu w skali trójstopniowej ryzyka zawodowego … obiektu, entyfikację zagrożeń i szacowanie ryzyka. [9]. Charakterystyka.
Source: bhp.org.pl
Date Published: 7/9/2022
View: 3949
dokumentacja oceny ryzyka zawodowego wg PN-N-18002.pdf
skale, których stosowanie nie wymaga szerokiej wiedzy eksperckiej. W normie PN-N-18002 przedstawiona jest trójstopniowa skala szacowania ryzyka.
Source: wpr.pl
Date Published: 10/7/2021
View: 3150
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
W normie PN-N-18002 przedstawiona jest pięciostopniowa skala szacowania ryzyka. Tabela nr 1 (źródło: PN-N-18002). OSZACOWANIE. RYZYKA. ZAWODOWEGO.
Source: www.spec-bhp.pl
Date Published: 9/27/2022
View: 2677
주제와 관련된 이미지 szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Ocena ryzyka zawodowego – gotowy arkusz do użycia. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej
- Author: Małgorzata Kelner – BHP ELITE-SUPPORT
- Views: 조회수 4,879회
- Likes: 좋아요 76개
- Date Published: 2020. 12. 6.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=5Ov9qUh6eI0
W jakiej skali określamy ryzyko zawodowe?
wysoce prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika. Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka w skali trójstopniowej (tablica 1 lub pięciostopniowej (tablica 2).
Na czym polega szacowanie ryzyka zawodowego?
Ocenę ryzyka zawodowego można rozumieć jako dokładne sprawdzenie i ocenę, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować czy zastosowano wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenia oraz określić, co należy jeszcze zrobić, aby do tego doprowadzić.
Jak wybrać metodę oceny ryzyka zawodowego?
Za optymalną należy uznać skalę pięciostopniową, która daje zadowalające wyniki przy zachowaniu prostego postępowania. Wybierając metodę należy zapoznać się z cechami charakterystycznymi danej grupy. Metody matrycowe są przeważnie dwuparametrowe, wyjątkiem jest tu metoda JSA (analiza bezpieczeństwa pracy).
Jak można określić prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka?
Jedno z najprostszych podejść do szacowania prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka głównego wymaga, w pierwszej kolejności, oceny prawdopodobieństwa wystąpienia podprzyczyn, a następnie ich zsumowania. Analizowanym podprzyczynom warto nadać też wagi obrazujące ich wpływ na wystąpienie danego zjawiska.
Jak obliczyć wartość ryzyka?
- S – możliwych skutków (następstw) zagrożenia.
- E – ekspozycji (narażenia) na zagrożenie.
- P – prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia.
Jak obliczyc ocenę ryzyka?
Metoda RISK SCORE jest prostą metodą, w której wykorzystuje się trzy parametry mierzenia ryzyka: skutki/straty (S), ekspozycja (E), i prawdopodobieństwo (P). Wartościowanie ryzyka następuję poprzez przemnożenie wartości punktacyjnych z każdego parametru.
Jak często przeprowadza się ocenę ryzyka zawodowego?
Przepisy nie określają jak często dokonywać oceny ryzyka. Polska Norma PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego – traktuje ocenę ryzyka jako proces ciągły, dający podstawy do poprawy warunków bhp.
Od czego zależy poziom ryzyka zawodowego?
Metody oceny ryzyka zawodowego
Do oceny za jej pomocą korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw zagrożeń występujących na stanowisku pracy, prawdopodobieństwa wystąpienia tych zagrożeń.
Jakie elementy składają się na ryzyko zawodowe?
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia różnych wypadków związanych z wykonywanymi obowiązkami, które zostały wyszczególnione w umowie o pracę. Ryzyko zawodowe może być związane z wystąpieniem choroby zawodowej, kalectwem lub utratą życia.
Jakie są metody i techniki analizy ryzyka?
Istnieją 3 metody szacowania ryzyka: metoda ilościowa. metoda jakościowa. metoda mieszana.
Od czego zależy wybór metody oceny ryzyka zawodowego?
Przepisy nie określają jednej obowiązującej metody oceny ryzyka zawodowego. Decyzję o wyborze metody oceny ryzyka zawodowego podejmuje osoba uprawniona lub zespół oceniający takie ryzyko, mający odpowiednie kwalifikacje, doświadczenie oraz umocowanie decyzyjne w całej strukturze zakładu pracy.
Jak zdefiniować ryzyka?
“Ryzyko (risk) – prawdopodobieństwo, że podmiot gospodarczy poniesie straty w następstwie podjęcia danej decyzji ekonomicznej. Także takie działanie czy przedsięwzięcie, w którym nie wszystkie zmienne są oszacowane lub nie dadzą się oszacować na bazie rachunku prawdopodobieństwa.
Jakie są rodzaje ryzyka?
| Ryzyko systematyczne | Ryzyko specyficzne |
|---|---|
| ryzyko walutowe | ryzyko zarządzania |
| ryzyko rynku | ryzyko biznesowe |
| ryzyko siły nabywczej | ryzyko finansowe |
| ryzyko polityczne | ryzyko bankructwa |
Co to jest metoda Cramm?
CRAMM (CCTA Risk Analysis and Management Method) – metoda realizująca wymagania norm poprzez analizę luk i opracowywanie programu poprawy bezpieczeństwa, tworzenie rejestru zasobów informacji, definiowanie zakresu zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz poprzez tworzenie dokumentacji wdrożonych środków zaradczych.
Jakie elementy składają się na ryzyko zawodowe?
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia różnych wypadków związanych z wykonywanymi obowiązkami, które zostały wyszczególnione w umowie o pracę. Ryzyko zawodowe może być związane z wystąpieniem choroby zawodowej, kalectwem lub utratą życia.
Co powinna zawierać ocena ryzyka zawodowego?
zawierać opis ocenianego stanowiska pracy, wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy, niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz datę oceny i osobę, która ją przeprowadziła.
Co powinien zawierać dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego?
- opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:
- stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów.
- wykonywanych zadań
- niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy występujących na stanowisku.
Jakie obciążenia fizyczne występują na stanowisku biurowym?
obciążenia fizyczne (mięśniowo-szkieletowe)
Konsekwencją unieruchomienia jest niekorzystne obciążenie kręgosłupa (wzrost ciśnienia krążków), statyczne obciążenie mięśni tułowia i pleców, które sprzyja tworzeniu się nieprawidłowych krzywizn kręgosłupa.
ocena ryzyka zawodowego
Ocena ryzyka zawodowego to uważne przyjrzenie się przebiegowi wykonywania pracy oraz miejscu i warunkom jej wykonywania, a następnie ustalenie i zapisanie, jakie czynniki (np. narzędzia, urządzenia, substancje chemiczne, hałas lub inne czynniki środowiska pracy) mogą mieć niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie pracownika zatrudnionego na tym stanowisku. Następnym krokiem jest oszacowanie i stwierdzenie, czy ryzyko na ocenianym stanowisku pracy związane z dostrzeżonymi niekorzystnymi czynnikami jest dopuszczalne lub niedopuszczalne.
Możemy przyjąć, że ryzyko jest dopuszczalne wówczas, gdy zastosowano wystarczające środki chroniące pracownika przed oddziaływaniem czynników niekorzystnych. W przeciwnym wypadku, ryzyko będzie niedopuszczalne i wówczas należy spowodować zastosowanie dodatkowych, skutecznych środków ochrony.
Jedna z popularniejszych metod oceny ryzyka zawodowego jest przeprowadzana w oparciu o wspomnianą wyżej serię polskich norm o numeracji 18000.
Chodzi o normy:
PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania.
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania. PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. PN-N-18004:2001 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne.
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne. Uzupełniające zastosowanie ma norma PN-EN-1050:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo. Zasady oceny ryzyka.
Przy ocenie ryzyka, związanego z oddziaływaniem czynników mierzalnych, tzn. takich których wielkość oddziaływania można odnieść do określonych w normach lub przepisach wartości, można zastosować trójstopniową lub pięciostopniową skalę ryzyka.
Pracodawco! Kup gotową dokumentację oceny ryzyka zawodowego metodą PN-N-18002 i przygotuj się na kontrolę z Państwowej Inspekcji Pracy. Uniknij kary, kupując ocenę ryzyka zawodowego w najniższej cenie w Polsce. Przejdź do sklepu
W PN-18002 podano algorytm na określenie ryzyka zawodowego w trójstopniowej skali ryzyka, dotyczy on NDN oraz NDS i NDSCh czynników szkodliwych. Jeżeli w zakładzie pracy zmierzono NDS-y i NDN-y, powinno się stosować właśnie tę metodę.
W tej procedurze proces oceny ryzyka poddaje się iteracji, czyli krokowemu, przybliżającemu powtarzaniu badania. Zagrożenie ustalone w wyniku badania powinno być usunięte, bądź ograniczone poprzez dobór odpowiednich środków ochrony.
Metoda PN-18002 – ocena ryzyka zawodowego za pomocą matrycy ryzyka
Przedstawiona w normie PN-N-18002 matrycowa metoda oceny ryzyka jest metodą przeznaczoną do jakościowego oszacowania ryzyka zawodowego. W metodzie szacuje się parametry ryzyka, którymi są możliwe spowodowane zdarzeniem ciężkości następstw (skutki) oraz prawdopodobieństwo, z jakim następstwa te mogą wystąpić. Wartościowanie ryzyka przeprowadzane jest przez odczytanie jego wartości z matrycy.
Szacowanie ciężkości następstw i prawdopodobieństwa następstw, odbywa się w skali trójstopniowej dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę wartości parametrów ryzyka przedstawiono w tabelach szacowanie ciężkości następstw oraz szacowanie prawdopodobieństwa następstw.
Szacowanie ciężkości następstw Następstwa Charakterystyka O małej szkodliwości Urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy; są to: czasowe pogorszenie stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienie oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp. O średniej szkodliwości Urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia drugiego stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp. O dużej szkodliwości Urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć; są to np. oparzenia trzeciego stopnia, oparzenia drugiego stopnia na dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego, w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma itp.
Szacowanie prawdopodobieństwa następstw Prawdopodobieństwo Charakterystyka Mało prawdopodobne Następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika. Prawdopodobne Następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika. Wysoce prawdopodobne Następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.
Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka w skali trójstopniowej – tabela poniżej:
Wartościowanie ryzyka w skali trójstopniowej (PN-N-18002) Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne Małe 1 Małe 1 Średnie 2 Prawdopodobne Małe 1 Średnie 2 Duże 4 Wysoce prawdopodobne Średnie 2 Duże 3 Duże 3
Norma zaleca również – w zależności od poziomu wartościowania ryzyka – podjęcie niezbędnych działań profilaktycznych zgodnie z tabelą:
Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka w skali trójwarstwowej Ryzyko Wartościowanie ryzyka Działania profilaktyczne Duże Niedopuszczalne Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast, np. przez zastosowanie środków ochronnych. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Średnie Dopuszczalne Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Małe Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najmniej na tym samym poziomie.
Przykład
Ryzyko robotnika drogowego związane z potrąceniem przez ruchome obiekty- rozścielacze, walce, samochody.
Źródłem zagrożenia jest praca obok poruszających się maszyn. Największym możliwym skutkiem jest śmierć, w związku z czym szacuje się ciężkość następstw zgodnie z metodą: Ciężkość następstw: duża – śmierć.
W rejestrze wypadków nie zanotowano potrącenia ze skutkiem śmiertelnym, w związku z czym prawdopodobieństwo następstw szacuje się: Prawdopodobieństwo następstw: mało prawdopodobne.
Dla tak oszacowanych parametrów poziom ryzyka: Ryzyko: średnie.
Działania profilaktyczne:
W metodzie wg normy PN-N-18002:2000 poziomom ryzyka zostały przypisane działania profilaktyczne, dla ryzyka średniego, o poziomie dopuszczalnym, zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.
Dostępne w naszym sklepie karty oceny ryzyka zawodowego metodą wg Polskiej Normy PN-N-18002, spełniają wymagania Państwowej Inspekcji Pracy i są dostępne od ręki. Przejdź do sklepu
Ocena ryzyka zawodowego dla czynników mierzalnych za pomocą matrycy ryzyka wg normy PN-N-18002
Wśród czynników występujących w środowisku pracy można wyróżnić takie, których oddziaływanie na pracownika można charakteryzować wielkościami mierzalnymi. Przykładami takich czynników mogą być: hałas – charakteryzowany jego natężeniem, zapylenie – charakteryzowane jego stężeniem itp. Czynniki te można nazwać czynnikami mierzalnymi. Pozostałe czynniki środowiska pracy, np. niebezpieczne czynniki o charakterze mechanicznym, których źródłem zagrożenia są części maszyn, są czynnikami niemierzalnymi.
Ocenę ryzyka dla czynników mierzalnych można prowadzić ilościowo na podstawie wyników pomiarów czynników środowiska pracy i ich dopuszczalnych wartości określonych w normach i przepisach. Metodę oceny ryzyka zawodowego wykorzystującą tę zasadę przedstawiono w normie PN-N-18002. Nie wyklucza to zastosowania pozostałych metod do oceny ryzyka zawodowego, związanego z czynnikami mierzalnymi.
W metodzie tej podstawowym kryterium wartościowania ryzyka zawodowego są wymagania przepisów i norm. W przypadku braku wymagań określonych w przepisach i normach należy opracować własne kryteria, opierając się na opinii ekspertów oraz doświadczeniu zakładu i jego pracowników.
Wartościowanie ryzyka zawodowego polega tu na szacowaniu zmierzonej w środowisku pracy wielkości, charakteryzującej narażenie i porównaniu jej z wartościami dopuszczalnymi. Zasadę wartościowania przedstawiono w tabeli poniżej:
Wartościowanie ryzyka dla czynników mierzalnych Wielkość charakteryzująca narażenie Wartość ryzyka P > P max duża P max ≥ P ≥ 0.5 P max średnia P < 0.5 P max mała gdzie: P max – wartość dopuszczalnej wielkości charakteryzującej narażenie, ustalona na podstawie obowiązujących przepisów i norm lub, jeżeli przepisy i normy nie istnieją, innych wymagań, wytycznych, opinii ekspertów itp., np.: NDS – najwyższe dopuszczalne stężenie. – najwyższe dopuszczalne stężenie. NDN – najwyższe dopuszczalne natężenie. Przy zastosowaniu środków ochrony indywidualnej wartościowane według przedstawionej zasady ryzyko zawodowe można zmniejszyć o jeden poziom, np. z dużego na średnie. Przy wartościowaniu ryzyka zawodowego dla grup pracowników podlegających szczególnej ochronie (kobiety w ciąży i w okresie karmienia oraz młodociani) wartościowane ryzyko zawodowe należy zwiększyć o jeden poziom, np. ze średniego na duże. W zależności od wartościowanego poziomu ryzyka norma zaleca podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych. Działania te przestawiono w części opisującej matrycową metodę oceny ryzyka zawodowego wg normy PN-N-18002, tabela: Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka w skali trójstopniowej. Przykład Ryzyko operatora pilarki tarczowej związane z zapyleniem powietrza. Źródło zagrożenia: jest pyt drewna; pomiar zapylenia na stanowisku 2,0 mg/m3, NDS = 4 mg/m3. Wartościując ryzyko (zgodnie z tabelą wartościowania ryzyka dla czynników mierzalnych) P = 0,5 NDS. Ryzyko: średnie. Działania profilaktyczne: W metodzie wg normy PN-N-18002:2000 poziomom ryzyka zostały przypisane działania profilaktyczne, i tak dla ryzyka średniego o poziomie dopuszczalnym, zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.
KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA (Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWAŃ)
Metoda oceny ryzyka wg polskiej normy PN-N-18002
W metodzie tej korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw (skutków) występujących na stanowisku pracy zagrożeń oraz prawdopodobieństwa z jakim następstwa te (urazy, choroby) mogą wystąpić. Szacowanie zarówno ciężkości następstw jak i ciężkości ich wystąpienia określa na trzech poziomach: małym, średnim i dużym dla każdego występującego zagrożenia, zgodnie z wyżej przedstawioną (w ULOTCE “Ocena ryzyka zawodowego w małych przedsię-biorstwach) tabelą. Zgodnie z tą tabelą następuje (po oszacowaniu parametrów ryzyka) określenie poziomu ryzyka – w skali trójstopniowej, jako małego, średniego i dużego, tj. wg schematu podanego w poniższej tabelce:
Określenie poziomu ryzyka jest również możliwe w skali pięciostopniowej, jak w poniższej tabelce:
Norma PN-N-18002 wprost zaleca podejmowanie niezbędnych działań zapobiegaw-czych w zależności od poziomu określonego ryzyka, które przedstawia (w przypadku skali trójstopniowej) następująca tabela:
PRZYKŁAD
Stanowisko pracy: kierowca samochodu dostawczego, dla zagrożenia wypadkiem komunikacyjnym:
ciężkość następstw DUŻA (ewentualność ciężkich dolegliwości, a nawet śmierci)
prawdopodobieństwo MAŁE (firma nie odnotowała wypadków komunika-. cyjnych przez ponad 20 lat, obsługuje głównie . sklepy osiedlowe w mieście do 20 tys. mieszk.)
Oznacza to ryzyko zawodowe na poziomie ŚREDNIM, czyli dopuszczalne lecz wymagające planowania i realizacji działań ukierunkowanych na jego zmniej-szenie.
METODA WSTĘPNEJ ANALIZY ZAGROŻEŃ (tzw. metoda PHA, z ang. Preliminary Hazard Analysis)
Metoda pozwala na jakościowe oszacowanie ryzyka i korzysta również z dwóch parametrów:
S – wielkości (stopnia) ewentualnej szkody i P – prawdopodobieństwa powstania takiej szkody.
Parametr wielkość szkody (S) przyjmuje wartości 1 – 6 według następującego zestawienia:
Wielkość szkody:
1. niewielka, znikome urazy, szkody nieznaczne
2. lekkie obrażenia, szkody wymierne
3. ciężkie obrażenia, szkody znaczne
4. wypadek śmiertelny ednej osoby, szkody ciężkie
5. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody na terenie przedsiębiorstwa
6. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody poza terenem przedsiębiorstwa
Prawdopodobieństwo powstania szkody (P) przyjmuje wartości 1 – 6 według nastę-pującego zestawienia:
Powstanie szkody:
1. nieprawdopodobne
2. mało prawdopodobne, szkoda powstaje raz na 10 lat
3. szkoda może się wydarzyć raz w roku
4. dosyć częste, szkoda może się wydarzyć raz w miesiącu
5. częste, szkoda może się wydarzyć raz na tydzień
6. bardzo prawdopodobne
Po oszacowaniu parametrów S i P ryzyko określane (wartościowane) jest według poniższej tabeli:
Ryzyko określane jest na trzech poziomach:
1 – 3 akceptowalne
4 – 9 dopuszczalna akceptowalność ryzyka po przeprowadzeniu oceny
powyżej 10 ryzyko niedopuszczalne
PRZYKŁAD
Stanowisko pracy: bibliotekarz, dla zagrożenia uderzeniem przez spadające przedmioty:
wielkość szkody S = 2 (lekkie obrażenia)
prawdopodobieństwo szkody P = 3 (może zdarzyć się raz w roku, w bibliotece panuje porządek)
Oznacza to ryzyko na poziomie 6, czyli dopuszczalna jest akceptacja ryzyka po przeprowadzeniu oceny.
METODA OCENY RYZYKA PRZY POMOCY WSKAŹNIKA RYZYKA – RISC SCORE
Zgodnie z tą metodą poziom ryzyka określa się jako iloczyn trzech parametrów:
S – możliwych skutków (następstw) zagrożenia
E – ekspozycji (narażenia) na zagrożenie
P – prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia
Parametry te szacuje się następująco:
Po określeniu wskaźnika ryzyka (jako iloczynu oszacowanych parametrów S, E i P) można przystąpić do wartościowania ryzyka (zawsze dla konkretnego zagrożenia na stanowisku pracy) według poniższej tabelki:
PRZYKŁAD
Stanowisko pracy: murarz-tynkarz, dla zagrożenia upadkiem na niższy poziom (np. podczas prac na rusztowaniach lub podnośniakch):
możliwe skutki zagrożenia S = 15 (bardzo duże, jedna ofiara śmiertelna)
ekspozycja (narażenie) na zagrożenie E = 6 (częsta – codzienna)
prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P = 0,5 (zdarzenie sporadycznie możliwe, na budowie przestrzega się przepisów)
Oznacza to ryzyko na poziomie 45 (15 x 6 x 0,5), czyli małe, przy czym potrzebne jest kontrolowanie tego zagrożenia.
METODA OCENY RYZYKA PRZY POMOCY ANALIZY BEZPIECZEŃSTWA PRACY
(tzw. metoda JSA, z ang. Job Safety Analysis)
Zgodnie z tą metodą poziom ryzyka określa się jako funkcję dwóch parametrów: konsekwencji (skutku) zdarzenia i prawdopodobieństwa konsekwencji zdarzenia. Prawdopodobieństwo konsekwencji zdarzenia określa się natomiast jako sumę trzech parametrów:
F – częstotliwość występowania zagrożenia;
O – prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia;
A – możliwość uniknięcia lub zmniejszenia skutków zdarzenia
Parametry te szacuje się następująco:
Konsekwencje (skutek) zdarzenia szacowane są według poniższej tabelki:
Po określeniu prawdopodobieństwa konsekwencji zdarzenia, jako sumy oszacowanych dla danego zagrożenia na stanowisku pracy parametrów F, O i A oraz określeniu klasy konsekwencji zdarzenia, można przystąpić do wartościowania ryzyka zgodnie z poniższą tabelką:
Wartości 1-2: oznaczają ryzyko pomijalne, 3-5 ryzyko akceptowalne,
a 6-8 ryzyko nieakceptowalne.
PRZYKŁAD
Stanowisko pracy: malarz, dla zagrożenia zaprószeniem oczu, pyłami:
Częstotliwość występowania zagrożenia: F = 5 (codziennie)
Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia: O = 4 (prawdopodobne)
Możliwość uniknięcia lub zmniejszenia skutków zdarzenia: A = 1 (oczywiste)
Stąd prawdopodobieństwu konsekwencji zdarzenia przypisujemy wartość 10 (5 + 4 + 1).
Natomiast klasę konsekwencji zdarzenia możemy, zgodnie z powyższą, właściwą tabelką, określić jako C2 (konsekwencja zdarzenia wiążą się z krótką niezdolnością do pracy).
Następnie z tabelki wartościowania ryzyka odczytujemy jego wartość jako 4, co oznacza, ze mamy do czynienia z ryzykiem akceptowalnym.
Ocena ryzyka zawodowego motodą normy PN-N-18002:2011
Przedstawiona w normie PN-N-18002 matrycowa metoda oceny ryzyka jest metodą indukcyjną, przeznaczoną do jakościowego oszacowania ryzyka zawodowego. Jest wzorowana na metodzie przedstawionej w normie brytyjskiej BS 8800.
Metoda zakłada możliwość powstania wypadku i szacuje jakościowo parametry ryzyka, którymi są możliwe spowodowane zdarzeniem ciężkości następstw (skutki) oraz prawdopodobieństwo, z jakim następstwa te mogą wystąpić.
Analiza ryzyka obejmuje etapy:
— określenie granic obiektu, dla którego wykonywana jest ocena ryzyka,
— sporządzenie listy zidentyfikowanych zagrożeń,
— oszacowanie ryzyka, tzn. określenie możliwych następstw i prawdopodobieństwa następstw, z jakim mogą one wystąpić,
— wartościowanie ryzyka przeprowadzane jest przez odczytanie jego wartości z matrycy.
Szacowanie następstw i prawdopodobieństwa następstw odbywa się w skali trójstopniowej dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę wartości parametrów ryzyka przedstawiono poniżej.
Ciężkość następstw
Następstwa/ Charakterystyka
o małej szkodliwości – urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy; są to czasowe pogorszenie stanu zdrowia, takie jak: niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienie oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp.,
o średniej dolegliwości – urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia drugiego stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp.,
o dużej szkodliwości – urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć; są to np. oparzenia trzeciego stopnia, oparzenia drugiego stopnia o dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma, itp
Prawdopodobieństwo następstw
Prawdopodobieństwo/ Charakterystyka
mało prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika,
prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika,
wysoce prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.
Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka w skali trójstopniowej (tablica 1 lub pięciostopniowej (tablica 2).
Tablica 1. Wartościowanie ryzyka w skali trójstopniowej (PN-N-18002)
Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne Małe 1 Małe 1 Średnie 2 Prawdopodobne Małe 1 Średnie 2 Duże 3 Wysoce prawdopodobne Średnie 2 Duże 3 Duże 3
Tablica 2. Wartościowanie ryzyka w skali pięciostopniowej (PN-N-18002)
Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne Bardzo małe 1 Małe 2 Średnie 3 Prawdopodobne Małe 2 Średnie 3 Duże 4 Wysoce prawdopodobne Średnie 3 Duże 4 Bardzo duże 5
Norma zaleca również w zależności od poziomu wartościowania ryzyka podjęcie niezbędnych działań profilaktycznych (tablica 3 i 4).
Tablica 3. Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka skali trójstopniowej
Poziom ryzyka Wartościowanie ryzyka Działania profilaktyczne Duże Niedopuszczalne Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast, np. przez zastosowanie środków ochronnych. Planowanej pracy nie należy rozpoczynać do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Średnie Dopuszczalne Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Małe Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozo-staje, co najmniej na tym samym poziomie.
Tablica. 4. Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka w skali pięciostopniowej
Poziom ryzyka Wartościowanie ryzyka Działania profilaktyczne Bardzo duże Niedopuszczalne Pracy nie należy rozpoczynać ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Duże Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast. Planowanej pracy nie należy rozpoczynać do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Średnie Dopuszczalne Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Małe Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszenia poziomu ryzyka zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najmniej na tym samym poziomie. Bardzo małe Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań.
PRZYKŁAD:
Jednym z zagrożeń kasjerki w banku jest napad. Skutkiem takiego wydarzenia może być śmierć. Kasjerka pracuje codziennie. Stosowane są wszystkie możliwe zabezpieczenia, a ponadto kasjerki są szkolone, jak należy postępować w razie napadu. W tym banku nigdy nie było takiego wydarzenia.
Największym zdroworozsądkowym skutkiem napadu może być śmierć, z tablicy „Ciężkość następstw” należy wybrać następstwa „O dużej szkodliwości”.
Z tablicy „Prawdopodobieństwo następstw” należy wybrać „Mało prawdopodobne”, ponieważ w tym banku nie było napadu.
Szacowanie parametrów ryzyka:
— ciężkość następstw: duża szkodliwość – śmierć,
—prawdopodobieństwo następstw: mało prawdopodobne – następstwa zagrożenia, które nie powinno wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.
Wartościowanie ryzyka:
Na przecięciu wartości (tablica 1 – skala trójstopniowa) poziomo „mało prawdopodobne” i pionowo „szkodliwość duża” otrzymujemy wartość ryzyka „ryzyko średnie”, a więc ryzyko dopuszczalne.
Działania profilaktyczne:
Dla ryzyka średniego o poziomie dopuszczalnym „zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego”.
Opracowano na podstawie: dr inż. Iwona Romanowska-Słomka, dr inż. Adam Słomka Ocena ryzyka zawodowego – książka wraz z płytą CD
Ocena ryzyka zawodowego motodą normy PN-N-18002:2011
Przedstawiona w normie PN-N-18002 matrycowa metoda oceny ryzyka jest metodą indukcyjną, przeznaczoną do jakościowego oszacowania ryzyka zawodowego. Jest wzorowana na metodzie przedstawionej w normie brytyjskiej BS 8800.
Metoda zakłada możliwość powstania wypadku i szacuje jakościowo parametry ryzyka, którymi są możliwe spowodowane zdarzeniem ciężkości następstw (skutki) oraz prawdopodobieństwo, z jakim następstwa te mogą wystąpić.
Analiza ryzyka obejmuje etapy:
— określenie granic obiektu, dla którego wykonywana jest ocena ryzyka,
— sporządzenie listy zidentyfikowanych zagrożeń,
— oszacowanie ryzyka, tzn. określenie możliwych następstw i prawdopodobieństwa następstw, z jakim mogą one wystąpić,
— wartościowanie ryzyka przeprowadzane jest przez odczytanie jego wartości z matrycy.
Szacowanie następstw i prawdopodobieństwa następstw odbywa się w skali trójstopniowej dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę wartości parametrów ryzyka przedstawiono poniżej.
Ciężkość następstw
Następstwa/ Charakterystyka
o małej szkodliwości – urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy; są to czasowe pogorszenie stanu zdrowia, takie jak: niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienie oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp.,
o średniej dolegliwości – urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia drugiego stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp.,
o dużej szkodliwości – urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć; są to np. oparzenia trzeciego stopnia, oparzenia drugiego stopnia o dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma, itp
Prawdopodobieństwo następstw
Prawdopodobieństwo/ Charakterystyka
mało prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika,
prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika,
wysoce prawdopodobne – następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.
Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka w skali trójstopniowej (tablica 1 lub pięciostopniowej (tablica 2).
Tablica 1. Wartościowanie ryzyka w skali trójstopniowej (PN-N-18002)
Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne Małe 1 Małe 1 Średnie 2 Prawdopodobne Małe 1 Średnie 2 Duże 3 Wysoce prawdopodobne Średnie 2 Duże 3 Duże 3
Tablica 2. Wartościowanie ryzyka w skali pięciostopniowej (PN-N-18002)
Ciężkość następstw Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne Bardzo małe 1 Małe 2 Średnie 3 Prawdopodobne Małe 2 Średnie 3 Duże 4 Wysoce prawdopodobne Średnie 3 Duże 4 Bardzo duże 5
Norma zaleca również w zależności od poziomu wartościowania ryzyka podjęcie niezbędnych działań profilaktycznych (tablica 3 i 4).
Tablica 3. Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka skali trójstopniowej
Poziom ryzyka Wartościowanie ryzyka Działania profilaktyczne Duże Niedopuszczalne Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast, np. przez zastosowanie środków ochronnych. Planowanej pracy nie należy rozpoczynać do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Średnie Dopuszczalne Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Małe Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozo-staje, co najmniej na tym samym poziomie.
Tablica. 4. Działania profilaktyczne dla wartościowania ryzyka w skali pięciostopniowej
Poziom ryzyka Wartościowanie ryzyka Działania profilaktyczne Bardzo duże Niedopuszczalne Pracy nie należy rozpoczynać ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Duże Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z już wykonywaną pracą, to działania w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast. Planowanej pracy nie należy rozpoczynać do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego. Średnie Dopuszczalne Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego. Małe Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszenia poziomu ryzyka zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najmniej na tym samym poziomie. Bardzo małe Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań.
PRZYKŁAD:
Jednym z zagrożeń kasjerki w banku jest napad. Skutkiem takiego wydarzenia może być śmierć. Kasjerka pracuje codziennie. Stosowane są wszystkie możliwe zabezpieczenia, a ponadto kasjerki są szkolone, jak należy postępować w razie napadu. W tym banku nigdy nie było takiego wydarzenia.
Największym zdroworozsądkowym skutkiem napadu może być śmierć, z tablicy „Ciężkość następstw” należy wybrać następstwa „O dużej szkodliwości”.
Z tablicy „Prawdopodobieństwo następstw” należy wybrać „Mało prawdopodobne”, ponieważ w tym banku nie było napadu.
Szacowanie parametrów ryzyka:
— ciężkość następstw: duża szkodliwość – śmierć,
—prawdopodobieństwo następstw: mało prawdopodobne – następstwa zagrożenia, które nie powinno wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.
Wartościowanie ryzyka:
Na przecięciu wartości (tablica 1 – skala trójstopniowa) poziomo „mało prawdopodobne” i pionowo „szkodliwość duża” otrzymujemy wartość ryzyka „ryzyko średnie”, a więc ryzyko dopuszczalne.
Działania profilaktyczne:
Dla ryzyka średniego o poziomie dopuszczalnym „zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego”.
Opracowano na podstawie: dr inż. Iwona Romanowska-Słomka, dr inż. Adam Słomka Ocena ryzyka zawodowego – książka wraz z płytą CD
O OCENIE RYZYKA ZAWODOWEGO INFORMACJA WPROWADZAJĄCA
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy (Polska Norma PN-N-18002).
Ocenę ryzyka zawodowego można rozumieć jako dokładne sprawdzenie i ocenę, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować czy zastosowano wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenia oraz określić, co należy jeszcze zrobić, aby do tego doprowadzić.
Ocena ryzyka prowadzi do upewnienia się, że prawdopodobieństwo, iż ktoś ulegnie wypadkowi lub zachoruje wskutek występowania zagrożeń w miejscu pracy, jest na możliwie najniższym poziomie. Ma to wpływ na “kondycję” przedsiębiorstwa bowiem wypadki przy pracy i choroby zawodowe negatywnie na nią wpływają m.in. poprzez zmniejszanie wydajności pracy i produkcji, opcję ponoszenia zwiększonej składki ubezpieczeniowej (kosztów ubezpieczenia), koszty ewentualnego uczestniczenia w postępowaniach sądowych, itd.
Najważniejsze jest jednak określenie jak znaczące zagrożenia występują w miejscu pracy i czy zapobiega się im przy pomocy właściwych i wystarczających środków zaradczych. Przykładowo: porażenie prądem elektrycznym może być śmiertelne, ale jego ryzyko jest bardzo małe w środowisku biurowym – oczywiście pod warunkiem, że elementy pod napięciem są dobrze izolowanie, a części metalowe dobrze uziemione.
Ocena ryzyka zawodowego, do której zobowiązany jest każdy pracodawca okazała się fundamentalnym narzędziem służącym bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników w miejscu pracy, a jej regularne przeprowadzanie najprostszą drogą do stworzenia w przedsiębiorstwie bezpiecznych warunków pracy i kontrolowania stanu zagrożeń w miejscu pracy.
Ocena ryzyka zawodowego prowadzi do ochrony ludzkiego zdrowia i życia i służy oszczędzaniu pracownikom i pracodawcom stresu, strat finansowych i innych kłopotów związanych z ewentualnymi wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi.
Nie wymyślono nic bardziej logicznego i skutecznego, aby rozpoznać zagrożenia występujące na stanowiskach pracy, ocenić jakie mogą być ich konsekwencje dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz określić możliwe środki przeciwdziałania tym zagrożeniom.
Z oceny ryzyka zawodowego wynika wiedza, na których stanowiskach pracy wykonywane są prace bezpieczne, a na których prace stwarzające zagrożenia (i jak poważne!) dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Ocena ryzyka zawodowego to nie wymysł biurokracji ani zapisany w uregulowaniach prawnych formalny wymóg egzekwowany podczas kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, aby “utrudniać życie” pracodawcom. To podejście panujące we wszystkich krajach Unii Europejskiej, którego niezwykłą przydatność potwierdzają długoletnie doświadczenia “starych” krajów członkowskich Unii. To narzędzie wprowadzone do unijnego prawa już około 20 lat temu!
Praktyka “starych” państw członkowskich Unii Europejskiej dowiodła istnienia bezpośredniego związku między wynikami oceny ryzyka, a panującymi w przedsiębiorstwach warunkami pracy. Tam już dawno zauważono, że stałe zaangażowanie pracodawców i pracowników w prawidłową ocenę ryzyka prowadzi do powstania logicznie działającego systemu bezpieczeństwa pracy i przekonania, że dbanie o bezpieczeństwo i zdrowie to wspólny interes i zadanie zarówno dla pracodawców jak i pracowników.
Przeprowadzając ocenę ryzyka można liczyć na korzyści dla firmy. W bliższej perspektywie oznacza to lepsze samopoczucie pracowników i lepszą atmosferę w pracy, gdy pracodawca dba o ich bezpieczeństwo i zdrowie. Pracodawca natomiast może mieć świadomość spełnienia obowiązku o podstawowym znaczeniu dla ochrony zdrowia pracowników i zapobiegania ludzkiemu cierpieniu w jego firmie.
Ocena ryzyka zawodowego to działanie bardzo “na czasie” we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zagadnieniem tym zajmuje się, w sposób szczególny, w formie europejskiej kampanii na rzecz oceny ryzyka zawodowego, unijna Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, a w Polsce Państwowa Inspekcja Pracy i Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy. Dla pracodawców oznacza to łatwy dostęp do nowych, prostych, praktycznych i “inspirujących” materiałów pomocniczych, takich jak na przykład przejrzyste poradniki do oceny ryzyka lub łatwe do wykorzystania listy kontrolne do identyfikacji zagrożeń.
Ocenę ryzyka zawodowego można, a nawet zaleca się przeprowadzać w możliwie najprostszy sposób, a określenie zagrożeń i ocena związanego z nimi ryzyka powinny opierać się na zasadach zdrowego rozsądku. Może to zrobić sam pracodawca, mogą mu w tym pomóc kompetentni pracownicy lub ekspert spoza przedsiębiorstwa.
WSZYSTO JUŻ BYŁO, CZYLI JAK POMOCNA JEST PRAKTYKA I DOŚWIADCZENIE ŻYCIOWE?
Tak naprawdę każdy z nas już nieraz korzystał z efektów oceny ryzyka przeprowadzonej przez innych, a nawet sam ją przeprowadził np. w swoim domu! Dotyczy to także podjętych w jej następstwie działań ograniczających lub eliminujących ryzyko!
Przykładowo: już projektant zadbał, aby w Twojej łazience nie było włączników elektrycznych, elektryk zamontował kilka gniazdek “bezpiecznych dla dzieci” (z zamykaną klapką lub z przesłoną otworów), gazownik co roku sprawdza szczelność przewodów gazowych oraz drożność i sprawność przewodów wentylacyjnych. Czasem doradza Ci zmianę piecyka gazowego na bezpieczniejszy (samowyłączający się w przypadku uwalniania się tlenku węgla).
Występujące w tych przypadkach zagrożenia stwarzają duże ryzyko tragedii. Po przeczytaniu na ulotce, że zakupiony lek powinien być niedostępny dla dzieci, nie zostawia się go na stole tylko chowa do wyżej zawieszonej szafki, najlepiej dodatkowo zamykanej na klucz.
To samo dotyczy innych stwarzających zagrożenie przedmiotów, np. noży kuchennych, ostrych przedmiotów itd.. Małych dzieci nie zostawia się samych w domu. Ryzyko byłoby niedopuszczalne.
To ze względów bezpieczeństwa tabletki leków produkowane są w różnych kolorach, wielkościach i kształtach. Osoba przyjmująca różne leki nie pomyli się w ich dawkowaniu zgodnie z zaleceniem lekarza, np. nie weźmie dwóch takich samych tabletek, jeśli tego nie zlecił lekarz.
Nie przechowuje się (w jednej szufladzie) przypraw czy innych produktów żywnościowych razem z przydatnymi w domu artykułami chemii gospodarczej (np. klejami, środkami czyszczącymi itd.). Po co ryzykować pomyłkę, której konsekwencje mogłyby być tragiczne. Coraz częściej używając takich artykułów korzysta się z gumowych rękawic dla ochrony skóry rąk.
W łazienkach wykorzystuje się elementy antypoślizgowe (w wannie lub na zewnątrz) w obawie przed urazem. Czasami słyszy się o takich przypadkach lub samemu ich doświadcza. Jest to szczególnie ważne w przypadku ludzi starszych (osteoporoza). Dla nich ryzyko urazu jest jeszcze większe.
Nie umieszcza się ciężkich przedmiotów (które łatwo mogą spaść) na półkach zawieszanych nad miejscami do spania (jeśli w ogóle zawiesza się półki w takim miejscu). Po co ryzykować? I tak dalej, i tak dalej.
Każdy z nas mógłby podać wiele dalszych tego rodzaju przykładów, świadczących o tym, że mamy naturalny instynkt samozachowawczy, że potrafimy identyfikować zagrożenia, że potrafimy oceniać związane z nimi ryzyko i podejmować działania, które mają nas chronić przed potencjalnym nieszczęściem lub wypadkiem.
Wystarczy przenieść taką samą “filozofię” na grunt pracy zawodowej – dla dobra pracowników i pracodawców.
ILUSTRACJA PODSTAWOWYCH POJĘĆ NA PRZYKŁADZIE
JAZDY SAMOCHODEM
Ryzyko można określić jako iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanego zdarzenia (np. wypadku samochodowego) związanego z wykonywaną czynnością i możliwych konsekwencji (skutków) tego zdarzenia (np. uszkodzenia samochodu lub urazu).
Prawdopodobieństwo jest definiowane jako częstotliwość wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia w określonym okresie czasu. Przykładowo – jak często samochód może uczestniczyć w wypadku na głównej ulicy miasta w okresie rocznym? Czy jest to prawdopodobne, możliwe czy mało prawdopodobne?
Konsekwencje (skutki) zdarzenia to możliwe jego następstwa. Przykładowo – kolizja z udziałem szybko poruszającego się samochodu prawie zawsze pociąga za sobą jego poważne uszkodzenia i urazy lub śmierć osób biorących udział w wypadku.
Zagrożenie to obiekt, efekt fizyczny lub warunki mogące potencjalnie doprowadzić do uszkodzeń i obrażeń ciała u kierowcy, jego pasażerów, innych użytkowników drogi oraz do uszkodzeń samochodu.
Prowadzenie samochodu jest czynnością niebezpieczną, tym bardziej im większa jest jego prędkość. W przypadku prowadzenia samochodu można zidentyfikować następujące zagrożenia:
osoby przechodzące lub przebiegający przez drogę,
inni użytkownicy drogi zmieniający nagle pas jazdy,
samochody z przodu, które mogą nagle zahamować,
samochody z tyłu mogące przyśpieszyć lub niezwracające uwagi na czerwone światła,
niesprawność samochodu, – brudne szyby i lusterka,
niedyspozycja kierowcy (zmęczenie, wpływ alkoholu lub leków),
trudne uwarunkowania atmosferyczne.
Ograniczenie ryzyka wypadku samochodowego
Nikt nie chce polegać jedynie na tzw. łucie szczęścia, aby chronić się przed wypadkiem drogowym. Wykonuje się wiele czynności dla zmniejszenia ryzyka takiego wypadku, np.:
uczestniczy się w kursie na prawo jazdy i zdaje stosowny egzamin,
zapewnia się, że samochód jest w dobrym stanie (sprawne hamulce, bezpieczne opony), a szyby i lusterka są czyste,
dba się o zdolność do bezpiecznej jazdy (żadnego alkoholu, zakazanych lekarstw czy prowadzenia samochodu gdy jest się zmęczonym lub śpiącym),
zapina się pasy bezpieczeństwa (upewniając się, że to samo zrobili pasażerowie pojazdu, coraz częściej także na tylnych siedzeniach),
unika się jazdy w niesprzyjających warunkach atmosferycznych,
na dłuższych dystansach robi się okresowe przerwy w prowadzeniu samochodu i odpoczywa się,
przestrzega się ograniczeń prędkości, unika niebezpiecznego wyprzedzania (np. “na trzeciego”) itp.
Wszystkie wymienione wyżej środki to środki o charakterze prewencyjnym, które prowadzą do zmniejszenia ryzyka wypadku (odniesienia urazów, śmierci, uszkodzenia samochodu).
Ograniczenie konsekwencji wypadku samochodowego
Przykładowo: kierowca i pasażer samochodu jadącego z prędkością trzydziestu paru kilometrów na godzinę, po jego kolizji z samochodem stojącym na poboczu, nie poniosą żadnych lub nieznaczne urazy – dzięki temu, ze mieli zapięte pasy bezpieczeństwa. Jeśli natomiast dojdzie do wypadku, w którym kierowca poniesie poważne urazy, to ich konsekwencje mogą zostać ograniczone np. dzięki sprawnemu funkcjonowaniu służby zdrowia – szybki przyjazd karetki pogotowia ratunkowego i szybkie udzielenie fachowej pomocy medycznej mogą nawet uratować życie.
Zasadniczo wszelka działalność człowieka wiąże się dla niego z pewnym ryzykiem – występują zagrożenia, których nie zawsze można uniknąć, ale którym można przeciwdziałać.
ULOTKA INFORMACYJNA
“Ocena ryzyka zawodowego w małych przedsiębiorstwach”
Poniżej zamieszczono internetową wersję Ulotki informacyjnej, rozpowszechnianej w ramach kampanii informacyjno-promocyjnej na rzecz oceny ryzyka zawodowego (prowadzonej w latach 2008-2009 we wszystkich krajach UE), zawierającej przystępne wprowadzenie do problematyki oceny ryzyka zawodowego, zasady oceny ryzyka w pięciu krokach i szacowania ryzyka. Skorzystanie z podanego na końcu ulotki adresu internetowego Państwowej Inspekcji Pracy, zapewni osobom zainteresowanym szybki dostęp do prostych, “dydaktycznych” i ilustrowanych przykładami materiałów pomocniczych do oceny ryzyka, pochodzących z różnych źródeł (z podstrony “Oceny ryzyka zawodowego w małych przedsiębiorstwach”).
Zalecana literatura
1. I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym, Tarbonus, 2007,
2. I. Romanowska-Słomka, Ryzyko zawodowe. Materiał szkoleniowy, wyd. PIP, 2002,
3. W. M. Zawieska (red.), Ryzyko zawodowe. Metodyczne podstawy oceny, wyd. CIOP, 2007,
4. I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Karty oceny ryzyka zawodowego dla 100 stanowisk pracy, wyd. SIGMA-Not, 2008,
5. Polska Norma PN-N-18002, Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
2002: Jaką wybrać metodę oceny ryzyka zawodowego?
Jaką wybrać metodę oceny ryzyka zawodowego?
Przepisy prawne nakazują pracodawcy identyfikować zagrożenia, oceniać związane z nimi ryzyko zawodowe, ograniczać je lub, jeżeli jest to możliwe, eliminować oraz dokumentować i informować o poziomie ryzyka pracowników. Problem doboru metod stosowanych do spełnienia wymienionych nakazów pozostawia się pracodawcy. Metody te powinny być adekwatne do prowadzonej działalności, organizacji w zakładzie, rodzaju stosowanych środków produkcji, technologii, zagrożeń itp.
Ryzyko zawodowe można szacować ilościowo i jakościowo. Szacowanie ilościowe może być prowadzone, gdy ma się do dyspozycji odpowiednią liczbę danych statystycznych, dotyczących ilości i rodzaju wypadków przy pracy, zdarzeń niebezpiecznych, chorób zawodowych, czasu narażenia na czynniki środowiska pracy, liczby zatrudnionych itp. Dane te powinny spełniać wymagania statystyki. Nawet jeżeli prowadzi się taką bazę danych, każda zmiana na stanowisku pracy może spowodować, że posiadane informacje nie będą odpowiadać rzeczywistości i ocena ryzyka może być niewiarygodna. Jest to podstawowa przyczyna, która praktycznie eliminuje zastosowanie metod ilościowych do oceny ryzyka zawodowego. Drugą przyczyną małej popularności stosowania metod ilościowych jest ich skomplikowanie i pracochłonność niewspółmierne do efektu, jaki się uzyskuje (wyjątkiem jest tu wartościowanie ryzyka związanego z czynnikami mierzalnymi wg normy PN-N-18002). Metody te nadają się do oceny ryzyka tzw. procesowego w rozpatrywaniu niezawodności i bezpieczeństwa w procesach technologicznych. Nie oznacza to, że nie mogą być stosowane do oceny ryzyka zawodowego. Jeżeli metody oceny ryzyka procesowego są stosowane, np. w zakładach pracy o bardzo dużych zagrożeniach, to wyniki uzyskane tymi metodami powinno się wykorzystać przy szacowaniu parametrów ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.
Główne metody jakościowe
Praktycznie do oceny ryzyka zawodowego stosowane są głównie metody jakościowe. Są to metody, w których ocena ryzyka zawodowego jest oceną subiektywną i tylko przygotowanie potrzebnych informacji i rzetelne podejście do oceny spowodują, że będzie zbliżona do obiektywnej.
Zaleca się stosowanie metod najprostszych. Dla jednych najprostsza może być metoda dwuparametrowa, w porównaniu np. z grafem ryzyka, w którym parametrów jest więcej. Dla innych jest to metoda, w której parametry ryzyka szacowane są tylko na dwóch lub trzech poziomach. Jaką więc wybrać?
Jakościowe metody oceny ryzyka zawodowego można podzielić na trzy grupy: metody matrycowe, wskaźnikowe i grafy ryzyka. W metodach tych przypisuje się ryzyku umowną wielkość charakteryzującą jego wartość. Ponieważ ryzyko określane jest jako funkcja niepożądanych skutków zagrożenia i prawdopodobieństwa, z jakim skutki te mogą zaistnieć, to wartościom przyjętej skali ryzyka odpowiadają skale niepożądanych skutków zagrożenia i prawdopodobieństwa. Skalom tym przypisywane są odpowiednio wielkości wag liczbowych lub słownych charakteryzujące: ryzyko, skutki zagrożenia i prawdopodobieństwo. Przyjmowane skale mogą być minimum dwustopniowe – stosowane są w metodach najprostszych. Maksymalnie stosuje się zazwyczaj skale siedmiostopniowe. Za optymalną należy uznać skalę pięciostopniową, która daje zadowalające wyniki przy zachowaniu prostego postępowania.
Wybierając metodę należy zapoznać się z cechami charakterystycznymi danej grupy. Metody matrycowe są przeważnie dwuparametrowe, wyjątkiem jest tu metoda JSA (analiza bezpieczeństwa pracy). Cechą charakterystyczną tych metod jest wartościowanie ryzyka na podstawie matrycy zbudowanej z dwóch parametrów. Po oszacowaniu parametrów wartościowanie ryzyka jest bardzo łatwe. Decydując się na wybór metody z tej grupy należy mieć świadomość, że brak parametrów ułatwiających szacowanie, odnoszących się do środowiska pracy, jak np. ekspozycja na zagrożenie lub możliwość ochrony przed zagrożeniem, może uniemożliwić precyzyjną ocenę ryzyka (wyjątek stanowi metoda JSA).
Metody wskaźnikowe są metodami wieloparametrowymi i wielopoziomowymi. Ocenę ryzyka zawodowego ułatwiają takie parametry jak: ekspozycja na zagrożenie, możliwość ochrony przed zagrożeniami, liczba osób narażonych. Wartościowanie ryzyka opiera się na obliczeniu wartości wskaźnika, który jest iloczynem wag parametrów. Wprowadzenie wielu poziomów dla szacowanych parametrów, jak i wartości ryzyka powoduje, że ocena jest pełniejsza i bardziej precyzyjna, a w konsekwencji łatwiejsza w zastosowaniu.
Metody grafów są metodami, w których szacowane są cztery parametry; natomiast pod względem ilości poziomów dla każdego z szacowanych parametrów są najbardziej zróżnicowanymi metodami – od dwóch do pięciu poziomów. Przy małej liczbie poziomów łatwo jest oszacować parametry, ale ocena ryzyka jest mało precyzyjna. W grafach są brane pod uwagę dodatkowe parametry: ekspozycja i możliwość zastosowania ochrony przed zagrożeniami – pozwala to na pełniejszą ocenę ryzyka. Jednak w skrajnych przypadkach przy najniższym i najwyższym poziomie szkód, te dodatkowe parametry często są pomijane. Wartościowanie ryzyka sprowadza się do wyboru “ścieżki”, jest proste i nie wymaga żadnych obliczeń.
Dobierając metodę oceny ryzyka zawodowego należy wziąć pod uwagę:
– jakie doświadczenie posiada osoba lub zespół dokonujący oceny ryzyka zawodowego oraz jakie mogą być skutki braku doświadczenia,
– jakie informacje (parametry) opisują warunki środowiskowe na stanowisku pracy,
– czy te informacje są dostępne, przydatne i wiarygodne,
– w jaki sposób przyjęte wartości parametrów ryzyka wpłyną na jego ocenę,
– jakie wady ma wybrana metoda.
Liczy się doświadczenie
W skład zespołów oceniających ryzyko zawodowe powinny wchodzić osoby o dużym doświadczeniu zawodowym oraz wiedzy o ocenianych stanowiskach pracy, występujących na nich zagrożeniach. Zespoły powinny umieć posługiwać się metodami oceny ryzyka. W niektórych metodach parametry oceny ryzyka, prawdopodobieństwo zdarzenia lub skutku oraz konsekwencje zdarzenia są opisane w sposób lakoniczny, w związku z czym można mieć wątpliwości co do przypisania szacowanym parametrom odpowiednich wartości. Jeżeli korzystający z takiej metody nie ma doświadczenia w jej stosowaniu, może to prowadzić do błędów w szacowaniu parametru, a tym samym w ocenie ryzyka. Bardzo pomocne jest oparcie szacowania parametrów ryzyka w wybranej metodzie nie tylko na opisie słownym, ale również na wagach liczbowych. Skale szacowania parametrów nie są skalami liniowymi – powoduje to, że nawet gdy opis słowny jest jednoznaczny nie zawsze na jego podstawie, przy braku doświadczenia, da się wyeliminować błędy. Dobrze, jeśli w metodzie oceny ryzyka opisowi słownemu odpowiada skala liczbowa. Pozwala to na uszczegółowienie oceny.
Należy unikać metod (szczególnie przy braku doświadczenia), w których istnieje możliwość dowolnej interpretacji wartości szacowanych parametrów. Należy również unikać metod, w których najniższemu poziomowi ryzyka odpowiada ocena “nie jest wymagane żadne postępowanie”. Jest to sprzeczne z zasadą, że nawet przy ryzyku akceptowalnym powinny być prowadzone działania zapewniające, że ryzyko pozostanie na tym samym poziomie.
Potrzebne informacje
Oceniając ryzyko zawodowe najtrudniej jest oszacować prawdopodobieństwo zdarzenia lub skutku zdarzenia. Przy szacowaniu prawdopodobieństwa należy wziąć pod uwagę historię wypadków, chorób zawodowych i wszystkie inne informacje o skutkach zdrowotnych w zakładzie pracy. Wybierając metodę należy sprawdzić, czy posiadamy potrzebne w tej metodzie informacje: ekspozycja, liczba osób poszkodowanych, możliwość zastosowania środków ochrony, pomiary czynników szkodliwych i niebezpiecznych itp. Oszacowanie prawdopodobieństwa zdarzenia lub skutku zdarzenia jest łatwiejsze w tych metodach, w których uwzględniany jest dodatkowy parametr, taki jak ekspozycja na zagrożenie, ale tylko w tym przypadku, kiedy posiadamy pełną informację dotyczącą pracy w warunkach szkodliwych lub niebezpiecznych. Jeżeli takiej informacji nie ma, korzystniej jest zastosować metodę dwuparametrową, w której szacuje się tylko prawdopodobieństwo skutku zdarzenia i konsekwencję (wielkość skutku).
Jeżeli na stanowisku pracy występują zagrożenia mierzalnymi czynnikami szkodliwymi lub niebezpiecznymi, oraz gdy posiadamy zmierzone ich wartości, najkorzystniej jest zastosować metodę oceny ryzyka zawodowego przedstawioną w normie PN-N-18002:2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. W metodzie tej szacowanie ryzyka następuje na podstawie zmierzonych wartości czynników na stanowisku pracy. Ocena ryzyka jest ilościowa, a określona wartość nie podlega dyskusji.
Szacując parametry ryzyka najkorzystniej jest rozpatrywać dłuższy okres, np. ostatnie dziesięć lat. Nie zawsze jest to możliwe. W nowych zakładach pracy, w zakładach, które zmodernizowano, wprowadzono nowe środki bezpieczeństwa lub zmieniono organizację może nie być potrzebnych informacji do szacowania parametrów ryzyka. W takich przypadkach można jedynie skorzystać z informacji z zakładu o tym samym profilu działalności, tej samej organizacji, zastosowanych środkach bezpieczeństwa itp., co nie zawsze da poprawną ocenę ryzyka, ponieważ na różną wartość ryzyka zawodowego przy tych samych warunkach może wpłynąć np. doświadczenie lub wykształcenie pracowników. Zaleca się w takim przypadku zastosowanie metody oceny ryzyka, która uwzględnia parametr skuteczności stosowanych środków ochronnych i powtórne wykonanie oceny ryzyka po pewnym czasie.
Wady i zalety
Najkorzystniejsze jest zastosowanie metody, w której parametry ryzyka scharakteryzowane są precyzyjnie, czytelnie i zrozumiale dla osoby prowadzącej ocenę. Bardziej obiektywną ocenę ryzyka uzyskuje się w metodach, w których do dyspozycji jest więcej parametrów, a każdy z parametrów opisuje wielopoziomowa skala (np. Risk score, Pięć kroków do oceny ryzyka, Grafy itp. 1). Bardziej precyzyjną ocenę ryzyka uzyskuje się również tymi metodami, w których ryzyko jest wartościowane na więcej niż trzech poziomach. Nie ma w nich gwałtownego przejścia od poziomu “ryzyka akceptowalnego” do poziomu “ryzyka niedopuszczalnego”.
Nie ma metody idealnej, każda z nich ma swoje wady i zalety. Do wad można przede wszystkim zaliczyć: lakoniczny opis poziomów szacowanych parametrów, zbyt mała ilość poziomów, brak wskazówek dotyczących działań profilaktycznych. Metody prezentowane w wielu publikacjach zostały opracowane przez ekspertów na podstawie badań statystycznych i obserwacji zdarzeń. Zawierają one poza wiedzą również osobiste poglądy eksperta na problemy ryzyka.
Wybór metody należy rozpocząć od rozpoznania wiedzy i doświadczenia w ocenie ryzyka zawodowego zespołu wykonującego tę ocenę. Kolejnym krokiem jest ocena dostępnych informacji o stanowiskach pracy i występujących na nich zagrożeniach. Na tej podstawie można wybrać grupę metod, a następnie najkorzystniejszą metodę. Wybór metody do oceny ryzyka związanego z konkretnymi zagrożeniami występującymi na danym stanowisku nie oznacza, że nie można zastosować innej metody do oceny ryzyka na innym stanowisku, a nawet na tym samym do oceny jednego z zagrożeń.
Przykładowo, gdy mamy do czynienia z czynnikami mierzalnymi najlepiej jest ocenić ryzyko metodą wg PN-N-18002. Gdy ocenia się ryzyko dla czynników niemierzalnych korzystniejsze jest zastosowanie innych metod przedstawianych w literaturze. W przypadku braku doświadczenia w stosowaniu metod oceny ryzyka zawodowego, niepełnej lub niepewnej informacji najlepiej jest zastosować jedną z metod dwuparametrowych, w której parametry ryzyka szacowane są przez konsekwencje zdarzenia i prawdopodobieństwa konsekwencji zdarzenia ze skalą liczbową. Przy braku doświadczenia należy zwrócić uwagę również na to, czy wybrana metoda proponuje działania profilaktyczne. Nie wyklucza to korzystania z takich propozycji zawartych w innej metodzie, ale wtedy należy dostosować skalę podpowiedzi do skali wartości ryzyka stosowanej metody, co nie zawsze jest łatwe. W razie wątpliwości, czy ocena ryzyka zawodowego została wykonana prawidłowo, warto powtórzyć ocenę inną metodą. Przy większym doświadczeniu i pełnej informacji, stosując metody wieloparametrowe i wielopoziomowe uzyska się wynik oceny ryzyka zawodowego bardziej obiektywny, zbliżony do rzeczywistego.
dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
dr inż. Adam Słomka
1 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym, Wydanie II, Tarbonus, Tarnobrzeg 2002.
Więcej o ryzyku zawodowym w Ateście…
Dodaj swój komentarz
ciekawski: system oceny ryzyka w Polsce jest niepoważny, idea była(2002-05-24)
R.M: Najlepoiej gdy w firmie jest tylko 1 pracownik- półetatopwiec(2002-07-30)
Zdzisław Sz. Rzeszów: Ocena ryzyka zawodowego wiąże się z wieloma problemami chodzi(2002-08-20)
Janusz M.: Mam pytanie czy zna ktoś może stronę internetową gdzie(2002-08-20)
Fala: W takiej Aptece, to strach bez oceny ryzyka(2002-08-20)
SPEC: Ocenę ryzyka zawodowego śledzę od 1997 r.Posiadam w tym(2002-08-21)
Zygmunt K.: Wprowadzenie oceny rzyka jest potrzebne,choć nie przynosi zamierzonego celu.(2002-08-21)
Mariusz: Brak słów na idiotyczne przepisy.Ale czym się martwić,behapowców w(2002-08-21)
dociekliwy z Rzeszowa ( ? ): Praca w małych firmach budowlanych pod tytułem wielobranżowa , pracownik jest tak samo uniwersalnym pracownikiem jak i wykonywane czynności – dam konia z rzędem kto –opracuje ocenę ryzyka zawodowego wg obowiązującego standardu i utrafi wymagania kontrulującego inspektora pracy –dociekliwy ?????.. (2003-02-14)
xx: Popieram wcześniej pana, że cel oceny ryzyka był dobry ale pomysł na samą realizację (opracowanie) – to już kabaret. (2003-02-26)
xxx: Mój profesor mówi że wszystkie metody jakościowe są do bani i w pełni z nim się zgadzam metody ilościowe są prostrze a ich winiki łatwiejsze w interpretacji. Pozdrawiam (2008-01-26)
też inspektor: Panie dociekliwy z Rzeszowa. Dokonałem właśnie oceny ryzyka zawodowego takiego wielobranżowca i napewno nie wwszystkie zagrożenia ująłem tam. Bo nie da się nigdy wszystkiego ująć. Niestety nie ma perpetum mobille. w pracy zbiorowej pod tyt. BHP w Energetyce przeprowadzono m. in. ocenę ryzyka na stanowisku monter sieci elektrycznych i tam też mimo że parę bardzo wykształconych osób to dokonywało a nie ujeto np. możliwości pogryzienia przez psy podczas montażu lini energetycznych. Bo w ocenie ryzyka nigdy się wszystkiego nie uwzględni i trzeba się z tym pogodzić. (2008-01-27)
dany: dobry artukuł , jeszcze dodac metody dedukcujne, ilosciowe i jakosciowe i bylo by wszystko w komplecie ;] , a może ktos wie gdzie znajde te metody ?? (2008-04-01)
H.K.: Po umieszczeniu wytycznych w ogólnych przepisach bhp, rozporządzeniu o czynnikach chemicznych i biologicznych oceniają ryzyko nie wykonawcy lecz kontrolujący. Nieważna jest metoda, dobre ryzyko to takie które pozwoli kontrolującemu z PIP lub PIS wnieść uwagi pozwalające uzyskać apanaże mierzone premią. Jest to powód umieszczania wytycznych w przepisach. Wiedza, doświadczenie metody jakościowe to slogany nie do przyjęcia przez niedouczonych kontrolerów. Ocena ryzyka przekracza ich percepcje mózgowe, mogą zrozumieć tylko elementy umieszczone w przytoczonych przepisach. Najczęściej ocenę wykonują zawodowcy z wieloletnią praktyką a oceniają ryzyko inspektorzy, instruktorzy bez wykształcenia kierunkowego, bez praktyki. Dla nich ryzyko to tylko zagrożenia a szacowanie to coś nie do przyjęcia. (2009-02-26)
Maciej Ś.: Paragraf 39 rozporządzenia ws. ogólnych przep. bhp w ustępie 1 stanowi: “Pracodawca zapewnia pracownikom bezpieczeństwo i higienę pracy, w szczególności przez OGRANICZANIE RYZYKA ZAWODOWEGO W WYNIKU WŁAŚCIWEJ ORGANIZACJI PRACY oraz stosowania koniecznych środków profilaktycznych, a także informowania i szkolenia pracowników”. W ust. 2. wyszczególnione są enumeratywnie obszary działań podejmowanych na podstawie OGÓLNYCH ZASAD…. – – – Po ostatniej nowelizacji tego rozporządzenia nie ma w nim nigdzie wysłowienia, aby ocena ryzyka zawodowego była absolutnym obowiązkiem pracodawcy. Jest ewentualną i jedną z wielu metod realizacji procesu pracy na rzecz podnoszenia bezpieczeństwa. (2009-02-26)
Z.E.: przygotowywuje się do opracowywania ryzyka może ktoś mi podpowie jaką metode wybrać i coś więcej (2011-03-14)
Q& Ocena ryzyka zawodowego , ( można sprawdzić statystyki za okres 1997 do 2010 r.) w żadnym stopniu nie miała wpływu na obniżenie wypadków przy pracy, przynajmniej w branży budowlanej), a wprowadzono ją między innymi z tą myślą w tym czasie do uregulowań w polskim prawie, najpierw do kodeksu pracy , a nastepnie do przepisów ogólnych bhp. Pytanie po co ?, A po to żeby wymusić na pracodawcach nowe podejście do spraw bhp, w ramach tzw. dobrych praktyk, czy też jak kto woli w ramach najlepszych praktyk bhp. Co by nie powiedzieć ocena ryzyka zawodowego wiąże z profilaktyką chorób zawodowych i prewencją wypadkową, bardziej z dzialaniem teoretycznym niż praktycznym. Jest ona więcej przydatna PIP, PIS, Służbie BHP- czyli czynnikom kontrolnym, niż zwykłym pracownikom. Im trudniej jest przyswoić zagrożenia, poziom ryzyka,metody redukcji ryzyka, programy naprawcze. Dlatego sama ocena ryzyka bez systemaczycznej pracy niekiedy od podstaw i organicznej niewiele pomoże. Potrzebne są również dzialania kontrolne i wysoki poziom szkolenia bhp na każdym etapie edukacji. A z tym jest wciąż kiepsko. (2011-03-14)
Profesjonalista: Ocena ryzyka zawodowego miałaby tylko wówczas sen gdyby była powiązana z finansami. Oznacza to że jeżeli pracownik uległby wypadkowi przy pracy poprzez np. zagrożenie, o którym nie został poinformooowany to pracoadawca a nie ZUS wypałacałby mu świadczenia. Albo gdy pracownik znając zagrożenie zlekceważyłby je to tarciłby prawo do świadczeń. A tak ryzyko to radosna twórczość na którym nie zależy ani pracodawcy ani pracownikowi. (2011-03-14)
Maciej Ś.: Upadek na tym samym poziomie…, to jest dopiero ryzyko. Chociaż, wg “uczonych analityków” = “specjalistów od prewencji” wystarczy tylko stosowanie “odpowiedniego” obuwia i szczególnej ostrożności (wzmozonej uwagi). PS. Do “Z.E.” – należy uważnie przeczytać powyższy artykuł, a okaże się, że każda metoda jest niepewna. Zatem – należy wykonać tzw. “papiery”…i tyle. (2011-03-14)
Dodaj swój komentarz
Metody szacowania prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka
Szacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia różnych zdarzeń jest jednym z podstawowych elementów zarządzania ryzykiem. Dobrze przeprowadzona analiza pozwala lepiej przygotować się na nieprzewidywane, nieplanowane zdarzenia, które mogą wywierać istotne skutki na działalność firmy – zarówno pozytywne, jak i negatywne. W szacowaniu prawdopodobieństwa z pomocą przychodzą analiza statystyczna i rachunek prawdopodobieństwa. Oceny poziomu ryzyka możemy też dokonać, stosując inne, niematematyczne metody. Jakie? O tym w dalszej części artykułu.
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw
Działalność każdego przedsiębiorstwa wiąże się z występowaniem szeregu niepewnych zdarzeń, które mogą dotyczyć zarówno wnętrza organizacji, jak i relacji, jakie łączą ją z otoczeniem. Pierwszy aspekt dotyczy w szczególności wewnętrznych zasobów, a także tego, co składa się na słabości i atuty danej firmy, a zatem:
sytuacji finansowej firmy i możliwości jej zmiany,
poziomu rozwoju infrastruktury techniczno-technologicznej, jej dostępności i awaryjności,
zasobów ludzkich, w tym rotacyjności kadr, możliwości pozyskania nowych specjalistów z rynku pracy, efektywności programów rozwojowych,
sprawności zarządzania i kultury organizacyjnej,
efektywności realizacji istotnych procesów wewnętrznych – na przykład w obszarze zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji.
Drugi aspekt jest związany z relacjami, jakie łączą organizację z jej otoczeniem, w tym z:
instytucjami, z których możemy pozyskać dodatkowy kapitał na rozwój firmy,
dostawcami i partnerami handlowymi,
klientami i kontrahentami,
firmami konkurencyjnymi.
Należy również wziąć pod uwagę szeroki zbiór czynników zewnętrznych, na które firma nie ma wpływu. Są one związane między innymi z uwarunkowaniami gospodarczymi, podatkowymi, sytuacją na rynku walutowym, bankowym czy regulacjami prawnymi.
Efektywne zarządzanie ryzykiem wymaga zidentyfikowania i oszacowania zdarzeń, które mogą mieć wpływ na działanie firmy. Analiza ich skutków, również z perspektywy finansowej, stanowi punkt wyjścia do zaplanowania działań zapobiegających negatywnym skutkom ryzyka, jak i tych ograniczających jego skalę.
Opracowanie planu reakcji na ryzyko ma wiele zalet:
pozwala dostosować organizację do uwarunkowań panujących w otoczeniu,
zwiększa dokładność prognoz finansowych (pozwalając tworzyć odpowiednie rezerwy na wypadek ryzyka),
zwiększa elastyczność zarządzania poprzez możliwość szybkiego wdrażania działań zapobiegawczych i naprawczych,
ułatwia podejmowanie decyzji,
pozwala lepiej przygotować się na różne kategorie ryzyka.
Metody szacowania ryzyka
Typowym narzędziem do szacowania ryzyka wystąpienia zdarzenia jest rachunek prawdopodobieństwa. Analiza taka jest jednak procesem trudnym i złożonym, wymagającym dość dobrej wiedzy z zakresu probabilistyki i statystyki. Ci, którzy wolą unikać takich metod, mogą zastosować do oceny poziomu ryzyka inne, prostsze w użyciu narzędzia.
Ocena ryzyka zawodowego wg polskiej normy PN-N-18002
Ocena ryzyka zawodowego PN-N-18002 to dokładne i precyzyjne obserwowanie ( różne od potocznego z właściwą sobie analizą ) przebiegu procesów pracy oraz stanowiskom, obszarowi oraz warunkom odbywania się procesów pracy. W następstwie określenie i utrwalenie, jakie czynniki (np. narzędzia, urządzenia, substancje chemiczne, hałas lub inne czynniki środowiska pracy) mogą mieć lub mają negatywny wpływ na stan bezpieczeństwa i zdrowia pracownika biorącego udział w konkretnym procesie pracy, czy zatrudnionego na wskazanym w dokumencie stanowisku. Następnym elementem oceny ryzyka zawodowego PN-N-18992 jest szacunkowe określenie i potwierdzenie, czy występujące ryzyko zawodowe procesu pracy czy ocenianego stanowiska pracy jest związane z ustalonymi negatywnymi czynnikami oraz czy w związku z zagrożeniami i ryzykiem jest dopuszczalne lub niedopuszczalne.
Generalnie przyjmuje się, w dokumentacji oceny ryzyka zawodowego że samo ryzyko jest dopuszczalne wtedy, gdy pracodawca zastosuje wystarczające środki chroniące pracownika przed oddziaływaniem czynników negatywnych, niebezpiecznych i niekorzystnych. W sytuacji przeciwnej ryzyko zawodowe będzie niedopuszczalne i w takim przypadku należy wdrożyć zastosowanie dodatkowych, skutecznych środków ochrony zwiększających bezpieczeństwo pracownika.
PN-N-18002 ocena ryzyka zawodowego – umocowanie w Polskich Normach.
Ocena ryzyka zawodowego metodą PN-N-18002 to jeden z popularniejszych sposobów analizy i szacowania ryzyka zawodowego. Ocena ryzyka zawodowego PN-N-18802 jest przeprowadzana w oparciu o wspomnianą wyżej serię Polskich Norm o numeracji 18000. Chodzi o polskie normy:
PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania,
PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego,
PN-N-18004:2001 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne,
Uzupełniające zastosowanie ma norma PN-EN-1050:1999 Maszyny. Bezpieczeństwo. Zasady oceny ryzyka.
Przy ocenie ryzyka zawodowego związanego z oddziaływaniem czynników mierzalnych, tzn. takich których wielkość oddziaływania można odnieść do określonych w normach lub przepisach wartości, można zastosować trójstopniową ocenę ryzyka zawodowego lub pięciostopniową skalę oceny ryzyka zawodowego.
W ocenie ryzyka zawodowego PN-18002 został podany algorytm na określenie ryzyka zawodowego w trójstopniowej skali ryzyka, dotyczy on NDN oraz NDS i NDSCh czynników szkodliwych. Jeżeli w zakładzie pracy zmierzono NDS-y i NDN-y, powinno się stosować właśnie tę metodę.
W tej procedurze proces oceny ryzyka poddaje się iteracji, czyli krokowemu, przybliżającemu powtarzaniu badania. Zagrożenie ustalone w wyniku badania powinno być usunięte bądź ograniczone poprzez dobór odpowiednich środków ochrony.
Sposób przeprowadzenia Oceny ryzyka zawodowego PN-N-18002
W metodzie oceny ryzyka zawodowego PN-N-18802 korzysta się z dwóch parametrów ryzyka: ciężkości następstw (skutków) występujących na stanowisku pracy zagrożeń oraz prawdopodobieństwa z jakim następstwa te (urazy, choroby) mogą wystąpić. Szacowanie zarówno ciężkości następstw jak i ciężkości ich wystąpienia określa na trzech poziomach: małym, średnim i dużym dla każdego występującego zagrożenia, zgodnie z wyżej przedstawioną (w ULOTCE “Ocena ryzyka zawodowego w małych przedsiębiorstwach) tabelą. Zgodnie z tą tabelą następuje (po oszacowaniu parametrów ryzyka) określenie poziomu ryzyka – w skali trójstopniowej, jako małego, średniego i dużego, tj. wg schematu podanego w poniższej tabelce:
Określenie poziomu ryzyka jest również możliwe w skali pięciostopniowej, jak w poniższej tabelce:
Norma PN-N-18002 wprost zaleca podejmowanie niezbędnych działań zapobiegawczych w zależności od poziomu określonego ryzyka, które przedstawia (w przypadku skali trójstopniowej) następująca tabela:
PRZYKŁAD WARTOŚCIOWANIA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO PN-N18002
Stanowisko pracy: kierowca samochodu dostawczego, dla zagrożenia wypadkiem komunikacyjnym:
ciężkość następstw DUŻA (ewentualność ciężkich dolegliwości, a nawet śmierci)
prawdopodobieństwo MAŁE (firma nie odnotowała wypadków komunikacyjnych przez ponad 20 lat, obsługuje głównie . sklepy osiedlowe w mieście do 20 tys. mieszk.)
Oznacza to ryzyko zawodowe na poziomie ŚREDNIM, czyli dopuszczalne lecz wymagające planowania i realizacji działań ukierunkowanych na jego zmniejszenie.
Sprawdź inne metody oceny ryzyka zawodowego
Metoda według Polskiej Normy PN-N-18002:2011
Polska Norma PN-N-18002:2011 zawiera ogólne wytyczne co do metody przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego. Znajdziemy tam również sposób szacowania ryzyka zawodowego, który opiera się na dwóch parametrach: prawdopodobieństwie oraz ciężkości następstw.
Zgodnie z tą metodą ciężkość następstw może być:
mała , gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które nie są przyczyną długotrwałych dolegliwości i nieobecności w pracy, a także czasowe pogorszenie się stanu zdrowia; mogą to być np. niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia lub bóle głowy;
, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które nie są przyczyną długotrwałych dolegliwości i nieobecności w pracy, a także czasowe pogorszenie się stanu zdrowia; mogą to być np. niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia lub bóle głowy; średnia , gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które są przyczyną niewielkich, ale długotrwałych lub okresowo powracających dolegliwości i nieobecności w pracy; mogą to być np. zranienia, zajmujące niewielką powierzchnię ciała oparzenia II stopnia, alergie skórne, niezbyt skomplikowane złamania;
, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które są przyczyną niewielkich, ale długotrwałych lub okresowo powracających dolegliwości i nieobecności w pracy; mogą to być np. zranienia, zajmujące niewielką powierzchnię ciała oparzenia II stopnia, alergie skórne, niezbyt skomplikowane złamania; duża, gdy zagrożenie może powodować urazy oraz choroby, które są przyczyną ciężkich i stałych dolegliwości lub nawet śmierci; mogą to być np. zajmujące dużą powierzchnię ciała oparzenia II lub III stopnia, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, zawodowe uszkodzenia słuchu.
Prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków dzielimy na:
małe , gdy skutki zagrożeń nie powinny się pojawić podczas aktywności zawodowej pracownika;
, gdy skutki zagrożeń nie powinny się pojawić podczas aktywności zawodowej pracownika; średnie , gdy skutki zagrożeń mogą się pojawić więcej niż kilkakrotnie w ciągu aktywności zawodowej pracownika;
, gdy skutki zagrożeń mogą się pojawić więcej niż kilkakrotnie w ciągu aktywności zawodowej pracownika; duże , gdy skutki zagrożeń mogą się pojawić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika.
Oszacowanie poziomu wg. PN-N-18002:2011
Ryzyko zawodowe możemy określić na podstawie skali trójstopniowej (patrz tabela 1) lub pięciostopniowej (patrz tabela 2).
Tabela 1: Oszacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej.
prawdopodobieństwo ciężkość następstw małe średnie duże małe małe małe średnie średnie małe średnie duże duże średnie duże duże
Tabela 2: Oszacowanie ryzyka zawodowego w skali pięciostopniowej.
prawdopodobieństwo ciężkość następstw małe średnie duże małe bardzo małe małe średnie średnie małe średnie duże duże średnie duże bardzo duże
Określenie, czy ryzyko jest małe, średnie czy duże, prowadzi nas do kolejnego etapu, a więc określania poziomu akceptowalności (dopuszczalności). Robimy to, korzystając z przedstawionych poniżej tabel.
Kryteria dopuszczalności ryzyka wg. PN-N-18002:2011
Tabela 3: Ogólne zasady określania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dla działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie (w skali trójstopniowej).
oszacowane ryzyko zawodowe kryteria dopuszczalności działania eliminujące lub ograniczające ryzyko związane z zagrożeniem duże niedopuszczalne Należy natychmiast podjąć działania w celu zmniejszenia ryzyka, zanim pracownik zostanie dopuszczony do pracy. średnie dopuszczalne Zaplanowanie i podjęcie działań w celu ograniczenia ryzyka zawodowego jest wskazane. małe Należy zapewnić, by ryzyko zawodowe pozostawało na tym samym poziomie.
Tabela 4: Ogólne zasady określania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia co do działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie (w skali pięciostopniowej).
oszacowane ryzyko zawodowe kryteria dopuszczalności działania eliminujące lub ograniczające ryzyko związane z zagrożeniem bardzo duże niedopuszczalne Praca na stanowisku, gdzie występuje bardzo duże ryzyko, nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia poziomu ryzyka do poziomu dopuszczalnego. duże Należy natychmiast podjąć działania w celu zmniejszenia poziomu ryzyka. średnie dopuszczalne Zaplanowanie i podjęcie działań ograniczających ryzyko jest zalecane. małe Należy rozważyć możliwość zmniejszenia poziomu ryzyka lub zapewnienie jego niezmienności. bardzo małe Podejmowanie działań w celu ograniczenia ryzyka nie jest konieczne.
Polską normę można zakupić bezpośrednio w w sklepie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (link), w wygodnej formie pliku PDF. Szczegółowy opis normy na stronie PKN znajdziecie pod linkiem.
키워드에 대한 정보 szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej
다음은 Bing에서 szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Ocena ryzyka zawodowego – gotowy arkusz do użycia
- ocena ryzyka zawodowego
- orz
- bhp
Ocena #ryzyka #zawodowego #- #gotowy #arkusz #do #użycia
YouTube에서 szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Ocena ryzyka zawodowego – gotowy arkusz do użycia | szacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
