Substancje I Ich Przemiany Chemia Klasa 7 | Substancje I Ich Przemiany #E1 - Ogarnij Chemię Z Panem Belfrem 64 개의 자세한 답변

당신은 주제를 찾고 있습니까 “substancje i ich przemiany chemia klasa 7 – SUBSTANCJE I ICH PRZEMIANY #E1 – ogarnij chemię z Panem Belfrem“? 다음 카테고리의 웹사이트 ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Pan Belfer 이(가) 작성한 기사에는 조회수 114,256회 및 좋아요 3,339개 개의 좋아요가 있습니다.

Table of Contents

substancje i ich przemiany chemia klasa 7 주제에 대한 동영상 보기

여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!

아래 상세 동영상 보기

d여기에서 SUBSTANCJE I ICH PRZEMIANY #E1 – ogarnij chemię z Panem Belfrem – substancje i ich przemiany chemia klasa 7 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

Przybij pione i zostaw SUBA http://bit.ly/YT_SUBdlaPanaBelfra
Materiały dodatkowe i blog:
http://panbelfer.pl/
Fanpage:
https://www.facebook.com/PanBelfer
Insta:
https://www.instagram.com/panbelfer/
!!! Wiem, że lekcja jest długa, ale zaufaj mi, warto zainwestować ten czas. Ten jeden film pozwoli Ci zrozumieć cały dział, a musisz wiedzieć, że w chemii wiele tematów łączy się ze sobą i tylko razem dają sensowną i łatwą do zapamiętania całość.
Ja bardzo starałem się, żeby ten długi czas był dla Ciebie ciekawy. Zaryzykuj, sprawdź, zostaw komentarz, czy Ci pomogłem no i nie zapomnij o subie 😉 !!!
// Od 4:18 będzie lepszy dźwięk bo zapomniałem na początku włączyć mikrofonu 😉 //
Cześć Misie i Wiewiórki z tej strony #PanBelfer !
Zapraszam Was do czerpania wiedzy z nagrania jakie zrobiłem w ramach w ramach LIVE \”Lets plej CHEMIA z Panem Belfrem\” na moim Facebooku 27.02.2017.
Oto rozkład jazdy tego odcinka:
0:00 Zaczynamy
2:12 Zjawisko fizyczne a przemiana chemiczna
10:50 Mieszaniny substancji
26:10 Pierwiastek chemiczny, a związek chemiczny
32:32 Powietrze jako mieszanina gazów
42:06 Zanieczyszczenia powietrza
49:03 Rodzaje reakcji chemicznych
54:38 Energia w reakcjach chemicznych
59:58 Podsumowanie
1:08:03 BONUSOWE DOŚWIADCZENIE
Od wielu lat uczę chemii, ale interesuję się również filmem, fotografią, jak czas pozwala to giercuję na moich konsolach. Postanowiłem połączyć te pasje, a że lubię stawiać sobie wyzwania i jednym z nich jest chęć zrealizowania najlepszych w Polsce filmów \”instruktażowych\” do nauki chemii.
Wiem, że macie z tą nauką problem i wiem też, że korzystając z dobrodziejstw dzisiejszej technologii mogę umożliwić każdemu z Was ogarnięcie chemii we własnym ulubionym tempie i miejscu.
Puszczajcie w świat info o Panu Belfrze i niech już nikt więcej nie boi się lekcji chemii!
Robię to dla Was, więc korzystajcie ile się da.
Dajcie mi znać jak Wam się pomysł podoba i czy pomógł w zdobyciu lepszych ocen.

substancje i ich przemiany chemia klasa 7 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Substancje i ich przemiany – powtórka, streszczenie z Chemia …

chemiczne (zapach, smak, palność, aktywność chemiczna). Gęstość to stosunek masy substancji do jej objętości. np. gęstość żelaza wynosi 7,87 g/cm3 to oznacza, …

+ 더 읽기

Source: klasowka.onet.pl

Date Published: 5/17/2022

Substancje chemiczne i ich przemiany (3) – Chemia

Katalog ściąg i opracowań z zakresu Substancje chemiczne i ich przemiany – Chemia. … Podstawowa; Chemia; Substancje chemiczne i ich przemiany.

+ 여기에 보기

Source: opracowania.pl

Date Published: 1/9/2021

Substancje i ich właściwości – podsumowanie

Czy chemia jest obecna w każdej dziedzinie naszego życia? Twoja wiedza chemiczna może ci pomóc znaleźć zatrudnienie w wielu branżach:.

+ 여기를 클릭

Source: zpe.gov.pl

Date Published: 9/13/2021

I. Substancje i ich przemiany

NaCoBeZU z chemii dla klasy 7. I. Substancje i ich przemiany. 1. Zasady bezpiecznej pracy na lekcjach chemii. • zaliczam chemię do nauk przyrodniczych.

+ 여기에 자세히 보기

Source: sp39lublin.edupage.org

Date Published: 10/14/2021

Substancje i ich przemiany – Klasa 7 – Chemia Nowej Ery

Substancje i ich przemiany , Klasa 7 , Chemia Nowej Ery , Chemia , Reforma 2017 Szkoła podstawowa klasy 4,8 , Zasoby , strona 1 , dlanauczyciela.pl.

+ 더 읽기

Source: dlanauczyciela.pl

Date Published: 8/7/2021

Chemia 7 substancje i ich przemiany – Materiały dydaktyczne

Substancje i ich przemiany – Substancje i ich przemiany cały dział kl.7 nowa era – Substancje i przemiany – Chemia skróty pierwiastków.

+ 여기에 더 보기

Source: wordwall.net

Date Published: 1/12/2021

Substancje chemiczne i ich przemiany – Chemia nieorganiczna

Jeżeli zawartość węgla jest większa od 1,7% to mamy żeliwo – materiał twardy, lecz kruchy. b. brąz – to stop miedzi (80-90%) i cyny (10-20%). c. mosiądz – to …

+ 여기에 보기

Source: www.bryk.pl

Date Published: 7/19/2022

Substancje i ich przemiany – Chemia KL7 SPL – Notatki z lekcji

SERDECZNIE WITAMY NA STRONIE INTERNETOWEJ Z CHEMII DLA KLASY VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ W LEJKOWIE … Właściwości substancji, czyli ich cechy charakterystyczne.

+ 여기를 클릭

Source: notatkizlekcji.pl

Date Published: 1/11/2021

주제와 관련된 이미지 substancje i ich przemiany chemia klasa 7

주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 SUBSTANCJE I ICH PRZEMIANY #E1 – ogarnij chemię z Panem Belfrem. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.

주제에 대한 기사 평가 substancje i ich przemiany chemia klasa 7

Author: Pan Belfer
Views: 조회수 114,256회
Likes: 좋아요 3,339개
Date Published: 2017. 3. 2.
Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=l_4vgnRY5Ac

Jakie są substancje chemiczne przykłady?

złoto, węgiel, siarka. Są również takie substancje, które można rozdzielić na substancje prostsze, nazywamy je związkami chemicznymi. Związki chemiczne to substancje o zupełnie innych właściwościach niż tworzące je składniki. Na przykład dobrze znana nam woda to związek chemiczny dwóch gazów: wodoru i tlenu.

Co to jest substancja chemiczna klasa 7?

Związki chemiczne to substancje złożone z co najmniej dwóch pierwiastków połączonych ze sobą trwale. Symbole pierwiastków chemicznych i wzory związków chemicznych pozwalają zapisać przebieg reakcji chemicznej w sposób prosty, zrozumiały dla wszystkich ludzi znających „język chemiczny”.

Jakie są rodzaje substancji?

Według nich substancje proste, czyli pierwiastki to takie, których nie można rozłożyć na substancje o budowie prostszej. Substancje złożone, czyli związki chemiczne, to zaś takie, które można rozłożyć na substancje o budowie prostszej.

Na co dzielą się substancje?

Wszystko, co nas otacza, jest zbudowane z substancji prostych lub złożonych. Substancje proste składają się z atomów tego samego pierwiastka. Substancje złożone zbudowane są z atomów różnych pierwiastków połączonych w cząsteczki.

Co to są substancje?

Substancja – materia składająca się z obiektów (cząstek, atomów) mających niezerową masę spoczynkową. Substancją nie jest zatem np. fala lub pole fizyczne (grawitacyjne, elektryczne). Substancja może być jednorodna w sensie chemicznym (np.

Czym są substancje?

Substancja to pierwiastek chemiczny i jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego. W procesie produkcyjnym do uzyskania substancji zazwyczaj potrzebna jest reakcja chemiczna.

Jak opisać właściwości substancji?

Właściwości substancji możemy podzielić na:

jakościowe – te, których nie można wyrazić w liczbach (np. smak, zapach);
ilościowe – te, które można mierzyć i opisać za pomocą liczb (np. gęstość, temperatura wrzenia, temperatura topnienia).

Co to jest ciało fizyczne i substancje?

Ciałami fizycznymi są m.in. samochód, mucha, sztangista, piłka tenisowa, Słońce, jabłko i ziarnko piasku. Ciała fizyczne zawsze są z czegoś zbudowane, a ten budulec nazywamy substancją. Przykładami substancji są: woda, papier, stal, drewno, złoto.

Co to są właściwości substancji?

Właściwość chemiczna – cecha substancji, którą można zaobserwować podczas reakcji chemicznej. Przykłady właściwości chemicznych to toksyczność, palność czy reaktywność. Właściwość chemiczna stanowi kontrast dla właściwości fizycznej.

Czy woda jest substancja?

Woda jest substancją zbudowaną z cząsteczek. Każdą cząsteczkę tworzą dwa atomy wodoru połączone z jednym atomem tlenu. Pomiędzy atomami tlenu i wodoru występują wiązania kowalencyjne spolaryzowane. Atomy wodoru i tlenu nie leżą w jednej linii, wiązania pomiędzy nimi tworzą kąt około 104,5°.

Co to są substancje czynne?

Substancja aktywna (czynna) to substancja lub mieszanina substancji, która ma zostać wykorzystana do wytworzenia produktu leczniczego i ma na celu wywołanie działania farmakologicznego, immunologicznego lub metabolicznego w celu przywrócenia, poprawy lub zmiany funkcji fizjologicznych lub do postawienia diagnozy …

Jakie to są substancje niebezpieczne?

„Substancje niebezpieczne” zasadniczo są substancjami chemicznymi lub metalami, które ze względu na swoje właściwości fizyczne stanowią bezpośrednie zagrożenie i mogą spowodować poważne urazy lub śmierć z różnych przyczyn.

Jak powstają związki chemiczne?

Związek chemiczny – jednorodna substancja, składającą się z co najmniej dwóch różnych pierwiastków, powstałą na skutek reakcji chemicznej. W związku chemicznym pierwiastki łączą się ze sobą za pomocą różnych wiązań, a powstałe cząsteczki można zapisać za pomocą wzorów sumarycznych bądź strukturalnych.

Czy żelazo to substancja prosta?

Odp. Substancje proste , to pierwiastki chemiczne, np. Wodór , tlen , azot , magnez , siarka , węgiel , żelazo , srebro , złoto , rtęć fosfor , potas itp. Substancje złożone to związki chemiczne , złożone z co najmniej dwóch różnych pierwiastków.

Jak można rozdzielić związki chemiczne?

KRYSTALIZACJA – odparowanie rozpuszczalnika, zatężenie roztworu lub jego oziębienie. FILTRACJA (SĄCZENIE) – polega na oddzieleniu substancji stałej na sączkach o odpowiedniej wielkości porów. DEKANTACJA – zlanie cieczy znad osadu. SEDYMEMTACJA – opadanie cząstek ciała stałęgo na dno pod wpływem siły ciężkości.

Czy węgiel jest substancja?

W przyrodzie spotykamy pierwiastki, np. tlen, azot, węgiel, siarka, złoto, platyna, ale większość substancji to substancje złożone. Najczęściej występujące na Ziemi pierwiastki to: tlen, krzem, glin, żelazo.

Co należy do związków chemicznych?

Ze względu na dominujący rodzaj wiązań chemicznych występujących między atomami tworzącymi cząsteczki, związki chemiczne dzieli się na: jonowe – w których dominują wiązania jonowe. kowalencyjne – w których dominują wiązania kowalencyjne. kompleksowe – w których występują wiązania koordynacyjne.

Czy pierwiastek chemiczny to substancja prosta?

Proste to takie, których nie można już rozłożyć na mniejsze części. Przykładem takiej substancji są pierwiastki.

Co to są czynniki chemiczne występujące w środowisku pracy?

przez czynnik chemiczny należy rozumieć każdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie każdej pracy, …

powtórka, streszczenie z Chemia Nowej Ery

Ważne pojęcia chemiczne

Substancja chemiczna to materiał, z którego zbudowane jest ciało fizyczne (przedmiot, organizm). Substancje mają określone charakterystyczne cechy, które nazywamy właściwościami tych substancji. Wyróżniamy właściwości:

fizyczne (stan skupienia, barwa, połysk, gęstość, twardość, rozpuszczalność w wodzie, temperatura wrzenia i topnienia, przewodnictwo elektryczne i cieplne)

chemiczne (zapach, smak, palność, aktywność chemiczna).

Gęstość to stosunek masy substancji do jej objętości.

np. gęstość żelaza wynosi 7,87 g/cm3 to oznacza, że próbka o objętości 1 cm3 ma masę 7,87 g.

Substancje możemy podzielić na:

proste zwane pierwiastkami chemicznymi (nie można ich rozłożyć na prostsze za pomocą reakcji chemicznych); wśród pierwiastków wyróżniamy:

– metale – np. Fe, Cu, Na, K, Ca, Mg, Zn, Sn, Al, Pb, Ag, Au

– niemetale – np. H, O, N, Cl, C, S, P, Br, Ar, He, Ne

złożone – związki chemiczne (które składają się co najmniej z dwóch pierwiastków połączonych trwale ze sobą)

W „języku chemicznym” zrozumiałym dla wszystkich ludzi, bez względu na to jakim językiem ojczystym się posługują, pierwiastki opisuje się symbolami (N, C, Mg, O, Cu), a związki chemiczne – wzorami (CuO, FeS, NaOH, H 2 O).

W przyrodzie substancje w postaci „czystej” występują rzadko, często tworzą mieszaniny (powstają po zmieszaniu dowolnych ilości co najmniej dwóch substancji):

jednorodne – nie można rozróżnić ich składników

niejednorodne – można rozróżnić składniki.

Substancje chemiczne podlegają przemianom, które dzielimy na:

zjawiska fizyczne – przemiany, w których nie powstają nowe substancje

reakcje chemiczne – przemiany, w których powstają nowe substancje.

Powietrze to mieszanina gazów:

pierwiastków – składników o stałej zawartości (tlen -21%, azot – 78%, gazy szlachetne: argon, hel, neon, ksenon)

związków chemicznych – składników o zmiennej zawartości (woda- para wodna, tlenek węgla(IV))

Tlenki to związki chemiczne powstałe w reakcji tlenu z innymi pierwiastkami (metalami i niemetalami).

metal + tlen -> tlenek metalu

niemetal + tlen -> tlenek niemetalu

Skutki zanieczyszczeń powietrza: dziura ozonowa, smog, kwaśne opady, zwiększenie efektu cieplarnianego.

Reakcja charakterystyczna – reakcja chemiczna, która umożliwia identyfikację danej substancji (np. mętnienie wody wapiennej pod wpływem tlenku węgla (IV)).

Porównania właściwości :tlenu, wodoru, azotu, tlenku węgla(IV)

Poznajemy reakcje chemiczne i ich rodzaje.

Reakcje chemiczne – to takie przemiany, w wyniku których otrzymujemy nowe substancje.

Substraty reakcji – to substancje wzięte do reakcji chemicznej ulegające przemianom chemicznym (zapisujemy je z lewej strony równania reakcji).

Produkty reakcji – to substancje otrzymane w reakcji chemicznej (zapisujemy je z prawej strony równania reakcji).

Reagenty – to substancje biorące udział w reakcji (substraty i produkty).

Równanie reakcji – to schematyczny zapis przebiegu reakcji chemicznej.

Reakcja syntezy (reakcja łączenia) polega na łączeniu kilku substancji (substratów) w jedną substancję (produkt).

Reakcja analizy (reakcja rozkładu) polega na rozkładzie jednej substancji (substratu) na kilka substancji prostszych (produktów).

Reakcja wymiany polega na tym, że z kilku substratów (substancji) powstaje kilka produktów (innych substancji).

Reakcje chemiczne dzielimy biorąc pod uwagę:

1. typ reakcji

reakcja syntezy: kilka substratów → jeden produkt

reakcja analizy: jeden substrat → kilka produktów

reakcja wymiany: kilka substratów → kilka produktów

2. efekty energetyczne

egzoenergetyczne – to reakcje, w których energia wydziela się do otoczenia (np. na sposób ciepła lub w postaci światła)

przykładem takich reakcji są reakcje spalania

endoenergetyczne – to reakcje, które zachodzą dzięki dostarczeniu energii z otoczenia

przykładem takich reakcji są reakcje rozkładu

Ten materiał został opracowany przez Onet.pl. Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.

Substancje i ich właściwości – podsumowanie

Chemia jest nie tylko przedmiotem szkolnym, obecna jest w każdej dziedzinie naszego życia. Powtórzmy razem podstawowe informacje o substancjach i ich właściwościach.

1. Czy chemia jest obecna w każdej dziedzinie naszego życia?

Twoja wiedza chemiczna może ci pomóc znaleźć zatrudnienie w wielu branżach:

RCYbWWvhfwl4Q 1 Ilustracja ma postać grafu składającego się z różnobarwnych kół połączonych z czarnym kołem centralnym z napisem Chemia. Kół tych jest jedenaście i licząc od góry w kierunku ruchu wskazówek zegara znajdujące się na nich napisy to: przemysł metalurgiczny, edukacja, przemysł rolniczy, przemysł kosmetyczny, przemysł farmaceutyczny, przemysł rafineryjny, gospodarka odpadami niebezpiecznymi, medycyna, przemysł spożywczy, kryminalistyka oraz inżynieria materiałowa. Źródło: Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e237

2. O czym należy pamiętać podczas wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych?

Jednym z ważniejszych sposobów poznawania chemii jest przeprowadzanie doświadczeń. Do ich wykonania niezbędne są szkło laboratoryjne, czasem naczynia porcelanowe lub metalowe oraz sprzęt laboratoryjny. Znajomość zasad stosowania tych urządzeń pozwala na bezpieczne eksperymentowanie.

R1RkXtCdtXV31 1 Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe

iqCpOiGGPv_d5e271

3. Czym różni się substancja prosta od substancji złożonej?

Chemia to nauka zajmująca się badaniem składu i budowy substancji, ich przemian oraz warunków wpływających na szybkość tych przemian.

Substancje możemy podzielić na:

proste (pierwiastki),

złożone (związki chemiczne). Ilustracja prezentuje podział na substancje proste i złożone w postaci infografiki. Pierwszym blokiem infografiki jest zielone pole z napisem Podział substancji, po którym następuje podział na dwa pola turkusowe: substancje proste i złożone. Następne strzałki prowadzą do dwóch czerwonych bloków z wypisanymi definicjami. Według nich substancje proste, czyli pierwiastki to takie, których nie można rozłożyć na substancje o budowie prostszej. Substancje złożone, czyli związki chemiczne, to zaś takie, które można rozłożyć na substancje o budowie prostszej. Następnie infografika podaje po dwa przykłady substancji prostszych (siarka i złoto) oraz złożonych (woda i sól kamienna, czyli chlorek sodu) wraz z ich zdjęciami. Źródło: Dariusz Adryan, Agnico-Eagle (https://commons.wikimedia.org), Ben Mills (https://commons.wikimedia.org), (https://commons.wikimedia.org), André Karwath aka Aka (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY NC 3.0. Rq4KNcGCEfPKF1

iqCpOiGGPv_d5e315

4. Czy znajomość właściwości fizycznych i chemicznych pozwala zidentyfikować dowolną substancję?

Każda substancja ma swoje charakterystyczne cechy – właściwości, które możemy podzielić na:

fizyczne,

chemiczne. Ilustracja przedstawia infografikę zatytułowaną Właściwości substancji składającą się z dwóch nachodzących na siebie kół, zielonego i niebieskiego. Zielone koło z lewej strony podpisane jest Właściwości fizyczne i zawiera następujące elementy: stan skupienia, barwa, połysk, rozpuszczalność, temperatura topnienia, przewodnictwo elektryczne, gęstość. Prawe koło, zatytułowane Właściwości chemiczne zawiera pięć cech: reaktywność chemiczna, zapach, smak, toksyczność, palność. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0. R1SafeMUT5SR21

iqCpOiGGPv_d5e356

5. Jakie właściwości substancji stanowią kryteria podziału pierwiastków na metale i niemetale?

Substancje proste można podzielić na:

metale,

niemetale. Ilustracja przedstawia infografikę prezentującą cechy metali i niemetali. Kolumna Metale z lewej strony wymienia następujące cechy metali: metaliczny połysk, stały stan skupienia z wyjątkiem rtęci, srebrzystoszarą lub srebrzystobiałą barwę z wyjątkiem miedzi, złota i cezu złocistego, przewodnictwo prądu elektrycznego oraz kowalność i ciągliwość. Kolumna Niemetale z prawej strony wymienia trzy cechy niemetali: stan stały lub gazowy z wyjątkiem ciekłego bromu, występowanie w różnych barwach oraz najczęściej brak przewodnictwa elektrycznego. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0. Ryh0VUriL3CHX1

iqCpOiGGPv_d5e398

6. Czym różni się substancja chemiczna od mieszaniny?

W przyrodzie substancje (pierwiastki i związki chemiczne) rzadko występują w postaci „czystej”, często tworzą mieszaniny.

R1UepLnwjtHTd 1 Rysunek przedstawiający układy cząsteczek w mieszaninach jednorodnych oraz niejednorodnych z podziałem tych ostatnich na kilka rodzajów. Ma postać pięciu umieszczonych obok siebie, podpisanych rysunków naczyń z płynami. Pierwsze od lewej reprezentuje mieszaninę jednorodną, której podanym przykładem jest roztwór soli kamiennej. Cząstki narysowane w płynie są takie same i rozłożone równomiernie. Po prawej stronie znajdują się naczynia stanowiące przykłady mieszanin niejednorodnych. Pierwszy z tych rysunków przedstawia wodę z piaskiem. Czerwone cząstki podpisane jako ciało stałe zebrane są w kopczyk na dnie naczynia, a niebieskie cząstki podpisane ciecz wypełniają równomiernie resztę przestrzeni. Rysunek drugi ilustruje mieszaninę wody z olejem, która ma postać warstwową. Równomiernie rozłożone żółte cząstki oleju podpisane jako ciecz zajmują górną część naczynia, a równomiernie rozłożone cząstki wody również podpisane jako ciecz wypełniają dolną część. Pomiędzy tymi obszarami znajduje się wyraźna pozioma granica ułożona z pojedynczej linii ciasno zebranych żółtych cząstek. W trzecim rysunku z grupy, podpisanym mgła, piana pojedynczym niebieskim cząstkom wody towarzyszą luźno rozrzucone niewielkie grupy innych, czerwonych cząstek. Natomiast ostatni rysunek, podpisany mleko przedstawia naczynie wypełnione małymi niebieskimi cząsteczkami wody, pomiędzy którymi znajdują się znacznie większe czerwone cząsteczki symbolizujące białka i inne większe od wody związki. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

Sposoby rozdzielania mieszanin

RM57ra5jU1k3x 1 Mieszaniny Mieszaniny Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Mieszaniny

Piktogramy ostrzegawcze umieszcza się na opakowaniach preparatów zawierających substancje niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka.

RPmC947Qy6ZhM 1 Ilustracja przedstawia przykłady sześciu popularnych piktogramów ostrzegawczych w zestawieniu wersji nowych ze starymi. W górnej części obrazka zebrano piktogramy w wersji obowiązującej obecnie, a w dolnej ich starsze odpowiedniki. Zaprezentowane piktogramy licząc od lewej to: produkt toksyczny, szkodliwy, żrący, niebezpieczny dla środowiska, palny oraz wybuchowy.

iqCpOiGGPv_d5e447

Zadania

Pamiętam i rozumiem

Wyjaśnij, na czym polega zjawisko dyfuzji i zaplanuj doświadczenie, które je zilustruje.

Opisz metody rozdzielania mieszanin.

Wyjaśnij różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym a mieszaniną.

Czytam i interpretuję

W dowolnym źródle (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) znajdź informacje dotyczące znanych chemików i przedstaw ich wkład w rozwój nauki.

Z tablic chemicznych odczytaj dostępne informacje na temat złota i srebra, siarki i tlenu (np. temperaturę topnienia, gęstość). Porównaj odczytane wyniki, a następnie podaj inne znane ci właściwości metali i niemetali.

Korzystając z układu okresowego, odszukaj ukryte w swoim imieniu i nazwisku symbole pierwiastków chemicznych. Sprawdź, które z nich są metalami, a które – niemetalami. Zebrane dane zestaw w tabeli.

*W laboratorium chemicznym nie posługujemy się zmysłem smaku w celu identyfikacji substancji. Sprawdź w dostępnych źródłach, jakie rodzaje smaku rozróżniamy i podaj przykłady odpowiednich produktów spożywczych wywołujących te wrażenia smakowe.

Rozwiązuję problemy

Oceń, czy producent powinien do wykonania uchwytów do patelni i garnków oraz pokrywek użyć metalu, czy pokryć je tworzywem sztucznym. Swoją odpowiedź uzasadnij.

Zastanów się i opisz dwie metody rozdzielania mieszaniny soli kamiennej i wody. Zaproponuj potrzebny sprzęt laboratoryjny.

Wyjaśnij, dlaczego lód unosi się na powierzchni wody.

Wyjaśnij, w jaki sposób można sprawdzić, czy otrzymane kolczyki są wykonane ze srebra. Oblicz jaką powinny mieć masę, wiedząc, że mają kształt sześciennych kostek o długości boku = 0,5 cm. Kolczyki w kształcie sześcianu Źródło: Marcin Sadomski, Markus Huber (http://www.openfootage.net), licencja: CC BY 4.0. RtPXB6Y9ocgmQ1

Zaplanuj doświadczenie pozwalające sprawdzić, czy większą gęstość ma woda, czy olej.

iqCpOiGGPv_d5e532

Projekt badawczy

Projekt badawczy – korozja i sposoby jej zapobiegania Tytuł projektu Korozja i sposoby jej zapobiegania Temat projektu Określenie czynników powodujących korozję oraz porównanie sposobów zabezpieczania materiałów przed korozją Badana hipoteza Korozja następuje pod wpływem czynników środowiska (tlenu zawartego w powietrzu, wilgoci) oraz związków chemicznych, np. soli kamiennej. Metodami chroniącymi przed korozją są: malowanie farbami, malowanie lakierami, oliwienie i smarowanie. Materiały źródłowe 1.10. Metale Uczeń Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa? Zaplanować doświadczenie pozwalające określić czynniki wpływające na korozję oraz najlepsze sposoby jej zapobiegania. Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę? Przedmioty żelazne i stalowe, wodę, sól kamienną, olej, oliwę, farbę, lakier, smar, naczynia, np. słoiki, do przeprowadzenia doświadczenia. Co będę obserwować (mierzyć)? Wpływ substancji zawartych w roztworze na szybkość korozji.

Wpływ substancji zabezpieczających przed korozją. Czas trwania 3‑tygodniowa obserwacja. Wyniki Przygotowanie karty pracy z zapisem codziennych obserwacji zestawionych w tabeli. Aktualizowane co tydzień fotograficzne relacje z przebiegu eksperymentów. Wniosek Czego się nauczyłem podczas tego projektu?

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

R2XRrxIqbBov6 1 załącznik z dokumentem do pobrania załącznik z dokumentem do pobrania Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e571

Test sprawdzający z działu I. Substancje i ich właściwości

Test sprawdzający

R1JZC7MsuU34O 1 załącznik z dokumentem do pobrania załącznik z dokumentem do pobrania Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.

Klucz testu

Podział substancji chemicznych

Podział substancji chemicznych

Wśród substancji chemicznych wyróżniamy takie substancje, których nie można rozłożyć na substancje prostsze, nazywamy je pierwiastkami chemicznymi, np. złoto, węgiel, siarka.

Są również takie substancje, które można rozdzielić na substancje prostsze, nazywamy je związkami chemicznymi. Związki chemiczne to substancje o zupełnie innych właściwościach niż tworzące je składniki. Na przykład dobrze znana nam woda to związek chemiczny dwóch gazów: wodoru i tlenu. Woda jest cieczą i posiada zupełnie inne właściwości niż te gazy.

Jeżeli w wyniku różnych przemian zmieniają się niektóre właściwości fizyczne substancji, jednak dalej jest to ta sama substancja, nie zmienia swojego składu (jest tylko np. w innym stanie skupienia), to o takiej przemianie mówimy, że jest to zjawisko fizyczne.

Zjawiska fizyczne to np.

– parowanie wody (z cieczy robi się gaz, ale jest to dalej ta sama substancja chemiczna, czyli woda),

– topnienie lodu (z ciała stałego robi się ciecz, ale dalej jest to woda),

– topnienie parafiny,

– rozdrobnienie siarki.

Jeżeli w wyniku przemiany powstaje nowa substancja, o zupełnie innych właściwościach, to mówimy, że zachodzi przemiana chemiczna, czyli reakcja chemiczna, np. spalanie węgla (płonący węgiel zamienia się na popiół i gazy spalinowe), rdzewienie żelaza, spalanie parafiny.

Substancja prosta składa się tylko z jednego pierwiastka, natomiast substancja złożona, np. związek chemiczny, składa się z dwóch lub więcej pierwiastków.

Substancje i ich właściwości – podsumowanie

Chemia jest nie tylko przedmiotem szkolnym, obecna jest w każdej dziedzinie naszego życia. Powtórzmy razem podstawowe informacje o substancjach i ich właściwościach.

1. Czy chemia jest obecna w każdej dziedzinie naszego życia?

Twoja wiedza chemiczna może ci pomóc znaleźć zatrudnienie w wielu branżach:

RCYbWWvhfwl4Q 1 Ilustracja ma postać grafu składającego się z różnobarwnych kół połączonych z czarnym kołem centralnym z napisem Chemia. Kół tych jest jedenaście i licząc od góry w kierunku ruchu wskazówek zegara znajdujące się na nich napisy to: przemysł metalurgiczny, edukacja, przemysł rolniczy, przemysł kosmetyczny, przemysł farmaceutyczny, przemysł rafineryjny, gospodarka odpadami niebezpiecznymi, medycyna, przemysł spożywczy, kryminalistyka oraz inżynieria materiałowa. Źródło: Krzysztof Jaworski, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e237

2. O czym należy pamiętać podczas wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych?

Jednym z ważniejszych sposobów poznawania chemii jest przeprowadzanie doświadczeń. Do ich wykonania niezbędne są szkło laboratoryjne, czasem naczynia porcelanowe lub metalowe oraz sprzęt laboratoryjny. Znajomość zasad stosowania tych urządzeń pozwala na bezpieczne eksperymentowanie.

R1RkXtCdtXV31 1 Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film laboratoryjny pokazujące zastosowania szkła laboratoryjnego, lektor opowiadający o zastosowaniu każdego szkła: Probówka, Zlewka, Lejek, Krystalizator, Cylinder miarowy, Chłodnica, Wkraplacz, Szalka Petriego, Pipety miarowe

iqCpOiGGPv_d5e271

3. Czym różni się substancja prosta od substancji złożonej?

Chemia to nauka zajmująca się badaniem składu i budowy substancji, ich przemian oraz warunków wpływających na szybkość tych przemian.

Substancje możemy podzielić na:

proste (pierwiastki),

złożone (związki chemiczne). Ilustracja prezentuje podział na substancje proste i złożone w postaci infografiki. Pierwszym blokiem infografiki jest zielone pole z napisem Podział substancji, po którym następuje podział na dwa pola turkusowe: substancje proste i złożone. Następne strzałki prowadzą do dwóch czerwonych bloków z wypisanymi definicjami. Według nich substancje proste, czyli pierwiastki to takie, których nie można rozłożyć na substancje o budowie prostszej. Substancje złożone, czyli związki chemiczne, to zaś takie, które można rozłożyć na substancje o budowie prostszej. Następnie infografika podaje po dwa przykłady substancji prostszych (siarka i złoto) oraz złożonych (woda i sól kamienna, czyli chlorek sodu) wraz z ich zdjęciami. Źródło: Dariusz Adryan, Agnico-Eagle (https://commons.wikimedia.org), Ben Mills (https://commons.wikimedia.org), (https://commons.wikimedia.org), André Karwath aka Aka (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY NC 3.0. Rq4KNcGCEfPKF1

iqCpOiGGPv_d5e315

4. Czy znajomość właściwości fizycznych i chemicznych pozwala zidentyfikować dowolną substancję?

Każda substancja ma swoje charakterystyczne cechy – właściwości, które możemy podzielić na:

fizyczne,

chemiczne. Ilustracja przedstawia infografikę zatytułowaną Właściwości substancji składającą się z dwóch nachodzących na siebie kół, zielonego i niebieskiego. Zielone koło z lewej strony podpisane jest Właściwości fizyczne i zawiera następujące elementy: stan skupienia, barwa, połysk, rozpuszczalność, temperatura topnienia, przewodnictwo elektryczne, gęstość. Prawe koło, zatytułowane Właściwości chemiczne zawiera pięć cech: reaktywność chemiczna, zapach, smak, toksyczność, palność. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0. R1SafeMUT5SR21

iqCpOiGGPv_d5e356

5. Jakie właściwości substancji stanowią kryteria podziału pierwiastków na metale i niemetale?

Substancje proste można podzielić na:

metale,

niemetale. Ilustracja przedstawia infografikę prezentującą cechy metali i niemetali. Kolumna Metale z lewej strony wymienia następujące cechy metali: metaliczny połysk, stały stan skupienia z wyjątkiem rtęci, srebrzystoszarą lub srebrzystobiałą barwę z wyjątkiem miedzi, złota i cezu złocistego, przewodnictwo prądu elektrycznego oraz kowalność i ciągliwość. Kolumna Niemetale z prawej strony wymienia trzy cechy niemetali: stan stały lub gazowy z wyjątkiem ciekłego bromu, występowanie w różnych barwach oraz najczęściej brak przewodnictwa elektrycznego. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0. Ryh0VUriL3CHX1

iqCpOiGGPv_d5e398

6. Czym różni się substancja chemiczna od mieszaniny?

W przyrodzie substancje (pierwiastki i związki chemiczne) rzadko występują w postaci „czystej”, często tworzą mieszaniny.

R1UepLnwjtHTd 1 Rysunek przedstawiający układy cząsteczek w mieszaninach jednorodnych oraz niejednorodnych z podziałem tych ostatnich na kilka rodzajów. Ma postać pięciu umieszczonych obok siebie, podpisanych rysunków naczyń z płynami. Pierwsze od lewej reprezentuje mieszaninę jednorodną, której podanym przykładem jest roztwór soli kamiennej. Cząstki narysowane w płynie są takie same i rozłożone równomiernie. Po prawej stronie znajdują się naczynia stanowiące przykłady mieszanin niejednorodnych. Pierwszy z tych rysunków przedstawia wodę z piaskiem. Czerwone cząstki podpisane jako ciało stałe zebrane są w kopczyk na dnie naczynia, a niebieskie cząstki podpisane ciecz wypełniają równomiernie resztę przestrzeni. Rysunek drugi ilustruje mieszaninę wody z olejem, która ma postać warstwową. Równomiernie rozłożone żółte cząstki oleju podpisane jako ciecz zajmują górną część naczynia, a równomiernie rozłożone cząstki wody również podpisane jako ciecz wypełniają dolną część. Pomiędzy tymi obszarami znajduje się wyraźna pozioma granica ułożona z pojedynczej linii ciasno zebranych żółtych cząstek. W trzecim rysunku z grupy, podpisanym mgła, piana pojedynczym niebieskim cząstkom wody towarzyszą luźno rozrzucone niewielkie grupy innych, czerwonych cząstek. Natomiast ostatni rysunek, podpisany mleko przedstawia naczynie wypełnione małymi niebieskimi cząsteczkami wody, pomiędzy którymi znajdują się znacznie większe czerwone cząsteczki symbolizujące białka i inne większe od wody związki. Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

Sposoby rozdzielania mieszanin

RM57ra5jU1k3x 1 Mieszaniny Mieszaniny Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Mieszaniny

Piktogramy ostrzegawcze umieszcza się na opakowaniach preparatów zawierających substancje niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka.

RPmC947Qy6ZhM 1 Ilustracja przedstawia przykłady sześciu popularnych piktogramów ostrzegawczych w zestawieniu wersji nowych ze starymi. W górnej części obrazka zebrano piktogramy w wersji obowiązującej obecnie, a w dolnej ich starsze odpowiedniki. Zaprezentowane piktogramy licząc od lewej to: produkt toksyczny, szkodliwy, żrący, niebezpieczny dla środowiska, palny oraz wybuchowy.

iqCpOiGGPv_d5e447

Zadania

Pamiętam i rozumiem

Wyjaśnij, na czym polega zjawisko dyfuzji i zaplanuj doświadczenie, które je zilustruje.

Opisz metody rozdzielania mieszanin.

Wyjaśnij różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym a mieszaniną.

Czytam i interpretuję

W dowolnym źródle (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) znajdź informacje dotyczące znanych chemików i przedstaw ich wkład w rozwój nauki.

Z tablic chemicznych odczytaj dostępne informacje na temat złota i srebra, siarki i tlenu (np. temperaturę topnienia, gęstość). Porównaj odczytane wyniki, a następnie podaj inne znane ci właściwości metali i niemetali.

Korzystając z układu okresowego, odszukaj ukryte w swoim imieniu i nazwisku symbole pierwiastków chemicznych. Sprawdź, które z nich są metalami, a które – niemetalami. Zebrane dane zestaw w tabeli.

*W laboratorium chemicznym nie posługujemy się zmysłem smaku w celu identyfikacji substancji. Sprawdź w dostępnych źródłach, jakie rodzaje smaku rozróżniamy i podaj przykłady odpowiednich produktów spożywczych wywołujących te wrażenia smakowe.

Rozwiązuję problemy

Oceń, czy producent powinien do wykonania uchwytów do patelni i garnków oraz pokrywek użyć metalu, czy pokryć je tworzywem sztucznym. Swoją odpowiedź uzasadnij.

Zastanów się i opisz dwie metody rozdzielania mieszaniny soli kamiennej i wody. Zaproponuj potrzebny sprzęt laboratoryjny.

Wyjaśnij, dlaczego lód unosi się na powierzchni wody.

Wyjaśnij, w jaki sposób można sprawdzić, czy otrzymane kolczyki są wykonane ze srebra. Oblicz jaką powinny mieć masę, wiedząc, że mają kształt sześciennych kostek o długości boku = 0,5 cm. Kolczyki w kształcie sześcianu Źródło: Marcin Sadomski, Markus Huber (http://www.openfootage.net), licencja: CC BY 4.0. RtPXB6Y9ocgmQ1

Zaplanuj doświadczenie pozwalające sprawdzić, czy większą gęstość ma woda, czy olej.

iqCpOiGGPv_d5e532

Projekt badawczy

Projekt badawczy – korozja i sposoby jej zapobiegania Tytuł projektu Korozja i sposoby jej zapobiegania Temat projektu Określenie czynników powodujących korozję oraz porównanie sposobów zabezpieczania materiałów przed korozją Badana hipoteza Korozja następuje pod wpływem czynników środowiska (tlenu zawartego w powietrzu, wilgoci) oraz związków chemicznych, np. soli kamiennej. Metodami chroniącymi przed korozją są: malowanie farbami, malowanie lakierami, oliwienie i smarowanie. Materiały źródłowe 1.10. Metale Uczeń Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa? Zaplanować doświadczenie pozwalające określić czynniki wpływające na korozję oraz najlepsze sposoby jej zapobiegania. Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę? Przedmioty żelazne i stalowe, wodę, sól kamienną, olej, oliwę, farbę, lakier, smar, naczynia, np. słoiki, do przeprowadzenia doświadczenia. Co będę obserwować (mierzyć)? Wpływ substancji zawartych w roztworze na szybkość korozji.

Wpływ substancji zabezpieczających przed korozją. Czas trwania 3‑tygodniowa obserwacja. Wyniki Przygotowanie karty pracy z zapisem codziennych obserwacji zestawionych w tabeli. Aktualizowane co tydzień fotograficzne relacje z przebiegu eksperymentów. Wniosek Czego się nauczyłem podczas tego projektu?

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

R2XRrxIqbBov6 1 załącznik z dokumentem do pobrania załącznik z dokumentem do pobrania Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.

iqCpOiGGPv_d5e571

Test sprawdzający z działu I. Substancje i ich właściwości

Test sprawdzający

R1JZC7MsuU34O 1 załącznik z dokumentem do pobrania załącznik z dokumentem do pobrania Źródło: Małgorzata Bartoszewicz, licencja: CC BY 3.0.

Klucz testu

Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Zapewne już wiesz, że w polskim alfabecie jest tylko około 30 liter. Układając je odpowiednio, można tworzyć słowa, ze słów – zdania budujące na przyklad podręcznik lub ciekawą powieść. Podobnie jest z atomami – choć ich rodzajów jest niewiele, to budują wszystko, co znajduje się wokół nas.

R1Ggz5YrCAjS7 1 Ilustracja przedstawia tablicę z Układem Okresowym Pierwiastków. Jest to zbiór kwadratów. Każdy z nich zawiera nazwę oraz symbol danego pierwiastka, a także jego liczbę i masę atomową. Niebieskie kwadraty to metale, a zielone to niemetale. Tajemnicza tablica z układem okresowym pierwiastków chemicznych będzie twoim przewodnikiem po świecie atomów

Już wiesz że atom jest najprostszym elementem budującym materię;

że wszystko, co nas otacza zbudowane jest z atomów;

że atomy mogą się łączyć, tworząc cząsteczki.

Nauczysz się wyjaśniać, czym różni się substancja prosta od złożonej;

podawać przykłady substancji prostych i złożonych;

wskazywać substancje proste (np. grafit) i złożone (np. cukier, woda) w swoim otoczeniu;

budować modele niektórych drobin.

iOQVzjWRfU_d5e168

1. Substancje proste

Wiemy już, że wszystko dookoła nas zbudowane jest z atomów: drzewa, skały, a nawet nasze ciała. Jeśli substancja składa się z atomów jednego rodzaju, to mówimy, że jest to pierwiastek chemiczny lub substancja prostasubstancja prostasubstancja prosta.

Ważne! Substancji zbudowanej z atomów jednego pierwiastka nie da się rozłożyć na substancje prostsze, zachowujące właściwości tego pierwiastka.

R1D3c1aDTlT85 1 Schemat przedstawiający fotografie różnych postaci pierwiastków: rtęć w postaci cieczy, wodór, tlen, azot, chlor w postaci gazu, żelazo, węgiel, siarka, wapń – ciała stałe. Źródło: Materialscientist (http://commons.wikimedia.org), Pbsouthwood (http://commons.wikimedia.org), Thegreenj (http://commons.wikimedia.org), i-Res Images of Chemical Elements (http://commons.wikimedia.org), Markus Brunner (http://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 3.0.

Znamy tylko 94 pierwiastki istniejące w naturze. Oprócz tego pewną ilość pierwiastków otrzymano w laboratoriach. W temperaturze pokojowej tylko dwa pierwiastki są cieczami (brom i rtęć), jedenaście – gazami (np. wodór, tlen, azot, chlor, hel), a pozostałe – ciałami stałymi (np. żelazo, węgiel, siarka, magnez, wapń).

iOQVzjWRfU_d5e217

2. Substancje złożone

Większość substancji w przyrodzie jest zbudowana z atomów różnych pierwiastków połączonych w grupy zwane cząsteczkami. Jeśli cząsteczki składają się z atomów co najmniej dwóch różnych pierwiastków, to powstaje substancja złożonasubstancja złożonasubstancja złożona. Znamy obecnie tysiące takich substancji, a uczeni wciąż tworzą i odkrywają nowe. Substancjami złożonymi są na przykład woda, sól kuchenna, cukier i ocet.

R7W5bIAw8MSuG 1 Film na temat budowy substacji złożonej. Ogólny widok na kuchenkę, na której stoi patelnia. Pojawia się plansza z napisem: “Co się stanie z cukrem, gdy podziała się na niego wysoką temperaturą?” Demonstrator umieszcza trochę cukru na patelni, a następnie zostaje przedstawiony proces ogrzewania i przemiany tej substancji. Zbliżenie kamery na patelnię pozwala obserwować: jak zmienia się barwa cukru, z białej, przez jasną, coraz ciemniejszą, następnie brązową, aż do czarnych bąbli. Film na temat budowy substacji złożonej. Ogólny widok na kuchenkę, na której stoi patelnia. Pojawia się plansza z napisem: “Co się stanie z cukrem, gdy podziała się na niego wysoką temperaturą?” Demonstrator umieszcza trochę cukru na patelni, a następnie zostaje przedstawiony proces ogrzewania i przemiany tej substancji. Zbliżenie kamery na patelnię pozwala obserwować: jak zmienia się barwa cukru, z białej, przez jasną, coraz ciemniejszą, następnie brązową, aż do czarnych bąbli. Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film na temat budowy substacji złożonej. Ogólny widok na kuchenkę, na której stoi patelnia. Pojawia się plansza z napisem: “Co się stanie z cukrem, gdy podziała się na niego wysoką temperaturą?” Demonstrator umieszcza trochę cukru na patelni, a następnie zostaje przedstawiony proces ogrzewania i przemiany tej substancji. Zbliżenie kamery na patelnię pozwala obserwować: jak zmienia się barwa cukru, z białej, przez jasną, coraz ciemniejszą, następnie brązową, aż do czarnych bąbli.

Drobiny są za małe, by zobaczyć je gołym okiem, ale można ich budowę pokazać za pomocą modeli. Na przykład model cząsteczki wody ukazuje nam, że składa się ona z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu.

RQshVoZg3CkqY 1 Film na temat budowy substancji. W pudełku na modele oglądamy modele atomów wodoru, tlenu, siarki, węgla, azotu. Następnie przedstawiono przygotowanie modeli pierwiastków: węgla, siarki. Potem – budowanie cząsteczki wody (do kulki czerwonej dołączamy dwie białe), cząsteczki dwutlenku dwutlenku węgla (do kulki ciemnoszarej dołączamy dwie czerwone) oraz cząsteczek dwuatomowych gazów: tlenu, wodoru, azotu. Film na temat budowy substancji. W pudełku na modele oglądamy modele atomów wodoru, tlenu, siarki, węgla, azotu. Następnie przedstawiono przygotowanie modeli pierwiastków: węgla, siarki. Potem – budowanie cząsteczki wody (do kulki czerwonej dołączamy dwie białe), cząsteczki dwutlenku dwutlenku węgla (do kulki ciemnoszarej dołączamy dwie czerwone) oraz cząsteczek dwuatomowych gazów: tlenu, wodoru, azotu. Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film dostępny na portalu epodreczniki.pl Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Film na temat budowy substancji. W pudełku na modele oglądamy modele atomów wodoru, tlenu, siarki, węgla, azotu. Następnie przedstawiono przygotowanie modeli pierwiastków: węgla, siarki. Potem – budowanie cząsteczki wody (do kulki czerwonej dołączamy dwie białe), cząsteczki dwutlenku dwutlenku węgla (do kulki ciemnoszarej dołączamy dwie czerwone) oraz cząsteczek dwuatomowych gazów: tlenu, wodoru, azotu.

Ciekawostka Istnieją substancje, które zbudowane są z drobin tworzących regularną sieć. Taką postać substancji nazywamy kryształem. Wszystkie kryształy mają płaskie powierzchnie i proste krawędzie, które są dowodem ich uporządkowanej budowy. Przykładem substancji występującej w postaci kryształów jest sól kuchenna. RsJck73sodO5l 1 Ilustracja soli: w postaci dwóch kopczyków rozsypanych na blacie, w zbliżeniu – w postaci kryształków soli oraz model cząsteczki soli składajacej się z regularnie ułożonych atomów dwóch pierwiastków: sodu i chloru. Sól kuchenna składa się z ułożonych regularnie drobin sodu i chloru. Drobiny te posiadają ładunki elektryczne, które oddziałują na siebie. Dzięki temu drobiny są ułożone regularnie

iOQVzjWRfU_d5e263

3. Właściwości substancji

Każda substancja ma określone właściwościwłaściwości substancjiwłaściwości, czyli zespół stałych, niezmiennych cech (np. kolor, zapach, twardość), które pozwalają odróżnić ją od innych substancji. Dzięki swoim właściwościom jedna substancja może być wykorzystana do otrzymywania zupełnie różnych przedmiotów. Przykładowo, substancja nazywana silikonem jest odporna na wysokie temperatury, wytwarza się więc z niej m.in. formy do pieczenia. Inną właściwość silikonu, wodoodporność, wykorzystuje się z kolei do produkcji farb zawierających tę substancję.

R67pHVOZaj5XD 1 Fotografia przedstawia rozłożoną książkę, kawałki tekturowego kartonu oraz białą, bawełnianą koszulkę. Wydaje się, że książka, tektura oraz bawełniana koszulka nie mają ze sobą nic wspólnego. Jednak głównym składnikiem każdego z nich jest ta sama substancja – celuloza

Właściwości substancji możemy ustalić, przeprowadzając badania takie, jak podgrzanie lub oziębianie próbki. Możemy też sprawdzić, jak jedne substancje zachowują się względem innych. Dla przykładu zbadajmy właściwości mąki, cukru i kwasku cytrynowego.

Badanie właściwości substancji Obserwacja 1 Zbadanie właściwości mąki pszennej, cukru i kwasku cytrynowego. Co będzie potrzebne cukier kryształ,

mąka,

kwasek cytrynowy,

3 szklanki,

3 łyżeczki,

woda. Instrukcja Każdą z substancji powąchaj, aby poznać jej zapach. Określ wygląd i barwę substacji. Sprawdź, czy rozpuszczają się w wodzie: nalej wody do trzech szklanek (do połowy ich objętości) i wsyp do pierwszej z nich łyżeczkę mąki, do drugiej – łyżeczkę cukru, a do trzeciej – łyżeczkę kwasku cytrynowego. Wymieszaj zawartość każdej szklanki, obserwując, co się dzieje wewnątrz naczynia. Podsumowanie Każda substancja posiada pewne właściwości odróżniające ją od innych. Znając je, można łatwo rozpoznać tę substancję.

Ciekawostka Atomy mogą układać się w różny sposób. Dzięki temu z jednego rodzaju drobin mogą powstawać różne substancje o odmiennych właściwościach. Przykładem takiego pierwiastka jest węgiel, który występuje w różnych postaciach, np. diamentu, grafitu i sadzy. RYJJG26seJ62u 1 Fotografia węgla w różnych postaciach: twardego diamentu, kruchego grafitu i sadzy. Węgiel występuje w kilku postaciach, np. diamentu, grafitu i sadzy. Diament jest najtwardszą znaną substancją. Grafit jest kruchy, w związku z czym ma zupełnie inne zastosowania niż diament. Sadza powstaje w wyniku spalania węgla, benzyny lub innych paliw

iOQVzjWRfU_d5e360

4. Układ okresowy pierwiastków

Pierwiastki oprócz nazw mają także symbole chemiczne. Są one rozpoznawane na całym świecie. Wszystkie pierwiastki opisano w specjalnej tabeli, którą nazywamy układem okresowym. Z tabeli tej można odczytać, jakie nazwy i symbole mają pierwiastki. Oprócz nazw i symboli układ okresowy pierwiastków zawiera inne ważne informacje. Symbole pierwiastków są skrótem ich nazw łacińskich. Tworzy je pierwsza litera nazwy, czasem w połączeniu z jedną z dalszych liter.

R1Ea9jVKvwEPR 1 Ilustracja przedstawia tablicę z Układem Okresowym Pierwiastków. Jest to zbiór kwadratów. Każdy z nich zawiera nazwę oraz symbol danego pierwiastka, a także jego liczbę i masę atomową. Niebieskie kwadraty to metale, a zielone to niemetale. Ilustracja przedstawia tablicę z Układem Okresowym Pierwiastków. Jest to zbiór kwadratów. Każdy z nich zawiera nazwę oraz symbol danego pierwiastka, a także jego liczbę i masę atomową. Niebieskie kwadraty to metale, a zielone to niemetale. Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D13106dJV Źródło: Michał Szymczak, licencja: CC BY 3.0.

Symbole wybranych pierwiastków Polska nazwa pierwiastka Łacińska nazwa pierwiastka Symbol tlen Oxygenium O azot Nitrogenium N węgiel Carboneum C wodór Hydrogenium H żelazo Ferrum Fe chlor Chlorum Cl wapń Calcium Ca sód Natrium Na

iOQVzjWRfU_d5e397

Podsumowanie

Wszystko, co nas otacza, jest zbudowane z substancji prostych lub złożonych.

Substancje proste składają się z atomów tego samego pierwiastka.

Substancje złożone zbudowane są z atomów różnych pierwiastków połączonych w cząsteczki.

W celu odróżnienia substancji od siebie obserwujemy i badamy ich właściwości.

Praca domowa Polecenie 1.1 Porównaj ze sobą właściwości mleka, masła i śmietany. Wymień, które właściwości tych substancji są identyczne, a dzięki którym można je od siebie odróżnić.

iOQVzjWRfU_d5e451

Słowniczek

pierwiastek pierwiastek substancja chemiczna zbudowana z jednego rodzaju atomów np. tlen, wodór, żelazo

substancja prosta substancja prosta patrz pierwiastek

substancja złożona substancja złożona substancja zbudowana z atomów różnych pierwiastków połączonych w cząsteczki, np. woda jest substancją złożoną, której cząsteczki zbudowane są z atomów tlenu i wodoru

właściwości substancji właściwości substancji cechy charakterystyczne substancji, np. barwa, zapach, twardość

iOQVzjWRfU_d5e540

Zadania

Ćwiczenie 1 ROJAOvP9b2nhn 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Połącz nazwy przedmiotów z nazwami substancji, z jakich są zbudowane. ołówek (grafit), obrączka, gwóźdź, klocki Lego, zeszyt, szklanka złoto plastik szkło żelazo węgiel celuloza Źródło: Anna Florek , licencja: CC BY 3.0.

Substancje chemiczne i ich przemiany

Substancje chemiczne i ich przemiany

Substancje chemiczne

Czym zajmuje się chemia? Chemia to nauka o:

a. związkach chemicznych w żywieniu

b. powietrzu, wodzie

c. zasadach, kwasach i solach

d. atomach i cząsteczkach

e. związkach organicznych

Chemia jest podstawa wielu gałęzi przemysłu (np. metalurgii, petrochemii, tworzyw sztucznych, przemysłu spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, nawozów sztucznych). Chemia zajmuje się właściwościami substancji i reakcjami chemicznymi.

Ciało a substancja.

a. minerały – to rodzaj materii zarówno w substancji, jak ich mieszanin.

b. materia – to wszystko co nas otacza.

c. substancja chemiczna -to rodzaj materii o określonym stałym składzie chemicznym.

Każda substancja na szereg właściwości, które pozwalają na jej rozpoznanie i odróżnienie od innych. Właściwości substancji dzielimy na:

a. chemiczne: zapach, smak, trujące działanie na organizmie żywym, palność, reaktywność

b. fizyczne: stany skipienia, gęstość, kruchość, temperatura topnienia i wrzenia, barwa, połysk, przewodnictwo elektryczne i cieplne, ciągliwość, kowalność, sprężystość itp.

Właściwości gazu

Stany skupienia materii:

a. ciekły

b. gazowy

c. stały

Zmiany stanów skupienia:

a. topnienie (stapianie) -to zmiana stanu skupienia ze stałego na ciekły. Zachodzi w stałej temperaturze charakterystycznej dla danej substancji.

b. krzepnięcie – to zmiana stanu skupienia z ciekłego w stały. Zachodzi w stałej temperaturze charakterystycznej dla danej substancji.

c. parowanie – to zmiana stanu skupienia z ciekłego na gazowy w dowolnej temperaturze.

d. wrzenie – to parowanie z całej objętości cieczy. Zachodzi w temperaturze charakterystycznej dla danej substancji zwanej temperaturą wrzenia.

e. skraplanie (kondensacja) -to zmiana stanu skupienia z gazowego w ciekły. Proces zachodzi w wyniku chłodzenia lub wzrostu ciśnienia.

f. sublimacja – to zmiana stanu skupienia ze stałego w gazowy. Zachodzi w każdej temperaturze, im szybciej, tym wyższa temperatura.

g. desublimacja – to zmiana stanu skupienia z gazowego w stały. Zachodzi po odpowiednim dla danej substancji obniżenia temperatury i ciśnienia.

Właściwości wybranych gazów.

a. chlor – ma żółtozielony kolor oraz ostry, drażniący zapach.

b. wodór – jest gazem palnym, który pali się z charakterystycznym „szczeknięciem”.

c. tlen – podtrzymuje palenie.

d. dwutlenek węgla – powoduje mętnienie wody wapiennej, gasi płomień.

Rozdzielanie mieszanin

mieszanina – to rodzaj materii złożonej z dwóch lub większej liczby substancji zmieszanych w dowolnym stosunku. Właściwości mieszaniny zależą od rodzaju składników i ich zawartości procentowej. Mieszaniny można rozdzielić na składniki metodami fizycznymi. Przykłady mieszanin:

a. Woda mineralna – woda i dwutlenek węgla

b. Powietrze – tlen, azot, dwutlenek węgla, para wodna itp.

c. Styropian – ciało stałe i gaz

Mieszanina wykazuje pewne właściwości, których nie ma żaden z niej składników w stanie czystym. Substancje chemiczne mają ściśle określoną temperaturę wrzenia i topnienia, a mieszaniny w substancji wrzą i topią się w pewnym przedziale temperatur.

Mieszaniny substancji można rozdzielić na składniki metodami fizycznymi, czyli takimi, których wykorzystuje się różnicę fizycznych właściwościach składników.

Składniki mieszaniny zachowują swoje indywidualne właściwości, co wykorzystuje się przy ich rozdziale.

Proste metody rozdzielania mieszanin:

a. chromatografia – metoda rozdzielania mieszanin związków chemicznych na składniki, oparta na wykorzystaniu różnej zdolności adsorbowania i osadzania się danych składników.

b. sączenie – rodzaj filtracji z użyciem lejka z papierowym sączkiem lub lejka Buchnera.

c. dekantacja – sposób oddzielania cieczy od osadu, polegający na ostrożnym zlaniu jej znad osadu.

d. sedymentacja (osadzanie) -proces opadania zawiesiny ciała stałego w cieczy w wyniku działania siły grawitacji lub sił bezwładności.

e. destylacja – rozdzielenie składników mieszaniny ciekłej polegające na jej ogrzaniu i odparowaniu składnika wrzącego w najniższej temperaturze, który następnie ulega skropleniu.

f. krystalizacja -proces tworzenia się i wzrostu kryształu z cieczy przechłodzonej, roztworu przesyconego lub przesyconej pary (fazy gazowej).

g. rozwarstwienie

h. desaturacja – zjawisko wydzielania gazu z roztworu.

Skład mieszanin

Sposoby zmieniania składu mieszanin:

a. przez zwiększenie zawartości jednego ze składników

b. przez zmniejszenie zawartości jednego ze składników

c. przez wprowadzenie nowego składnika

Skład procentowy mieszaniny.

Przy obliczaniu składu w procentach wagowych (masowych) przyjmuje się, że masa mieszaniny to 100%, a procentowy udział masy poszczególnych składników określa ich zawartość.

Rodzaje mieszanin:

a. mieszanina jednorodna – nie można rozróżnić poszczególnych składników za pomocą wzroku lub prostych przyrządów optycznych, np. powietrze, sól + woda, woda mineralna, stopy metali.

b. mieszanina niejednorodna -można rozróżnić poszczególne składniki za pomocą wzroku lub prostych przyrządów optycznych, np. piasek + woda, siarka + żelazo, groch + ryż, olej + woda.

Wpływ składu mieszaniny na jej właściwości.

Właściwości mieszaniny zależą od jej składu jakościowego i składu ilościowego.

Stop – mieszanina dwóch lub większej liczby substancji, z których co najmniej jedna jest metalem, a mieszanina wykazuje ogólne właściwości metaliczne.

Najważniejsze stopy

a. stop żelaza z węglem – jeżeli zawartość węgla jest mniejsza od 0,5% to materiał jest tak miękki, że gwóźdź z niego wykonany można zgiąć palcami. Jeżeli zawartość węgla wynosi 0,5% – 1,5% to mamy stal – na pewno twardy i sprężysty. Jeżeli zawartość węgla jest większa od 1,7% to mamy żeliwo – materiał twardy, lecz kruchy.

b. brąz – to stop miedzi (80-90%) i cyny (10-20%)

c. mosiądz – to stop miedzi(60-70%) i cynku (30-40%)

d. duraluminium (dural) – 95%glinu i 2-5% miedzi oraz dodatki.

Badanie składu powietrza

Skład jakościowy i ilościowy powietrza

a. składniki stałe – azot (78%), tlen (21%), argon (1%).

b. składniki śladowe- np. jod nad morzem

c. składniki zmienne – np. para wodna

Powietrze jest mieszaniną jednorodną, wieloskładnikową, składa się z różnych gazów. Jest bezbarwne, bezwonne, przezroczyste, bez smaku, słabo rozpuszczalne w wodzie, przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje. Po raz pierwszy powietrze skroplili profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego: Karol Olszewski i Zygmunt Wróbelewski w 1883 r. Skroplone powietrze wrze w przedziale temperatur. 1 litr powietrza waży w normalnych warunkach 1,29 g. Warunki normalne to 0 stopni C i 1013 hPa.

Najważniejsze właściwości fizyczne i chemiczne składników powietrza

a. tlen – jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, bez smaku, słabo rozpuszczalny w wodzie. 1 litr tleny w warunkach normalnych waży 1,43 g. Skroplili go K. Olszewski i Z. Wróbelewski. Tlen bierze udział w procesie Spalania i oddychania.

b. azot – to gaz bezbarwny, bezwonny, słabo rozpuszczalny w wodzie, nie podtrzymuje palenia, nie odgrywa żadnej roli w oddychaniu, ale jest potrzebny do życia roślin. 1 litr azotu w normalnych warunkach waży 1,25 g.

c. dwutlenek węgla – powstaje w wyniku spalania węgla w powietrzu lub tleny. Jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, o kwaśnym smaku, dobrze rozpuszcza się w wodzie, nie podtrzymuje palenia, powoduje mętnienie wody wapiennej. 1 litr dwutlenku węgla w normalnych warunkach waży 1,98 g.

d. argon – to gaz bezbarwny, bezwonny, słabo rozpuszczalny w wodzie, niepalny. 1 litr argonu w normalnych warunkach waży 1,78 g

e. wodór – to gaz bezbarwny, bez zapachu, słabo rozpuszcza się w wodzie. Zetknięcie z niewielką ilością powietrza zapala się z charakterystycznym „szczeknięciem”. 1 litr wodoru w normalnych warunkach waży 0,09 g. Wodór jest aktywny chemicznie i reaguje z tlenem, azotem, siarką, chlorem.

Zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenia powietrza -to substancje, które mogą być groźne dla wszystkich organizmów żywych, jeżeli ich zawartość jest zbyt duża, np. CO – czad, tlenki siarki i azotu.

Źródła zanieczyszczeń powietrza

a. naturalne

b. wytworzone przez człowieka

Zastosowanie składników powietrza:

a. tlen – niezbędny do życia ludzi i zwierząt.

b. azot – do produkcji nawozów sztucznych, w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym, barwników, materiałów wybuchowych, do produkcji atmosfer ochronnych.

c. argon – do wypełniania żarówek oraz szklanych rur używanych jako reklamy świetlne. Jako gaz do ochrony przy spawaniu.

d. dwutlenek węgla – do produkcji tlenu w procesie fotosyntezy oraz do gaszenia pożaru.

Reakcje łączenia

Reakcja chemiczna – to przemiana jednej substancji w inne substancje.

Reakcja łączenia (syntezy) – to reakcja, w której dwie substancje łącza się przekształcając w nową substancję.

Substrat reakcji – to substancja ulegająca przemianie (znajduje się przed strzałką!).

Produkt reakcji – to substancja powstająca w wyniku reakcji chemicznej (znajduje się za strzałką!).

Reagent – to każdy substrat i każdy produkt reakcji.

Utlenianie – to reakcja łączenia substancji z tlenem.

Reakcja spalania – to reakcja utleniania, która przebiega gwałtownie i towarzyszą jej efekty świetlne (blask, wybuch, płomienie).

Mieszanina wybuchowa (piorunująca) – to mieszanina wodoru i tlenu w stosunku objętościowym 2:1.

Zadanie. Uzupełnij reakcje i wypisz.

siarka + żelazo → siarczek żelaza

substraty: siarka i żelazo

produkty: siarczek żelaza

reagent: siarczek żelaza, siarka, żelazo

Jest to – reakcja łączenia.

tlen + wodór → tlenek wodoru

substraty: tlen i wodór

produkty: tlenek wodoru

reagent: tlenek wodoru, tlen, wodór

Jest to reakcja utleniania, czyli łączenia.

Reakcje rozkładu

Reakcja rozkładu – to reakcja, w której jeden substrat przemienia się w dwa lub większą liczbę produktów. Reakcja rozkładu to inaczej analiza. Jest procesem nieodwracalnym, w którym zachodzi pod wpływem wysokich temperatur, światła, prądu itp.

Zadanie

Nadmanganian potasu → tlenek manganu (IV) + manganiam (VI) potasu + tlen

Substraty: nadmanganian potasu

Reagenty: nadmanganian potasu, tlenek manganu (IV), manganiam (VI) potasu, tlen

Produkty: tlenek manganu (IV), manganiam (VI) potasu, tlen

Jest to – reakcja rozkładu.

Rodzaje materii

Materiały dzielimy na:

substancje

* pierwiastki:

– metale

– niemetale

* związki chemiczne:

– związki organiczne

– związki nieorganiczne

b) mieszaniny

– jednorodne

– niejednorodne

Podział substancji na pierwiastki i związki chemiczne.

Pierwiastki chemiczne, czyli substancje proste to takie, które w żadnych reakcjach chemicznych nie ulegają rozkładowi na prostsze składniki. Zawierają one tylko jeden rodzaj pierwiastka (S, C, Mg). Najmniejszą ilością pierwiastka jest atom. Pojęcie pierwiastka chemicznego wprowadził angielski uczony Robert Boyle w XVII wieku. W 1898 roku został odkryty polon i rad przez Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie. Związki chemiczne, czyli substancje złożone składają się z co najmniej dwóch pierwiastków chemicznych i mogą być rozłożone na prostsze składniki w wyniku reakcji rozkładu (np. woda). Najmniejszą ilością związku chemicznego jest cząsteczka.

Podział pierwiastków na metale i niemetale.

Tlenki – to związki chemiczne zbudowane z tlenu i dowolnego pierwiastka.

metal + tlen → tlenek metalu np.:

Magnez + tlen → tlenek magnezu

tlen + niemetal → n- tlenek niemetalu np.:

Węgiel + tlen → dwutlenek węgla

Siarczki – otrzymujemy w reakcji siarki z dowolnym pierwiastkiem.

Reakcje wymiany

Reakcja wymiany – to taka reakcja, w której co najmniej dwa substraty przemieniają się w dwa produkty.

Reakcja odtleniania (reakcja redukcji) – to taka, która polega na odebraniu tlenu jednej substancji przez drugą substancję. Substancja, która odbiera tlen to reduktor, czyli odtleniacz i tworzy z tlenem nowy związek chemiczny.

Zadanie. Uzupełnij reakcję i wypisz.

Tlenek żelaza + węgiel → dwutlenek węgla + żelazo

Pierwiastki: węgiel, żelazo

Reagenty: tlenek żelaza, węgiel, dwutlenek węgla, żelazo

Związki chemiczne: tlenek żelaza, dwutlenek węgla

Substraty: tlenek żelaza, węgiel

Substancje proste: węgiel, żelazo

Substancje złożone: tlenek żelaza, dwutlenek węgla

Produkty: dwutlenek węgla, żelazo

Jest to – reakcja wymiany.

Zjawisko fizyczne, a przemiana chemiczna.

zjawisko fizyczne – to zjawisko, w którym zmienia się co najmniej jedna cecha fizyczna ciała, a właściwości chemiczne substancji nie ulegają zmianie, np.: parowanie, rozdrabnianie. przemiana chemiczna – to taka w wyniku, którym powstaje nowa substancja o zupełnie innych właściwościach fizycznych i chemicznych. Taką przemianę nazywamy reakcją chemiczną.

Pierwiastki chemiczne – informacje o układzie okresowym

Układ okresowy pierwiastków chemicznych, czyli tablica Mendelejewa.

W 1869 roku rosyjski uczony Dymitr Mendelejew sformułował prawo okresowości, które z nich właściwości fizyczne i chemiczne pierwiastków uporządkowanych zgodnie ze wzrastającą liczbą atomową, powtarzają się okresowo. Na podstawie tego prawa zbudował tablicę z pierwiastkami.

Układ okresowy zbudowany jest z kolumn pionowych, zwanych grupami (jest ich 18) oraz szeregów poziomych, zwanych okresami.

W grupachznajdują się pierwiastki o zbliżonych właściwościach chemicznych i fizycznych. Okresy zawierają pierwiastki o stopniowo zmieniających się właściwościach od reaktywnych metali do reaktywnych niemetali. Na końcu okresu jest niemetal – helowiec, który nie tworzy związków chemicznych lub tworzy nietrwałe.

Na i Mg są reaktywnymi metalami.

Al, Si i P są mało reaktywnymi metalami, niemetalami.

S i Cl są reaktywnymi niemetalami.

Ar jest nie reaktywnym helowcem.

Pierwiastki należące do tej samej grupy tworzą podobny typ związków chemicznych. Nazwy grup utworzono od pierwiastków położonych na początku grupy, np.: litowce, tlenowce, helowce, azotowce. Pierwiastki lezące między 2, a 13 grupą tworzą tzw. podtypy lub grupy poboczne i są to pierwiastki przejściowe.

Atomy pierwiastków o dużych liczbach atomowych (powyżej 83) są nietrwałe i promieniotwórcze (radioaktywne).

Helowce to tzw. dawniej gazy szlachetne.

Rodzaje metali

metale alkaliczne

metale ziem alkalicznych

metale przejściowe

metale ziem rzadkich

REKLAMA