당신은 주제를 찾고 있습니까 “opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu – 5 Sprawdzonych Sposobów, Aby Oduczyć Dziecko bicia Innych. Moje dziecko jest agresywne, co robić? 😡“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Akademia Wychowania Michała Kędzierskiego 이(가) 작성한 기사에는 조회수 22,959회 및 좋아요 760개 개의 좋아요가 있습니다.
Table of Contents
opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 5 Sprawdzonych Sposobów, Aby Oduczyć Dziecko bicia Innych. Moje dziecko jest agresywne, co robić? 😡 – opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
💻Zapisz się na DARMOWE szkolenie przez internet: https://akademiawychowania.pl/webinar
📞Umów się na konsultacje przez telefon/Skype: https://akademiawychowania.pl/konsultacje/
😈 ➡️😇Umów się na interwencję 5-cio dniową: https://akademiawychowania.pl/interwencja5dni/
😈Kurs online „Agresja Dziecka”: https://akademiawychowania.pl/kurs-agresja-dziecka/
😴 Kurs online „Spokojne Noce”: https://akademiawychowania.pl/kurs-spokojne-noce/
📩 Zapisz się na newsletter, by otrzymywać na maila specjalistyczne materiały NIEPUBLIKOWANE tutaj na YouTube : https://akademiawychowania.pl/newsletter/
🎓 Odbierz ZA DARMO 3 dni internetowego kursu wychowania dziecka: https://akademiawychowania.pl/3-dni-kursu/
📗 Odbierz ZA DARMO fragment mojej książki:
https://akademiawychowania.pl/fragment-ksiazki/
📣 Subskrybuj mój kanał YouTube: https://www.youtube.com/channel/UC8ewud_–AYfErjRaaHtFCw?sub_confirmation=1
➡️ Fanpage na Facebook: https://www.facebook.com/akademiawychowania1/?r
🏠 Moja strona: https://akademiawychowania.com
opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
WARTO PRZECZYTAĆ – Agresja
Terminu „zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnych zachowań. Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, …
Source: przedszkolenr1.edupage.org
Date Published: 12/27/2021
View: 4206
Agresja dziecka w przedszkolu i inne trudne zachowania
Przykład: Jan stał się agresywny. Bije innych, łatwo wpada w złość. Wcześniej tak nie było. Co zrobię? Rozmowa nauczyciela przedszkola z …
Source: panimonia.pl
Date Published: 3/14/2021
View: 6808
Agresja dziecka w wieku przedszkolnym
Terminu „zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnych zachowań. Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, …
Source: www.sp51.przedszkola.net.pl
Date Published: 6/26/2022
View: 5311
Agresywne dziecko w przedszkolu – aspekty prawne
Jednakże, jeżeli w opinii nauczyciela lub dyrektora takie działanie sprawia, że dobro dziecka jest zagrożone, należy rozważyć złożenie do sądu …
Source: epedagogika.pl
Date Published: 10/10/2021
View: 3093
Dziecko agresywne w przedszkolu. Jak sobie z nim poradzić?
Jak poradzić sobie z agresywnym dzieckiem w przedszkolu? … po kilku spotkaniach Kuba dostał opinię – należy z nim pracować behawioralnie.
Source: mamadu.pl
Date Published: 11/11/2022
View: 715
9 sposobów na agresywne dziecko
Agresywne dziecko może doprowadzić rodzica do rozpaczy. Kiedy dziecko kopie, bije, … A może chce ci pokazać, że coś złego wydarzyło się w przedszkolu?
Source: www.przedszkole12mikolow.pl
Date Published: 12/2/2022
View: 9936
dziecko agresywne – procedura postępowania
Zarówno każdy nauczyciel, jak i inny pracownik przedszkola zobowiązany jest do przeciwstawiania się przejawom agresji ze strony wychowanków. Podejmując …
Source: p22.lublin.eu
Date Published: 9/20/2021
View: 7600
Dziecko uparte i agresywne
Przedszkole Miejskie Nr 1 … Dziecko agresywne w przedszkolu” … W opinii A. Kozłowskiej, ze względu na mylną ocenę dorosłych nie wartointerweniować w …
Source: zowziebice.szkolnastrona.pl
Date Published: 12/17/2022
View: 2206
주제와 관련된 이미지 opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 5 Sprawdzonych Sposobów, Aby Oduczyć Dziecko bicia Innych. Moje dziecko jest agresywne, co robić? 😡. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu
- Author: Akademia Wychowania Michała Kędzierskiego
- Views: 조회수 22,959회
- Likes: 좋아요 760개
- Date Published: 2020. 5. 28.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=657S6MH-bDw
Co zrobić gdy dziecko w przedszkolu jest agresywne?
Agresywne zachowanie dzieci w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby właśnie temu dziecku poświęcić więcej uwagi, udowodnić dziecku, że chcemy być jego partnerem. Bo agresja dziecka to znak, że to właśnie dziecko ma problem, wymaga od nas pomocy, a my wykorzystując nasze umiejętności jesteśmy w stanie mu pomóc.
Jak pracować z dzieckiem agresywnym?
Kiedy dziecko jest agresywne, powinniśmy zaakceptować jego uczucia i pomóc mu w zarządzaniu nimi. Powinniśmy powstrzymać złe zachowanie i zapobiec krzywdzeniu innych. Ustalanie sztywnych ograniczeń w sposób delikatny jest najlepszym sposobem. Kiedy dziecko jest agresywne, rodzic musi przerwać jego zachowanie.
Jakie zajecia dla dziecka agresywnego?
Można również odegrać krótkie scenki. Gry i zabawy przeciwko agresji, są przydatnym środkiem pomocniczym w pracy pedagogicznej. Pozwalają one dziecku dostrzec w sobie agresywne uczucia i wyrazić je, rozpoznać przyczyny wściekłości i agresji, uczyć się lepiej rozumieć odczucia swoje i innych ludzi.
Co zrobić jak dziecko bije dzieci w przedszkolu?
Jeśli Twoje dziecko uderzyło – oczekuj od nauczyciela reakcji i wsparcia w tej sytuacji. Niech pomoże dziecku przejść przez trudny moment, nazywając emocje i wyjaśniając, jak inaczej reagować w takich sytuacjach. Dziecko wie, że bić nie wolno. Nie wie natomiast, co innego zrobić w nerwach.
Jak radzić sobie z trudnym dzieckiem w przedszkolu?
Nie krzyczmy i nie upokarzajmy dziecka. Właśnie w takich sytuacjach możemy pokazać, że szanujemy jego wartości. Dlatego za wszelką cenę zachowajmy spokój i nie pozwólmy sobie na wybuch złości. Mówmy dziecku o swoich potrzebach i uczuciach.
Jak nauczyciel powinien reagować na agresję ze strony ucznia?
Natychmiast reaguje słownie w sposób stanowczy i zdecydowany na zaistniałą sytuację: a) odizolowuje ucznia zachowującego się agresywnie od grupy, b) w razie potrzeby wzywa pomoc (innego nauczyciela, pedagoga, pielęgniarkę), c) udziela pomocy ofierze agresji i zapewnia bezpieczeństwo pozostałym uczniom.
Jak wyciszyć agresywne dziecko?
Nie tłum emocji dziecka siłą, zamiast tego postaraj się mu pomóc. Dziecko nie jest agresywne, żeby zrobić Ci na złość. Zamiast tego naucz je nazywać emocje i pokaż mu, że łączą się one z konkretnym zachowaniem. Wskazuj mu też na rozwiązania, z których może skorzystać, zamiast zachowywać się agresywnie.
Jak radzic sobie z agresja u 4 latka?
Spędzajmy czas z dzieckiem
Pierwszym i najważniejszym sposobem przeciwdziałania agresji u swoich dzieci, jest spędzanie z nimi czasu. Wiele zachowań agresywnych wynika z poszukiwania zainteresowania dorosłych. Dzieci próbują zwrócić na siebie nasza uwagę.
Jak radzić sobie z agresja u 5 latka?
Nie krzyczymy wtedy na dziecko, bo to tylko nasila jego zachowanie agresywne. Możemy starać się odwrócić uwagę dziecka lub cierpliwie powtarzać, że nie rzucamy zabawek i ubrania, które nas drażnią, i powołać się na przykład.
Co zrobić gdy inne dziecko bije moje dziecko?
Wystarczy powiedzieć „następnym razem upewnij się, czy ktoś nie bawi się tą zabawką, zapytaj czy możesz ją wziąć/pożyczyć”. Musimy też uświadomić dziecku, że nawet jeśli zrobiło coś nieumyślnie, niechcący to i tak powinno przeprosić, że nawet bez własnej intencji mogło sprawić komuś przykrość – dodaje.
Dlaczego 2 5 letnie dziecko jest agresywne?
Dlaczego dziecko jest agresywne? Kilkulatek nie rozumie i nie umie opanować złych emocji, nie radzi sobie z przeciwnościami, nie potrafi jeszcze żyć w grupie – taką wiedzę zdobędzie dopiero z czasem. Frustrację wywołują w nim również stawiane mu ograniczenia.
Dlaczego dziecko w przedszkolu bije inne dzieci?
Agresywne zachowanie dzieci w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby właśnie temu dziecku poświęcić więcej uwagi, udowodnić dziecku, że chcemy być jego partnerem. Bo agresja dziecka to znak, że to właśnie dziecko ma problem, wymaga od nas pomocy, a my wykorzystując nasze umiejętności jesteśmy w stanie mu pomóc.
Co zrobić żeby dziecko nie biło innych?
Warto podkreślić, że złość jest czymś normalnym, ale bicie kogoś jest niewłaściwe. Można zachęcić dziecko, aby następnym razem powiedziało koledze „Jestem zły na ciebie” zamiast go bić. Dobrym rozwiązaniem jest również polecenie dziecku, aby w konfliktowych sytuacjach szukało pomocy osoby dorosłej.
Jak reagować gdy inne dziecko bije moje w przedszkolu?
Potrenujcie obronę własną Aby maluch czuł się bezpiecznie, musisz uświadomić mu, że nikt (nawet babcia, pani w przedszkolu czy tata) nie ma prawa go bić. Jeśli jakieś dziecko zachowuje się agresywnie, malec powinien je upomnieć, a jeśli to nie pomaga – pójść do przedszkolanki i zgłosić problem.
Jak radzić sobie z agresja u 5 latka?
Po prostu bądźmy przy nim. Pozwólmy się dziecku wypłakać i podziękujmy mu za podzielenie się swoimi emocjami z nami. Podziękujmy mu też, jeśli udało mu się powstrzymać agresywne zachowanie. Niech ma świadomość, że zawsze jesteśmy przy nim i akceptujemy je takie jakie jest.
Gdzie można zgłosić agresywne dziecko?
Reagować muszą pedagodzy, jak również rodzice, którzy zauważą u swojej pociechy niepokojące zachowania w domu (wskazujące na to, że dziecko może być ofiarą lub napastnikiem). Wówczas należy zgłosić to w szkole, korzystając z e-dziennika lub innych form komunikacji z nauczycielem czy dyrekcją.
Co zrobić gdy inne dziecko bije moje dziecko?
Wystarczy powiedzieć „następnym razem upewnij się, czy ktoś nie bawi się tą zabawką, zapytaj czy możesz ją wziąć/pożyczyć”. Musimy też uświadomić dziecku, że nawet jeśli zrobiło coś nieumyślnie, niechcący to i tak powinno przeprosić, że nawet bez własnej intencji mogło sprawić komuś przykrość – dodaje.
Przedszkole Samorządowe Nr 1 w Skawinie
Formy agresji występujących u dzieci w wieku przedszkolnym
Terminu „zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnych zachowań. Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, skarży się na nie, przezywa, przedrzeźnia, niszczy lub uszkadza przedmioty, przeklina, męczy zwierzęta. Mówi się, że dziecko zachowuje się agresywnie, jeśli jest aroganckie w stosunku do dorosłych lub rówieśników, brutalnie narzuca innym swoje zdanie, jeśli w zachowaniu prezentuje wrogość, nienawiść do ludzi, zjawiska i przedmiotu.
Analizując teoretyczne zagadnienia dotyczące agresji, biorąc pod uwagę przydatność wiedzy do praktyki pedagogicznej w przedszkolu należy wyróżnić agresję fizyczną i werbalną.
Agresja fizyczna – to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom. Dziecko w momencie wybuchu gniewu bije, gryzie, kopie lub drapie. Atak nie zawsze skierowany jest na osobę, która wywołała tę sytuację. Zdarza się, że dziecko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń wie, że nie może skierować swojej agresji na osobę, która ją wywołała, np. przyczyną może być zakaz osób dorosłych, ponieważ nieposłuszeństwo zostanie ukarane, więc aby rozładować swoją frustrację kopnie psa, podrze rysunek, uderzy kolegę. Jest to agresja z przeniesieniem.
Jedną z form agresji fizycznej jest okrucieństwo. U dzieci może objawiać się ono nieintencjonalne – mimowolne. Dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, że zadają cierpienie, nie mając takiej intencji, ich czyny są okrutne. Przykładem może być zabawa ze zwierzętami – wyrywanie muchom skrzydełek i obserwowanie czy będą biegać. Dokonując tych okrutnych czynów dziecko kieruje się jedynie ciekawością.
Drugą formą opisywania agresji fizycznej jest agresywne zachowanie służące dowartościowaniu siebie. Dziecko zdobywając się na czyny okrutne, sadystyczne chce czymś i komuś zaimponować, pokazać mu, na co go „stać”.
Agresja werbalna – dziecko nie wchodzi w bezpośredni fizyczny kontakt z osobami lub przedmiotami, a powoduje ich cierpienie poprzez wyśmiewanie, złośliwe uwagi, przezywanie, skarżenie, jest aroganckie. Narzędziem działania w takiej sytuacji jest język.
Wyróżnia się agresję werbalną kierowaną i niekierowaną. „O agresji kierowanej mówimy wtedy, gdy dziecko dokucza w sposób otwarty tej osobie, która jest obiektem agresji i wprost do niej kieruje swoje uwagi”. Natomiast agresja niekierowana jawna występuje na ogół wtedy, gdy dziecko woli ukrywać swoje działania, ponieważ boi się szkodzić w sposób otwarty, więc skarży, obmawia, plotkuje. Ta forma agresji jest często spotykana w środowisku dzieci przedszkolnych.
Zdaniem A. Kozłowskiej, innymi formami agresji, typowymi dla dzieci w wieku przedszkolnym są jej niewerbalne formy. Zachowania tego typu polegają na: przedrzeźnianiu, robieniu min, wysuwaniu języka do innego dziecka z zamiarem zrobienia mu przykrości, są to różnego typu gesty mające na celu zranienie drugiej osoby. Takie zachowania dzieci odbierają inaczej niż dorośli, są one bardzo raniące i w efekcie dochodzi do jawnych konfliktów. Przy czym za jawny konflikt często obarcza się winą dziecko, które użyło siły fizycznej w odpowiedzi za np. obraźliwą minę, aczkolwiek prowokatorem było dziecko używające niewerbalnej formy agresji. Komunikaty przekazywane za pomocą niewerbalnych sygnałów są dla dzieci o wiele więcej znaczące niż dla dorosłych. Dzieci potrafią doskonale odczytywać i posługiwać się nimi. Dorośli niestety są raczej skłonni do lekceważenia tej formy agresji i dziecko, które tłumaczy się, że uderzyło kolegę, bo ten się do niego wstrętnie wykrzywił, nie jest zrozumiane przez dorosłego.
Agresja instrumentalna
W opinii A. Kozłowskiej, ze względu na mylną ocenę dorosłych nie warto interweniować w konflikt dzieci „one wiedzą lepiej, kto zawinił i sprawiedliwiej osądzą”. Wkroczenie dorosłego nie służy poprawie relacji między dziećmi, a co więcej może przyczynić się do wzrostu konfliktu. Na dodatek w ten sposób uczmy dzieci kolejnej formy agresji, a mianowicie agresji instrumentalnej, której istotą jest wybieranie przez dziecko takiego sposobu zachowania, który może przynieść mu jakąś korzyść.
Przyczyną takiego zachowania jest często nieprzemyślane postępowanie dorosłych, jeśli rodzice zmęczeni krzykiem dziecka ustępują mu, np. kupując wymarzoną zabawkę lub też pani ustępuje chłopcu, który swoim zachowaniem wymusza pierwszeństwo w zabawie, to wówczas dziecko uzna dane działania za skuteczne. W takiej sytuacji przekonuje się, że właśnie takim zachowaniem (agresywnym) może osiągnąć oczekiwane efekty, a wtedy będzie je częściej powtarzał. Ważna jest tu, zatem stanowczość rodziców lub nauczycieli i umiejętność pokierowania nastrojami dziecka, aby nie czyniło nikomu krzywdy.
Agresja dziecka w przedszkolu i inne trudne zachowania
Agresja dziecka w przedszkolu i inne trudne zachowania
Agresja dziecka w przedszkolu, dziecko, które ignoruje nasze prośby, wyrywa zabawki, obraża innych – to wszystko stanowi wielkie wyzwanie dla nauczyciela przedszkola, rodzica i dziecka! Wiele czytamy o tym, jak okazać dziecku zrozumienie i uszanować jego emocje – co jednak jeśli to, co czytaliśmy, nie zdaje egzaminu? Jak wprowadzać w życie rodzicielstwo bliskości i pedagogikę bliskości, jeśli jest naprawdę trudno?
Trudne zachowania dzieci
Jakie trudne zachowania prezentuje przedszkolak?
Oto lista często występujących zachowań trudnych (dla dziecka, rodzica i nauczyciela), które możesz zaobserwować u przedszkolaka:
agresja dziecka wobec innych dzieci lub dorosłych
trudne emocje dziecka: gdy dziecko okazuje je w sposób nieaprobowany społecznie, np. rzucając przedmiotami, niszcząc, obrażając lub atakując innych
dziecko ignoruje prośby, nie słucha rodzica, nauczyciela (co powoduje sytuacje zagrażające jego bezpieczeństwu, stratę, niepokój)
przedszkolak kradnie, zabiera przedmioty, które do niego nie należą
dziecko kłamie, opowiada nieprawdziwe historie na temat sytuacji przedszkolnych lub historie, których przebieg obiektywnie wyglądał inaczej
przedszkolak ucieka: rodzicowi, nauczycielowi, odłącza się od grupy, nie chce wychodzić z placu zabaw
dziecko wyrywa innym zabawki.
Każde z tych zagadnień to naprawdę temat do szerokiej dyskusji. Dziś, na tym co uważam za najtrudniejsze – czyli niwelowanie dziecięcej agresji postaram się pokazać Wam jak poradzić sobie bez kar i nagród jako podstawowego narzędzia pracy.
Przyczyny agresji u przedszkolaka
Dlaczego dziecko przejawia agresję? Bije mamę w szatni? Dlaczego bije inne dzieci? Możliwe przyczyny:
nie zna innych strategii wyrażania emocji
ma problem z kontrolowaniem emocji
odreagowuje napięcie
przenosi agresję, której samo doświadcza
nie potrafi werbalnie osiągnąć zamierzonego efektu
manifestuje deficyt uwagi osób dorosłych, stara się być zauważone
jest pobudzone psychofizycznie
doświadcza niespójności, płynnych zasad pożycia społecznego
nie rozumie dlaczego miałoby zachować się inaczej
ta strategia przynosi mu korzyści
walczy o swoją autonomię – doświadcza zbyt wąskich granic
broni się
reaguje odruchowo, w wyniku niezrozumienia sytuacji
żyje w przekonaniu, że jest “niegrzeczne” – doświadczyło etykietowania
brak wspierających doświadczeń we wcześniejszych chwilach trudnych
robi krzywdę w nieświadomości.
O agresji nieco szerzej
Każdy z tych punktów można bardzo szeroko rozwinąć. Zauważ, że dziecko może przejawiać niektóre z tych zachowań w wyniku niedokształconego układu poznawczego, być może – w toku zaburzeń globalnych, doświadcza trudności w integracji sensorycznej. Możliwe, że to co dziecko uważa za atakujące i to przed czym się broni nie jest wynikiem normatywnej oceny, a oceny przez pryzmat, np. spektrum autyzmu lub niepełnosprawności intelektualnej. Brak zrozumiałych granic, brak autonomii, brak wzorca, z którego dziecko mogłoby czerpać, rozwód rodziców, agresja jednego z nich, życie w rodzinie alkoholowej, nieobecność rodzica … Zobaczcie – ta lista przyczyn może nie mieć końca.
Co mówić zamiast “niegrzeczny”?
Pomimo zwiększającej się świadomości w tym temacie, wciąż słyszymy o tym, że dziecko “jest niegrzeczne“, “było grzeczne”, “czy było grzeczne?”. To niesamowicie spłyca absolutnie wszystko co możemy powiedzieć do dziecka i o dziecku.
Niegrzeczny był Jaś, który uderzył Franka. Franek, który nazwał Jasia małą dzidzią. Zosia, która powiedziała Frankowi, że jest głupi, że tak nazwał kolegę. Henio, który rzucił klockiem w szybę. Staszek, który nie zjadł zupy. To słowo to zmora i nawyk, być może kulturowo zaaplikowany, którego należy się wyzbywać. Nie mów “niegrzeczny” – mów bez oceniania o tym, co się wydarzyło. Np. w rozmowie z drugim dorosłym “Kasia rzuciła klockiem w szybę”, “Henio uderzył kolegę”. Nie etykietuj – etykietami budujesz obraz dziecka, do którego dziecko będzie dążyć.
Agresja dziecka – jak sobie z nią poradzić?
Rozwój dziecka zawiera w sobie także agresję. Jest ona naszą wrodzoną, instynktowną cechą i jedną z cech, która zapewniła nam przetrwanie. Często jest przejawem złości, której tłumienie jest nierozwojowe. To, co cenne to uczenie samoregulacji, rozumienia emocji przez dziecko i poszanowania granic innych osób.
Jak pomóc dziecku agresywnemu?
Jeśli będzie kusiło Cię zasypać dziecko konsekwencjami, ukarać, oddać, zachęcić innych do oddawania – gwarantuję Ci, że w swoim życiu doświadczyłam już wielu systemów, zarówno kar i nagród, zasad typu oko za oko, ząb za ząb i z pełnym przekonaniem mówię, że to długofalowo nie działa. Ta agresja nie znika, ewentualnie czasem się schowa, by wyłonić się ze zdwojoną siłą w innym momencie. Naszym celem jest pokazać dziecku jak poradzić sobie bez agresji z emocjami i potrzebami które czuje oraz jak szanować granice innych osób.
Krok 1: Obserwacja i zrozumienie
To pierwszy i podstawowy krok. Kiedy stwierdzamy, że coś nas niepokoi – obserwujemy. Co ma znaczenie i może nam pomóc dostosować nasze działanie?
jak często dane zachowanie występuje – raz dziennie, raz w tygodniu, kilka razy w ciągu godziny;
czy szybko się rozwija – czy emocje dziecka szybko narastają i opadają, czy też jest to proces, przez który dziecko przechodzi, nim osiągnie apogeum;
jakie osoby towarzyszą dziecku: być może zachowanie dziecka jest związane z konkretną osobą;
jaki jest kontekst sytuacyjny: czy dane zachowanie występuje w zabawie swobodnej, w kontakcie z innymi dziećmi, wyłącznie w domu, wyłącznie na placu zabaw – to dla nas podpowiedź
jaki jest stan psychofizyczny dziecka tego dnia: czy weszło do przedszkola płacząc, czy jest niewyspane, zmęczone, czy zaczyna gorączkować, skarży się na ból, itp.
czy agresja występuje od dawna? Jeśli nie: co zmieniło się w życiu dziecka?
co dziecko próbowało osiągnąć agresywnym zachowaniem: coś a może była to reakcja na frustrację??
kiedy dziecko uspokaja się? Co potęguje złość? Jak reagujesz? Czy to jest wspierające dla dziecka, czy jego zachowanie eskaluje?
Nie ufaj swoim wspomnieniom, bo są często modyfikowane przez nasze poglądy, sądy i hipotezy. I choć intuicja bywa tajną bronią, w takich chwilach, planując działania naprawcze, postaw na obiektywizm. Obserwacje warto prowadzić na tyle długo, by zgromadzić materiał do porównania – kilka sytuacji. Dla jednych to może być 3 dni, dla innych – 3 tygodnie, jeśli częstotliwość nie jest duża. I co zrobić z tymi notatkami?
Agresja dziecka – jak ją zrozumieć?
Przyjmij za fakt, że każde zachowanie ma przyczynę. To ma swoje źródło. Zrozumienie przyczyny pozwoli Ci dostosować Twoje działanie. Są przyczyny, które poddają się Twoim wpływom: na przykład atmosfera w przedszkolu, w domu, ale są także i te – na które nie masz wpływu. Np. agresja w wyniku uszkodzenia mózgu lub zmian biochemicznych, agresja w wyniku wcześniejszych patologicznych doświadczeń dziecka.
Krok 2: Agresja dziecka – analiza i odpowiedź na emocje dziecka
Analizuj. To bardzo ważne. Maksymalnie obiektywnie.
Przykład: Jan stał się agresywny. Bije innych, łatwo wpada w złość. Wcześniej tak nie było. Co zrobię? Rozmowa nauczyciela przedszkola z rodzicem. Poszukiwanie przyczyny zmiany nastroju dziecka. Co dalej?
Wiem, że Jaś rozładowuje złość. Jego rodzice rozwiedli się niedawno. Nie wpłyniemy na to. Ale rozumiemy, że to może być przyczyna. Co dalej?
Rozmawiam z dzieckiem, oferuję wsparcie psychologa. Chcę dowiedzieć się: jakie uczucie dominuje w dziecku? Jaka myśl? Nie zgadza się. Stracił kontrolę. Tęskni. Cierpi. Mama jest niedostępna emocjonalnie. Pokój u taty jest niefajny – brakuje w nim zabawek. Jaś słyszy złe rzeczy od swoich rodziców (mama opowiada źle o tacie, tata o mamie). Jest pogubiony. Nie rozumie co się stało. Co zrobię?
Rodzic, nauczyciel:
Wprowadzę ponownie schematy porządkujące dzień: plan dnia, rutynę, kalendarz widzeń z rodzicem. Po to, by dać dziecku uporządkowane środowisko.
Zadbam o rozmowę z dzieckiem: z pomocą bajki lub bez wytłumaczę czym jest rozwód.
Uniknę krytykowania rodziców, będę budowała świadomość dziecka, że oboje rodzice są ważni, kochani i kochający (jeśli to się pokrywa z uczuciami dziecka).
Zadbam o komfort dziecka w obu domach, w których mieszka.
Pokażę jak wyrażać złość inaczej. “Nie zgadzam się na bicie innych, ale rozumiem, że jesteś wściekły. Tak wściekły, że aż masz ochotę bić. Bij poduszkę. Podłogę. Tup nogami. Podrzyj kartkę na malutkie kawałki. Możemy zrobić to razem!” – akceptuję złość, kieruję ją na martwe przedmioty.
Krok 3: Odpowiedź na zachowania agresywne
Przykład: Janek (ten z przykładu) uderzył Franka. Znam przyczyny. Staram się gasić pożar u źródła.
Zaopiekuję się Frankiem. Dodam mu otuchy. Wyjaśnię, że porozmawiam z Jankiem i wrócimy do tego tematu.
Rozmawiam z Jankiem dając mu zrozumienie dla jego złości i trudnych emocji. “Janek, widzę, że jest Ci bardzo trudno. Chciałabym Ci pomóc. Pogadamy?”
Nazywam emocje i pomagam dziecku zrozumieć to, co czuje: “Widzę, że jesteś bardzo zdenerwowany. Trudno Ci kontrolować tę emocję. Chcesz się przytulić?”
Proponuję: “Spróbuj: uderzać w poduszkę, narysować tę złość, tupać w podłogę, uderzyć w podłogę, posłuchać muzyki, odpocząć w wybranym miejscu (poszukuję z dzieckiem czegoś, co pomoże mu wyrazić złość nie atakując innych”
Gdy dziecko jest spokojne, wrócił mu pogodny nastrój, rozmawiam: “Jaś, chciałam porozmawiać o uderzeniu Franka. To bolało, płakał. Nie wolno bić innych, nawet, gdy jesteś bardzo zdenerwowany. Wiesz, co możesz zrobić następnym razem, gdy będziesz bardzo zdenerwowany?” (czekam aż dziecko poda jedną ze strategii, które poznało; podpowiadam jeśli trzeba). “Myślę, że Franek poczuje się lepiej, jeśli go przeprosisz. Może zaprosisz go też do wspólnej zabawy?” (nie wywieramy presji, jeśli Janek nie przeprasza, tłumaczymy Frankowi, że Jaś potrzebuje jeszcze czasu, by zrozumieć swoje emocje, ale że będziemy z nim rozmawiać i dbać o to, żeby już więcej się to nie powtórzyło).
A gdzie konsekwencje? Nigdzie. W takiej sytuacji, jeśli naprawdę rozumiesz przyczynę agresji dziecka – widzisz, że ono potrzebuje przytulenia, ukojenia i sojusznika. Nie osoby, która da mu karę za niekontrolowanie tak trudnych emocji.
Agresja: stawianie granic
To jest niezwykle trudne, by naprawdę dobrze wyczuć, kiedy i jakie granice postawiać dziecku. Oczywistą i niewątpliwą granicą jest niezgoda na krzywdzenie innych. Jednak – tak jak w przykładzie powyżej – widzisz, że granice stawiane dziecku nie mają być wytyczone drutem kolczastym. To nie więzienie – to rama, która stanowi także tarczę. Taka bezpieczna przestrzeń, w której dla dziecka jest jasne co inni odbiorą jako szacunek, dobro i ciepło, a co – jako atak. Dziecko z natury chce współpracować, być akceptowanym i lubianym członkiem życia społecznego.
Stawianie granic na drodze kary i nagrody
To naprawdę działa tylko na chwilę. Z czasem dziecko zignoruje wszystkie nasze kary, wszystkie nasze nagrody, a wyjaśnienie mu, że agresywne zachowanie wymaga kontroli będzie niezwykle trudne. Z czasem będzie dorosłym, który nie będzie miał w sobie szacunku do innych tylko granicę “opłacalności” pewnych zachowań. Wyrachowanie nie jest cechą, która zapewni na przyjemne życie w społeczeństwie.
Zamiast kary i nagrody:
przede wszystkim rozmawiaj: ZROZUM przyczynę i emocję dziecka i zakomunikuj to.
przyczynę i emocję dziecka i zakomunikuj to. ZAOFERUJ POMOC I WSPARCIE.
POKAŻ JAK PORADZIĆ SOBIE Z TĄ SPRAWĄ INACZEJ ,
, a gdy emocje opadną ZAKOMUNIKUJ GRANICĘ.
Przykłady
Nie sposób wymienić wszystkich. Poznałeś wyżej przykład, który pokazuje agresję jako odpowiedź na trudną sytuację dziecka. Teraz pokażę Ci trzy inne przykłady.
Gdy agresja ma na celu:
zdobycie zabawki, zmianę zachowania rodzica, pojawia się u dziecka niemówiącego, maluszka w okolicach trzech lat i wcześniej.
Dziecko wyrywa zabawki
Po pierwsze: to także agresja.
Po drugie: tutaj złożoność emocjonalna tej sytuacji jest raczej mniej skomplikowana. Dziecko chcę dostać zabawkę. Stawia swoje potrzeby nad potrzebami innych, co jest rozwojowe i szczególnie powszechne u dzieci trzyletnich i młodszych. Zabiera więc zabawkę, wyrywa, gdy ktoś nie chce się z nim podzielić. I tu kluczowe jest źródło, jak zawsze: stawienie swojej potrzeby nad innymi, nieumiejętność kontrolowania emocji.
Co zrobić, gdy Hania wyrywa zabawkę Zosi?
“Dziewczynki, stop. Haniu – teraz Zosia bawi się tą zabawką. Nie zabieraj. Zapytaj: MOGĘ?” (Zosia się zgodziła – miło. Zosia nie zgadza się – kontynuuję). “Zosiu, jak skończysz zabawę, przekaż zabawkę Hani, dobrze? Haniu, lala będzie potem. Teraz pobawmy się razem klockami, co Ty na to?” (przekierowaliśmy uwagę dziecka, pomogłyśmy w osiągnięciu kompromisu, szanując potrzebę Hani i zdanie Zosi). Gdy Hania mówi swobodnie, warto odwróci sytuację i używają swój dziecka powiedzieć: “Ja chcę się bawić tym domkiem. (wskazujemy na domek, którym bawi się Hania, Hania odmawia podzielenia się). Widzisz, tak samo Zosia nie chce teraz podzielić się lalką. To normalne. Niech Zosia też bawi się tak, jak lubi, zgoda?”.
A gdzie konsekwencje? One naprawdę nie są tu potrzebne. Dziecku nie brakuje tutaj kary. Brakuje zrozumienia, wystarczy pomóc mu zrozumieć. Do skutku. Rzadko nasze działanie zadziała już za pierwszym razem.
Dziecko agresją próbuje zmienić postępowanie dorosłych
Przytrafia się tak, że bardzo chcemy uszanować emocje dziecka i budować bliską relację i gdzieś, w natłoku wszystkich postów umknęły nam te, w których dziecku należy stawiać granice. Stawianie granic dziecku, o ile nie są zbyt wąskie i wytyczone drutem kolczastym, pozwala mu czuć się bezpiecznie. Zobacz:
Jeśli wbiegasz na boisko baseballowe, dostajesz do ręki kij i widzisz grono oczu zwróconych w Twoją stronę, jak czujesz się, gdy nikt nie wskazał Ci zasad gry? Zakłopotany. Kombinujesz, testujesz. Jedni są niezadowoleni, inni się śmieją, jeszcze inni dziwnie patrzą. Ale nikt nie mówi jak się w to gra. W końcu układasz w głowie jakiś swój schemat postępowania i pilnujesz, żeby nikt go nie naruszał. Schemat zmienia się, łatwo się pogubić.
Granice pomagają. Sprawiają, że wiemy jak kulturowo w danym miejscu należy się zachować, by być aktywną, akceptowaną jednostką w społeczeństwie. Nie chodzi tu o ślepe dostosowanie do żądań innych, o uległość. O żądania. Raczej o relację, w której szanujemy i jesteśmy szanowani. Rozmowy pełne wyjaśnień, ale także jasne mówienie o tym, na co się nie zgadzamy. Nie nosimy na sobie też przytłaczającego ciężaru ciągłej oceny co jest dobre, a co złe – po prostu wiemy to, ufamy dorosłym w ich wybory w niektórych kwestiach.
Gdy dziecko bije dorosłego, wyznacz jasno granicę: Stop. Nie zgadzam się. To boli. Chcę się czuć z Tobą miło.
Zrozum emocję: Widzę, że jesteś zdenerwowany.
Wskaż działanie: Możesz uderzyć w poduszkę/ podłogę. Tak jak ja (pokaż jak to robisz).
A gdzie konsekwencje? Nigdzie, bo nie są tutaj potrzebne. Zobaczysz, że ta reakcja przyniesie pozytywny efekt. Tylko nie zakładaj, że po jednorazowej próbie wszystko się odmieni. Zmiana to proces.
Agresja dziecka niemówiącego
Rodzicielstwo jest trudne. Nauczycielstwo też. Szczególnie, gdy stawiamy sobie niewyrozumiałe cele. Emocje dziecka to niezwykle skomplikowana machina.
Jeśli dziecko nie może zakomunikować swojej potrzeby werbalnie, zakomunikuje ją najpewniej tak, aby osiągnąć efekt. Co często sprowadza się do pisków, wyszarpania zabawki, pacnięcia kogoś, komu chcielibyśmy powiedzieć “Hej, naruszasz moje granice!”, ale jeszcze do tego nie dojrzeliśmy.
W chwilach takie agresji komunikuj zasady w sposób, który dziecko rozumie. Często ta sama technika pomaga z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną, dla których komunikacja werbalna czy rozumienie zdań nie są jeszcze dostępne.
Zamiast: “Stop. Nie bij. Poproś o zabawkę. Proszę (wskaż gest)”
Spróbuj: Złapać dziecko za rękę, którą uderzyło inną osobę (lub zamierzało). Powiedz i pokaż gestem: Nie wolno. (komunikuj także mimiką). Pokaż co wolno: ręką dziecka pogłaszcz inną osobę, uśmiechnij się. Pokaż jak załatwić tę sprawę niewerbalnie (np. wyciągnięcie ręki po zabawkę, wzięcie innej zabawki).
Pamiętaj, że w zależności od trudności dziecka, czasem będziesz potrzebować wielu powtórzeń. Ale zaufaj, że to wciąż zadziała lepiej i szybciej niż nerwy dorosłego, niepowiązane konsekwencje, kara czy nagroda.
A gdzie konsekwencje? Jeśli komunikacja niewerbalna nie jest dostępnym narzędziem, a dziecko jednak uporczywie próbuje uderzyć inne dziecko – naturalnym działaniem jest odsunięcie dziecka atakującego od atakowanego. Warto po odsunięciu dość szybko przekierować uwagę dziecka na inną zabawę, by agresja nie była tak dobrze kodowana i utrwalana.
Gdzie się podziały konsekwencje, kary i nagrody?
Naturalne konsekwencje wystąpią. Naturalną konsekwencją rzucenia piłką za płot jest brak piłki. Naturalną konsekwencją zniszczenia budowli jest jej odbudowania. Naturalne konsekwencje są naturalne, mają sens i są dobrym kierunkiem działania.
Kary, konsekwencje tak dla zasady bycia konsekwentnym, na zasadzie:
“Uderzyłeś mnie, więc nie oglądasz dzisiaj bajki wieczorem” – nie znoszą nic w realną poprawę sytuacji. To znaczy – owszem – to możliwe, że dziecko przestraszy się konsekwencji. Jednak odbędzie się to kosztem emocjonalnym, którego nie chcemy. Bo dziecko przy tej okazji nauczy się, że jego emocje nie są szanowane. Może nauczy się je chować, może gromadzić w sobie i wylewać w najmniej oczekiwanym momencie. Nie tędy droga. To była droga wychowania pokolenia, które swoje dzieci chciało uczyć klapsem, krzykiem i szlabanem. Myślę, że liczba osób w psychoterapii, osób mierzących się z depresją, bezsennością, nerwicami, nerwobólami, liczba pobić, agresji na ulicy, naruszania granic innych jest aż zbyt mocnym dowodem na to, że to nie był dobry kierunek.
A co, jeśli dziecko nie zmienia zachowania?
Po pierwsze – zawsze daj sobie dużo czasu. Zmiana to jest proces. Zwykle – w moim doświadczeniu – po około miesiącu widzisz, że te najbardziej ostre w przebiegu zachowania stygną i tracą na sile. Trudniej jest, gdy agresja towarzyszy zaburzeniom globalnym – potrzebujemy wtedy więcej powtórzeń.
Jednak, wyobraźmy sobie sytuację, w której nie minął miesiąc a kilka. W której widzisz, że dziecko nie kontroluje złości i nie podejmuje się prób kontroli. W której macie bardzo bliską relację, dzielicie ze sobą wiele pozytywnych emocji, jednak dziecko wciąż bije inne dzieci, Ciebie, dyskutujesz z przyczyną, starasz się jednak czujesz, że tracisz kontrolę.
Nie bój się wyznaczyć granicy, ale niech nie będzie ona wyznaczana drutem kolczastym.
“Nie zgadzam się na bicie mnie, to boli. Chcę się czuć z Tobą miło” – to dobra opcja.
“Nie zgadzam się na bicie mnie. Zrobisz to jeszcze raz i zapomnij o bajce” – to granica, która uczy, że nie bijemy innych, bo się nam to nie opłaca, a nie dlatego, że ich szanujemy.
Możesz: niwelować momenty zapalne, szukać niekonwencjonalnych rozwiązań. W swoim doświadczeniu widziałam lub stosowałam wiele strategii zapobiegawczych:
kiedy dziecko ma trudny dzień i widzimy od rana napięcie udaje się na zajęcia z psychologiem, spędzamy więcej czasu na świeżym powietrzy, minimalizujemy pobudzające bodźce, łagodzimy, bawimy się razem, …
Trudne zachowania dzieci w przedszkolu – co jeszcze może zrobić nauczyciel?
Wyznaczenie i znajomość zasad
To absolutna podstawa. Nie można oczekiwać od dziecka przestrzegania zasad, jeśli ono ich nie zna. Samo wywieszenie zasad w sali zupełnie nic nie daje – dziecko ma je znać, widzieć wywieszone w swojej sali, wiedzieć co znaczą. Z tego względu zasad nie może być piętnaście, bo nikt ich nie spamięta i nie potraktuje jako realnych symboli umowy społecznej. Nie mogą być ujęte w kilkulinijkowe opisy. Muszą być proste, wymowne i łatwe do zapamiętania i zrozumienia przez dziecko. Symboliczne – one odnoszą się do tego co uznajemy za ważne. Nie narzucają nic. I przede wszystkim – dzieci muszą się na nie świadomie godzić. To nie jest lista grzechów głównych – raczej wskazówka jak zachować się, by innym i nam samym było miło. Przypominajka. Zawsze, gdy na coś umówimy się z dziećmi, sprawdźmy czy one naprawdę to pamiętają i rozumieję. Ja lubię ten krótki i wymowny pięcioelementowy zestaw – Kodeks przedszkolaka do druku.
Aby kodeks był dla nas wsparciem, musimy się do niego odnosić. To znaczy – to taka przypominajka. “Nogi chodzą powoli, jeśli biegasz, możesz zrobić sobie krzywdę. Pobiegamy na podwórku”. Nasz komunikat musi być krótki, treściwy i prosty – dziecko musi rozumieć, co zrobiło nie tak, dlaczego to jest nie tak i gdzie tę potrzebę zrealizować.
Dajcie sobie prawo do zmiany na temat myślenia o konsekwencjach. Także przeszłam ten etap konsekwencji za naruszenie kodeksu, ale emocjonalna wspierająca rozmowa naprawdę działa lepiej i długofalowo wspiera w rozwoju.
Kara a konsekwencja
Wiecie, konsekwencja zastąpiło w słownikach nauczycieli karę, ale sens pozostał ten sam! To znaczy, konsekwencją nieposprzątania jest siedzenie przy stoliku – to jest kara, tylko inaczej nazwana.
Konsekwencją upuszczenia wazonu jest stłuczony wazon. Konsekwencją biegu – wywrotka. Konsekwencja ma sens, gdy nauczy dziecko, dlaczego należy przestrzegać danej zasady, dlaczego warto unikać danego zachowania. Musi też dawać szansę poprawy i być określona w czasie. Np. “Zrobiłeś bałagan w łazience. Na mokrej podłodze łatwo zrobić sobie krzywdę. Posprzątaj, proszę”. Ciąg przyczynowo skutkowy jest jasny.
Dziecko wie, co zrobiło nie tak. Rozumie sens konsekwencji. Ma szansę naprawić ewentualne szkody. To uczy. Pokazuje dobrą drogę. I totalnie nie przypomina kary, która jest bezmyślna – “zrobiłeś źle, więc posiedzisz na krześle”. Ciężko tutaj odnaleźć związek przyczynowo-skutkowy.
Czy konsekwencje powinny być częste? Naturalnie niemalże same wystąpią. Zniszczyłeś – spróbuj naprawić. Sprawiłeś komuś przykrość – spróbuj go pocieszyć. Rozsypałeś – pozbieraj. W pozostałych sytuacjach wystarczy Ci rozmowa. Gdy trzeba – wyznacz swoją granicę i wyjaśnij ją. Gdy nie – zrozum potrzebę dziecka, wyjaśnij swoją potrzebę, znajdź kompromis. Koniec.
Nietrafione praktyki
Mówię to bez oceniania Twoich metod. Ja także przeszłam wszystkie systemy – tak mnie nauczono, taka wiedza akademicka była wtedy dostępna. Smutne minki, brak zabawy, siedzenie przy stoliku, brak zabawki w dniu zabawki. Dzisiaj już rozumiem, że można inaczej i lepiej. Kara nazywana konsekwencją to dalej kara. Siedzenie przy stoliku realnie nie zmieniło jeszcze żadnego dziecka. Holding budzi agresję.
Jest tylko jeden moment, w którym odnajduję sens “odizolowania dziecka” – i to tak naprawdę tylko dlatego, że to ja jako dorosły nie daję rady.
Jeśli sytuacja wymyka się spod kontroli i zaczynam się bać, że wydarzy się coś złego, bo 10 dzieci biega, 3 bije się, a 4 płacze ze stresu, sytuacja niebezpieczna, której nie jestem w stanie załatwić w danej chwili czeka na mnie. “Siądź proszę przy stole, chcę o tym porozmawiać. Podejdę do Ciebie, gdy pomogę Hani i Zosi”. To ma sens. I to nie jest z istocie konsekwencja. To po prostu moje koło ratunkowe, gdy nie wiem co zrobić i sytuacja przerasta mnie, bo jestem jedną osobą, która stara się być emocjonalnie dostępna dla 25 dzieci w jednym czasie.
Odnajduję także sens w metodzie behawioralnej w przypadku dzieci z głębokimi deficytami intelektualnymi, gdzie rozmowa po prostu zupełnie nie jest jeszcze na poziomie dziecka i być może nigdy nie będzie. Ale to temat to szerokiego artykułu. Podstawą tego działania jak zawsze jest szacunek.
Trudne zachowania przedszkolaków – co pomoże?
komunikacja bez przemocy, wsparcie
wsparcie jasne, czytelne i sensowne granice , znane i doraźnie przypominane
, znane i doraźnie przypominane kodeks – przypominajka wywieszony w widocznym dla dziecka miejscu;
– przypominajka wywieszony w widocznym dla dziecka miejscu; odwoływanie się do potrzeb dziecka i innych osób
konsekwencje naturalne, bez kar, kar nazywanych konsekwencjami i nagród
rekompensowanie poczynionych szkód (np. sprzątniecie bałaganu, odbudowanie zepsutej budowli;
(np. sprzątniecie bałaganu, odbudowanie zepsutej budowli; rozmowa z dzieckiem : czasem przedszkole jest pierwszym miejscem, gdzie ktoś dziecku mówi o wartościach, szacunku do innych i szacunku do zasad, nie odbierajmy mu tej szansy; rozmowa: 1. Nazwij to, co widzisz bez oceny. 2. Zrozum emocje dziecka. 3. Wyraź swoją potrzebę. 4. Wytłumacz swoją potrzebę. 5. Kompromis. Przykład: Biegasz w domu, wywróciłeś wazon z kwiatami. Rozumiem, że chcesz się poruszać. Poruszamy się na świeżym powietrzu. Tutaj może stać Ci się krzywda i możesz coś zniszczyć. Nie chcę się o to martwić, chcę czuć się z Tobą dobrze. Wyjdziemy na podwórko, gdy skończę herbatę, ok?
: czasem przedszkole jest pierwszym miejscem, gdzie ktoś dziecku mówi o wartościach, szacunku do innych i szacunku do zasad, nie odbierajmy mu tej szansy; rozmowa: 1. Nazwij to, co widzisz bez oceny. 2. Zrozum emocje dziecka. 3. Wyraź swoją potrzebę. 4. Wytłumacz swoją potrzebę. 5. Kompromis. Przykład: Biegasz w domu, wywróciłeś wazon z kwiatami. Rozumiem, że chcesz się poruszać. Poruszamy się na świeżym powietrzu. Tutaj może stać Ci się krzywda i możesz coś zniszczyć. Nie chcę się o to martwić, chcę czuć się z Tobą dobrze. Wyjdziemy na podwórko, gdy skończę herbatę, ok? cierpliwość: nie oczekujmy, że dziecko, które ma duże trudności, że zmieni się z dnia na dzień, czasem trzeba czekać długo, by dziecko zrozumiało i dostrzegło sens naszych rozmów, trzeba też czasu, abyśmy sami nauczyli się komunikować bez przemocy z naszym dzieckiem
nie oczekujmy, że dziecko, które ma duże trudności, że zmieni się z dnia na dzień, czasem trzeba czekać długo, by dziecko zrozumiało i dostrzegło sens naszych rozmów, trzeba też czasu, abyśmy sami nauczyli się komunikować bez przemocy z naszym dzieckiem obserwacja: zawsze, gdy pracujemy nad zmianą jakiegoś zachowania obserwujmy, czy nasze działania pomagają – rzetelnie, spisujmy jak często zachowania występują i jak się to zmienia w czasie; miesiąc to dobry czas na weryfikację: widzisz mały progres? Wspaniale, idź tą drogą. Nie widzisz zmian – zastanów się co innego możesz zaproponować.
Co pomaga – strategie doraźne:
odwrócenie uwagi: czasami na naszej drodze spotykamy dzieci ekstremalnie agresywne lub autoagresywne, histeryczne, wybuchowe – warto zrobić krok w ich stronę i nie oczekiwać i gasić, ale i łagodzić ich emocje, dać je rozładować. Takie dzieci z reguły bardzo buntują się przed ostrymi granicami, potęgują swoje zachowanie straszone karą, ciepła i miła uwaga, podpowiedzenie strategii rozładowania emocji pomaga;
czasami na naszej drodze spotykamy dzieci ekstremalnie agresywne lub autoagresywne, histeryczne, wybuchowe – warto zrobić krok w ich stronę i nie oczekiwać i gasić, ale i łagodzić ich emocje, dać je rozładować. Takie dzieci z reguły bardzo buntują się przed ostrymi granicami, potęgują swoje zachowanie straszone karą, ciepła i miła uwaga, podpowiedzenie strategii rozładowania emocji pomaga; przerwanie walki: zamiast podnoszenia dziecka z ziemi, zamiast wymyślania nowych konsekwencji, gdy dziecko nas bije: 1. Widzę, że jesteś wściekły na maksa. Bijesz mnie, to boli. Nie zgadzam się na to. Możesz uderzyć w ławkę. A może w poduszkę?”; “Widzę, że chcesz dostać tą zabawkę. Nie mogę jej kupić. Jest zbyt droga. Jesteś smutny, że nie możesz jej dostać. Chcę Ci pomóc. Przyjdź, gdy będziesz chciał porozmawiać” – i po prostu zaczekaj. Nie walcz, nie siłuj się, nie strasz. Po prostu czekaj. Długo? Czasem 5 min a czasem 25. Ale to wciąż lepsze niż choćby 1 minuta walki. Zobaczysz, to zachowanie będzie wygasać na rzecz rozmowy i strategii, którą zaproponowałeś.
zamiast podnoszenia dziecka z ziemi, zamiast wymyślania nowych konsekwencji, gdy dziecko nas bije: 1. Widzę, że jesteś wściekły na maksa. Bijesz mnie, to boli. Nie zgadzam się na to. Możesz uderzyć w ławkę. A może w poduszkę?”; “Widzę, że chcesz dostać tą zabawkę. Nie mogę jej kupić. Jest zbyt droga. Jesteś smutny, że nie możesz jej dostać. Chcę Ci pomóc. Przyjdź, gdy będziesz chciał porozmawiać” – i po prostu zaczekaj. Nie walcz, nie siłuj się, nie strasz. Po prostu czekaj. Długo? Czasem 5 min a czasem 25. Ale to wciąż lepsze niż choćby 1 minuta walki. Zobaczysz, to zachowanie będzie wygasać na rzecz rozmowy i strategii, którą zaproponowałeś. uwaga dla skrzywdzonego najpierw: czasem dzieci wyrządzają krzywdę i tak bardzo chcemy pomóc w złości, że zapominamy o skrzywdzonym dziecku. Pierwszeństwo daj temu, które zostało skrzywdzone. Np.: “Franek, uderzyłeś Hanię. Chcę o tym porozmawiać. Usiądź tutaj, proszę, zaraz podejdę, tylko najpierw pomogę Hani” – dalej dążymy do komunikacji: “Uderzyłeś Hanię. Płacze, to ją bolało. Nie chcę, żeby innym działa się krzywda. Dlaczego uderzyłeś Hanię? … Rozumiem, byłeś bardzo zdenerwowany. Następnym razem uderz w podłogę, albo poduszkę. Możesz też przyjść do mnie – pomogę Ci…Myślisz, że możemy zrobić coś co poprawi nastrój Hani? Chciałabym, żeby też czuła się tutaj dobrze”;
Szacunek i uczenie szacunku
rozmowa! bez oceniania, warunków, kary, groźby;
bez oceniania, warunków, kary, groźby; wyznaczenie granicy: “Nie zgadzam się na to. To boli. Chcę się czuć z Tobą dobrze / Chcę, żebyśmy razem czuli się dobrze.”
“Nie zgadzam się na to. To boli. Chcę się czuć z Tobą dobrze / Chcę, żebyśmy razem czuli się dobrze.” własny przykład: podróżując widziałam różne systemy wychowawcze, zgadnij jak złość wyrażają dzieci impulsywnych, krzyczących na nich rodziców? Krzykiem, oczywiście. Atakiem, bo same też czuły się atakowane.
podróżując widziałam różne systemy wychowawcze, zgadnij jak złość wyrażają dzieci impulsywnych, krzyczących na nich rodziców? Krzykiem, oczywiście. Atakiem, bo same też czuły się atakowane. elastyczność: nie bądź bezkompromisowy, dziecko będzie Cię szanować, gdy doświadczy bycia szanowanym;
nie bądź bezkompromisowy, dziecko będzie Cię szanować, gdy doświadczy bycia szanowanym; dobro grupy: dla przykładu, kiedy prowadzimy zajęcia, a jedno dziecko usilnie nam to uniemożliwia, poinformujmy: “Nie musisz brać udziału w zajęciach, ale nie zgadzam się, abyś przeszkadzał innym. Widzę, że masz ochotę poruszać się. Zrobimy teraz zabawę ruchową, co Ty na to?”. Bądź otwarty na realizację potrzeby dziecka;
dla przykładu, kiedy prowadzimy zajęcia, a jedno dziecko usilnie nam to uniemożliwia, poinformujmy: “Nie musisz brać udziału w zajęciach, ale nie zgadzam się, abyś przeszkadzał innym. Widzę, że masz ochotę poruszać się. Zrobimy teraz zabawę ruchową, co Ty na to?”. Bądź otwarty na realizację potrzeby dziecka; zdrowy rozsądek i elastyczność: powiedzmy sobie szczerze, że zdarza się tak, że nasze zajęcia są dla dziecka nieciekawe, dziecko nie ma ochoty na taniec, śpiew, malowanie farbami – bądźmy elastyczne i dajmy szansę dziecku, by zaproponowało coś, co w tym czasie może wykonać. Niech będzie to związane z zajęciami. Same nie lubimy przymusu, więc nie przymuszajmy innych. Taniec, do którego jest się zmuszonym, praca plastyczna wykonana pod groźbą kary – nikt z nas nie sądzi, że to ma jakąkolwiek pedagogiczną wartość.
Co pomaga, gdy dziecko ma nadmiar kłopotliwych pomysłów?
przywileje: “Widzę, że bardzo dbasz o porządek w naszej sali. Jeśli masz ochotę, możesz dzisiaj zająć się naszym kącikiem przyrodniczym” – dzieci uwielbiają “mieć funkcję”, praca jest świetnym sposobem na przekierowanie energii dziecka;
“Widzę, że bardzo dbasz o porządek w naszej sali. Jeśli masz ochotę, możesz dzisiaj zająć się naszym kącikiem przyrodniczym” – dzieci uwielbiają “mieć funkcję”, praca jest świetnym sposobem na przekierowanie energii dziecka; naucz jak się bawić: na pewno zauważyłyście, że “trudne przedszkolaki” często absolutnie nie mają pojęcia jak się bawić – klocki potrafią tylko wywracać, autami wbiegać w ściany, a zabawkami z kuchni – rzucać. Warto zaprosić takie dziecko do wspólnej zabawy – pokazać jak zbudować robota, urządzić wyścigi samochodów i “ugotować obiad” dla misiów. Czasami to pierwszy raz, gdy odkrywają, że te zabawki można wykorzystać właśnie w taki sposób;
na pewno zauważyłyście, że “trudne przedszkolaki” często absolutnie nie mają pojęcia jak się bawić – klocki potrafią tylko wywracać, autami wbiegać w ściany, a zabawkami z kuchni – rzucać. Warto zaprosić takie dziecko do wspólnej zabawy – pokazać jak zbudować robota, urządzić wyścigi samochodów i “ugotować obiad” dla misiów. Czasami to pierwszy raz, gdy odkrywają, że te zabawki można wykorzystać właśnie w taki sposób; eliminowanie przyczyn trudnego zachowania: może to brak czasu rodziców, może bajki pełne agresji, może zły wpływ starszych kolegów z podwórka; odpowiedz na potrzebę, na przyczynę i zadziałaj w jej kierunku;
Co pomaga przy maluszkach?
dostosowanie komunikatów do ich poziomu rozumienia;
wspieranie swoich słów gestem;
przyłapanie “na gorącym uczynku” – zatrzymanie ręki, która próbuje kogoś uszczypnąć, zatrzymanie biegnącego maluszka i zaprezentowanie chodu; prosty komunikat z niewerbalnym wsparciem – szczególnie, gdy zachowanie wynika z braku umiejętności komunikowania emocji.
Co zamiast nagrody?
Wyraźmy naszą aprobatę, kiedy czujemy, że sytuacja tego wymaga “Wiesz, zawsze pomagasz kolegom. To naprawdę wspaniale, że jesteś takim dobrym przyjacielem”, “Widziałam, że budowla wywróciła się trzy razy, a ty mimo to ją odbudowałeś, cieszy mnie, że jesteś bardzo wytrwały!”. Ale zachowajmy w tym wszystkim umiar. Uzależnienie dziecka od naszej oceny, buduje brak wiary we własne możliwości, brak pewności siebie.
Aby pobudzać wewnętrzną motywację dzieci warto przełożyć ocenianie i pochwały na same dzieci. Sprowokować do samooceny można w różny sposób, pytając “Czego dzisiaj się dowiedziałeś? Z czego jesteś dumny? Co nowego dzisiaj osiągnąłeś? Jaka rzecz sprawiła ci największą trudność i jak sobie z tym poradziłeś? A Ty co myślisz o swoim rysunku? Czy mi się podoba? Ważne czy podoba się Tobie? O, a co najbardziej?”
Agresja dziecka i trudne zachowania – przepis na sukces:
Rozmowa to Twoje podstawowe narzędzie. Agresja dziecka i inne trudne zachowania wymagają niesamowicie dużo wsparcia, zrozumienia, odpowiadania na potrzebę dziecka, uczenia komunikowania swoich uczuć i emocji. To wymaga czasu i spójności metod wychowawczych rodziny i przedszkola. Bądź cierpliwy, zadbaj o swoje emocje i bądź wyrozumiały dla siebie i dziecka.
Zaufaj mi, że wbrew temu co myślisz: wsparcie, akceptacje emocji, ciepło i otwartość rozwiążą trudną sytuację szybciej niż jakiekolwiek kary, konsekwencje i nagrody. I długofalowo – zadbają o zdrowie psychiczne i odporność psychiczną dziecka.
Czy zawsze odniesiesz sukces? Nie, nie zawsze dojdziesz do tego co chciałeś. Trudne zachowania z domu przenoszone są na relacje w przedszkolu. Trudne sytuacje z przedszkola – odreagowane w domu. Nie wszystko zawsze zrozumiesz. Ale bądź czuły, otwarty, akceptujący, nieoceniający i wspierający. To jest klucz do sukcesu.
Agresja dziecka w wieku przedszkolnym
Wśród wielu problemów skłaniających do refleksji nad kształtem życia współczesnego człowieka na szczególną uwagę zasługuje jakość międzyludzkich relacji. Coraz większy niepokój budzi przemoc i okrucieństwo, rosnąca liczba przestępstw, brutalność, działań skierowanych przeciwko drugiemu człowiekowi.
Takie zachowanie nie kończy się tylko na osobniku agresywnym, ale udziela się innym, z którymi on przebywa.
Od kilku lat w mediach, głównie w telewizji, pojawiają się sygnały dotyczące niewłaściwych, a wręcz bulwersujących zachowań dzieci i młodzieży. Agresję obserwujemy nie tylko na filmach dla dorosłych, ale także w bajkach dla dzieci. Problem agresji dotyczy ludzi w każdym wieku nawet dzieci w wieku przedszkolnym. Dzieci agresywne sprawiają dużo trudności, zarówno nauczycielom jak i rodzicom. Są one niezdyscyplinowane, naruszają zasady panujące w przedszkolu, negatywnie wpływają na swoich kolegów.
Oddziaływania wychowawcze względem dzieci powinny prowadzić do kształtowania osobowości w taki sposób, aby młody człowiek świadomie umiał hamować swoją agresję. Rodzina jest najkorzystniejszym i równocześnie najbardziej znaczącym środowiskiem w życiu dziecka. W niej gromadzi pewne społeczne doświadczenia i rozwija się emocjonalnie. Tylko prawidłowo funkcjonująca rodzina może dać wyraz pełnej akceptacji dziecka, dostrzegając równocześnie jego wady.
Ważnym elementem w procesie wychowania jest stosowanie wzmocnień w konkretnych sytuacjach zachowania się dziecka. Rodzice muszą odpowiednio „reagować” systemem wzmocnień.Nie można wszystkiego zabraniać i tylko karać, ani też na wszystko pozwalać i tylko nagradzać.
Niestety na podstawie badań psychologicznych i socjologicznych okazuje się, że rodzina jest jedną z najbardziej uwikłanych w wewnętrzne konflikty i przemoc grupą społeczną.Tak zwani „toksyczni” rodzice zaszczepiają w dzieciach odczucie wiecznego zagrożenia, poczucie znieważenia i poniżenia.
Problem agresji dzieci to również problem przemocy, jakiej one doświadczają bezpośrednio na sobie bądź też obserwują w swoim otoczeniu. Jest to także problem większości rodziców. Każdy rodzic jako wychowawca spełnia bardzo ważną rolę w wychowaniu dziecka, jest dla niego wzorem. Sposób dobrego wychowania musi sobie stworzyć sam, uwzględniając możliwości i charakter swoich dzieci.
. Podstawową zasadą jest akceptacja dziecka takim, jakim ono jest. Nie oznacza ona jednak tolerancji złych zachowań. Nasza krytyka musi odnosić się do konkretnych zachowań niewłaściwych. Od rodzica w głównej mierze zależy, jakimczłowiekiem będzie i na kogo wyrośnie to małe bezbronne dziecko, jakie podsuniemy mu wartości, wzory, aby umiało nawiązywać prawidłowe relacje z rówieśnikami i dorosłymi.
W całym procesie wychowania, najważniejsza jest miłość, którą dziecko musi odczuć i doznać od rodziców jak i wychowawców.
Współczesna psychologia definiuje agresję jako zachowanie człowieka zorganizowane w taki sposób by sprawić ból, cierpienie, czy szkodę.
Wśród psychologów, etiologów, fizjologów nie ma jednak zgodności, co do zjawiska agresji – czy jest ona wrodzona, instynktowna czy wyuczona? Dlatego trudno jest podać jednoznaczną definicję, ponieważ termin ten jest używany w wielu różnych znaczeniach. Często obok pojęcia „agresja” używa się terminów „wrogość”, „destruktywność” lub określa skłonności zachowania agresywnego czynnego lub werbalnego skierowanego przeciwko komuś lub czemuś.
Formy agresji występujących u dzieci w wieku przedszkolnym
Terminu „zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnych zachowań. Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, skarży się na nie, przezywa, przedrzeźnia, niszczy lub uszkadza przedmioty, przeklina, męczy zwierzęta. Mówi się, że dziecko zachowuje się agresywnie, jeśli jest aroganckie w stosunku do dorosłych lub rówieśników, brutalnie narzuca innym swoje zdanie, jeśli w zachowaniu prezentuje wrogość, nienawiść do ludzi, zjawiska i przedmiotu.
Agresja fizyczna- to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom. Dziecko w momencie wybuchu gniewu bije, gryzie, kopie lub drapie. Atak nie zawsze skierowany jest na osobę, która wywołała tę sytuację. Zdarza się, że dziecko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń wie, że nie może skierować swojej agresji na osobę, która ją wywołała, np. przyczyną może być zakaz osób dorosłych, ponieważnieposłuszeństwo zostanie ukarane, więc aby rozładować swoją frustrację kopnie psa, podrze rysunek, uderzy kolegę. Jest to agresja z przeniesieniem.Jedną z form agresji fizycznej jest okrucieństwo. U dzieci może objawiać się ono nieintencjonalne – mimowolne. Dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, że zadają cierpienie, nie mając takiej intencji, ich czyny są okrutne. Przykładem może być zabawa ze zwierzętami – wyrywanie muchom skrzydełek i obserwowanie czy będą biegać. Dokonując tych okrutnych czynów dziecko kieruje się jedynie ciekawością. Drugą formą opisywania agresji fizycznej jest agresywne zachowanie służące dowartościowaniu siebie. Dziecko zdobywając się na czyny okrutne, sadystyczne chce czymś i komuś zaimponować, pokazać mu, na co go „stać”.
Agresja werbalna- dziecko nie wchodzi w bezpośredni fizyczny kontakt z osobami lub przedmiotami, a powoduje ich cierpienie poprzez wyśmiewanie, złośliwe uwagi, przezywanie, skarżenie, jest aroganckie. Narzędziem działania w takiej sytuacji jest język.Wyróżnia się agresję werbalną kierowaną i niekierowaną. „O agresji kierowanej mówimy wtedy, gdy dziecko dokucza w sposób otwarty tej osobie, która jest obiektem agresji i wprost do niej kieruje swoje uwagi”. Natomiast agresja niekierowana jawna występuje na ogół wtedy, gdy dziecko woli ukrywać swoje działania, ponieważ boi się szkodzić w sposób otwarty, więc skarży, obmawia, plotkuje. Ta forma agresji jest często spotykana w środowisku dzieci przedszkolnych.
Innymi formami agresji, typowymi dla dzieci w wieku przedszkolnym są jej niewerbalne formy. Zachowania tego typu polegają na: przedrzeźnianiu, robieniu min, wysuwaniu języka do innego dziecka z zamiarem zrobienia mu przykrości, są to różnego typu gesty mające na celu zranienie drugiej osoby. Takie zachowania dzieci odbierają inaczej niż dorośli, są one bardzo raniące i w efekcie dochodzi do jawnych konfliktów. Przy czym za jawny konflikt często obarcza się winą dziecko, które użyło siły fizycznej w odpowiedzi za np. obraźliwą minę, aczkolwiek prowokatorem było dziecko używające niewerbalnej formy agresji. Komunikaty przekazywane za pomocą niewerbalnych sygnałów są dla dzieci o wiele więcej znaczące niż dla dorosłych. Dzieci potrafią doskonale odczytywać i posługiwać się nimi. Dorośli niestety są raczej skłonni do lekceważenia tej formy agresji i dziecko, które tłumaczy się, że uderzyło kolegę, bo ten się do niego wstrętnie wykrzywił, nie jest zrozumiane przez dorosłego.
Agresja instrumentalna
W opinii psychologów, ze względu na mylną ocenę dorosłych nie warto interweniować we wszystkie konflikt dzieci „One wiedzą lepiej, kto zawinił i sprawiedliwiej osądzą”. Wkroczenie dorosłego nie służy poprawie relacji między dziećmi, a co więcej może przyczynić się do wzrostu konfliktu. Na dodatek w ten sposób uczmy dzieci kolejnej formy agresji, a mianowicie agresji instrumentalnej, której istotą jest wybieranie przez dziecko takiego sposobu zachowania, który może przynieść mu jakąś korzyść.
Przyczyną takiego zachowania jest często nieprzemyślane postępowanie dorosłych, jeśli rodzice zmęczeni krzykiem dziecka ustępują mu, np. kupując wymarzoną zabawkę lub też pani ustępuje chłopcu, który swoim zachowaniem wymusza pierwszeństwo w zabawie, to wówczas dziecko uzna dane działania za skuteczne. W takiej sytuacji przekonuje się, że właśnie takim zachowaniem (agresywnym) może osiągnąć oczekiwane efekty, a wtedy będzie je częściej powtarzał. Ważna jest tu, zatem stanowczość rodziców lub nauczycieli i umiejętność pokierowania nastrojami dziecka, aby nie czyniło nikomu krzywdy.
Dzieci o wiele częściej kłócą się w obecności rodziców lub opiekunów, natomiast, gdy są same, ich relacje są lepsze. Dzieci powstrzymują swoje agresywne zachowania, bo nie mogą liczyć na interwencję dorosłego. Na tej samej zasadzie dzieci potrafią manipulować dorosłymi i spowodować ukaranie dziecka, które zareagowałojawnie na niewerbalną agresję kolegi. „Instrumentalne agresywne zachowania dzieci są, więc typową manipulacją, wyuczonym sposobem zachowania, który jest z reguły konsekwencją błędów wychowawczych”.
Agresja naśladowcza
Innego typu zachowaniem jest tak zwana agresja naśladowcza. Dziecko od początku swego życia naśladuje, obserwuje najbliższe otoczenie, cały sobą wchłania to, comu przekazujemy. Agresywne zachowanie się dzieci bywa następstwem oddziaływania określonych modeli zachowań. Warto podkreślić, że największe szanse stania się modelem mają osoby znaczącedla dziecka: rodzice, rodzeństwo, a także inne osoby posiadające autorytet w oczach dziecka. Badania psychologiczne dowiodły, że „większość agresywnych dzieci pochodzi z rodzin, w których jedno lub oboje rodzice to osoby agresywne”.
Frustrowane dziecko zmusza się w domu karą do posłuszeństwa, przenosi swoją agresję za pośrednictwem publikatorów, zwłaszcza prasy i telewizji. Dorośli przyznają sobie prawo do różnych niekontrolowanych zachowań wobec dzieci. Natomiast, gdy dziecko używa takich samych powiedzeń, odruchów, wówczas zachowanie takie jest karane. Sytuacje, w których dzieci naśladują zachowanie dorosłych spotykamy bardzo często. Rodzice, którzy biją dzieci, krzyczą ilekroć dzieje się coś nie po ich myśli na ogół nie przejmują do wiadomości, że to ich własne zachowania stanowią wzorzec dla dzieci i ich agresywnych zachowań. Gdy dzieci biją rówieśników, przezywają ordynarnymi słowami, rodzice najczęściej przypisują to naśladowaniu innych, a nie własnych sposobów reagowania na określone sytuacje.
Agresja frustracyjna
U dzieci w wieku przedszkolnym wyróżniamy agresję frustracyjną, która podobnie jak u dorosłego człowieka wynika z niemożności przezwyciężenia przeszkody fizycznej lub psychicznej. Występuje wtedy, gdy dana potrzeba nie zostaje zaspokojona, czyli w przypadku jej blokady. Frustracje wywołują wystąpienie poczucia krzywdy, emocji, gniewu, zdenerwowania, wrogości. Powstaje ona wskutek odebrania dziecku atrakcyjnej zabawki, przeszkadzaniu mu w zabawie, różne przezwiska ze strony kolegów, niepowodzeń doznanych w działaniu, stosowania surowych kar fizycznych, przykre wydarzenia losowe.
Autoagresja
Ostatnią formą agresji, która naszym zdaniem jest bardzo istotna z punktu widzenia pracy w przedszkolu jest autoagresja, czyli zachowanie skierowane przeciwko sobie: uderzenie głową w ścianę, obryzganie paznokci aż do krwi, a także pobudzanie fizyczne w wyniku, którego dzieci ulegają samookaleczeniu np. na skutek biegania, skakania. Dzieci przejawiające swoją agresję w takiej formie, wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej, gdyż zachowania tego typu traktowane są jako zaburzenia.Może się zdarzyć, że dziecko w swojej rozpaczy przekonane jest, że samo musi się ukarać za soje zachowanie, albo nawet za swoje myśli, często, aby chronić innych przed sobą.Dzieci te dostrzegają siebie, działania i reakcje innych w tak zniekształcony sposób, że hamowne przez ogromny strach są w stanie niedostatecznie i błędnie przetwarzać docierające do nich bodźce.
Agresywne zachowanie dzieci w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby właśnie temu dziecku poświęcić więcej uwagi, udowodnić dziecku, że chcemy być jego partnerem. Bo agresja dziecka to znak, że to właśnie dziecko ma problem, wymaga od nas pomocy, a my wykorzystując nasze umiejętności jesteśmy w stanie mu pomóc.
Opracowała
mgr Anna Rzepczyńska
Literatura:
Agresywne dziecko w przedszkolu – aspekty prawne
Bicie, gryzienie, kopanie, rzucanie przedmiotami – sytuacje zagrażające bezpieczeństwu w przedszkolu. Dziecko agresywne bezwzględnie trzeba objąć pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Trzeba także podjąć działania wspierające rodziców i nauczycieli, współpracować z poradnią. Jednak jak radzić sobie na co dzień? Jak na agresję w świetle prawa może reagować dyrektor? Czy można zatrudnić nauczyciela wspomagającego? Może w zajęciach powinien uczestniczyć rodzic? A może odmówić dziecku możliwości udziału w zajęciach? Jakie powinny być rady dla rodziców, którzy zdają się nie uświadamiać sobie, czym jest agresja ich dziecka?
Agresja dziecka w wieku przedszkolnym
Wśród wielu problemów skłaniających do refleksji nad kształtem życia współczesnego człowieka na szczególną uwagę zasługuje jakość międzyludzkich relacji. Coraz większy niepokój budzi przemoc i okrucieństwo, rosnąca liczba przestępstw, brutalność, działań skierowanych przeciwko drugiemu człowiekowi.
Takie zachowanie nie kończy się tylko na osobniku agresywnym, ale udziela się innym, z którymi on przebywa.
Od kilku lat w mediach, głównie w telewizji, pojawiają się sygnały dotyczące niewłaściwych, a wręcz bulwersujących zachowań dzieci i młodzieży. Agresję obserwujemy nie tylko na filmach dla dorosłych, ale także w bajkach dla dzieci. Problem agresji dotyczy ludzi w każdym wieku nawet dzieci w wieku przedszkolnym. Dzieci agresywne sprawiają dużo trudności, zarówno nauczycielom jak i rodzicom. Są one niezdyscyplinowane, naruszają zasady panujące w przedszkolu, negatywnie wpływają na swoich kolegów.
Oddziaływania wychowawcze względem dzieci powinny prowadzić do kształtowania osobowości w taki sposób, aby młody człowiek świadomie umiał hamować swoją agresję. Rodzina jest najkorzystniejszym i równocześnie najbardziej znaczącym środowiskiem w życiu dziecka. W niej gromadzi pewne społeczne doświadczenia i rozwija się emocjonalnie. Tylko prawidłowo funkcjonująca rodzina może dać wyraz pełnej akceptacji dziecka, dostrzegając równocześnie jego wady.
Ważnym elementem w procesie wychowania jest stosowanie wzmocnień w konkretnych sytuacjach zachowania się dziecka. Rodzice muszą odpowiednio „reagować” systemem wzmocnień.Nie można wszystkiego zabraniać i tylko karać, ani też na wszystko pozwalać i tylko nagradzać.
Niestety na podstawie badań psychologicznych i socjologicznych okazuje się, że rodzina jest jedną z najbardziej uwikłanych w wewnętrzne konflikty i przemoc grupą społeczną.Tak zwani „toksyczni” rodzice zaszczepiają w dzieciach odczucie wiecznego zagrożenia, poczucie znieważenia i poniżenia.
Problem agresji dzieci to również problem przemocy, jakiej one doświadczają bezpośrednio na sobie bądź też obserwują w swoim otoczeniu. Jest to także problem większości rodziców. Każdy rodzic jako wychowawca spełnia bardzo ważną rolę w wychowaniu dziecka, jest dla niego wzorem. Sposób dobrego wychowania musi sobie stworzyć sam, uwzględniając możliwości i charakter swoich dzieci.
. Podstawową zasadą jest akceptacja dziecka takim, jakim ono jest. Nie oznacza ona jednak tolerancji złych zachowań. Nasza krytyka musi odnosić się do konkretnych zachowań niewłaściwych. Od rodzica w głównej mierze zależy, jakimczłowiekiem będzie i na kogo wyrośnie to małe bezbronne dziecko, jakie podsuniemy mu wartości, wzory, aby umiało nawiązywać prawidłowe relacje z rówieśnikami i dorosłymi.
W całym procesie wychowania, najważniejsza jest miłość, którą dziecko musi odczuć i doznać od rodziców jak i wychowawców.
Współczesna psychologia definiuje agresję jako zachowanie człowieka zorganizowane w taki sposób by sprawić ból, cierpienie, czy szkodę.
Wśród psychologów, etiologów, fizjologów nie ma jednak zgodności, co do zjawiska agresji – czy jest ona wrodzona, instynktowna czy wyuczona? Dlatego trudno jest podać jednoznaczną definicję, ponieważ termin ten jest używany w wielu różnych znaczeniach. Często obok pojęcia „agresja” używa się terminów „wrogość”, „destruktywność” lub określa skłonności zachowania agresywnego czynnego lub werbalnego skierowanego przeciwko komuś lub czemuś.
Formy agresji występujących u dzieci w wieku przedszkolnym
Terminu „zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnych zachowań. Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, skarży się na nie, przezywa, przedrzeźnia, niszczy lub uszkadza przedmioty, przeklina, męczy zwierzęta. Mówi się, że dziecko zachowuje się agresywnie, jeśli jest aroganckie w stosunku do dorosłych lub rówieśników, brutalnie narzuca innym swoje zdanie, jeśli w zachowaniu prezentuje wrogość, nienawiść do ludzi, zjawiska i przedmiotu.
Agresja fizyczna- to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom. Dziecko w momencie wybuchu gniewu bije, gryzie, kopie lub drapie. Atak nie zawsze skierowany jest na osobę, która wywołała tę sytuację. Zdarza się, że dziecko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń wie, że nie może skierować swojej agresji na osobę, która ją wywołała, np. przyczyną może być zakaz osób dorosłych, ponieważnieposłuszeństwo zostanie ukarane, więc aby rozładować swoją frustrację kopnie psa, podrze rysunek, uderzy kolegę. Jest to agresja z przeniesieniem.Jedną z form agresji fizycznej jest okrucieństwo. U dzieci może objawiać się ono nieintencjonalne – mimowolne. Dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, że zadają cierpienie, nie mając takiej intencji, ich czyny są okrutne. Przykładem może być zabawa ze zwierzętami – wyrywanie muchom skrzydełek i obserwowanie czy będą biegać. Dokonując tych okrutnych czynów dziecko kieruje się jedynie ciekawością. Drugą formą opisywania agresji fizycznej jest agresywne zachowanie służące dowartościowaniu siebie. Dziecko zdobywając się na czyny okrutne, sadystyczne chce czymś i komuś zaimponować, pokazać mu, na co go „stać”.
Agresja werbalna- dziecko nie wchodzi w bezpośredni fizyczny kontakt z osobami lub przedmiotami, a powoduje ich cierpienie poprzez wyśmiewanie, złośliwe uwagi, przezywanie, skarżenie, jest aroganckie. Narzędziem działania w takiej sytuacji jest język.Wyróżnia się agresję werbalną kierowaną i niekierowaną. „O agresji kierowanej mówimy wtedy, gdy dziecko dokucza w sposób otwarty tej osobie, która jest obiektem agresji i wprost do niej kieruje swoje uwagi”. Natomiast agresja niekierowana jawna występuje na ogół wtedy, gdy dziecko woli ukrywać swoje działania, ponieważ boi się szkodzić w sposób otwarty, więc skarży, obmawia, plotkuje. Ta forma agresji jest często spotykana w środowisku dzieci przedszkolnych.
Innymi formami agresji, typowymi dla dzieci w wieku przedszkolnym są jej niewerbalne formy. Zachowania tego typu polegają na: przedrzeźnianiu, robieniu min, wysuwaniu języka do innego dziecka z zamiarem zrobienia mu przykrości, są to różnego typu gesty mające na celu zranienie drugiej osoby. Takie zachowania dzieci odbierają inaczej niż dorośli, są one bardzo raniące i w efekcie dochodzi do jawnych konfliktów. Przy czym za jawny konflikt często obarcza się winą dziecko, które użyło siły fizycznej w odpowiedzi za np. obraźliwą minę, aczkolwiek prowokatorem było dziecko używające niewerbalnej formy agresji. Komunikaty przekazywane za pomocą niewerbalnych sygnałów są dla dzieci o wiele więcej znaczące niż dla dorosłych. Dzieci potrafią doskonale odczytywać i posługiwać się nimi. Dorośli niestety są raczej skłonni do lekceważenia tej formy agresji i dziecko, które tłumaczy się, że uderzyło kolegę, bo ten się do niego wstrętnie wykrzywił, nie jest zrozumiane przez dorosłego.
Agresja instrumentalna
W opinii psychologów, ze względu na mylną ocenę dorosłych nie warto interweniować we wszystkie konflikt dzieci „One wiedzą lepiej, kto zawinił i sprawiedliwiej osądzą”. Wkroczenie dorosłego nie służy poprawie relacji między dziećmi, a co więcej może przyczynić się do wzrostu konfliktu. Na dodatek w ten sposób uczmy dzieci kolejnej formy agresji, a mianowicie agresji instrumentalnej, której istotą jest wybieranie przez dziecko takiego sposobu zachowania, który może przynieść mu jakąś korzyść.
Przyczyną takiego zachowania jest często nieprzemyślane postępowanie dorosłych, jeśli rodzice zmęczeni krzykiem dziecka ustępują mu, np. kupując wymarzoną zabawkę lub też pani ustępuje chłopcu, który swoim zachowaniem wymusza pierwszeństwo w zabawie, to wówczas dziecko uzna dane działania za skuteczne. W takiej sytuacji przekonuje się, że właśnie takim zachowaniem (agresywnym) może osiągnąć oczekiwane efekty, a wtedy będzie je częściej powtarzał. Ważna jest tu, zatem stanowczość rodziców lub nauczycieli i umiejętność pokierowania nastrojami dziecka, aby nie czyniło nikomu krzywdy.
Dzieci o wiele częściej kłócą się w obecności rodziców lub opiekunów, natomiast, gdy są same, ich relacje są lepsze. Dzieci powstrzymują swoje agresywne zachowania, bo nie mogą liczyć na interwencję dorosłego. Na tej samej zasadzie dzieci potrafią manipulować dorosłymi i spowodować ukaranie dziecka, które zareagowałojawnie na niewerbalną agresję kolegi. „Instrumentalne agresywne zachowania dzieci są, więc typową manipulacją, wyuczonym sposobem zachowania, który jest z reguły konsekwencją błędów wychowawczych”.
Agresja naśladowcza
Innego typu zachowaniem jest tak zwana agresja naśladowcza. Dziecko od początku swego życia naśladuje, obserwuje najbliższe otoczenie, cały sobą wchłania to, comu przekazujemy. Agresywne zachowanie się dzieci bywa następstwem oddziaływania określonych modeli zachowań. Warto podkreślić, że największe szanse stania się modelem mają osoby znaczącedla dziecka: rodzice, rodzeństwo, a także inne osoby posiadające autorytet w oczach dziecka. Badania psychologiczne dowiodły, że „większość agresywnych dzieci pochodzi z rodzin, w których jedno lub oboje rodzice to osoby agresywne”.
Frustrowane dziecko zmusza się w domu karą do posłuszeństwa, przenosi swoją agresję za pośrednictwem publikatorów, zwłaszcza prasy i telewizji. Dorośli przyznają sobie prawo do różnych niekontrolowanych zachowań wobec dzieci. Natomiast, gdy dziecko używa takich samych powiedzeń, odruchów, wówczas zachowanie takie jest karane. Sytuacje, w których dzieci naśladują zachowanie dorosłych spotykamy bardzo często. Rodzice, którzy biją dzieci, krzyczą ilekroć dzieje się coś nie po ich myśli na ogół nie przejmują do wiadomości, że to ich własne zachowania stanowią wzorzec dla dzieci i ich agresywnych zachowań. Gdy dzieci biją rówieśników, przezywają ordynarnymi słowami, rodzice najczęściej przypisują to naśladowaniu innych, a nie własnych sposobów reagowania na określone sytuacje.
Agresja frustracyjna
U dzieci w wieku przedszkolnym wyróżniamy agresję frustracyjną, która podobnie jak u dorosłego człowieka wynika z niemożności przezwyciężenia przeszkody fizycznej lub psychicznej. Występuje wtedy, gdy dana potrzeba nie zostaje zaspokojona, czyli w przypadku jej blokady. Frustracje wywołują wystąpienie poczucia krzywdy, emocji, gniewu, zdenerwowania, wrogości. Powstaje ona wskutek odebrania dziecku atrakcyjnej zabawki, przeszkadzaniu mu w zabawie, różne przezwiska ze strony kolegów, niepowodzeń doznanych w działaniu, stosowania surowych kar fizycznych, przykre wydarzenia losowe.
Autoagresja
Ostatnią formą agresji, która naszym zdaniem jest bardzo istotna z punktu widzenia pracy w przedszkolu jest autoagresja, czyli zachowanie skierowane przeciwko sobie: uderzenie głową w ścianę, obryzganie paznokci aż do krwi, a także pobudzanie fizyczne w wyniku, którego dzieci ulegają samookaleczeniu np. na skutek biegania, skakania. Dzieci przejawiające swoją agresję w takiej formie, wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej, gdyż zachowania tego typu traktowane są jako zaburzenia.Może się zdarzyć, że dziecko w swojej rozpaczy przekonane jest, że samo musi się ukarać za soje zachowanie, albo nawet za swoje myśli, często, aby chronić innych przed sobą.Dzieci te dostrzegają siebie, działania i reakcje innych w tak zniekształcony sposób, że hamowne przez ogromny strach są w stanie niedostatecznie i błędnie przetwarzać docierające do nich bodźce.
Agresywne zachowanie dzieci w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby właśnie temu dziecku poświęcić więcej uwagi, udowodnić dziecku, że chcemy być jego partnerem. Bo agresja dziecka to znak, że to właśnie dziecko ma problem, wymaga od nas pomocy, a my wykorzystując nasze umiejętności jesteśmy w stanie mu pomóc.
Opracowała
mgr Anna Rzepczyńska
Literatura:
Jak Radzić Sobie z Agresją u Dzieci? – Poznaj Skuteczne Metody
Dlaczego moje dziecko jest agresywne? Dlaczego ma problemy z kontrolowaniem swojego gniewu? Dlaczego bije mnie i inne dzieci w przedszkolu?
Spokojnie, podobne pytania zadaje sobie wielu rodziców. Większość, o ile nie wszystkie dzieci w pewnym wieku wykazują agresywne zachowania takie jak kopanie, popychanie, bicie, ciągniecie za włosy, gryzienie.
Czy nie byłoby wspaniale wiedzieć jak kierować takimi zachowaniami? W tym artykule poruszymy problem agresji wśród dzieci, jej podłoże oraz skuteczne sposoby radzenia sobie z nią. Jeśli interesuje Cię ten temat – koniecznie przeczytaj cały artykuł!
WARTO PRZECZYTAĆ – Sposoby zwalczania agresji
Sposoby wyciszania agresji stosowane w przedszkolu
Przedszkole stwarza okazję do przezwyciężenia konfliktów jako elementy międzyludzkich kontaktów, rozpoznawanie uczuć i odnajdowanie drogi do wspólnoty, uczenia kompromisu jako cudownego środka na dobre stosunki w grupie, ale dla prawidłowego rozwoju dziecięcej osobowości ważne też są uczucia zwycięstwa, potwierdzenia własnego zdania, słusznego przeforsowania własnej woli. Zaspokojenie tych odczuć często odbywa się drogą zachowań agresywnych.
Wiek przedszkolny jest okresem komunikacji werbalnej. Dzieci porozumiewają się ze sobą ruchem, gestem, mimiką. Agresja jest najczęściej głośna i widoczna, jej początek trudny do stwierdzenia dla wszystkich oprócz sprawców i ofiar. Trudno jest znaleźć tego, kto zaczął, kto być może ponosi winę za cały konflikt. Agresja wymaga natychmiastowego zajęcia stanowiska Często ze względu na wykonywany zawód wychowawca nie spodziewanie zostaje wciągnięty w konflikt i zmuszony do zajęcia stanowiska, choć często jest bezradny i bezsilny.
U dzieci w wieku przedszkolnym w każdym prawie przypadku zachowanie agresywne jest sygnałem, że znajduje się ono w sytuacji, w której samo nie może sobie poradzić. Przede wszystkim należałoby usunąć przyczyny zachowań agresywnych, najczęściej jest to niemożliwe, ale przynajmniej warto pamiętać, że:
• Każde zachowanie dorosłego wobec dziecka jest wzorem, jaki ono naśladuje;
• Jeżeli chcemy wykluczyć określone zachowanie, należy się na nim
koncentrować, natomiast jeżeli chcemy wzmocnić jakieś zachowanie
powinniśmy je zauważyć i mówić o nim;
• Lepiej udawać, że nie słyszymy niegrzecznego odzywania się do dorosłego,
odwrócić, się, gdy dziecko robi coś, co nam się nie podoba, a gdy jest to nie
możliwe lepiej jest powiedzieć po prostu nie podoba mi się twoje zachowanie,
niż własnym zachowaniem agresywnym wzmacniać reakcje dziecka. Każde dziecko chce być pozytywnie oceniane i jeśli zobaczy, zacznie powtarzać to po to, aby zasłużyć na pozytywną ocenę dorosłych.
P EDAGOGIKA ZABAWY
Trudno byłoby o normalny rozwój dzieci i młodzieży, gdyby z ich życia zupełnie została wyeliminowana wszelka forma zabawy, odprężenia, gry czy rozrywki. Zabawa jest w dużym stopniu aktywnością spontaniczną. Nie znaczy to jednak, że w odniesieniu do zabaw i wszelkiej aktywności ludycznej, nie odnoszą się żadne zasady wychowawcze. Także ta sfera ludzkiego życia i ludzkiej aktywności, jak każda sfera, wymaga wychowania i nie może być pozostawiona zupełnej spontaniczności. Nie może też być wyłączona z oceny moralnej. Przyjrzenie się wychowawczym aspektom zabawy jest szczególnie potrzebne obecnie, gdy zadecydowanie wydłuża się okres rozwojowy dzieci i młodzieży.
„Zabawa jest dla dziecka zajęciem o podstawowym znaczeniu, dzięki niej opanowuje umiejętności niezbędne do życia oraz odkrywa wzorce zachowań panujące w świecie, w którym się urodziło. Jednocześnie dzięki zabawie rozwiązuje własne problemy emocjonalne i zdobywa umiejętności panowania nad uczuciami.”
Dzieci często bywają sfrustrowane i miewają napady złości skierowane przeciw innym dzieciom, a także dorosłym. Zamiast okazywać to krzykiem, biciem i kopaniem innych albo rozrzucaniem przedmiotów, mogą odreagować swoje uczucia poprzez tłuczenie gliny, jej wałkowanie, ugniatanie, malowanie z rozmachem na dużym arkuszu papieru. W ten sposób intensywność uczuć dziecka stopniowo maleje, a coraz bardziej zaczyna go pochłaniać sama praca.
Zabawa tematyczna nadaje się do wykazania podobieństwa przeżyć i uczuć różnych dzieci, zaspokajając przez to potrzebę przynależności do grupy i zwiększając poczucie bezpieczeństwa. Pomoże ona dziecku w znalezieniu wyjścia z trudnej sytuacji, gdy spotka się z zachowaniem, które stanowi najczęściej przyczynę zachowań agresywnych, mianowicie z wyśmiewaniem, przezwiskami, lekceważeniem, niegrzecznością.
Doskonałe rezultaty w zwalczaniu agresji u dzieci można osiągnąć dzięki następującym zabawom:
SYMBOLE AGRESJI
Dzieci siedzą przy stole. Przed każdym z nich leży duża kartka papieru i mazak. Każdy maluje jakiś symbol swojego bardzo osobistego, silnie przeżywanego rodzaju agresji. Następnie krótko objaśniają go np.
– zygzakowate, czerwone błyskawice, ponieważ moja złość przychodzi bardzo
szybko i gwałtownie i prędko przemija;
– góry i ciemne chmury na horyzoncie, ponieważ moja wściekłość gromadzi się
przez długi czas, psuje mi nastrój, a pozostali nie zauważają, że jestem zły;
– ognista kula, ponieważ moja wściekłość jest bardzo gwałtowna i wszystko
niszczy.
Można zaproponować dzieciom, aby w trakcie malowania zamknęły oczy i w ten sposób mogły się lepiej skoncentrować na swoich najbardziej utajonych odczuciach. Następnie, gdy grupa jest gotowa, należy przeznaczyć trochę czasu na porównywanie poszczególnych symboli i omówienie ich..
DZIELENIE SIĘ ZŁOŚCIĄ
Dzieci, które łatwo wikłają się w kłótnie, malują wspólnie obrazek wściekłości. W tym celu siadają naprzeciwko siebie, pomiędzy nimi leży kartka papieru. W milczeniu, zmieniając się raz jedno raz drugie, zaczynają rysować: linia po linii, kreska po kresce, punkt po punkcie. Próbują przy tym wyrazić wszystkie te uczucia, które żywią do siebie nawzajem. Czasem w zbliżeniu się do siebie pomaga już wspólna praca.
W każdym przypadku uczestnicy powinni mieć możliwość, by na zakończenie porozmawiać ze sobą w małych grupkach lub też wspólnie ze wszystkimi. Opowiadają, co przeżywali w trakcie malowania z nielubianymi partnerami.
ATAK NA ZAMEK
Dzieci tworzą „zamek” to znaczy zamknięte koło. Jedno dziecko próbuje wydostać się z tego koła na zewnątrz albo wedrzeć się do środka. Do przeprowadzenia tej zabawy możemy podzielić grupę na dwie części np. chłopców i dziewczynki. Dziewczynki próbują dostać się do zamku. Następnie zmieniają się rolami. Dziewczynki tworzą „zamek” a chłopcy nie używając przemocy, atakują go. Jak czuły się dzieci w poszczególnych rolach? Czy zachowywały się w różny sposób? Jeżeli tak, jak można wyjaśnić ich postępowanie. Czy rzeczywiście za każdym razem, fizyczna siła była zaletą?
WŚCIEKŁY JAK DZIKIE ZWIERZĘ
Dzieci otrzymują zadanie: Wyobraź sobie, że jesteś zwierzęciem. Jakie zwierzę byś wybrał? Przeobraź się w nie. Jesteś łagodny, spokojny i nie myślisz o niczym złym. Nagle pojawia się inne zwierzę, z którym kiedyś bardzo się kłóciłeś i na które jeszcze jesteś wściekły. Co się teraz stanie? Co zrobisz? Co zrobi to drugie zwierzę?
Każde dziecko maluje lub opowiada dalszy przebieg opowieści. Następnie wszystkie historyjki i obrazki zostają wywieszone na gazetce ściennej i omówione na forum grupy. Można również odegrać krótkie scenki.
Gry i zabawy przeciwko agresji, są przydatnym środkiem pomocniczym w pracy pedagogicznej. Pozwalają one dziecku dostrzec w sobie agresywne uczucia i wyrazić je, rozpoznać przyczyny wściekłości i agresji, uczyć się lepiej rozumieć odczucia swoje i innych ludzi. Za pośrednictwem gier i zabaw przeciwko agresji możemy uczyć dzieci opanowywać i przezwyciężać złość i agresję, budować poczucie własnej wartości i silnej osobowości, nawiązywać kontakty nie agresywne i pokojowo rozwiązywać konflikty.
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE
Ruch rozwijający stworzony i rozpowszechnione przez W. Sherborne, to metoda wspierająca i stymulująca rozwój psychofizyczny dziecka. Służy, zatem nie tylko zabawie, ale i terapii. Jest bliska dziecięcej naturze, ponieważ nawiązuje do wczesnodziecięcych doświadczeń, wykorzystuje dotyk i ruch bazując na wzajemnych relacjach fizycznych ćwiczących partnerów.
Dzięki zastosowaniu w pracy z dziećmi tej metody, młody człowiek ma szansę na poznanie własnego ciała, a także poszerzenie świadomości społecznej i ukształtowanie lepszego kontaktu z drugą osobą. Staje się wrażliwy na potrzeby innych, nabywa pewności siebie i wiary we własne możliwości. Rozbudzenie świadomości społecznej odbywa się w zabawach relacyjnych, w których dziecko wchodzi w kontakt z drugą osobą. Bycie blisko innego człowieka wytwarza w dziecku poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i fizycznego. Do tego służy kilka typów ćwiczeń. Pierwsze z nich to ćwiczenia typy, „z” czyli tzw. reakcja opiekuńcza, w której jeden partner aktywnie wspiera biernego, pomaga i opiekuje się nim. W praktyce odbywa się to poprzez różnego typu obejmowanie, kołysanie, tulenie i noszenie.
Inną odmianę zabaw relacyjnych stanowią ćwiczenia typu „razem”, w parach, małych lub większych grupkach. Oparte głównie na przenoszeniu ciężaru ciała z jednej osoby na drugą. Ćwiczenia te zmuszają dodatkowo do nawiązania kontaktu wzrokowego, pozwalają uświadomić sobie emocje i kontrolować zachowanie, a także zrozumieć potrzeby partnera.
Przykładem mogą być ćwiczenia związane z balansowaniem i wzajemnym utrzymaniem równowagi (wahadło, wiosłowanie).
Ostatni rodzaj ćwiczeń mogą wykorzystać najbardziej zaawansowane grupy. Są to ćwiczenia typu „przeciw”, których ogólnym założeniem jest uświadomienie własnej siły bez użycia agresji i wypróbowanie jej „przeciw” sile partnera. Taka zabawa wiąże się z rozwojem samokontroli i pozytywnego myślenia o drugim człowieku, a także z odpowiedzialnością za użycie własnej siły. Do tego rodzaju ćwiczeń należą wszelkie zabawy związane z mocowaniem, przygniataniem i siłowaniem się. Podstawą wszystkich ćwiczeń jest założenie swobody interpretacyjnej w stosunku do poleceń prowadzącego i twórcze podejście do stawianych przed dzieckiem zadań.
Dzięki metodzie Ruchu Rozwijającego możliwa jest realizacja następujących potrzeb:
• poczucia bezpieczeństwa;
• rozluźnienia, relaksu, rozładowania napięcia;
• „dawania” i „brania”;
• akceptacja samego siebie;
• bliskiego kontaktu z innymi ludźmi;
• poczucia siły i własnej wartości;
• zaufania do siebie i innych;
• mobilizacji do pokonywania trudności, do sprawdzania się w trudnej sytuacji;
• doznawania przyjemności, radości zabawy;
Zajęcia prowadzone metodą Ruchu Rozwijającego muszą uwzględniać prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego oraz rozwoju procesu grupowego indywidualne potrzeby dzieci. Zajęcia te są szansą na zdobywanie i wzbogacanie doświadczeń społecznych.
MUZYKOTERAPIA
Muzykoterapia to forma psychoterapii, która wykorzystuje muzykę i jej elementy jako środki stymulacji oraz ekspresji emocjonalnej i komunikacji niewerbalnej w procesie diagnozy, leczenia i rozwoju osobowości człowieka.
Warto zwrócić uwagę na to, iż sfera emocjonalna jest tą sfera, na którą muzyka oddziałuje szczególnie intensywnie. Dlatego też specyfiką muzykoterapii jest dostarczanie przeżyć emocjonalnych odpowiednio kształtowanych przez muzykę. Wpływ muzyki na sferę emocjonalną jest faktem niezaprzeczalnym, potwierdzonym w badaniach fizjologów. Połączenie organu słuchu ze wzgórzem i układem limbicznym warunkuje bezpośredni wpływ muzyki na emocje. Muzyka może powodować np. aktywizowanie i wyzwalanie emocjonalnych procesów. Zastosowanie odpowiednio dobranej muzyki może spowodować odreagowanie uczuć agresywnych.
TERAPIA BAŚNIĄ
Baśnie towarzyszyły człowiekowi od zawsze, stwarzając świat o szczególnym charakterze. Świat pełen lęków, ale i nadziei, nieoczekiwanych spełnień, siły i mądrości zawsze zwyciężającej głupotę i niesprawiedliwość. Baśń nie jest ucieczką w krainę fantazji, ani też próbą realizacji marzeń, ale jest dla dziecka radością przeżycia przygody „na niby”. Właśnie przygoda czyni baśń interesującą, pobudza wyobraźnię. Wszystko to dzieje się w poczuciu bezpieczeństwa i z tego faktu wypływa również siła oddziaływania baśni na dziecko.
Świat baśni jest bliski rozwojowi psychicznemu dziecka w wieku przedszkolnym jego możliwością oraz potrzebą poznawczą – emocjonalną. Baśnie wychodzą naprzeciw sposobowi myślenia dziecka. Badania wykazały, że dzieci mało fantazjujące obserwowane podczas zabawy przejawiały głównie tendencje motoryczne, wyładowując się w głównej mierze w aktywności fizycznej niż w aktywności umysłowej. Dziecko bardziej fantazjujące wykazywało tendencje twórcze, a w sytuacjach konfliktowych skłonne było nie tyle do agresji fizycznej, co słownej. Baśń dostarcza określonego ideału, stanowi kryterium dowartościowania jest szkołą wychowania moralnego. Umożliwia poznawanie świata własnych przeżyć, a także podejmowanie decyzji. Doznając przeżyć baśniowych dzieci czują się bezpiecznie, udaje im się często rozładować wiele napięć i uspokoić wewnętrznie. Baśń nie tylko kształtuje uczucia i wyobraźnię, posiada moc terapeutyczną, ale również uwrażliwia dziecko na piękno, wzbogaca odczucia estetyczne.
Baśnie uczą również wyrażać uczucia, nazywać i uświadamiać je sobie. Jest to bardzo ważne w procesie komunikowania się z innymi, radzenia sobie z emocjami. W baśniach świat jest sprawiedliwy i rządzony według jednoznacznych reguł. Dziecko uczy się, że warto przestrzegać zakazów, być dobrym, że za takie zachowanie spotyka nagroda.
BAJKA TERAPEUTYCZNA
Celem bajek terapeutycznych jest uspokojenie, zredukowanie problemów emocjonalnych i wspieranie we wzroście osobistym. Zmniejszając napięcie mięśniowe, aktywizujemy parasympatyczną część układu nerwowego i powodujemy, że naczynia się rozszerzają, a całe ciało harmonijnie pracuje. Budujemy w ten sposób przeciwwagę do pobudzenia. Im relaks głębszy tym łatwiej o uspokojenie, odprężenie, lepsze samopoczucie. W celu wywołania odprężenia i uspokojenia, bajka relaksacyjna posługuje się wizualizacją. Akcja takiej bajki toczy się w miejscu dobrze znanym dziecku, a opisywanym jako spokojne przyjazne i bezpieczne. Bajka taka ma wyraźny schemat, bohater opowiada obserwuje i doświadcza wszystkimi zmysłami, miejsca gdzie odpoczywa. Według E. Małkiewicza, bajka ta powinna być krótka, powinny w niej występować specyficzne wydarzenia, które związane są z piciem wody ze źródła, kąpielą nad wodospadem. Wydarzeniom tym przypisuje się silne działanie oczyszczające, uwalniające od napięć i innych negatywnych emocji.
Przed opowiadaniem bajki, osoba prowadząca wprowadza dzieci w stan rozluźnienia mówiąc: „Teraz posłuchamy bajeczki, usiądź wygodnie, jeszcze wygodniej, posłuchaj swego oddechu, możesz przymknąć oczy…”. Osoba opowiadająca bajkę, sama musi być odprężona, nie może odczuwać napięcia. Musi wyrównać swój oddech i rytmicznie cichym głosem podawać tekst. Przerwy powinny być tak długie jak wypowiadana myśl.
Dobrze, jeśli wypowiadanym słowom towarzyszy uspokajająca muzyka, muzykoterapia dodatkowo wzmocni efekt relaksacji.
Bajka psychoedukacyjna to taka, której celem jest „wprowadzenie zmian w szeroko rozumianym zachowaniu dziecka, czyli rozszerzenie możliwego repertuaru zachowań”.
Bohater bajki ma problem podobny do tego, który przeżywa dziecko. Zdobywa ono doświadczenie poprzez świat bajkowy, gdzie uczy się, jakie wzory zachowania należy stosować, rozszerza swoją samoświadomość, co sprzyja uczeniu się zachowania w sytuacji trudnej.
Bajki psychoedukacyjne powinny mówić o emocjach, jakie wyzwalają konkretne sytuacje, w taki sposób by rozwijały świadomość emocjonalną. Powinny dawać wzory strategii zachowań, prowadzących do rozwiązania zadania. Można się nimi posługiwać, gdy pojawi się konkretny problem, który należy rozwiązać. Po ich przeczytaniu należałoby zachęcić dzieci do narysowania ilustracji, uzewnętrznienia emocji, porozmawiania o tym, co czuli bohaterowie.
DRAMA
Drama jest swego rodzaju procesem badawczym, w którym biorący udział aktywizują zarówno umysł jak i emocje wyrażające się w sposób bezpośredni w działaniu.
Stawianie dziecka w trudnej sytuacji, którą musi nie tylko emocjonalnie przeżyć, ale i podjąć samodzielną próbę rozwiązania problemu, stanowi doskonały trening dojrzewania. Umiejętność podejmowania decyzji jest jednym z jego elementów. W dramie w działaniu z rolami, istnieje bezpośrednia możliwość obserwacji różnych zachowań, swoich własnych i innych dzieci. Mamy okazję dokonania analizy, jakie jest źródło powstałych reakcji, co jest w nich pozytywne, a co nie właściwe i jak należy to zmienić. Widzimy jak zachowują się inni i możemy skorzystać z dobrych wzorców. Zaś nasze błędy nie przynoszą, co jest cudowną właściwością dramy, żadnych nieodwracalnych konsekwencji. Poza tym istnieje możliwość dokonania natychmiastowej korekty zachowań.
Drama polega na stwarzaniu sytuacji, zarysowywaniu problemów i próbie rozwiązywania ich przez aktywne wchodzenie w rolę. Podstawowym wymogiem jest autentyczne bycie w sytuacji i zaangażowanie. Drama jest przede wszystkim formą pracy, czego powinni być świadomi nauczyciele. Wymaga poważnego podejścia, bo tylko wtedy może przynieść efekty.
Jak reagować na bicie i przepychanki w przedszkolu?
Pytania od rodziców są dla mnie największą inspiracją do tworzenia bloga Tylo dla Mam. Tego kawałka wirtualnej rzeczywistości, w którym mogę działać jako pedagog, ale mniej typowo. Na większą skalę niż tylko w prywatnej rozmowie.
Bywają takie maile, problemy czy wątpliwości rodzicielskie, na które (zawsze za zgodą pytającego) mogę krótko i konkretnie odpowiedzieć publicznie. Tym razem chodzi o to, że dziecko bije w przedszkolu.
Dzień dobry,
jestem mamą trzylatka, który od września pójdzie do przedszkola. Zdarzają mu się momenty kiedy w nerwach uderzy brata. Obawiam się, że i w przedszkolu mu się zdarzą, jak coś będzie nie po jego myśli. Bardzo nie lubię przemocy, zawsze w domu reaguję, ale też nie wiem co powiedzieć synowi, jak ktoś go w przedszkolu zaczepi? A jeśli to on „oberwie”? Mówić nauczycielce, że jemu zdarza się reagowanie biciem? (Anita, mama Igora)
Dziecko idzie do przedszkola
Oddając dziecko do grupy 3-latków, warto pamiętać, że w tym wieku wiele dzieci przechodzi fazę bicia i gryzienia. To mija, bo dzieci powoli uczą się innego rodzaju komunikacji z rówieśnikami. O sposobach na małego gryzonia, szczypacza czy właśnie bijącego, opowiedziałam trochę więcej w artykule pt. Jak oduczyć małe dziecko gryzienia, szczypania lub szarpania innych? >>
Jeśli maluchy biją, to najczęściej dlatego, że czują niemoc, nie potrafią inaczej okazać lęku, niezadowolenia, a nie dlatego, że „rodzice źle wychowali”. Oczekiwanie, że przedszkolaki nie będą się popychały, siłowały, jest nierealne. Tzw. „siłowanki” są wręcz dzieciom potrzebne, co nie znaczy, że to regularne bójki. Świetną książką, z której można się więcej dowiedzieć o tej potrzebie jest tytuł: Siłowanki – KLINIJ! i sprawdź dostępność oraz cenę.
Ale on bije moje dziecko!
Rozumiem, że to działa rodzicowi na nerwy. Jednak, bijące dzieci, nie są tymi złymi, niegrzecznymi, niewychowanymi. Znają zasady, wiedzą, że nie powinny, ale jeszcze nie potrafią nad tym panować. Zwłaszcza w trudnych sytuacjach, których w przedszkolu nie brakuje. Nie chodzi o to żeby każdą bójkę tłumaczyć „taką fazą rozwoju”, żeby nie oczekiwać rekacji nauczyciela, bo na pewno zareaguje.
W uspokojeniu rodzicielskich obaw bardzo pomaga uświadomienie sobie, że nie ma przedszkola, w którym dzieci się nie biją, nie reagują agresywnie na różne sytuacje. To agresja, która jest wyrazem lęku. Niemocy. Te dzieci dopiero uczą się funkcjonować w grupie.
Moje dziecko bije inne dzieci
Jeśli Twoje dziecko uderzyło – oczekuj od nauczyciela reakcji i wsparcia w tej sytuacji. Niech pomoże dziecku przejść przez trudny moment, nazywając emocje i wyjaśniając, jak inaczej reagować w takich sytuacjach. Dziecko wie, że bić nie wolno. Nie wie natomiast, co innego zrobić w nerwach. Powtarzanie: Nie wolno bić! jest odrobinę bez sensu, jeśli wyraźnie widać, że za pierwszym, drugim i piątym razem, nie przyniosło rezultatu.
Raczej nie daj się wciągnąć w dyskusje/nakazy/skargi nauczycielskie w stylu: „Proszę to załatwić w domu”. W domu można zacząć luźną rozmowę o trudnym dniu w przedszkolu (i pomóc opowiedzieć o emocjach i powodach tej sytuacji), ale bez reprymendy czy powtarzania do wieczora, że „bić nie wolno”. Dziecko to wie, po prostu sytuacja je przerosła.
Nie wolno bić!
Nie przydadzą się też na nic wymuszone obietnice: „Ale obiecaj, że już nigdy więcej”. Dziecko nie jest w stanie dotrzymać takiej obietnicy. Lepiej powiedzieć: „Wierzę, że następnym razem uda Ci się powiedzieć zamiast uderzyć” – to jest konkret, bo maluch otrzymuje wsparcie od rodzica, zamiast kary. Ma świadomość, że rodzic w nie wierzy (a nie tylko wymaga) i trzyma kciuki. Dostaje też informację, co zrobić kiedy sytuacja się powtórzy (powiedz zamiast uderzyć).
Jeśli nauczyciel zgłasza jakiś problem, warto domagać się konkretów o własnym dziecku, a nie ogólników typu: W przedszkolu nie uznajemy bicia. Warto zaczynać taką rozmowę od ustalenia konkretnej sytuacji z dzisiaj (nie zadowalając się hasłem: Adaś zawsze bije).
Współpracuj z nauczycielem
Ważne żeby informować nauczycielkę, co dziecku pomaga radzić sobie ze złością np. wyciszenie się przy oglądaniu książeczki, więcej ruchu, ssanie kciuka. To co dziecko zna z domu, prawdopodobnie zadziała też w przedszkolu. Warto też pamiętać, że każde dziecko boryka się z czymś, każde na swój sposób. Udawanie, że tematu nie ma, nikomu w niczym nie pomoże.
Jeśli jednak jako rodzic nie masz już pomysłu na uporanie się z agresją dziecka, szczerość z nauczycielką będzie bardzo na miejscu. Być może razem ustalicie jakąś konstruktywną strategię działania i pomocy z zewnątrz (pedagog przedszkolny lub psycholog).
Przedszkole nr12 Bajkowej Przygody w Mikołowie
Poskromić złośnika, czyli 9 sposobów na agresywne dziecko
Agresywne dziecko może doprowadzić rodzica do rozpaczy. Kiedy dziecko kopie, bije, szarpie, gryzie, nie wolno tego ignorować. Agresja dziecka ma gdzieś swoje źródła, a zadaniem rodzica jest znalezienie przyczyny takiego zachowania i pomoc dziecku w rozładowywaniu napięć, kumulujących się w nim.
Oto kilka wskazówek, które pomogą w okiełznaniu burzy emocji u dziecka i sprawią, że agresywne dziecko z czasem się uspokoi.
Agresja u dziecka budzi nasz sprzeciw, ale nie zawsze wiemy jak sobie z nią radzić. Agresywne dziecko nie jest marzeniem żadnego rodzica, choć świetnie wiemy, że każdy z nas ma w sobie negatywne emocje, przejawiające się czasem agresją.
Zdarza się nam siarczyście zakląć pod nosem, uderzyć ręką w stół, a nawet pobić talerz. Nawet u najspokojniejszych i najgrzeczniejszych dzieci pojawiają się objawy agresji. Zwykle pierwsze tego typu zachowania obserwujemy około 2. urodzin, a na sile przybierają w wieku przedszkolnym. Niestety, najczęściej dziecko kieruje agresję przeciwko rówieśnikom oraz rodzicom. W skrajnych przypadkach, co również nie jest dobre, przeciwko sobie samemu. Na każde zachowanie agresywne trzeba reagować i to natychmiast. Bo w przeciwnym razie będzie się to utrwalać.
DOBRZE WIEDZIEĆ!
Jeśli dziecko nagle zaczyna zachowywać się wobec ciebie w sposób agresywny, należy poszukać przyczyny takiego zachowania. Zwykle zmiana zachowania dziecka ma gdzieś swoje źródło, jest wynikiem traumatycznego zdarzenia, bądź trudnych zmian. Może jesteś ostatnio zbyt zajęta na przykład swoimi problemami w pracy i dziecko zachowując się agresywnie, zwraca na siebie uwagę? A może chce ci pokazać, że coś złego wydarzyło się w przedszkolu? Ze starszym przedszkolakiem możesz spokojnie porozmawiać o tym, dlaczego tak się zachowuje i czy coś go nie trapi. Natomiast w przypadku małego dziecka warto porozmawiać z przedszkolanką o tym, co się dzieje wśród dzieci. Czasem agresywne zachowanie dziecka jest wynikiem oglądania zbyt brutalnych bajek – dziecko odwzorowuje zachowania bohaterów oraz w taki sposób odreagowuje negatywne emocje.
A gresywne dziecko: zamiast hamować agresję znajdź dla niej ujście
Gdy dziecko przejawia zachowania agresywne, nie wolno ich tak po prostu zabronić. Zbyt długo hamowana agresja w końcu wybuchnie albo znajdzie ujście w zabawach, które szkodzą samemu dziecku. Najlepiej jest pokazać małemu złośnikowi, jak może wyładować agresję w słowach lub podczas zabawy. Z czasem dziecko nauczy się panować nad swoim zachowaniem. Zanim jednak to nastąpi, czeka cię praca nad dzieckiem.
Poznaj kilka zasad postępowania w konkretnej sytuacji – gdy dziecko bije rodzica. Oto, jak powinnaś zareagować krok po kroku.
1. Złap dziecko za ręce i stanowczym tonem, patrząc prosto w oczy, powiedz, że nie wolno bić, bo to boli. Rób tak, nawet jeśli uderzenie nie było bolesne i bardziej cię ono rozśmieszyło niż rozzłościło.
2. Dziecko uderzyło cię w akcie złości lub podczas histerii? Odejdź od niego i bez słowa zostaw samego do czasu, aż się uspokoi. Możesz nawet wyjść z pokoju, ale pamiętaj o zachowaniu bezpieczeństwa, by rozzłoszczone dziecko nie zrobiło sobie krzywdy.
3. Dziecko uderzyło cię w miejscu publicznym? Nie obracaj tego w żart, lecz od razu ostro zareaguj, mówiąc spokojnym tonem, że nie powinien tak robić. Wpadło w szał? Schwyć je mocno w swoje ramiona i opleć tak silnie, by nie mogło uderzyć ani siebie, ani ciebie. Z tego „więzienia” wypuść dopiero, gdy się wyciszy. Możesz monotonnym głosem powtarzać „już dobrze, uspokój się”, ale nie upominaj go, że tak nie wolno się zachowywać – teraz nie jest na to dobry moment.
4. Dopiero gdy dziecko się uspokoi, porozmawiajcie o tym, co się wydarzyło.
Nie próbuj tego robić, kiedy dziecko nadal się złości, bo tylko spotęgujesz jego furię.
5. Przypomnij dziecku, jakie są zasady w waszej rodzinie. Wśród nich jedną z najważniejszych jest „nie sprawianie innym bólu”. Powiedz, że nigdy nie będziesz tolerowała takich zachowań dziecka i konkretnie zaznacz: „Nie wolno bić, bo to boli”.
6. Dobrą karą za takie zachowanie jest pozostawienie dziecka na kilka minut (np. tyle ile dziecko ma lat) w miejscu odosobnienia, np. na krzesełku w rogu pokoju, by przemyślało swoje zachowanie, a następnie porozmawianie z nim o tym – zapytaj, czy wie, za co miało karę i dlaczego musiałaś mu ją wymierzyć.
7. Naucz dziecko nazywać emocje. Powiedz: „Uderzyłeś mnie, bo byłeś zły, że nie pozwoliłam ci obejrzeć bajki. Rozumiem, że jesteś na mnie zdenerwowany, ale nie wolno ci mnie bić”.
8. Pokaż dziecku, jak może odreagować złość. Może np. rzucić poduszką o łóżko, podrzeć przeznaczoną do tego gazetę, zamazać kredkami kartkę albo głośniej krzyknąć jakieś słowo (może je nawet sobie wymyślić). Powiedz, co ty robisz, gdy się zezłościsz. Idziesz do łazienki i długo myjesz dłonie albo wychodzisz do drugiego pokoju i tam liczysz do dziesięciu.
9. Jeżeli nie udało ci się pohamować złości i np. za głośno skrzyczałaś dziecko, porozmawiaj z nim o tym. Przyznaj się do tego, że jest ci przykro z powodu swojego niewłaściwego zachowania i przeproś za nie. Nie bój się przyznać do błędu. Dziecko uczy się od ciebie także takich zachowań.
W przypadku agresywnych zachowań dziecka należy uzbroić się w cierpliwość. Możesz dziesiątki razy powtarzać, że „nie wolno bić” i pozostawiać dziecko w miejscy odosobnienia nawet kilka razy dziennie, jeśli zajdzie taka potrzeba. Najważniejsza jest konsekwencja i nie poddawanie się, zanim nie osiągniesz sukcesu. A osiągniesz go!
WAŻNE!
Cokolwiek się wydarzy, absolutnie nie wolno oddać dziecku uderzenia. Jeśli ty wykorzystasz „argument siłowy” przeciwko dziecku, ono odbierze to jako przyzwolenie na takie zachowania. Skoro mówisz „nie wolno bić”, to zdanie odnosi się również do ciebie. Dzięki temu dziecko zrozumie, że nie tolerujesz używania siły przeciwko drugiej osobie w żadnych sytuacjach. Poza tym łatwiej jest argumentować zakaz bicia, jeśli sama tego nie robisz.
dziecko agresywne – procedura postępowania
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.
Przedszkole Miejskie Nr 1 i Żłobek w Ziębicach
Dziecko uparte i agresywne
Dziecko uparte i agresywne – Porady Superniani 😉
11M-C: 06
W drugim i trzecim roku życia często obserwujemy takie reakcje, jak: upór, negatywizm, agresja wyrażająca się gryzieniem, kopaniem, niszczeniem zabawek, pluciem, rzucaniem się na podłogę, odmawianiem wykonania poleceń.Poniższe porady będą w dużej części zbieżne z tymi, które proponuje Superniania w swoim programie. Dlaczego? Ponieważ są to uniwersalne i sprawdzone naukowo sposoby postępowania z dziećmi agresywnymi – jak się potocznie mówi – niegrzecznymi.
Niektóre matki są zagniewane lub wręcz zrozpaczone, gdy ich dziecko zbyt często reaguje negatywnie (opozycją). Matki skłonne są przypisać to złemu wychowaniu dziecka lub jakimś ujemnym cechom jego charakteru. Oto przykłady: dziecko opiera się, gdy matka chce je wsadzić na nocnik, choć w kilka chwil później zmoczy się. Na propozycję pójścia na spacer odpowiada odmownie, mimo że w rzeczywistości ma na to ochotę. Gdy jest zmęczone, chore lub głodne, negatywizm nasila się. Z takimi dziećmi należy postępować łagodnie, z humorem. Perswazja i odwrócenie uwagi to w takich przypadkach najlepsze metody oddziaływania.
Należy uznać, że negatywizm w tym okresie życia jest reakcją prawidłową i że nie jest wyrazem nieposłuszeństwa. Przy właściwym postępowaniu objawy negatywizmu ustępują. Natomiast, gdy matka chce przełamać wolę dziecka, zdarza się, że staje się ono agresywne, reaguje wybuchami złości lub płaczu. W czasie takiego wybuchu wściekłości dziecko krzyczy, tupie i kopie nogami, rzuca wszystko na ziemię, niszczy zabawki. Niekiedy w czasie płaczu dochodzi do wstrzymania oddechu, a nawet do przez chwilę trwającego bezdechu i sinienia. Ataki te wywołują w rodzinie tym większy niepokój, im dłużej trwają. Takie zachowania dziecka mogą mieć na celu albo wymuszenie czegoś na rodzicach, albo zwrócenie na siebie uwagi. Nasze postępowanie w tych przypadkach powinno przekonać dziecko, że taką metodą niczego nie uzyska.
Najskuteczniejszym sposobem bywa ignorowanie zachowania dziecka (np. wyjście z pokoju). Wszelkie ustępstwa utrwalają tego rodzaju reakcję. Niektóre reakcje agresywne są w tym wieku naturalne, zwłaszcza u chłopców. Lubią oni gry, w których walczy się, mocuje, strzela. Reakcje te są częste także u dzieci, które nie mają możliwości wyładowania swojej energii, zaspokojenia potrzeby ruchu, są nadmiernie ograniczane w swojej aktywności i hamowane zbyt dużą liczbą zakazów.
Jedną z form agresji, częstą wśród ludzi dorosłych, jest agresja słowna (przekleństwo, wymyślanie). W. słownictwie dzieci 3-letnich nierzadko spotykamy tzw. brzydkie wyrazy. Mają one jednak inny charakter. Służą zwykle zwróceniu na siebie uwagi otoczenia. Przekleństwa i “brzydkie wyrazy” są najczęściej przejawem naśladowania dorosłych. Dzieci nie rozumieją znaczenia tych słów i powtarzają je tym chętniej, im częściej domownicy się z tego śmieją. Jeżeli dziecko powtarza te wyrazy, można ten fakt zbagatelizować lub wyjaśnić mu, by tak nie mówiło.
Czy problemy, jakie stwarzają dzieci “kłopotliwe”, to rzeczywiście trudności wychowawcze?
Możemy o nich mówić jako o “trudnościach wychowawczych wieku poniemowlęcego” w tym sensie, że wymagają one od rodziców reakcji, przyjęcia określonej postawy, znalezienia sposobu rozwiązania problemów i uzyskania pożądanego efektu wychowawczego ? co często okazuje się niełatwe. Trudności te są typowe dla omawianego okresu rozwojowego i mijają wraz z wiekiem, w miarę dojrzewania układu nerwowego i rozwoju dojrzałości społecznej dziecka.
Zdarzają się jednak także przypadki prawdziwych trudności wychowawczych. Mówimy o nich wówczas, gdy występują one bardzo często, są nasilone i długotrwałe, gdy reakcje dziecka są wyraźnie nieodpowiednie do sytuacji i działających na nie bodźców. Dzieci, u których obserwujemy tego rodzaju utrwalone zaburzenia zachowania, powinniśmy kierować do lekarza i psychologa. Trudności, jakie te dzieci stwarzają, często są powodem “odrzucenia” przez rodziców, podczas gdy szczególnie one potrzebują miłości i akceptacji oraz spokojnego, konsekwentnego prowadzenia pedagogicznego.
,,Dziecko agresywne w przedszkolu”
Opracowała: Teresa Mynarczyk
Problem agresji dotyczy ludzi w każdym wieku nawet dzieci w wieku przedszkolnym.
Dzieci agresywne sprawiają dużo trudności, zarówno nauczycielom jak i rodzicom. Są one niezdyscyplinowane, naruszają zasady panujące w przedszkolu, negatywnie wpływają na swoich kolegów.
Współczesna psychologia definiuje agresję jako zachowanie człowieka zorganizowane w taki sposób by sprawić ból, cierpienie, czy szkodę.
Wśród psychologów, etiologów, fizjologów nie ma jednak zgodności, co do zjawiska agresji – czy jest ona wrodzona, instynktowna czy wyuczona? Dlatego trudno jest podać jednoznaczną definicję, ponieważ termin ten jest używany w wielu różnych znaczeniach. Często obok pojęcia &;agresja” używa się terminów &;wrogość”, &;destruktywność” lub określa skłonności zachowania agresywnego czynnego lub werbalnego skierowanego przeciwko komuś lub czemuś.
Formy agresji występujących u dzieci w wieku przedszkolnym
Terminu &;zachowania agresywne” używa się do opisu bardzo różnorodnychzachowań.
Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci, skarży się na nie, przeżywa, przedrzeźnia, niszczy lub uszkadza przedmioty, przeklina,męczy zwierzęta. Mówi się, że dziecko zachowuje się agresywnie, jeśli jest aroganckie w stosunku do dorosłych lub rówieśników, brutalnie narzuca innym swoje zdanie, jeśli w zachowaniu prezentuje wrogość, nienawiść do ludzi, zjawiska i przedmiotu.
Analizując teoretyczne zagadnienia dotyczące agresji, biorąc pod uwagę przydatność wiedzy do praktyki pedagogicznej w przedszkolu należy wyróżnić agresję fizyczną i werbalną.
Agresja fizyczna – to bezpośrednie zadawanie bólu innym osobom.Dziecko w momencie wybuchu gniewu bije, gryzie, kopie lub drapie. Atak nie zawsze skierowany jest na osobę, która wywołała tę sytuację. Zdarza się, że dziecko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń wie, że nie może skierować swojej agresji na osobę, która ją wywołała, np. przyczyną może być zakaz osób dorosłych, ponieważ nieposłuszeństwo zostanie ukarane, więc aby rozładować swoją frustrację kopnie psa, podrze rysunek, uderzy kolegę. Jest to agresja
z przeniesieniem.
Jedną z form agresji fizycznej jest okrucieństwo. U dzieci może objawiać się ono nie intencjonalne – mimowolne. Dzieci nie zdają sobie sprawy z tego, że zadają cierpienie, nie mając takiej intencji, ich czyny są okrutne. Przykładem może być zabawa ze zwierzętami – wyrywanie muchom skrzydełek i obserwowanie czy będą biegać. Dokonując tych okrutnych czynów dziecko kieruje się jedynie ciekawością.
Drugą formą opisywania agresji fizycznej jest agresywne zachowanie służące dowartościowaniu siebie. Dziecko zdobywając się na czyny okrutne, sadystyczne chce czymś
i komuś zaimponować, pokazać mu, na co go &;stać”.
Agresja werbalna – dziecko nie wchodzi w bezpośredni fizyczny kontakt z osobami lub przedmiotami, a powoduje ich cierpienie poprzez wyśmiewanie, złośliwe uwagi, przezywanie, skarżenie, jest aroganckie. Narzędziem działania w takiej sytuacji jest język.
Wyróżnia się agresję werbalną kierowaną i niekierowaną. &;O agresji kierowanej mówimy wtedy, gdy dziecko dokucza w sposób otwarty tej osobie, która jest obiektem agresji i wprost do niej kieruje swoje uwagi”. Natomiast agresja niekierowana jawna występuje na ogół wtedy, gdy dziecko woli ukrywać swoje działania, ponieważ boi się szkodzić w sposób otwarty, więc skarży, obmawia, plotkuje. Ta forma agresji jest często spotykana w środowisku dzieci przedszkolnych.
Zdaniem A. Kozłowskiej, innymi formami agresji, typowymi dla dzieci w wieku przedszkolnym są jej niewerbalne formy. Zachowania tego typu polegają na: przedrzeźnianiu, robieniu min, wysuwaniu języka do innego dziecka z zamiaremzrobienia mu przykrości, są to różnego typu gesty mające na celu zranienie drugiejosoby. Takie zachowania dzieci odbierają inaczej niż dorośli, są one bardzo raniące i w efekcie dochodzi do jawnych konfliktów. Przy czym za jawny konflikt często obarcza się winą dziecko, które użyło siły fizycznej w odpowiedzi za np. obraźliwą minę, aczkolwiek prowokatorem było dziecko używające niewerbalnej formy agresji. Komunikaty przekazywane za pomocą niewerbalnych sygnałów są dla dzieci o wiele więcej znaczące niż dla dorosłych. Dzieci potrafią doskonale odczytywać i posługiwać się nimi. Dorośli niestety są raczej skłonni do lekceważenia tej formy agresji i dziecko, które tłumaczy się, że uderzyło kolegę, bo ten się do niego wstrętnie wykrzywił, nie jest zrozumiane przez dorosłego.
Agresja instrumentalna
W opinii A. Kozłowskiej, ze względu na mylną ocenę dorosłych nie wartointerweniować w konflikt dzieci &;one wiedzą lepiej, kto zawinił i sprawiedliwiejosądzą”. Wkroczenie dorosłego nie służy poprawie relacji między dziećmi, a co więcej może przyczynić się do wzrostu konfliktu. Na dodatek w ten sposób uczmy dzieci kolejnej formy agresji, a mianowicie agresji instrumentalnej, której istotą jest wybieranie przez dziecko takiego sposobu zachowania, który może przynieść mu jakąś korzyść.
Przyczyną takiego zachowania jest często nieprzemyślane postępowaniedorosłych, jeśli rodzice zmęczeni krzykiem dziecka ustępują mu, np. kupującwymarzoną zabawkę lub też pani ustępuje chłopcu, który swoim zachowaniem wymusza pierwszeństwo w zabawie, to wówczas dziecko uzna dane działania zaskuteczne. W takiej sytuacji przekonuje się, że właśnie takim zachowaniem(agresywnym) może osiągnąć oczekiwane efekty, a wtedy będzie je częściej powtarzał. Ważna jest tu, zatem stanowczość rodziców lub nauczycieli i umiejętność pokierowania nastrojami dziecka, aby nie czyniło nikomu krzywdy.
Dzieci o wiele częściej kłócą się w obecności rodziców lub opiekunów,natomiast, gdy są same, ich relacje są lepsze. Dzieci powstrzymują swoje agresywne zachowania, bo nie mogą liczyć na interwencję dorosłego. Na tej samej zasadzie dzieci potrafią manipulować dorosłymi
i spowodować ukaranie dziecka, które zareagowało jawnie na niewerbalną agresję kolegi. &;Instrumentalne agresywne zachowania dzieci są, więc typową manipulacją, wyuczonym sposobem zachowania, który jest z reguły konsekwencją błędów wychowawczych”.
Agresja naśladowcza
Innego typu zachowaniem jest tak zwana agresja naśladowcza. Dziecko odpoczątku swego życia naśladuje, obserwuje najbliższe otoczenie, cały sobą wchłania to, co mu przekazujemy. Agresywne zachowanie się dzieci bywa następstwem oddziaływania określonych modeli zachowań.
Warto podkreślić, że największe szanse stania się modelem mają osoby znaczące dla dziecka: rodzice, rodzeństwo, a także inne osoby posiadające autorytet w oczach dziecka. Badania psychologiczne dowiodły, że &;większość agresywnych dzieci pochodzi z rodzin, w których jedno lub oboje rodzice to osoby agresywne”.
Frustrowane dziecko zmusza się w domu karą do posłuszeństwa, przenosi swoją agresję za pośrednictwem publikatorów, zwłaszcza prasy i telewizji. Dorośli przyznają sobie prawo do różnych niekontrolowanych zachowań wobec dzieci. Natomiast, gdy dziecko używa takich samych powiedzeń, odruchów, wówczas zachowanie takie jest karane. Sytuacje, w których dzieci naśladują zachowanie dorosłych spotykamy bardzo często. Rodzice, którzy biją dzieci, krzyczą ilekroć dzieje się coś nie po ich myśli na ogół nie przejmują do wiadomości, że to ich własne zachowania stanowią wzorzec dla dzieci i ich agresywnych zachowań. Gdy dzieci biją rówieśników, przezywają ordynarnymi słowami, rodzice najczęściej przypisują to naśladowaniu innych, a nie własnych sposobów reagowania na określone sytuacje.
Agresja frustracyjna
U dzieci w wieku przedszkolnym wyróżniamy agresję frustracyjną, którapodobnie jak u dorosłego człowieka wynika z niemożności przezwyciężeniaprzeszkody fizycznej lub psychicznej. Występuje wtedy, gdy dana potrzeba nie zostaje zaspokojona, czyli w przypadku jej blokady. Frustracje wywołują wystąpienie poczucia krzywdy, emocji, gniewu, zdenerwowania, wrogości. Powstaje ona wskutek odebrania dziecku atrakcyjnej zabawki, przeszkadzaniu mu
w zabawie, różne przezwiska ze strony kolegów, niepowodzeń doznanych w działaniu, stosowania surowych kar fizycznych, przykre wydarzenia losowe.
Autoagresja
Ostatnią formą agresji, która naszym zdaniem jest bardzo istotna z punktu widzenia pracy w przedszkolu jest autoagresja, czyli zachowanie skierowane przeciwko sobie: uderzenie głową w ścianę, obryzganie paznokci aż do krwi, a także pobudzanie fizyczne w wyniku, którego dzieci ulegają samookaleczeniu np. na skutek biegania, skakania. Dzieci przejawiające swoją agresję w takiej formie, wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej, gdyż zachowania tego typu traktowane są jako zaburzenia. Może się zdarzyć, że dziecko
w swojej rozpaczy przekonane jest, że samo musi się ukarać za soje zachowanie, albo nawet za swoje myśli, często, aby chronić innych przed sobą.
Dzieci te dostrzegają siebie, działania i reakcje innych w tak zniekształcony sposób, że hamowne przez ogromny strach są w stanie niedostatecznie i błędnie przetwarzać docierające do nich bodźce.
Agresywne zachowanie dzieci w przedszkolu to sygnał dla nauczyciela, aby właśnie temu dziecku poświęcić więcej uwagi, udowodnić dziecku, że chcemy być jego partnerem. Bo agresja dziecka to znak, że to właśnie dziecko ma problem, wymaga od nas pomocy, a my wykorzystując nasze umiejętności jesteśmy w stanie mu pomóc.
Przyczyny powstawania agresji
Agresja rodzi się najczęściej wtedy, gdy potrzeby nie są zaspokojone, oczekiwania nie zostały spełnione, a cele nie osiągnięte.
Podstawowe potrzeby dzieci:
– bycie wartościowym człowiekiem
– potrafienie czegoś
– bycie społecznie akceptowanym
– poczucie przynależności do grupy
– wrodzone źródło agresji – ruchliwość i aktywność dzieci
– uwarunkowania społeczne
– frustracje, lęk
– niewielkie uczestnictwo lub obserwowanie agresji
– przeciążenie dziecka obowiązkami domowymi
– brak czasu i miejsca na wyżycie się w swobodnej zabawie
– brak więzi uczuciowej z rodzicami (dzieci &;niechciane”, dzieci z rodzin patologicznych, zapracowanych), brak akceptacji ze strony matki
– programy telewizyjne nasycone agresją
– narkomania i alkoholizm
– uczucie zagrożenia
– sprzeczne zachowania wychowawców, rodziców lub opiekunów
– agresywne wzorce w rodzinie
– wzmacnianie agresywnych form zachowania
– zbyt sztywne lub niejednoznaczne reguły (zbyt słabe lub zbyt ostre)
– tolerowanie agresywnych zachowań przez bliskich
– nierozwiązane konflikty
Zasady przeciwko agresji
– podstawową zasadą jest nie wzmacnianie jej ale wyraźne pozytywne wzmacnianie innych sposobów reagowania dziecka na trudności.
– wycofanie dziecka zachowującego się agresywnie z sytuacji pożądanej, pozbawienie jej przyjemności
– agresja powinna pozostać bez sukcesu i prowadzić do przykrości, niepowodzeń strat
– nieagresywne zachowanie nauczyciela jako wzór
– kara cielesna całkowicie wykluczona – staje się modelem agresji
– oddziaływania wychowawcze uczące konstruktywnych zachowań w sytuacji frustracji
– rozwijanie samokontroli dziecka poprzez stawianie przed nim odpowiedzialnych zadań
– wprowadzanie technik psychoterapeutycznych uczących odreagowania oraz podnoszących tolerancje na frustracje
– wprowadzanie treningu asertywności podczas którego dziecko uczy się wyrażania swoich emocji także negatywnych bez szkodzenia osobie ku której są kierowane
Oddziaływania wychowawcze względem dzieci powinny prowadzić do kształtowania osobowości w taki sposób, aby młody człowiek świadomie umiał hamować swoją agresję. Rodzina jest najkorzystniejszym i równocześnie najbardziej znaczącym środowiskiem w życiu dziecka. W niej gromadzi pewne społeczne doświadczenia i rozwija się emocjonalnie. Tylko prawidłowo funkcjonująca rodzina może dać wyraz pełnej akceptacji dziecka, dostrzegając równocześnie jego wady.
Ważnym elementem w procesie wychowania jest stosowanie wzmocnień
w konkretnych sytuacjach zachowania się dziecka. Rodzice muszą odpowiednio &;reagować” systemem wzmocnień. Nie można wszystkiego zabraniać i tylko karać, ani też na wszystko pozwalać i tylko nagradzać.
Niestety na podstawie badań psychologicznych i socjologicznych okazuje się, że rodzina jest jedna z najbardziej uwikłanych w wewnętrzne konflikty i przemoc grupą społeczną. Tak zwani &;toksyczni” rodzice zaszczepiają w dzieciach odczucie wiecznego zagrożenia, poczucie znieważenia i poniżenia.
Problem agresji dzieci to również problem przemocy, jakiej one doświadczają bezpośrednio na sobie bądź też obserwują w swoim otoczeniu. Jest to także problem nauczycieli przedszkolnych pracujących z tymi dziećmi. Wychowawca spełnia bardzo ważną rolę w wychowaniu dziecka, jest dla niego wzorem. Sposób dobrego wychowania musi sobie stworzyć sam, uwzględniając możliwości
i charakter swoich wychowanków. Podstawową zasadą jest akceptacja dziecka takim, jakim ono jest. Nie oznacza ona jednak tolerancji złych zachowań.
Nasza krytyka musi odnosić się do konkretnych zachowań niewłaściwych.
Od wychowawcy w głównej mierze zależy, jakim człowiekiem będzie i na kogo wyrośnie to małe bezbronne dziecko, jakie podsuniemy mu wartości, wzory, aby miało szansę zostać &;kimś”
w życiu.
W całym procesie wychowania, najważniejsza jest miłość, którą dziecko musi odczuć i doznać od rodziców jak i wychowawców.
Dlatego bardzo ważnym jest, aby wychowawca tak kierował swoim działaniem by uzyskać zamierzone cele, to znaczy hamować zachowania agresywne w terapii, która ma temu służyć. Żadna
z metod nie będzie dawała określonych rezultatów, jeżeli dziecko nie będzie czuło się bezpiecznie
i nie będzie pewne akceptacji ze strony wychowawcy.
Agresja i radzenie sobie z nią należy do codziennej pracy wychowawców. Każdego dnia jesteśmy zmuszani do odróżniania przejawów zdrowej, społecznie znośnej agresji traktowanej w kategoriach “normalnych zachowań”, oraz agresji przybierającej formy patologiczne. Ważne jest, aby kompetentnie i skutecznie zareagować.
Przykłady ćwiczeń i zabaw przeciwko agresji według Rosemarie Portmann
Kiedy jestem wściekły
Grupa dzieci siedzi w kole, wypowiadają po kolei swoje imię i pokazują, co robią, kiedy są wściekłe, np.:
– Nazywam się Karolina. Kiedy jestem wściekła, robię tak: (lewą ręką wykonuje ona taki ruch, jakby chciała uderzyć).
– Nazywam się Jakub. Kiedy jestem wściekły, robię tak: (uderza ściśniętymi w pięści dłońmi w obie skronie) itd. Malowanie uczuć
Do przeprowadzenia tego ćwiczenia potrzebny jest papier, a także mazaki lub farby plakatowe. Dzieci malują uczucia, które je ogarniają, gdy tracą one panowanie nad sobą: wściekłość, strach, bezradność. Kto chce, wyjaśnia swój obrazek w pierwszej osobie liczby pojedynczej: odniesienie przedstawionych uczuć do własnej osoby powinno być tutaj bardzo wyraźne. Jesteśmy wspólnotą
Dzieci próbują połączyć wszystkie swoje imiona na wzór krzyżówki. Imieniem wyjściowym jest to, które chcemy szczególnie podkreślić, chcemy pokazać, że jest człowiekiem wspólnoty, np.:
Dziura w murze
Dzielimy dzieci na małe grupki, po troje, czworo dzieci. Tworzą one mały mur, piąte dziecko próbuje przedostać się przez przeszkodę, tj. wybić dziurę w murze. Kiedy mu się to uda następuje zmiana ról. Dziecko w studni
Dzieci siedzą w kole. Jedno dziecko stoi pośrodku. Nagle upada na ziemię i skarży się: Wpadłam do studni! Pozostałe dzieci pytają chórem: Kto ma cię uratować? Dziecko odpowiada np.:
– Ten, kto potrafi najgłośniej krzyczeć, albo
– Ten, kto potrafi najlepiej pocieszać innych, albo
– Ten, kto najszybciej biega itp.
Kiedy podawane są określone sposoby zachowania, dzieci siedzące w kole próbują zademonstrować je. Osoba prowadząca powinna zwracać uwagę na to, by zawsze ktoś inny mógł ratować dziecko znajdujące się w środku. Gorące krzesło
Wszystkie dzieci siedzą w kole. Pośrodku stoi “gorące krzesło”. Zajmuje je dziecko, które w danym momencie potrzebuje najwięcej wsparcia i oznak sympatii. Po kolei przesuwa ono swoje “gorące krzesło”, stawiając je kolejno przed wszystkich uczestników, którzy mówią mu o czymś, co w nim lubią, cenią, np. jego doskonałe pomysły podczas zabawy, troskę o małą siostrę, elegancką fryzurę itp.
Każde dziecko powinno mieć możliwość zajęcia miejsca na “gorącym krześle”. Jestem dumny
Dzieci siedzą w kole i uzupełniają po kolei początek zdania: Jestem dumny z tego, że… np. – odważyłem się przejść sam obok wielkiego i groźnie wyglądającego psa itp. Nie zmuszamy żadnego dziecka do zabrania głosu. Ale być może również prowadzący zastanowi się i opowie, z czego jest dumny. Ciekawe pomysły
Skrzynia złości lub pudło z gazetami, które można do woli zgniatać
Malowanie jaskrawymi kolorami na dużych arkuszach papieru,
&;ludzik złości”- pacynka, do której można włożyć rękę i przez nią opowiedzieć o swojej złości,
&;kącik złości”- gdzie można zaszaleć, np. na miękkich poduchach czy materacach
Bajka nie tylko dla nauczycieli
Był sobie pewnego razu chłopiec o złym charakterze. Jego ojciec dał mu woreczek gwoździ i kazał wbijać po jednym w płot okalający ogród, za każdym razem, kiedy chłopiec straci cierpliwość i się z kimś pokłóci.
Pierwszego dnia chłopiec wbił w płot 37 gwoździ. W następnych tygodniach nauczył się panować nad sobą i liczba wbijanych gwoździ malała z dnia na dzień – odkrył, że łatwiej jest panować nad sobą niż wbijać gwoździe.
Wreszcie nadszedł dzień, w którym chłopiec nie wbił w płot żadnego gwoździa. Poszedł więc do ojca i powiedział mu o tym. Wtedy ojciec kazał mu wyciągać z płotu jeden gwóźdź każdego dnia, kiedy nie straci cierpliwości i nie pokłóci się z nikim.
Mijały dni i w końcu chłopiec mógł powiedzieć ojcu, że wyciągnął z płotu wszystkie gwoździe. Ojciec zaprowadził chłopca do płotu i powiedział:
– Synu, zachowałeś się dobrze, ale spójrz, ile w płocie jest dziur. Płot nigdy już nie będzie taki, jak dawniej. Kiedy się z kimś kłócisz i mówisz mu coś brzydkiego, zostawiasz w nim ranę taką, jak w płocie. Możesz wbić człowiekowi nóż, a potem go wyjąć, ale rana pozostanie. Nieważne, ile razy będziesz przepraszał, rana pozostanie. Rana słowna boli tak samo jak fizyczna.
Nie ma niestety “złotego środka”, aby zaradzić takim zachowaniom można natomiast zastosować środki pomocnicze, służące pozbywaniu się narastającej złości, które są wcześniej poznane i zaakceptowane przez dziecko. Dajemy wówczas dziecku możliwość odreagowania negatywnych emocji formie:
dziurawienia kartki długopisem, piórem,
walka figurami złości,
stosowanie różnych technik oddechowych,
przebiegnięcie się wzdłuż ogrodzenia,
zabawa “Wypuszczona para” – dmuchanie piórka, aby jak najdłużej utrzymało się w powietrzu,
uderzanie we wszystkie garnki i patelnie w kąciku złości
woreczek złości, w którym zamykamy złość
Ustawienie obok siebie tabliczki nastroju, rysunek czerwonej błyskawicy lub inny, lub przypięcie go do koszulki jest to ostrzeżenie dla innych: “Uwaga jestem zły!”
Ucząc dzieci bezkonfliktowego rozwiązywania problemów, zaistniałe spory należy traktować poważnie, wnikać w ich przyczyny, wyjaśniać niewłaściwe postępowania
i uzyskiwać możliwości załatwiania sporów bez sprawiania komukolwiek przykrości. Zachęcać dzieci do wypowiadania się w sprawach konfliktowych, wysuwania propozycji załatwiania ich, formułowania sądów dotyczących własnego i cudzego postępowania. Takie postępowanie ułatwia dziecku kontakty z rówieśnikami, ocenę sytuacji w wypadku nieporozumienia i przyjęcia najbardziej właściwej postawy. W systemie wychowawczym należy bezwzględnie zrezygnować z kar. Karą mają być ponoszone konsekwencje własnych czynów, np. rozrzucone zabawki trzeba posprzątać nawet kosztem późniejszego wyjścia na podwórko, odsuniecie od zabawy dziecka, które ja zakłóciło. W każdej sytuacji musi towarzyszyć dziecku bezwzględna akceptacja ze strony dorosłych.
Akceptacja dziecka nie jego czynu!! (Ganimy czyn a nie dziecko)
Pochwały powinny być udzielane nie tylko za “dobre zachowanie” (w przypadku dziecka agresywnego), lecz także za każda próbę powstrzymywania się od agresywnego zachowania. Chwalenie może być stosowanie trochę na “wyrost” – chwalenie wyprzedzające zachowanie dziecka.
Każda sytuacja konfliktowa, trudna wychowawczo, wymaga omówienia z dzieckiem. Osoba dorosła spokojnie powinna wyjaśnić dziecku sytuację i pokazać konsekwencję jego czynów. Musimy mieć absolutna pewność, że dziecko rozumie co się stało, jakie to przynosi następstwa i dlaczego jego zachowanie nie jest pożądane społecznie.
Tylko wówczas możemy liczyć na zmiany w funkcjonowaniu dziecka.
Przykłady doraźnej eliminacji agresji:
ZŁOŚĆ – darcie gazet, ugniatanie kulek, dmuchanie,
KRZYK – czytanie bajek terapeutycznych,
PŁACZ – rozmowa z dzieckiem, zainteresowanie dziecka czymś innym, kołysanie na kolanach, przytulanie,
BICIE – opowiadanie bajek terapeutycznych, ćwiczenia wyciszające, masaże, muzyka uspokajająca.
Przeciwdziałaniu agresji służą różnego rodzaju zabawy wyciszające, integrujące oraz pozwalające nazwać i zrozumieć swoje uczucia. Oto niektóre z nich:
ZABAWY NA POWITANIE GRUPY (integrujące ja i wprowadzające radosny nastrój)
Ø Witam wszystkie dzieci, które się wyspały…które maja siostrę…które maja brata…które maja czerwone skarpetki…dzieci które czuja się powitane machają rączką
Ø Powitanie iskierki: “Iskierkę radości posyłam w krąg, niech powróci do moich rąk”
Ø Powitanie klaśnięciem do kolegi obok.
Ø Powitanie różnymi częściami ciała: ramionami, plecami, głowami, stopami
Ø Powitanie ze śpiewem: Jak to miło i wesoło gdy stoimy razem w koło (każdy po kolei wymienia swoje imię);hu-hu-ha, hu-hu-ha dziecko dobre serce ma
Ø Witam was, witam was zabawę rozpocząć czas…
INNE ZABAWY
Ø “Szukanie złości w samym sobie” – na narysowanej sylwetce człowieka dziecko kredka rysuje gdzie mieści się jego agresja (omawiając rysunki dzieci zastanawiają się nad swoja złością, nazywają ją słowami). Następnie nauczycielka tłumaczy dzieciom, że nie są przecież sama złością, że są dobrymi dziećmi, posiadają wiele pozytywnych cech. Każdy zastanawia się co jest w nim dobrego a nauczycielka spisuje to na odwrotnej stronie kartki.
Ø “Zróbcie miejsce – nadchodzę” – dzieci chodzą po Sali powtarzając te słowa, przechodząc od szeptu do krzyku.
Ø “Plakat złości i zadowolenia” – dzieci podzielone na dwie grupy, pierwsza wycina z kolorowych gazet i nakleja na karton wszystko co kojarzy się
z agresją, druga to co kojarzy się z zadowoleniem, radością (następnym razem role się odwracają).
Ø “Podaj wymówkę” – zadaniem dziecka jest uzasadnić swoja odmowę np. wspólnej zabawy, pomocy koledze…
Ø “Odegraj scenkę powodująca agresję” – ważna jest analiza przedstawionej sytuacji.
Ø “Nadepnąć na odcisk” – dzieci w parach w rytm muzyki przeciągają się na rozłożoną miedzy nimi gazetę (opanowanie i przezwyciężenie agresji).
Ø “Narysuj ZŁOŚĆ – zrób z niej RADOŚĆ” – rysowanie plakatu złości, potem przerabianie go w radość.
Ø “Latarnia morska” – jedno dziecko jest latarnią, która woła tutaj, dwoje dzieci to statki (z zawiązanymi oczami) reszta dzieci to kry pływające po wodzie, wydające ostrzegawczy sygnał PI PI…po skończonej zabawie dzieci “statki” mówią jak się czuły.
Ø “Wykrzycz swoją złość” – możliwość wykrzyczenia całej swojej złości, pokazania rozczarowania, zatopienia się w smutku daje dzieciom dużą przyjemność. Przeżywają siebie jako głośne, silne, zasmucone i spontaniczne. To przeżycie zasila konto rozwijającej się pewności siebie. Takie ćwiczenie trzeba zasilać rozmową, pytaniami typu: kiedy się strasznie rozzłościłeś, co wtedy zrobiłeś, czy było to dobre, a może wcale nie było to dobre, czy zrobiłbyś to jeszcze raz, dlaczego tak lub nie?
Ø “Okno uczuć” – szary papier dzielę na 4 części – okienka, dzieci dzielę na równe 4 grupy i zlecam im 4 zadania
1 zadanie: puszczam bardzo spokojny utwór muzyczny (harmonijny) dzieci maja współpracować ze sobą tak aby powstał jeden rysunek pełen harmonii i nadać mu wspólny tytuł
2 zadanie: puszczam muzykę agresywną, każde dziecko trzyma w ręce jedną kredkę i ma za zadanie walczyć o swoje miejsce w oknie (konflikt w grupie)
3 zadanie: puszczam muzykę neutralną, każde dziecko zaznacza swoje pole w okienku i rysuje na nim co chce
4 zadanie: puszczam muzykę neutralną, dzieci muszą się dogadać
i wspólnie stworzyć jeden rysunek (aby wyszedł musza być zgodne).
W kontaktach z dziećmi agresywnymi bardzo ważne jest, by rozmawiać o uczuciach – dzieci
i swoich; np. chcąc wyrazić swoje niezadowolenie z powodu zachowania dziecka nie karcić go słowami, że “jest złe” lecz powiedzieć “Bardzo było mi smutno z tego powodu, że….”, “Źle się z tym czułam, kiedy…”, “Przykro mi było, gdy…”
Dobrą strategią przeciw agresji jest:
odpowiednia kolorystyka pomieszczeń dziecięcych,
otwarta postawa dorosłego wobec dziecka
unikanie zabawek, książeczek, filmów wywołujących agresję
stosowanie zabawek pozwalających “wypłynąć agresji”
dobra organizacja dnia
kącik relaksacyjny
dobry przykład i życzliwość dorosłych
“zmuszanie” dzieci do myślenia nad swoi zachowaniem (w razie złości, agresji – posadzić na specjalnie do tego przeznaczonym krzesełku z poleceniem: USIĄDŹ – POMYŚL
w niektórych przypadkach współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
Agresja to rozpaczliwe wołanie o pomoc!!
Dobre słowo leczy smutek!!!!!!
Literatura:
키워드에 대한 정보 opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu
다음은 Bing에서 opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 5 Sprawdzonych Sposobów, Aby Oduczyć Dziecko bicia Innych. Moje dziecko jest agresywne, co robić? 😡
- Agresja
- dziecko bije
- dziecko mnie bije
- dziecko bije innych
- dziecko gryzie
- dziecko kopie
- dziecko szczypie
- dziecko jest niegrzeczne
- co robić gdy dziecko bije
- metody wychowawcze
- superniania
- Michał Kędzierski
- Akademia Wychowania Michał Kędzierski
- dziecko mnie uderzyło
- nie radzę sobie z agresywnym dzieckiem
- agresja dziecka mnie przerasta
- co zrobić z agresywnym dzieckiem
- co zrobić z dzieckiem które bije
- dlaczego dziecko bije
- dlaczego dziecko jest agresywne
5 #Sprawdzonych #Sposobów, #Aby #Oduczyć #Dziecko #bicia #Innych. #Moje #dziecko #jest #agresywne, #co #robić? #😡
YouTube에서 opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 5 Sprawdzonych Sposobów, Aby Oduczyć Dziecko bicia Innych. Moje dziecko jest agresywne, co robić? 😡 | opinia o dziecku agresywnym w przedszkolu, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
