Książka Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Pdf | \"Bogaty Ojciec Biedny Ojciec\" Robert Kiyosaki Audiobook

당신은 주제를 찾고 있습니까 “książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf – \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Łukasz Pacholski eInvestments 이(가) 작성한 기사에는 조회수 89,291회 및 좋아요 1,402개 개의 좋아요가 있습니다.

Table of Contents

książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 동영상 보기

여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!

아래 동영상 보기

d여기에서 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie – książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

\”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie
📊 Forum Mr.Porada Skuteczna Strategia na Kryptowaluty i Sygnały na Wzrosty i Spadki https://lukaszpacholski.pl/forum-mr-porada/
➡️ Masz pytania ❓ skontaktuj się ze mną przez FB https://www.facebook.com/lukaszperu 💻⌨️
❗👉❗💵📊POLSKA GIEŁDA BITBAY
na której kupisz Kryptowaluty za PLN/EUR
☑ https://auth.bitbay.net/ref/peru89
👉Giełda Binance Na której kupisz większość kryptowalut oraz możesz grać na wzrosty i spadki https://www.binance.com/pl/futures/ref/38909958
👉Giełda Bybit na której możesz grać na Spadki i Wzrosty Kryptowalut
💵📊 https://www.bybit.com/app/register?ref=50mxv
👉 ANALIZY TRADINGVIEW 📈 Odbierz 30 $ od Tradigview do wykorzystania na platformie https://pl.tradingview.com/gopro/?share_your_love=eInvestments
📍 Mój Profil Odbierz 30$ – Tradingview https://pl.tradingview.com/u/eInvestments/
👉Mój Kanał Bittube https://bittube.tv/profile/eInvestments
Jest mi niezmiernie miło że tutaj trafiłeś. Nazywam się Łukasz Pacholski i od lat zajmuje się zarabianiem w Internecie. Moją specjalizacją jest trading i kryptowaluty. Współpracuję z największym projektem dotyczącym tej tematyki w Polsce jakim jest Mr.Porada Crypto and Trading. Przede wszystkim stawiam na edukację. Celem dla mnie nie jest kopiowanie gotowych sygnałów, a zrozumienie tego rynku, poruszania się po nim oraz samodzielność co w efekcie przekłada się na główną korzyść jaką jest stabilizacja finansowa i mnożenie kapitału. Wszystkiego Cię nauczymy.
Jeżeli tak jak ja, chciałbyś pracować z każdego miejsca na świecie w którym jest Internet, posiadając jedynie komputer lub telefon – to miejsce jest dla Ciebie. Dołącz do mojego zespołu i przekonaj się sam. Trafiłeś w idealne miejsce w idealnym czasie – hossa na horyzoncie. Wykorzystaj tę życiową szansę!

▶ ⭐ Jeżeli wszystko jest dla Ciebie jasne, poznałeś/aś zasady współpracy napisz do mnie na FB po link rejestracyjny do programu który Cie interesuje. https://www.facebook.com/lukaszperu 💻⌨️
▶ ⭐Treść materiałów na kanale Łukasz Pacholski e-Investments oraz artykułów, wszelkich tekstów, prezentacji, nagrań audio i video w domenie i subdomenach: lukaszpacholski.pl mają wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Nie stanowią „rekomendacji” w rozumieniu przepisów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19.10.2005r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz. U. z 2005r. Nr 206, poz. 1715).

▶ ⭐Zgodnie z powyższym autor nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za decyzje inwestycyjne podejmowane na podstawie treści zawartych w materiale jak i jakichkolwiek materiałach instruktażowych.

❗❗❗Uwaga! : To video i jego treść nie są poradą inwestycyjną w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19.10.2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715). Ta treść ma charakter informacyjno- edukacyjny i jest wyrazem moich osobistych poglądów. Treści te mogą być pomocne w zarabianiu. Nie stanowią one jednak porad inwestycyjnych. Żadna z instrukcji i filmów przedstawionych nie daje gwarancji zysku, ani chociażby odzyskania wpłaconych pieniędzy. Pieniądze te nie są gwarantowane ani przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, ani przez jakąkolwiek instytucję lub firmę. Także ja nie gwarantuje Tobie ani zysku, ani odzyskania wkładu. Dlatego wpłacając pieniądze do któregokolwiek programu/firmy/kupując kryptowaluty bądź świadomy/a istniejącego ryzyka❗❗❗

Mr.Porada,forum mr.porada,bitmex podstawy,bitmex trading,BITCOIN,kryptowaluty,jak zarabiac na kryptowalutach,BITBAY,lukasz pacholski,JAK KUPIC KRYPTOWALUTY,analiza bitcoina,jak kupić bitcoina,jak kupić kryptowaluty,trading kryptowaluty,trading kryptowalut podstawy,trading kryptowalut poradnik,bitmex,BITCOIN SYGNAŁY,sygnały kryptowalut,kryptowaluty defi,polkadot,kryptowaluty polkadot,strategia smart money,smart money,wyckoff,mrporada opinie,mrporada sygnały
#inwestowaniewkryptowaluty2021 #Bitcoin #MrAdvice

książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Kiyosaki Robert – Bogaty ojciec biedny ojciec – Pobierz pdf z …

Robert T. Kiyosaki i Sharon L. Lechter DEDYKACJA. Książka ta jest dedykowana wszystkim rodzicom, najważniejszym nauczycielom dzieci.

+ 더 읽기

Source: docer.pl

Date Published: 9/10/2021

Bogaty ojciec. Biedny ojciec – PDF Darmowe pobieranie

Kiyosaki i Sharon L. Lechter DEDYKACJA. Książka ta jest dedykowana wszystkim rodzicom, najważniejszym nauczycielom dzieci.

+ 자세한 내용은 여기를 클릭하십시오

Source: docplayer.pl

Date Published: 8/19/2022

System 21 Wieku – Bogaty ojciec, Biedny ojciec

„Książka Bogaty ojciec, Biedny ojciec nie opowiada o tym, jak szybko stać się bogatym. Mówi o tym, jak wziąć sprawy finansowe w swoje ręce i jak pomnożyć …

+ 더 읽기

Source: system21wieku.pl

Date Published: 4/8/2022

Robert Kiyosaki – Bogaty ojciec, Biedny ojciec – DOCER.TIPS

BOGATY OJCIEC BIEDNY OJCIEC Robert Kiyosaki scan by: Shelter SaneFROG WERSJA: 0.1 • 0.1: po OCR, drobne poprawki, format…

+ 여기에 보기

Source: docer.tips

Date Published: 6/7/2021

Bogaty ojciec, biedny ojciec PDF Ebook Mobi Epub | PDF-X.PL

Sięgnij pod książkę “Bogaty ojciec, biedny ojciec” i przekonaj się jak zrobić! Robert Kiyosaki omawia to, czego bogaci ojcowie uczą własne dzieci na temat …

+ 여기에 보기

Source: pdf-x.pl

Date Published: 12/16/2022

Kiyosaki Robert T. – Bogaty ojciec, biedny ojciec (pdf) – Doci.pl

Kiyosaki Robert T. – Bogaty ojciec, biedny ojciec (pdf) – plik ‘Książki > KIYOSAKI ROBERT T.’. Inne dokumenty: Książki, KIYOSAKI ROBERT T., K, 2.

+ 여기에 보기

Source: doci.pl

Date Published: 10/23/2022

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Dla Mlodziezy | PDF – Scribd

+ 여기에 자세히 보기

Source: www.scribd.com

Date Published: 8/14/2022

Kwadrant przepływu pieniędzy – Kobieta Biznesu

Fenomenalny sukces książki Bogaty ojciec, Biedny ojciec pozyskał nam tysiące przyjaciół na całym świecie. Ich ciepłe słowa i przyjaźń zainspirowały nas do …

+ 자세한 내용은 여기를 클릭하십시오

Source: kobietabiznesu.com.pl

Date Published: 2/27/2022

Kiyosaki Robert – 01 – Bogaty Ojciec, Biedny Ojciec

BOGATY OJCIEC BIEDNY OJCIEC Robert Kiyosaki scan by: Shelter SaneFROG WERSJA: … PDF file§ Kolejna książka, to na przykład “Bogaty ojciec, biedny ojciec”, …

+ 더 읽기

Source: dokumen.tips

Date Published: 6/18/2021

Robert Kiyosaki i Sharon L. Lechter – Matfel.pl

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec dla młodzieży (Wersja elektroniczna (PDF)) – Robert Kiyosaki i Sharon L. Lechter od Instytut Praktycznej Edukacji w świetnej …

+ 여기에 보기

Source: matfel.pl

Date Published: 11/13/2021

주제와 관련된 이미지 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.

주제에 대한 기사 평가 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

Author: Łukasz Pacholski eInvestments
Views: 조회수 89,291회
Likes: 좋아요 1,402개
Date Published: 2019. 8. 26.
Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=MiJFLt48VCE

Bogaty ojciec. Biedny ojciec

Transkrypt

1 Bogaty ojciec Biedny ojciec Czyli czego bogaci uczą swoje dzieci na temat pieniędzy i o czym nie wiedzą biedni i średnia klasa! Robert T. Kiyosaki i Sharon L. Lechter DEDYKACJA. Książka ta jest dedykowana wszystkim rodzicom, najważniejszym nauczycielom dzieci.

2 PODZIĘKOWANIA: W jaki sposób powiedzieć dziękuję, gdy istnieje tak wielu ludzi, którym należy się to podziękowanie? Oczywiście książka ta jest podziękowaniem dla moich dwóch ojców, którzy odegrali przemożną rolę jako wzorcowe postacie oraz dla mojej mamy, która nauczyła mnie miłości i dobroci. Wiele osób bezpośrednio przyczyniło się do powstania tej książki. Należą do nich: moja żona Kim, która sprawia, że moje życie stanowi całość. Kim jest moim partnerem w małżeństwie, biznesie i życiu. Bez niej byłbym zgubiony. Dziękuję rodzicom Kim, Winnie i Billowi Meyerom, za wychowanie tak wspaniałej córki. Dziękuję Sharon Lechter za złożenie kawałków znajdujących się w moim komputerze i stworzenie z nich książki. Dziękuję mężowi Sharon, Mike’owi za pomoc prawną związaną z własnością intelektualną oraz ich dzieciom, Phillipowi, Shelly i Rickowi za udział i współpracę. Wyrażam również moje podziękowania takim osobom, jak: Keith Cunningham za wsparcie wiedzą finansową i inspirację; Larry i Lisa Clark za przyjaźń i zachętę; Rolf Parta za talent techniczny; Anne Nevin, Bobbi DePorter i Joe Chapon za wskazówki związane z uczeniem się; DC i John Harrison, Jannie Tay, Sandy Khoo, Richard i Veronica Tan, Peter Johnston i Suzi Dafnis, Jacąueline Seow, Nyhl Henson, Michael i Monette Hamlin, Edwin i Camilla Khoo, K.C. See i Jessica See za profesjonalne wsparcie; Kevin i Sara z InSync za świetną grafikę; John i Shari Burley, Bili i Cindy Shopoff, Van Tharp, Dianę Kennedy, C.W. Allen, Marilu Deignan, Kim Arries i Tom Weisenborn za finansową inteligencję; Sam Georges, Anthony Robbins, Enid Vien, Lawrence i Jayne Taylor West, Alan Wright, Zig Ziglar za mentalnąjasność; J.W. Wilson, Marty Weber, Randy Craft, Don Mueller, Brad Walker, Blair i Eileen Singer, Wayne i Lynn Morgan, Mimi Brennan, Jerome Summers, dr Peter Powers, Will Hepburn, dr Enriąue Teuscher, dr Robert Marin, Betty Oyster, Julie Belden, Jamie Danforth, Cherie Clark, Rick Merica, Joia Jitahide, jeff Bassett, dr Tom Burns i Bili Galvin za to, że są prawdziwymi przyjaciółmi i za wspomaganie przedsięwzięcia. Dziękuję też Center Managers i dziesiątkom tysięcy absolwentów programu Money and You, Business School for Entrepreneurs oraz Frank Crerie, Clint Miller, Thomas Allen i Norman Long za to, że są świetnymi partnerami w biznesie. 2

3 Spis treści: PODZIĘKOWANIA…2 WSTĘP Istnieje potrzeba ROZDZIAŁ PIERWSZY Bogaty ojciec, biedny ojciec…13 ROZDZIAŁ DRUGI – Lekcja pierwsza: Bogaci nie pracująza pieniądze…19 ROZDZIAŁ TRZECI – Lekcja druga: Dlaczego naleŝy ucz yćumiejętności finansowych?…45 ROZDZIAŁ CZWARTY – Lekcja trzecia Pilnuj swojego biznesu…66 ROZDZIAŁ PIĄTY – Lekcja czwarta: Historia podatków i potęga spółek…72 ROZDZIAŁ SZÓSTY – Lekcja piąta: Pieniądze wymyślili bogaci…80 ROZDZIAŁ SIÓDMY – Lekcja szósta: PRACUJ BY SIĘUCZYĆ NIE PRACUJ ZA PIENIĄDZE…96 ROZDZIAŁ ÓSMY Pokonywanie przeszkód ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY Zaczynamy ROZDZIAŁ DZIESIĄTY Czy wciąŝ chcemy wiedziećwięcej EPILOG Jak zapłacićza studia dziecka w USA mając tylko 7000$ O autorach

4 WSTĘP Istnieje potrzeba… Czy szkoła przygotowuje dzieci do życia w prawdziwym świecie? Jeśli będziesz pilnie się uczyła i uzyskasz dobre stopnie, znajdziesz bardzo dobrze płatną pracę z dodatkowymi świadczeniami mieli zwyczaj mawiać moi rodzice. Ich życiowym celem było zapewnienie mojej starszej siostrze i mnie wyższego wykształcenia, abyśmy miały jak największe szanse na życiowy sukces. Gdy w 1976 roku otrzymałam na Florida State University dyplom z wyróżnieniem z zakresu rachunkowości będąc jedną z najlepszych studentek moi rodzice osiągnęli swój cel. Było to ukoronowanie osiągnięć ich życia. Zgodnie z założeniami “mistrzowskiego planu” zostałam zatrudniona przez firmę należącą do czołowej ósemki firm rozrachunkowych i widziałam moją przyszłość jako długą karierę oraz bardzo wczesną emeryturę. Mój mąż, Michael, szedł podobną ścieżką. Oboje pochodziliśmy z ciężko pracujących rodzin posiadających skromne środki, ale reprezentujących wysoką etykę zawodową. Michael również ukończył naukę z wyróżnieniem i to na dwóch kierunkach: najpierw na studiach inżynierskich, a potem prawniczych. Zaraz po studiach został zaangażowany przez posiadającą wysoki prestiż firmę prawniczą z Waszyngtonu, która specjalizowała się w prawie patentowym; wyglądało to na świetlaną przyszłość z dobrze określoną drogą kariery i gwarantowaną bardzo wczesną emeryturą. Mimo, iż nasze kariery były pomyślne nie doprowadziły do tego, czego oczekiwaliśmy. Oboje po kilka razy zmienialiśmy pracę i zawsze dla właściwych powodów; nie oddaliśmy jednak naszego zabezpieczenia emerytalnego komuś innemu do zarządzania w naszym imieniu. Nasze fundusze emerytalne rosną tylko dzięki naszym własnym wkładom. pracując ciężej i ciężej tylko po to, by płacić więcej podatków i pogrążyć się w długach. Nie istnieje już coś takiego, jak pewna praca; słyszałem też o restrukturyzacji przedsiębiorstw. Wiem również, że dzisiejsi absolwenci uczelni zarabiają mniej niż wtedy, gdy ty ukończyłaś studia. Popatrz na lekarzy. Nie robią już takich pieniędzy jak dawniej. Wiem, że nie mogę polegać na ubezpieczeniu społecznym lub funduszu emerytalnym pracodawcy, gdy przejdę na emeryturę. Potrzebuję nowych odpowiedzi. Miał rację. Podobnie jak ja, potrzebował nowych odpowiedzi. Rady moich rodziców były skuteczne dla ludzi urodzonych przed 1945 rokiem, ale mogą być katastrofalne dla tych z nas, którzy urodzili się w szybko zmieniającym się świecie. Nie mogę już po prostu mówić moim dzieciom: Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Wiedziałam, że muszę szukać nowych sposobów kierowania edukacją moich dzieci. Jako matkę, a zarazem księgową, trapił mnie brak szkolnej edukacji związanej z finansami. Wielu dzisiejszych młodych ludzi otrzymuje karty kredytowe przed opuszczeniem szkoły średniej, nigdy jednak nie wzięli udziału w zajęciach na temat pieniędzy czy sposobów inwestowania, a zrozumienie tego jak odbywa się naliczanie procentu złożonego na ich kartach, pozostawiono im samym. Mówiąc wprost: brak podstaw 4

5 finansowych i wiedzy o tym jak pracują pieniądze, powoduje, że młodzi nie są przygotowani na spotkanie ze światem, który na nich czeka, światem, w którym wydawanie pieniędzy jest wyniesione ponad oszczędzanie. Gdy mój najstarszy syn będąc świeżo upieczonym studentem pogrążył się w strasznych długach związanych z kartami kredytowymi, nie tylko pomogłam mu zlikwidować te karty, ale udałam się też na poszukiwanie programu, który mógłby mi pomóc w finansowej edukacji dzieci. Pewnego dnia minionego roku zadzwonił z pracy mój mąż. Mam kogoś, z kim powinnaś się spotkać powiedział. Nazywa się Robert Kiyosaki. Jest biznesmenem oraz inwestorem i przybył, aby złożyć podanie dotyczące otrzymania patentu na grę związaną z edukacją. Myślę, że to jest to, czego szukałaś. Wraz z Michaelem stanowimy świetne małżeństwo posiadające troje wspaniałych dzieci. W czasie, gdy to piszę, dwoje z nich znajduje się na studiach, a jedno właśnie rozpoczyna naukę w szkole średniej. Wydaliśmy fortunę na zapewnienie naszym dzieciom jak najlepszej edukacji. Pewnego dnia 1996 roku jedno z moich dzieci wróciło do domu rozczarowane szkołą. Syn był znudzony i zmęczony nauką. Dlaczego muszę spędzać czas na uczeniu się czegoś, czego nigdy w życiu nie będę stosował? protestował. Odpowiedziałam bez namysłu: Dlatego że jeśli nie uzyskasz dobrych stopni nie dostaniesz się na studia. Bez względu na to czy dostanę się na studia, czy też nie odpowiedział zamierzam być bogaty. Jeżeli nie ukończysz uczelni, to nie otrzymasz dobrej pracy odpowiedziałam z odrobiną paniki i matczynej troski. Jeśli nie będziesz miał dobrej pracy, jak zamierzasz stać się bogatym? Mój syn głupio się uśmiechnął i z wolna potrząsnął głową okazując lekkie znudzenie. Taką rozmowę odbywaliśmy już wcześniej wiele razy. Chłopak spuścił głowę i odwrócił wzrok. Po raz kolejny słowa matczynej mądrości nie docierały do jego uszu. Pomimo tego, że był sprytny i miał silną wolę, zawsze był grzecznym młodym człowiekiem mającym respekt. Mamo zaczął. Teraz była moja kolej na wysłuchanie wykładu. Nadążaj za czasami! Rozejrzyj się wokół: najbogatsi ludzie nie stali się bogatymi dzięki swojemu wykształceniu. Spójrz na Michaela Jordana i Madonnę. Nawet Bill Gates porzucił Harvard, założył Microsoft i jest teraz najbogatszym człowiekiem w Ameryce wciąż przed czterdziestką. Istnieje też baseballista, który zarabia 4 miliony dolarów na rok, mimo, że mówią o nim, iż nie grzeszy mądrością. Między nami zapanowała długa cisza. Dochodziło do mnie to, że dawałam mojemu synowi takie same rady, jakie dawali mi moi rodzice. Świat wokół nas zmienił się, ale rady się nie zmieniły. Otrzymanie dobrego wykształcenia i zdobywanie dobrych stopni nie zapewniają już sukcesu, jednak nikt poza naszymi dziećmi tego nie zauważył. Mamo kontynuował nie chcę pracować tak ciężko jak ty i tata. Zarabiacie dużo pieniędzy i żyjemy w 5

6 wielkim domu, w którym jest pełno “zabawek”. Jeśli podążę za twoją radą, nakręcę się tak jak wy, pracując ciężej i ciężej tylko po to, by płacić więcej podatków i pogrążyć się w długach. Nie istnieje już coś takiego, jak pewna praca; słyszałem też o restrukturyzacji przedsiębiorstw. Wiem również, że dzisiejsi absolwenci uczelni zarabiają mniej niż wtedy, gdy ty ukończyłaś studia. Popatrz na lekarzy. Nie robią już takich pieniędzy jak dawniej. Wiem, że nie mogę polegać na ubezpieczeniu społecznym lub funduszu emerytalnym pracodawcy, gdy przejdę na emeryturę. Potrzebuję nowych odpowiedzi. Miał rację. Podobnie jak ja, potrzebował nowych odpowiedzi. Rady moich rodziców były skuteczne dla ludzi urodzonych przed 1945 rokiem, ale mogą być katastrofalne dla tych z nas, którzy urodzili się w szybko zmieniającym się świecie. Nie mogę już po prostu mówić moim dzieciom: Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Wiedziałam, że muszę szukać nowych sposobów kierowania edukacją moich dzieci. Jako matkę, a zarazem księgową, trapił mnie brak szkolnej edukacji związanej z finansami. Wielu dzisiejszych młodych ludzi otrzymuje karty kredytowe przed opuszczeniem szkoły średniej, nigdy jednak nie wzięli udziału w zajęciach na temat pieniędzy czy sposobów inwestowania, a zrozumienie tego jak odbywa się naliczanie procentu złożonego na ich kartach, pozostawiono im samym. Mówiąc wprost: brak podstaw finansowych i wiedzy o tym jak pracują pieniądze, powoduje, że młodzi nie są przygotowani na spotkanie ze światem, który na nich czeka, światem, w którym wydawanie pieniędzy jest wyniesione ponad oszczędzanie. Gdy mój najstarszy syn będąc świeżo upieczonym studentem pogrążył się w strasznych długach związanych z kartami kredytowymi, nie tylko pomogłam mu zlikwidować te karty, ale udałam się też na poszukiwanie programu, który mógłby mi pomóc w finansowej edukacji dzieci. Pewnego dnia minionego roku zadzwonił z pracy mój mąż. Mam kogoś, z kim powinnaś się spotkać powiedział. Nazywa się Robert Kiyosaki. Jest biznesmenem oraz inwestorem i przybył, aby złożyć podanie dotyczące otrzymania patentu na grę związaną z edukacją. Myślę, że to jest to, czego szukałaś. To było właśnie to, czego szukałam Mój mąż, Michael, był pod takim wrażeniem CASHFLOW nowej pomocy edukacyjnej, którą Robert Kiyosaki tworzył że zorganizował udział nas obojga w teście prototypu. Z racji tego, iż była to gra edukacyjna, spytałam moją 19 letnią córkę świeżo upieczoną studentkę lokalnego uniwersytetu czy zechciałaby wziąć udział w teście. Zgodziła się. W teście wzięło udział około piętnaście osób podzielonych na trzy grupy. Mike miał rację. Była to pomoc edukacyjna, której szukałam. Była ona jednak zaskakująca. Wyglądała jak wielokolorowa plansza gry monopol, z wielkim, dobrze ubranym szczurem usadowionym pośrodku. W odróżnieniu jednak od planszy monopolu posiadała dwa tory: jeden wewnątrz i jeden na zewnątrz. Celem gry było wydostanie się z wewnętrznego toru, który Robert określał “wyścigiem szczurów” i przedostanie się na zewnętrzny tor zwany “szybkim torem”; objaśnił też, że szybki tor symuluje to, jak bogaci ludzie działają w prawdziwym życiu. 6

7 Następnie wyjaśnił nam “wyścig szczurów”. Jeśli przyjrzymy się życiu średnio edukowanej, ciężko pracującej osoby, zauważymy podobną drogę. Dziecko rodzi się i po czasie idzie do szkoły. Dumni rodzice są podnieceni, gdyż dziecko osiąga celujące wyniki i dostaje się na studia. Dziecko zdobywa dyplom, może nawet kontynuuje naukę na studiach podyplomowych. Następnie robi tak, jakby dosłownie to zaprogramowano: szuka etatu gwarantującego ciągłość zatrudnienia lub rozpoczyna karierę dającą podobne poczucie bezpieczeństwa. Dziecko znajduje tę pracę, może jako lekarz lub prawnik, albo wstępuje do wojska lub obejmuje posadę państwową. Ogólnie mówiąc, dziecko zaczyna zarabiać pieniądze, karty kredytowe zaczynają się mnożyć i rozpoczynają się zakupy, o ile nie rozpoczęły się już wcześniej. Mając pieniądze na przetrwonienie, dziecko udaje się do miejsc, w których zabijają czas inni podobni jemu młodzi ludzie; spotykają się oni z innymi młodymi, umawiają się na randki, czasem pobierają się. Dwa źródła dochodu są błogosławieństwem. Młodzi czują się szczęśliwi, ich przyszłość jest świetlana i decydują się kupić dom, samochód, telewizor, zafundować sobie wakacje i mieć dzieci. Pakiet szczęścia przybywa na miejsce. Potrzeba gotówki jest olbrzymia. Szczęśliwa para decyduje, że ich kariery są życiowo ważne i zaczynają ciężej pracować, stają się lepszymi pracownikami, jeszcze bardziej oddanymi pracy. Dokształcają się celem nabycia jeszcze bardziej wyspecjalizowanych umiejętności, aby móc więcej zarabiać. Możliwe, że decydują się na dodatkową pracę. Ich dochody idą w górę, ale podobnie wzrasta przedział wymiaru podatku oraz podatek od nieruchomości związany z ich nowym wielkim domem; wzrasta też opodatkowanie na ubezpieczenie społeczne oraz wszystkie inne podatki. Otrzymują swoją wielką pensję i dziwią się, gdzie też wsiąkły te wszystkie pieniądze. Przystępują do funduszu powierniczego, a za artykuły spożywcze płacą kartami kredytowymi. Ich dzieci osiągają wiek pięciu czy sześciu lat i zaczyna wzrastać potrzeba oszczędzania na ich przyszłe studia, podobnie jak trzeba też oszczędzać na czas, gdy rodzice przestaną już pracować. Ta szczęśliwa para która urodziła się 35 lat temu znalazła się teraz w pułapce “wyścigu szczurów”, w której pozostanie do końca swoich pracujących dni. Pracują dla właścicieli firmy, na podatki i dla banku, któremu spłacają raty za dom i karty kredytowe. I w takiej oto sytuacji radzą swoim dzieciom: Ucz się pilnie, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Niczego nie uczą się o pieniądzach poza tymi, którzy odnoszą korzyści z ich naiwności ciężko pracując przez całe swoje życie. Proces powtarza się poprzez następną ciężko pracującą generację. Jest to “wyścig szczurów”. Jedynym sposobem na wydostanie się z tego “wyścigu szczurów” jest wykazanie biegłości w rachunkowości i inwestowaniu, których trudność opanowania jest mitem. Jako wykształcona księgowa, która swego czasu pracowała dla jednej z największych firm rozrachunkowych, byłam zdziwiona, że Robert sprawił, iż nauka obu tych dziedzin stała się pasjonującą zabawą. Proces nauki był tak dobrze ukryty, iż podczas pilnej pracy nad wydostaniem się poza “wyścig szczurów” szybko zapomnieliśmy, że uczymy się. Wkrótce testowanie pomocy edukacyjnej przerodziło się w popołudniową zabawę z moją córką, podczas 7

8 której rozmawiałyśmy o rzeczach, których nigdy przedtem nie poruszałyśmy. Udział w grze, która wymagała zestawienia dochodu i zestawienia bilansu, był łatwy dla księgowej. Dzięki temu miałam czas, aby pomóc mojej córce i innym graczom przy naszym stole w przyswojeniu sobie koncepcji, których nie rozumieli. Byłam pierwszą i jedyną osobą spośród całej grupy, która tego samego dnia wydostała się z “wyścigu szczurów”. Znalazłam się na zewnątrz w ciągu 50 minut, mimo, że gra trwała prawie trzy godziny. Przy naszym stole był bankier, właściciel biznesu i programista komputerowy. Tym, co naprawdę zwróciło moją uwagę było to, jak mało ci ludzie wiedzieli o rachunkowości i inwestowaniu tematach tak istotnych w ich życiu. Zastanawiałam się, jak w prawdziwym życiu zarządzają swoimi sprawami finansowymi. Mogłam zaakceptować to, że moja 19 letnia córka może czegoś nie zrozumieć, ale przecież oni byli dorośli i mieli co najmniej dwa razy tyle lat co ona. Przez następne dwie godziny po tym jak wydostałam się z “wyścigu szczurów” obserwowałam moją córkę i edukowane osoby; dorośli rzucali kostkę i przemieszczali swoje znaczniki. Mimo, że byłam zadowolona z tego, iż wszyscy tak dużo uczyli się, byłam poruszona tym, jak niewiele ci dorośli wiedzieli o podstawach prostej rachunkowości i inwestowania. Mieli trudności ze zrozumieniem związku pomiędzy zestawieniem dochodu i zestawieniem bilansu. W miarę jak kupowali i sprzedawali aktywa, trudnością dla nich było zapamiętanie tego, że każda transakcja może mieć wpływ na miesięczny przepływ ich pieniędzy. Myślałam o tym, ile milionów ludzi szarpie się z finansami w rzeczywistym świecie tylko dlatego, że nigdy nie nauczono ich tych zagadnień. Całe szczęście, że dobrze się bawią i są zajęci wygraniem pomyślałam sobie. Po zakończeniu rywalizacji Robert dał nam piętnaście minut na dyskusję i krytykę prowadzoną w grupach na temat CASHFLOW. Właściciel biznesu siedzący przy moim stole był niezadowolony. Nie polubił gry. Nie muszę tego wiedzieć powiedział do wszystkich na głos. Po to zatrudniam księgowych, bankierów i prawników, aby powiedzieli mi o tym wszystkim. Na to Robert odpowiedział: Czy zauważył pan kiedyś, że istnieje wielu księgowych, którzy nie są bogaci? A także bankierów, prawników, maklerów giełdowych i pośredników handlu nieruchomościami? Wiedzą oni wiele i w większości są to mądrzy ludzie, jednakże większość z nich nie jest bogata. Ponieważ nasze szkoły nie uczą ludzi tego, co wiedzą bogaci zasięgamy porady tych ludzi. Pewnego dnia jedzie pan autostradą, utyka w korku próbując dostać się do pracy. Patrząc na prawo widzi pan swojego księgowego, który ugrzązł w tym samym korku. Patrzy pan na lewo i widzi swojego bankiera. To powinno dać panu coś do myślenia. Programista komputerowy również nie był zachwycony grą: Mogę kupić oprogramowanie, które mnie tego nauczy. Bankier natomiast był poruszony. Uczyłem się tego w szkole tej części związanej z rachunkowością ale nigdy nie wiedziałem, jak zastosować to w prawdziwym życiu. Teraz wiem. Muszę wydostać się z “wyścigu szczurów”. Wypowiedzią, która mnie jednak najbardziej poruszyła, był komentarz mojej córki. Ucząc się, dobrze się 8

9 bawiłam powiedziała. Wiele nauczyłam się o tym, jak naprawdę pieniądze pracują i jak je inwestować. Następnie dodała: Teraz wiem, że w wyborze zawodu mogę się kierować tym, co chcę wykonywać, a nie gwarancją utrzymania etatu i pakietem przypisanych do niego świadczeń lub tym, jak będę opłacana. Jeśli nauczę się tego, czego uczy ta gra, mam wolną rękę w robieniu i studiowaniu tego, czego pragnę z całego serca, zamiast studiować coś innego tylko dlatego, że firmy poszukują ludzi o określonych umiejętnościach zawodowych. Jeżeli nauczę się tego, nie będę musiała martwić się utrzymaniem posady czy bezpieczeństwem socjalnym w taki sposób, w jaki martwi się już większość moich kolegów z roku. Nie mogłam pozostać i porozmawiać z Robertem po zakończeniu gry, ale postanowiliśmy spotkać się później na dalszą dyskusję nad jego projektem. Wiedziałam, że chce użyć gry, aby pomóc innym w stworzeniu finansowego zabezpieczenia i chciałam więcej usłyszeć o tych planach. W następnym tygodniu mąż mój zorganizował wraz ze mną obiadowe spotkanie z Robertem i jego żoną. Mimo, iż po raz pierwszy przebywaliśmy ze sobą na stopie towarzyskiej, czuliśmy się tak, jakbyśmy znali się od lat. Odkryliśmy, że mamy ze sobą wiele wspólnego. Poruszyliśmy całą gamę tematów od sportu i zawodów do restauracji i zagadnień socjoekonomicznych. Rozmawialiśmy o zmieniającym się świecie. Wiele czasu spędziliśmy dyskutując o tym, że większość Amerykanów zaoszczędziło na okres emerytalny niewiele lub nic, podobnie jak będące u progu bankructwa stanowe wydziały ubezpieczeń społecznych i zasiłków. Czy od moich dzieci będzie się wymagało płacenia na emerytury dla 75 milionów osób stanowiących wyż demograficzny? Dziwiliśmy się czy ludzie zdają sobie sprawę z tego, jak ryzykowne jest poleganie na programie zaopatrzenia emerytalnego. Podstawowy niepokój Roberta dotyczył rosnącej luki pomiędzy tymi, co mają i tymi, co nie mają w Ameryce i na świecie. Będąc samoukiem oraz biznesmenem własnego chowu, który podróżował dookoła świata składając swój biznes w całość, Robert był w stanie przejść w stan spoczynku w wieku 47 lat. Powodem, dla którego powrócił do aktywności, jest ten sam niepokój, który ogarnia mnie w stosunku do moich dzieci. Wie on, że świat się zmienił, ale nie zmieniła się wraz z nim edukacja. Zgodnie z opinią Roberta, dzieci spędzają całe lata w przestarzałym systemie edukacyjnym, ucząc się rzeczy, których nigdy nie zastosują w życiu i przygotowując się do świata, który już nie istnieje. Najbardziej niebezpieczną radą, jaką dzisiaj można dać dziecku jest: Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Jest to przestarzała rada i jest to niebezpieczna rada. Jeżeli moglibyście zobaczyć to, co dzieje się w Azji, Europie i Ameryce Południowej, bylibyście tak samo zaniepokojeni, jak ja. Jest to zła rada wierzy on dlatego, że jeśli chcemy, aby nasze dziecko miało zapewnioną finansową przyszłość, nie może się ono stosować do zbioru “starych reguł”. To jest zbyt ryzykowne. Spytałam go, co rozumie przez “stare reguły”. Ludzie podobni do mnie działają wg innego zbioru reguł, aniżeli ten, który ty stosujesz. Co się dzieje, gdy 9

10 korporacja ogłasza konsolidację firm? Ludzie są zwalniani. Rodziny są poszkodowane. Wzrasta bezrobocie. Tak, ale co się dzieje z firmą, szczególnie z firmą obecną na giełdzie papierów wartościowych?. Gdy taka restrukturyzacja jest ogłoszona, cena akcji zazwyczaj idzie w górę. Rynek lubi obniżanie przez firmę kosztów pracy czy to przez automatyzację, czy przez konsolidację siły roboczej. Zgadza się. A gdy ceny akcji zwyżkują, ludzie tacy jak ja, akcjonariusze, stają się bogatsi. To jest to, co rozumiem przez określenie “inny zbiór reguł”. Pracownicy przegrywają; właściciele i inwestorzy wygrywają. Robert objaśniał nie tylko różnicę pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, ale także różnicę pomiędzy kontrolowaniem własnego a oddawaniem kontroli nad nim komuś innemu. Jednak dla większości ludzi trudne jest zrozumienie tego, dlaczego się tak dzieje powiedziałam. Po prostu myślą, że to nie jest w porządku. Dlatego jest głupotą powiedzieć dziecku: “Zdobądź dobre wykształcenie” powiedział. Niemądrze jest zakładać, że edukacja, której dostarcza system szkolny przygotuje nasze dzieci do świata, z którym spotkają się po ukończeniu szkoły. Każde dziecko potrzebuje więcej edukacji. Różnej edukacji. Dzieci muszą też znać reguły. Inny zbiór reguł. Istnieją reguły związane z pieniędzmi, według których działają bogaci powiedział. 95 procent ludzi uczy się tych reguł w domu i szkole. Dlatego dzisiaj powiedzenie: “Ucz się pilnie i szukaj pracy” jest ryzykowne. Dzisiejsze dziecko potrzebuje bardziej wyszukanej edukacji, a obecny system nie zapewnia tego. Nie dbam o to, ile komputerów umieszczą w klasie lub ile pieniędzy wyda szkoła. Jak system edukacyjny może uczyć zagadnienia, którego sam nie zna? Jak więc rodzic uczy swoje dzieci tego, czego nie uczy szkoła? Jak uczymy dzieci rachunkowości? Czy nie znudzą się one? A jak uczymy inwestowania gdy jako rodzice sami niechętnie podejmujemy ryzyko? Zamiast uczyć moje dzieci robienia tego w bezpieczny sposób, zdecydowałam się uczyć je robienia tego w mądry sposób. W jaki więc sposób uczyłbyś dziecko tego, co jest związane z pieniędzmi oraz tego wszystkiego o czym rozmawialiśmy? spytałam Roberta. Jak możemy ułatwić to rodzicom, szczególnie gdy sami tego nie rozumieją? Napisałem książkę na ten temat. Gdzie ona jest? W moim komputerze. Znajduje się tam od lat w postaci przypadkowych kawałków. Od czasu do czasu dodaję coś do niej, ale nigdy nie złożyłem jej w całość. Zacząłem pisać ją po tym, jak moja inna książka stała się bestsellerem, ale nigdy nie skończyłem tej nowej. Ta jest w kawałkach. Rzeczywiście znajdowała się w kawałkach. Po przeczytaniu rozrzuconych rozdziałów doszłam do wniosku, że książka jest wartościowa i powinna być udostępniona, szczególnie w obecnie zmieniających się czasach. 10

11 Uzgodniliśmy z Robertem współautorstwo jego książki. Spytałam, ile jego zdaniem finansowej informacji potrzebuje dziecko. Odpowiedział, że to zależy od dziecka. Będąc w młodym wieku wiedział, że chce być bogaty i miał szczęście posiadać kogoś w rodzaju ojca, który był bogaty i zechciał mu przewodzić. Edukacja jest podstawą sukcesu powiedział Robert. Podobnie, jak szkolne umiejętności są życiowo ważne, tak samo i finansowe umiejętności oraz sztuka komunikowania się są istotne. Książka opisuje historie dwóch ojców bogatego i biednego, którzy wpłynęli na umiejętności, jakie Robert rozwinął w ciągu swego życia. Kontrast pomiędzy dwoma ojcami dostarcza ważnej perspektywy. Książka otrzymała moje wsparcie i została zredagowana oraz złożona przeze mnie. Jeśli jesteś Czytelniku księgowym, odłóż na bok swoją akademicką wiedzę książkową i otwórz swój umysł na teorie prezentowane przez Roberta. Pomimo tego, że wiele z nich konfrontuje się z ogólnie akceptowanymi podstawami rachunkowości, dostarczają one wartościowego wglądu w to, jak prawdziwi inwestorzy analizują swoje inwestycyjne decyzje. Gdy jako rodzice radzimy naszym dzieciom: Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki i szukaj dobrej pracy często robimy to z powodu kulturowego nawyku. Tak się zawsze robiło. Gdy spotkałam Roberta, początkowo jego pomysły przestraszyły mnie. Będąc wychowywany przez dwóch ojców, był uczony zdobywać dwa różne cele. Jego edukowany ojciec doradzał mu pracować dla korporacji. Bogaty ojciec doradzał mu mieć korporację. Obie życiowe drogi wymagały edukacji, ale przedmiot studiów był całkowicie inny. Edukowany ojciec Roberta zachęcił go, aby był mądrą osobą. Bogaty ojciec zachęcał go do nauczenia się tego, jak zatrudniać mądrych ludzi. Posiadanie dwóch ojców wywoływało wiele problemów. Biologiczny ojciec Roberta był wyższym urzędnikiem edukacji stanu Hawaje. Do czasu, gdy Robert ukończył 16 lat, groźba: “Jeśli nie osiągniesz dobrych wyników, nie otrzymasz dobrej pracy” miała na niego bardzo mały wpływ. Wiedział już, że jego drogą kariery było posiadanie korporacji, a nie pracowanie dla nich. Tak naprawdę, gdyby nie mądry i wytrwały doradca w szkole średniej, Robert nie poszedłby na studia. Przyznaje się do tego. Za wszelką cenę chciał rozpocząć tworzenie swoich aktywów, ale ostatecznie zgodził się, że ze studiów również odniesie korzyść. Dla większości dzisiejszych rodziców idee zawarte w tej książce wybiegają prawdopodobnie zbytnio do przodu. Część rodziców ma już dostateczne trudności z utrzymaniem dzieci w szkole. W świetle jednak zmieniających się czasów jako rodzice powinniśmy być otwarci na nowe i śmiałe idee. Zachęcanie dzieci, aby były pracownikami, jest doradzaniem własnym dzieciom, aby w ciągu swojego życia płaciły coraz większe podatki z równoczesną obietnicą na małą lub żadną emeryturę. Prawdą jest także to, że podatki są największym kosztem, który ponosi człowiek. Tak naprawdę większość rodzin pracuje od stycznia do połowy maja na płacone przez siebie podatki. Istnieje zapotrzebowanie na nowe pomysły i książka ta właśnie ich dostarcza. Robert mówi, że bogaci uczą swoje dzieci w inny sposób. Uczą swoje dzieci w domu przy stole obiadowym. Pomysły tu zawarte mogą nie być tymi, które wybrałeś Czytelniku do dyskusji ze swoimi dziećmi, ale dzięki Ci za przyjrzenie się im. Radzę Ci też nie ustawać w poszukiwaniach. 11

12 W mojej opinii jako mamy i księgowej koncepcja, obejmująca jedynie zdobycie dobrych wyników w szkole i znalezienia dobrej pracy, jest starym pomysłem. Musimy doradzać naszym dzieciom w bardziej wyszukany sposób. Potrzebujemy nowych pomysłów i innej edukacji. Być może mówienie naszym dzieciom, aby starały się być dobrymi pracownikami i równocześnie usiłowały mieć własną firmę inwestycyjną, nie jest najgorszym pomysłem. Jako matka mam nadzieję, że książka ta pomoże innym rodzicom. Robert ma nadzieję uświadomić nam, że każdy może osiągnąć powodzenie, jeśli taki będzie jego czy jej wybór. Czy jesteś dzisiaj ogrodnikiem, czy dozorcą, czy nawet bezrobotnym posiadasz możliwości edukowania siebie i uczenia tych, którzy zadbaliby o siebie od strony finansów. Pamiętaj, że finansowa inteligencja jest procesem mentalnym, poprzez który rozwiązujemy swoje finansowe problemy. Dzisiaj stoimy w obliczu globalnych i technologicznych zmian, które są tak wielkie, a nawet większe niż te, w obliczu których trzeba było stanąć w przeszłości. Nikt nie posiada kryształowej kuli, ale jedna rzecz jest pewna: przed nami stoją zmiany, których wielkość wykracza poza naszą współczesność. Któż wie, co przyniesie przyszłość? Cokolwiek jednak się stanie, mamy dwa podstawowe wybory: działać asekurancko lub działać mądrze przygotowując się, edukując, budząc nasze własne finansowe zdolności oraz naszych dzieci. Sharon Lechter 12

13 ROZDZIAŁ PIERWSZY Bogaty ojciec, biedny ojciec wg opowieści Roberta Kiyosaki Miałem dwóch ojców biednego i bogatego. Jeden był bardzo edukowany i inteligentny; posiadał doktorat, a czteroletnie studia ukończył w czasie krótszym niż dwa lata. Następnie kontynuował dalsze studia na Stanford University, University of Chicago i Northwestern University mając za każdym razem pełne stypendium. Drugi ojciec nigdy nie ukończył ósmej klasy. Obaj mężczyźni odnieśli sukces w trakcie swojej kariery, ciężko pracując przez całe życie. Obaj mieli świetne dochody, ale jeden z nich miał kłopoty finansowe przez całe swoje życie. Ten drugi stał się jednym z najbogatszych ludzi na Hawajach. Jeden umarł pozostawiając rodzinie dziesiątki milionów dolarów, dary dobroczynne i kościół. Drugi długi do spłacenia. Obaj mężczyźni byli silni, posiadali charyzmę i umieli wpływać na innych. Obaj dawali mi rady, ale nie doradzali tych samych rzeczy. Obaj silnie wierzyli w edukację, ale nie zalecali tej samej dziedziny wiedzy. Gdybym miał tylko jednego ojca, musiałbym zaakceptować lub odrzucić jego rady. Mając dwóch ojców służących radami, posiadałem wybór kontrastujących ze sobą punktów widzenia: jeden bogatego człowieka i jeden biednego człowieka. Zamiast zwykłego odrzucania jednego lub drugiego poglądu zauważyłem, że dokonując porównań, więcej myślę, a następnie wybieram wg swojego uznania. Problemem w tamtym czasie było to, że bogaty mężczyzna nie był jeszcze bogatym, a biedny nie był jeszcze biednym. Obaj dopiero rozpoczynali swoje kariery i obaj borykali się z problemami finansowymi i rodzinami. Mieli jednak bardzo różny punkt widzenia, jeżeli chodzi o pieniądze. Jeden z ojców zwykł mawiać: Miłość do pieniędzy jest źródłem wszelkiego zła. Drugi zaś: Brak pieniędzy jest źródłem wszelkiego zła. Posiadanie dwóch ojców o silnej osobowości którzy wywierali na mnie wpływ nie było łatwe dla młodego człowieka. Chciałem być dobrym i posłusznym synem, ale obaj ojcowie nie mówili tych samych rzeczy. Kontrast ich punktu widzenia szczególnie, gdy chodziło o pieniądze był tak jaskrawy, że dorastałem zaciekawiony i zaintrygowany. Często myślałem o tym, co każdy z nich mówił. Wiele mojego czasu spędzałem zastanawiając się i zadając sobie pytania typu: Dlaczego on tak mówi? stawiając następnie to samo pytanie w stosunku do stwierdzeń drugiego ojca. O wiele łatwiej byłoby powiedzieć po prostu: Tak, on ma rację. Zgadzam się z tym. Albo zwyczajnie odrzucić ten punkt widzenia mówiąc: On sam nie wie, o czym mówi. Zamiast tego mając dwóch ojców, których kochałem 13

14 byłem zmuszony do myślenia i wybierania sposobu myślenia, który był dla mnie stosowny. Proces dokonywania wyboru okazał się na przestrzeni czasu bardziej dla mnie wartościowy, aniżeli zwykłe akceptowanie lub odrzucanie pojedynczego punktu widzenia. Jednym z powodów tego, że bogaci stają się bogatsi, biedni stają się biedniejsi, a klasa średnia szarpie się w długach, jest to, że o pieniądzach uczy się w domu, a nie w szkole. Większość z nas uczy się o pieniądzach od swoich rodziców. Co więc biedny rodzic może powiedzieć swojemu dziecku na temat pieniędzy? Po prostu mówi tak: Chodź do szkoły i ucz się pilnie. Dziecko może ukończyć szkołę z celującymi wynikami, ale z marnym przygotowaniem finansowym i marnym nastawieniem mentalnym. Taką wiedzę dziecko nabyło, gdy było młode. W szkołach nie uczy się o pieniądzach. Szkoły skupiają się na szkolnych i zawodowych umiejętnościach, ale nie na finansowych. To tłumaczy, dlaczego bankierzy, lekarze, księgowi, którzy osiągnęli świetne wyniki w szkole, mogą borykać się z finansami przez całe swoje życie. Przyczyna naszego oszałamiającego długu narodowego w dużej części związana jest z naszymi politykami i urzędnikami rządowymi, którzy podejmują decyzje finansowe, mając bardzo małe przygotowanie na polu finansów lub nie posiadają go wcale. Często spoglądam na rok 2000 i dalej, zastanawiając się, co się stanie, gdy będziemy mieli miliony ludzi potrzebujących finansowego i medycznego wsparcia. Co się stanie, gdy ubezpieczeniu społecznemu i wydziałom wypłacającym zasiłki skończą się pieniądze? Jak przetrwa naród, jeśli uczenie dzieci o pieniądzach wciąż będzie pozostawione rodzicom z których większość będzie lub jest już w biedzie? To, że miałem dwóch wpływowych ojców, spowodowało, iż uczyłem się od nich obu. Musiałem przemyśleć radę każdego ojca i robiąc to, uzyskałem wartościowy pogląd na siłę myśli i jej wpływ na życie jednostki. Jeden z ojców miał zwyczaj mówić: Nie stać mnie na to. Drugi ojciec zabronił używania tych słów. Nalegał, abym mówił: Jak mogę to osiągnąć? Jedno jest stwierdzeniem, a drugie pytaniem. Jedno załatwia nas odmownie, a drugie zmusza do myślenia. Ojciec, który wkrótce miał się stać bogatym, wyjaśnił, że przez odruchowe wypowiadanie słów: Nie stać mnie na to mózg nasz przestaje pracować. Stawiając pytanie: Jak mogę to osiągnąć? zaprzęgamy nasz mózg do pracy. W ćwiczeniu swojego umysłu najpotężniejszego komputera na świecie był fanatykiem. Mawiał: Mój mózg staje się silniejszy każdego dnia, ponieważ go ćwiczę. Im staje się silniejszy, tym więcej pieniędzy mogę zrobić. Wierzył w to, że odruchowe mówienie: Nie stać mnie na to było oznaką mentalnego lenistwa. Mimo tego, że obaj ojcowie ciężko pracowali, zauważyłem, iż jeden z nich ma zwyczaj usypiania swojego mózgu, gdy pojawiają się sprawy związane z pieniędzmi, a drugi ma zwyczaj ćwiczenia swojego mózgu. Osiągnięty po dłuższym czasie efekt był taki, że jeden ojciec wzmacniał się finansowo, a drugi słabł. Można to przyrównać do różnicy pomiędzy osobą, która regularnie chodzi ćwiczyć na siłownię a osobą, która siedzi na kanapie oglądając telewizję. Właściwe ćwiczenia fizyczne zwiększają nasze szanse na zdrowie, a właściwe ćwiczenia mentalne zwiększają nasze szanse na majątek. Lenistwo pomniejsza jedno i drugie: 14

15 zdrowie i majątek. Moi dwaj ojcowie mieli przeciwne postawy myślowe. Jeden uważał, że bogaci powinni płacić większe podatki, by zadbać o tych mniej zasobnych. Drugi zwykł mawiać: Podatki karzą tych, którzy produkują i nagradzają tych, którzy nie produkują. Jeden ojciec zalecał: Ucz się pilnie, abyś mógł znaleźć dobrą firmę, dla której będziesz pracował. Drugi: Ucz się pilnie, abyś mógł znaleźć dobrą firmę, którą będziesz mógł kupić. Jeden ojciec mówił: Powodem, dla którego nie jestem bogaty, jest to, że mam dzieci. Drugi zaś: Powodem, dla którego muszę być bogaty jest to, że mam dzieci. Jeden zachęcał do rozmowy o pieniądzach i biznesie przy stole obiadowym. Drugi zabronił poruszania tematu pieniędzy przy posiłku. Jeden powiedział: Gdy chodzi o pieniądze, działaj ostrożnie i nie podejmuj ryzyka. Drugi: Naucz się kontrolować ryzyko. Jeden wierzył: Nasz dom jest naszą największą inwestycją i stanowi nasze największe aktywa. Drugi: Mój dom jest obciążeniem i jeśli twój dom jest twoją największą inwestycją jesteś w kłopocie. Obaj ojcowie płacili swoje rachunki na czas, ale jeden płacił je na początku, a drugi na końcu terminu. Jeden ojciec wierzył w firmę w której pracował i rząd które dbają o nas i nasze potrzeby. Zawsze miał na uwadze podwyżki, programy zaopatrzenia emerytalnego, ulgi medyczne, zasiłki chorobowe, urlopy i inne dodatki. Był on pod wrażeniem swoich dwóch wujków, którzy służyli w wojsku i zapracowali sobie na emeryturę oraz pakiet uprawnień na resztę życia, które otrzymali po dwudziestu latach zawodowej służby. Uwielbiał on pomysł ulg związanych z leczeniem i kupowanie w specjalnych sklepach przywileje, w które wojsko wyposażało swoich emerytów. Uwielbiał również system gwarantujący pracę pracownikom naukowym uczelni. Pomysł zapewnienia pracy na całe życie i przywileje pracownicze wydawały się czasem ważniejsze, niż sama praca. Często miał zwyczaj powtarzać: Ciężko pracowałem dla rządu i jestem uprawniony do posiadania tych przywilejów. Drugi ojciec wierzył w całkowite poleganie na sobie, gdy chodzi o finanse. Wypowiadał się przeciwko mentalności gloryfikującej uprawnienia i podkreślał jak duży ma to wpływ na tworzenie ludzi słabych i potrzebujących finansowego wsparcia.’ Był on bardzo stanowczy, gdy szło o kompetencje finansowe. Jeden ojciec szarpał się, by zaoszczędzić parę dolarów. Drugi zaś po prostu inwestował. Jeden ojciec nauczył mnie, jak pisać robiący wrażenie życiorys, abym mógł znaleźć dobrą pracę. Drugi nauczył mnie, jak pisać dobre plany biznesowe i finansowe, abym mógł tworzyć miejsca pracy. Bycie produktem dwóch mających silną osobowość ojców, dostarczyło mi luksusu obserwowania efektów tego, jak różne myśli mają wpływ na czyjeś życie. Zauważyłem, że ludzie naprawdę kształtują swoje życie poprzez swoje myśli. Mój biedny ojciec zawsze mówił: Nigdy nie będę bogaty. Ta przepowiednia urzeczywistniła się. Bogaty 15

16 ojciec zawsze odwoływał się do siebie jako bogatego. Miał zwyczaj mówić: Jestem bogatym człowiekiem, a bogaci ludzie tego nie robią. Nawet wtedy, gdy był na dnie z powodu dużego finansowego niepowodzenia, kontynuował swoją postawę bycia bogatym. Zasłaniał się powiedzeniem: Istnieje różnica pomiędzy bytem biednego a bytem podłamanego finansowo. Załamanie finansowe jest okresowe, a bieda jest wieczna. Mój biedny ojciec miał zwyczaj mawiać: Nie interesują mnie pieniądze lub: Pieniądze nie mają znaczenia. Bogaty ojciec zawsze mówił: Pieniądze to potęga. Tak więc, siła naszych myśli może nigdy nie być zmierzona czy doceniona, ale dla mnie jako młodego chłopca stało się jasne, że trzeba być świadomym swoich myśli i tego, jak je wyrażam. Zauważyłem, że mój biedny ojciec był biedny nie z powodu sumy pieniędzy, jaką zarabiał (była ona znacząca), ale z powodu jego myśli i działania. Jako młody chłopiec mający dwóch ojców stałem się szczególnie świadomy tego, że należy być ostrożnym w wyborze myśli, które postanowiłem uznać za swoje. Kogo powinienem słuchać bogatego ojca czy mojego biednego ojca? Mimo tego, że obaj mężczyźni mieli ogromny respekt dla edukacji i uczenia się, nie zgadzali się w tym, co jest ważne do przyswojenia sobie. Jeden z nich chciał, abym się pilnie uczył, zdobył dyplom uczelni i znalazł dobrą pracę, by pracować za pieniądze. Chciał, żebym studiował i został inżynierem, lub księgowym, lub prawnikiem albo” zdobył dyplom z administracji biznesu. Drugi ojciec zachęcał mnie, abym studiował, by stać się bogatym; by zrozumieć, jak pracują pieniądze i nauczyć się, aby one pracowały dla mnie. Nie pracuję dla pieniędzy! były to słowa, które mógł w kółko powtarzać. Pieniądze pracują dla mnie. W wieku dziewięciu lat zdecydowałem się słuchać bogatego ojca i uczyć się od niego o pieniądzach. Dokonując takiego wyboru postanowiłem nie słuchać mojego biednego ojca, pomimo tego, że to on miał wszystkie dyplomy uczelni. Lekcja Roberta Frosta Robert Frost jest moim ulubionym poetą. Chociaż uwielbiam wiele jego wierszy, moim ulubionym jest Droga. Lekcje tu zawarte stosuję niemal każdego dnia. Droga Dwie drogi rozchodziły się w żółtym lesie. Żal, że nie mogłem przebyć obu Samotny wędrowiec, którego w świat niesie. Wpatrywałem się w pierwszą, stojąc u jej progu, Jak skręca w oddali i w poszyciu znika. Wybrałem tę drugą, gdyż chęć nieodparta, Słuszność decyzji motywowała, Jakby chciała być przeze mnie przetarta, Choć od pierwszej się nie odróżniała, A obie były wytyczone. Tamtego ranka wyglądały na podobne. Nie było śladów żadnego człowieka. Na pierwszą powrócę rzuciłem na 16

17 odchodne Wiedząc, jak droga potrafi być daleka. Wątpiłem jednak, czy powinienem powrócić. Nieraz mnie to wspomnienie poniesie, Gdy będę rozważał drogę obraną. Dwie drogi rozchodziły się w lesie, A ja? Ja obrałem tę mniej uczęszczaną. I to właśnie wszystko odmieniło. Robert Frost (1916 r.) I to właśnie wszystko odmieniło. W ciągu minionych lat często zastanawiałem się nad wierszem Roberta Frosta. Decyzja niereagowania na rady i nastawienie do pieniędzy mojego bardzo edukowanego ojca była bolesna, ale była to decyzja, która ukształtowała resztę mojego życia. Gdy już raz postanowiłem, kogo mam słuchać, rozpoczęła się moja edukacja związana z pieniędzmi. Bogaty ojciec uczył mnie przez okres trzydziestoletni, aż do czasu, gdy osiągnąłem wiek 39 lat. Zaprzestał tego, gdy zdał sobie sprawę, iż wiedziałem i w pełni rozumiałem to, co próbował wbić mi do mojej często opornej głowy. Pieniądze są jednym z przejawów siły. Tym jednak, co zawiera więcej siły, jest finansowa edukacja. Pieniądze przychodzą i odchodzą, ale jeśli posiadamy wiedzę o tym, jak pracują pieniądze, mamy nad nimi władzę i możemy zacząć budować bogactwo. Przyczyna, dla której samo pozytywne myślenie nie działa, jest taka, że większość ludzi poszło do szkoły i nigdy nie nauczyło się tego, jak pracują pieniądze, więc resztę życia spędzili pracując dla pieniędzy. Ponieważ miałem tylko dziewięć lat, gdy zacząłem lekcje, których udzielał mi bogaty ojciec, były one proste. A kiedy wszystko było powiedziane i dokonane w mojej edukacji, doszedłem do wniosku, że istniało tylko sześć głównych lekcji powtarzanych przez 30 lat. Książka ta opowiada o tych sześciu lekcjach, prowadzonych tak prosto, jak tylko to możliwe podobnie jak bogaty ojciec ułożył te lekcje dla mnie. Zadaniem tych lekcji nie jest dostarczenie odpowiedzi; mają one być drogowskazami. Drogowskazami, które będą wspomagać Ciebie i Twoje dzieci Czytelniku w staniu się bogatszym bez względu na to, co dzieje się w świecie narastających zmian i niepewności. 17

18 Lekcja 1 Lekcja 2 Lekcja 3 Lekcja 4 Lekcja 5 Lekcja 6 Bogaci nie pracują za pieniądze Dlaczego należy uczyć umiejętności finansowych? Pilnuj swojego biznesu Historia podatków i potęga spółek Pieniądze wymyślili bogaci Pracuj, by się uczyć nie pracuj za pieniądze 18

19 ROZDZIAŁ DRUGI Lekcja pierwsza: Bogaci nie pracują za pieniądze Tato, czy możesz mi powiedzieć, jak stać się bogatym? Ojciec odłożył wieczorną gazetę. Dlaczego chcesz być bogaty, synu? Dlatego, że dzisiaj mama Kuby zajechała nowym samochodem marki cadillac. Na weekend Kuba wyjeżdża do swojego domku nad oceanem. Zabiera ze sobą swoich trzech przyjaciół. Michał i ja nie zostaliśmy jednak zaproszeni, ponieważ jesteśmy “biednymi dziećmi”. Tak powiedział? spytał z niedowierzaniem mój ojciec. Tak, tak powiedział odpowiedziałem urażony. Ojciec pokiwał głową w ciszy, przesunął mostek okularów w górę nosa i powrócił do czytania gazety. Stałem czekając na odpowiedź. Był rok Miałem dziewięć lat. Przez jakieś zrządzenie losu poszedłem do tej samej publicznej szkoły, do której posyłali swoje dzieci bogaci ludzie. Miasto w którym mieszkaliśmy było głównie związane z plantacją trzciny cukrowej. Zarządzający plantacją i inni wpływowi ludzie tacy jak: lekarze, biznesmeni i bankierzy posyłali swoje dzieci do tej szkoły, do klas od pierwszej do szóstej. Po szóstej klasie ich dzieci były zazwyczaj wysyłane do prywatnych szkół. Ponieważ moja rodzina mieszkała po tej samej stronie ulicy, ja również poszedłem do tej szkoły. Gdybym mieszkał po przeciwnej stronie, byłbym posłany do innej, w której znajdowały się dzieci podobne do mnie. Po szóstej klasie musiałbym iść do szkoły przejściowej lub średniej, ponieważ nie istniała szkoła prywatna dla “biednych dzieci”. W końcu ojciec odłożył gazetę. Zaczął z wolna, jakby coś przemyślał. No tak, synu. Jeżeli chcesz być bogaty, musisz nauczyć się robić pieniądze. Jak to zrobić, żeby robić pieniądze? Hm, używaj swojej głowy, synu powiedział uśmiechając się co tak naprawdę oznaczało: “To wszystko, co zamierzam ci powiedzieć” lub: “Nie znam odpowiedzi, więc nie wprowadzaj mnie w zakłopotanie 19

20 Powstało partnerstwo Następnego dnia powiedziałem mojemu najlepszemu przyjacielowi Michałowi, co powiedział mój ojciec. Michał i ja, byliśmy jedynymi biednymi dziećmi w tej szkole. Michał, podobnie jak i ja, znalazł się w niej przez zrządzenie losu. Ktoś nakreślił nierówność na linii rejonizacji szkół i znaleźliśmy się w szkole dla bogatych dzieci. Tak naprawdę nie byliśmy biedni, ale tak się czuliśmy, ponieważ wszyscy inni chłopcy mieli nowe rękawice do baseballu, nowe rowery, wszystko nowe. Mama i tata zaspokajali nasze podstawowe potrzeby: jedzenie, schronienie, ubiór. Nie o to jednak chodziło. Mój ojciec zwykł mawiać “Jeśli chcesz czegoś, zapracuj na to”. Chcieliśmy mieć różne rzeczy, ale niewiele było pracy dostępnej dla dziewięcioletnich chłopców. Więc co robimy, aby zrobić pieniądze? spytał Michał. Nie wiem powiedziałem. Czy chcesz jednak być moim partnerem? Tego sobotniego poranka rozmawialiśmy dalej w tym samym stylu. Michał stał się moim pierwszym partnerem w biznesie. Cały poranek omawialiśmy różne pomysły związane z robieniem pieniędzy. Sporadycznie rozmawialiśmy o tych “wybrańcach”, którzy dobrze się bawili w domku Kuby nad oceanem. To trochę raniło, ale ból ten był dobry, gdyż inspirował nas do kontynuowania przemyśleń o sposobach robienia pieniędzy. Na koniec, tamtego popołudnia, olśniło nas. Był to pomysł, który Michał zaczerpnął z czytanych przez siebie książek popularno naukowych. Podekscytowani, uścisnęliśmy sobie dłonie, a partnerstwo stało się teraz biznesem. Przez następnych kilka tygodni, Michał i ja, obchodziliśmy nasze osiedle, pukając do drzwi i pytając naszych sąsiadów, czy zechcieliby zachować dla nas swoje tuby po paście do zębów. Mieli zdziwione miny, większość dorosłych jednak zgadzała się z uśmiechem. Niektórzy pytali nas, co robimy z tubami. Odpowiadaliśmy: Nie możemy powiedzieć. To tajemnica biznesu. Moja mama przez pierwsze tygodnie obserwowała nas spokojnie. Na magazyn wybraliśmy sobie miejsce obok jej pralki, gdyż mogło ono pomieścić zapasy naszego surowca. Nasza mała kupka zużytych tubek po paście zaczęła rosnąć w brązowym tekturowym pudełku, które kiedyś służyło do przechowywania butelek z keczupem. W końcu jednak nie wytrzymała tego. Widok rosnącej sterty poskręcanych tub po paście jej sąsiadów zdenerwował ją. Co wy chłopcy robicie? spytała. Nie chcę usłyszeć, że to tajemnica biznesu. Zróbcie coś z tym bałaganem, albo wyrzucę to wszystko. Michał i ja prosiliśmy mamę o wyrozumiałość obiecując, że wkrótce będziemy mieli tego wystarczającą ilość i zaczniemy produkcję. Poinformowaliśmy ją, że czekamy na kilku sąsiadów, którzy obiecali nam swoje tuby. Mama zgodziła się poczekać tylko jeden dodatkowy tydzień. Data rozpoczęcia produkcji została przesunięta na wcześniejszy termin. Wywarto na nas presję. Mój pierwszy związek partnerski był zagrożony przez moją własną mamę, zawiadomieniem o eksmisji z naszej 20

21 przestrzeni magazynowej. Zadaniem Michała było powiedzieć sąsiadom, aby szybko zużyli swoją pastę do zębów, gdyż ich dentysta chce, aby częściej czyścili zęby. Ja zacząłem budować linię produkcyjną. Produkcja rozpoczęła się po tygodniu, tak jak było to zaplanowane. Gdy mój ojciec przyjechał ze swoim znajomym, zobaczył na wjeździe do garażu dwóch dziewięcioletnich chłopców obsługujących linię produkcyjną idącą pełną parą. Wszędzie dokoła znajdował się drobny biały proszek. Na długim stoliku stały małe kartony po mleku, a nasz rodzinny grill hibachi jarzył się czerwonymi gorącymi węglami, maksymalnie rozgrzany. Ojciec zaparkował samochód na początku wjazdu, gdyż linia produkcyjna zablokowała go i ostrożnie podszedł wraz ze swoim znajomym. Zbliżając się, zobaczyli stalowy garnek umieszczony na węglach, zawierający topiące się tubki po paście do zębów. W tamtych latach pasta do zębów nie znajdowała się w plastikowych tubach. Tuby były zrobione z ołowiu. Gdy więc farba została opalona, tuby były wrzucane do małego stalowego garnka, topiąc się, aż stały się płynnym ołowiem. Przy użyciu rękawic mojej mamy do gorących garnków laliśmy ołów przez małą dziurkę znajdującą się na górze każdego kartonu. Kartony po mleku były formami zrobionymi z gipsu. Pokrywający wszystko biały proszek był gipsem, który rozprzestrzenił się zanim zmieszaliśmy go z wodą. W pośpiechu kopnąłem i wywróciłem worek, więc cała powierzchnia wyglądała tak, jakby została nawiedzona przez burzę śnieżną. Mój ojciec i jego znajomy patrzyli, jak ostrożnie wlewaliśmy stopiony ołów poprzez mały otwór na górze gipsowego sześcianu. Ostrożnie powiedział mój ojciec Kiwnąłem głową nie patrząc na bok. Na koniec, gdy wlewanie zostało zakończone, odłożyłem stalowy garnek i uśmiechnąłem się do mojego ojca. Co wy chłopcy robicie? spytał z lekkim uśmiechem. Robimy to, co powiedziałeś, że mam robić, aby być bogatym powiedziałem. Aha dodał Michał, śmiejąc się i potakując głową. Jesteśmy partnerami. A co znajduje się w tych gipsowych formach? spytał ojciec. Popatrz powiedziałem. To powinien być dobry wsad. Używając małego młotka uderzyłem zabezpieczenie łączące obie połowy sześcianu. Ostrożnie podniosłem górną połowę gipsowej formy i wyleciał ołowiany pieniążek. O mój Boże powiedział ojciec. Odlewacie z ołowiu pięciocentówki? Zgadza się powiedział Michał. Robimy tak, jak pan powiedział, żeby robić. Robimy pieniądze. Znajomy mojego ojca odwrócił się i wybuchnął śmiechem. Ojciec również uśmiechał się i kiwał głową. Miał przed sobą dwóch małych chłopców pokrytych białym kurzem i śmiejących się od ucha do ucha, rozpalony ogień i kartony tubek po paście. 21

Bogaty ojciec, Biedny ojciec

BOGATY OJCIEC BIEDNY OJCIEC Robert Kiyosaki scan by: Shelter SaneFROG WERSJA: 0.1 • 0.1: po OCR, drobne poprawki, formatowanie; Jeżeli znajdziesz błąd… 66 downloads 13 Views 1MB Size Download PDF

BOGATY OJCIEC BIEDNY OJCIEC

Robert Kiyosaki

scan by: Shelter SaneFROG

WERSJA: 0.1 •

0.1: po OCR, drobne poprawki, formatowanie;

Jeżeli znajdziesz błąd, popraw go, zwiększ nr wersji o 0.1 i redystrybuuj.

Bogaty ojciec Biedny ojciec Czyli czego bogaci uczą swoje dzieci na temat pieniędzy i o czym nie wiedzą biedni i średnia klasa!

Robert T. Kiyosaki i Sharon L. Lechter

DEDYKACJA. Książka ta jest dedykowana wszystkim rodzicom, najważniejszym nauczycielom dzieci.

PODZIĘKOWANIA: W jaki sposób powiedzieć dziękuję, gdy istnieje tak wielu ludzi, którym należy się to podziękowanie? Oczywiście książka ta jest podziękowaniem dla moich dwóch ojców, którzy odegrali przemożną rolę jako wzorcowe postacie oraz dla mojej mamy, która nauczyła mnie miłości i dobroci. Wiele osób bezpośrednio przyczyniło się do powstania tej książki. Należą do nich: moja żona Kim, która sprawia, że moje życie stanowi całość. Kim jest moim partnerem w małżeństwie, biznesie i życiu. Bez niej byłbym zgubiony. Dziękuję rodzicom Kim, Winnie i Billowi Meyerom, za wychowanie tak wspaniałej córki. Dziękuję Sharon Lechter za złożenie kawałków znajdujących się w moim komputerze i stworzenie z nich książki. Dziękuję mężowi Sharon, Mike’owi za pomoc prawną związaną z własnością intelektualną oraz ich dzieciom, Phillipowi, Shelly i Rickowi za udział i współpracę. Wyrażam również moje podziękowania takim osobom, jak: Keith Cunningham za wsparcie wiedzą finansową i inspirację; Larry i Lisa Clark za przyjaźń i zachętę; Rolf Parta za talent techniczny; Anne Nevin, Bobbi DePorter i Joe Chapon za wskazówki związane z uczeniem się; DC i John Harrison, Jannie Tay, Sandy Khoo, Richard i Veronica Tan, Peter Johnston i Suzi Dafnis, Jacąueline Seow, Nyhl Henson, Michael i Monette Hamlin, Edwin i Camilla Khoo, K.C. See i Jessica See za profesjonalne wsparcie; Kevin i Sara z InSync za świetną grafikę; John i Shari Burley, Bili i Cindy Shopoff, Van Tharp, Dianę Kennedy, C.W. Allen, Marilu Deignan, Kim Arries i Tom Weisenborn za finansową inteligencję; Sam Georges, Anthony Robbins, Enid Vien, Lawrence i Jayne Taylor–West, Alan Wright, Zig Ziglar za mentalnąjasność; J.W. Wilson, Marty Weber, Randy Craft, Don Mueller, Brad Walker, Blair i Eileen Singer, Wayne i Lynn Morgan, Mimi Brennan, Jerome Summers, dr Peter Powers, Will Hepburn, dr Enriąue Teuscher, dr Robert Marin, Betty Oyster, Julie Belden, Jamie Danforth, Cherie Clark, Rick Merica, Joia Jitahide, jeff Bassett, dr Tom Burns i Bili Galvin za to, że są prawdziwymi przyjaciółmi i za wspomaganie przedsięwzięcia. Dziękuję też Center Managers i dziesiątkom tysięcy absolwentów programu Money and You, Business School for Entrepreneurs oraz Frank Crerie, Clint Miller, Thomas Allen i Norman Long za to, że są świetnymi partnerami w biznesie.

Spis treści Istnieje potrzeba… LEKCJE Rozdział pierwszy Rozdział drugi Rozdział trzeci Rozdział czwarty Rozdział piąty Rozdział szósty Rozdział siódmy

POCZĄTKI Rozdział ósmy Rozdział dziewiąty Rozdział dziesiąty Epilog Bogaty ojciec, Biedny ojciec…….13 Lekcja 1 Bogaci nie pracują za pieniądze…..23 Lekcja 2 Dlaczego należy uczyć umiejętności finansowych?……………….59 Lekcja 3 Pilnuj swojego biznesu………..91 Lekcja 4 Historia podatków i potęga spółek .. 101 Lekcja 5 Pieniądze wymyślili bogaci…….119 Lekcja 6 Pracuj, by się uczyć – nie pracuj za pieniądze………………. 145 Pokonywanie przeszkód……… 163 Zaczynamy………………..183 Czy wciąż chcemy wiedzieć więcej? 209 Jak zapłacić za studia dziecka w USA mając tylko 7000$……..217

WSTĘP Istnieje potrzeba… Czy szkoła przygotowuje dzieci do życia w prawdziwym świecie? – Jeśli będziesz pilnie się uczyła i uzyskasz dobre stopnie, znajdziesz bardzo dobrze płatną pracę z dodatkowymi świadczeniami – mieli zwyczaj mawiać moi rodzice. Ich życiowym celem było zapewnienie mojej starszej siostrze i mnie wyższego wykształcenia, abyśmy miały jak największe szanse na życiowy sukces. Gdy w 1976 roku otrzymałam na Florida State University dyplom z wyróżnieniem z zakresu rachunkowości – będąc jedną z najlepszych studentek – moi rodzice osiągnęli swój cel. Było to ukoronowanie osiągnięć ich życia. Zgodnie z założeniami “mistrzowskiego planu” zostałam zatrudniona przez firmę należącą do czołowej ósemki firm rozrachunkowych i widziałam moją przyszłość jako długą karierę oraz bardzo wczesną emeryturę. Mój mąż, Michael, szedł podobną ścieżką. Oboje pochodziliśmy z ciężko pracujących rodzin posiadających skromne środki, ale reprezentujących wysoką etykę zawodową. Michael również ukończył naukę z wyróżnieniem i to na dwóch kierunkach: najpierw na studiach inżynierskich, a potem prawniczych. Zaraz po studiach został zaangażowany przez posiadającą wysoki prestiż firmę prawniczą z Waszyngtonu, która specjalizowała się w prawie patentowym; wyglądało to na świetlaną przyszłość z dobrze określoną drogą kariery i gwarantowaną bardzo wczesną emeryturą. Mimo, iż nasze kariery były pomyślne – nie doprowadziły do tego, czego oczekiwaliśmy. Oboje po kilka razy zmienialiśmy pracę i zawsze dla właściwych powodów; nie oddaliśmy jednak naszego zabezpieczenia emerytalnego komuś innemu do zarządzania w naszym imieniu. Nasze fundusze emerytalne rosną tylko dzięki naszym własnym wkładom. pracując ciężej i ciężej tylko po to, by płacić więcej podatków i pogrążyć się w długach. Nie istnieje już coś takiego, jak pewna praca; słyszałem też o restrukturyzacji przedsiębiorstw. Wiem również, że dzisiejsi absolwenci uczelni zarabiają mniej niż wtedy, gdy ty ukończyłaś studia. Popatrz na lekarzy. Nie robią już takich pieniędzy jak dawniej. Wiem, że nie mogę polegać na ubezpieczeniu społecznym lub funduszu emerytalnym pracodawcy, gdy przejdę na emeryturę. Potrzebuję nowych odpowiedzi. Miał rację. Podobnie jak ja, potrzebował nowych odpowiedzi. Rady moich rodziców były skuteczne dla ludzi urodzonych przed 1945 rokiem, ale mogą być katastrofalne dla tych z nas, którzy urodzili się w szybko zmieniającym się świecie. Nie mogę już po prostu mówić moim dzieciom: – Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Wiedziałam, że muszę szukać nowych sposobów kierowania edukacją moich dzieci. Jako matkę, a zarazem księgową, trapił mnie brak szkolnej edukacji związanej z finansami. Wielu dzisiejszych młodych ludzi otrzymuje karty kredytowe przed opuszczeniem szkoły średniej, nigdy jednak nie wzięli udziału w zajęciach na temat pieniędzy czy sposobów inwestowania, a zrozumienie tego jak odbywa się naliczanie procentu złożonego na ich kartach, pozostawiono im samym. Mówiąc wprost: brak podstaw

finansowych i wiedzy o tym jak pracują pieniądze, powoduje, że młodzi nie są przygotowani na spotkanie ze światem, który na nich czeka, światem, w którym wydawanie pieniędzy jest wyniesione ponad oszczędzanie. Gdy mój najstarszy syn – będąc świeżo upieczonym studentem –pogrążył się w strasznych długach związanych z kartami kredytowymi, nie tylko pomogłam mu zlikwidować te karty, ale udałam się też na poszukiwanie programu, który mógłby mi pomóc w finansowej edukacji dzieci. Pewnego dnia minionego roku zadzwonił z pracy mój mąż. – Mam kogoś, z kim powinnaś się spotkać – powiedział. – Nazywa się Robert Kiyosaki. Jest biznesmenem oraz inwestorem i przybył, aby złożyć podanie dotyczące otrzymania patentu na grę związaną z edukacją. Myślę, że to jest to, czego szukałaś. Wraz z Michaelem stanowimy świetne małżeństwo posiadające troje wspaniałych dzieci. W czasie, gdy to piszę, dwoje z nich znajduje się na studiach, a jedno właśnie rozpoczyna naukę w szkole średniej. Wydaliśmy fortunę na zapewnienie naszym dzieciom jak najlepszej edukacji. Pewnego dnia 1996 roku jedno z moich dzieci wróciło do domu rozczarowane szkołą. Syn był znudzony i zmęczony nauką. – Dlaczego muszę spędzać czas na uczeniu się czegoś, czego nigdy w życiu nie będę stosował? – protestował. – Odpowiedziałam bez namysłu: – Dlatego – że jeśli nie uzyskasz dobrych stopni – nie dostaniesz się na studia. Bez względu na to czy dostanę się na studia, czy też nie – odpowiedział – zamierzam być bogaty. – Jeżeli nie ukończysz uczelni, to nie otrzymasz dobrej pracy –odpowiedziałam z odrobiną paniki i matczynej troski. – Jeśli nie będziesz miał dobrej pracy, jak zamierzasz stać się bogatym? Mój syn głupio się uśmiechnął i z wolna potrząsnął głową okazując lekkie znudzenie. Taką rozmowę odbywaliśmy już wcześniej wiele razy. Chłopak spuścił głowę i odwrócił wzrok. Po raz kolejny słowa matczynej mądrości nie docierały do jego uszu. Pomimo tego, że był sprytny i miał silną wolę, zawsze był grzecznym młodym człowiekiem mającym respekt. – Mamo – zaczął. Teraz była moja kolej na wysłuchanie wykładu. – Nadążaj za czasami! Rozejrzyj się wokół: najbogatsi ludzie nie stali się bogatymi dzięki swojemu wykształceniu. Spójrz na Michaela Jordana i Madonnę. Nawet Bill Gates porzucił Harvard, założył Microsoft i jest teraz najbogatszym człowiekiem w Ameryce – wciąż przed czterdziestką. Istnieje też baseballista, który zarabia 4 miliony dolarów na rok, mimo, że mówią o nim, iż nie grzeszy mądrością. Między nami zapanowała długa cisza. Dochodziło do mnie to, że dawałam mojemu synowi takie same rady, jakie dawali mi moi rodzice. Świat wokół nas zmienił się, ale rady się nie zmieniły. Otrzymanie dobrego wykształcenia i zdobywanie dobrych stopni nie zapewniają już sukcesu, jednak nikt poza naszymi dziećmi tego nie zauważył. – Mamo – kontynuował – nie chcę pracować tak ciężko jak ty i tata. Zarabiacie dużo pieniędzy i żyjemy w

wielkim domu, w którym jest pełno “zabawek”. Jeśli podążę za twoją radą, nakręcę się tak jak wy, pracując ciężej i ciężej tylko po to, by płacić więcej podatków i pogrążyć się w długach. Nie istnieje już coś takiego, jak pewna praca; słyszałem też o restrukturyzacji przedsiębiorstw. Wiem również, że dzisiejsi absolwenci uczelni zarabiają mniej niż wtedy, gdy ty ukończyłaś studia. Popatrz na lekarzy. Nie robią już takich pieniędzy jak dawniej. Wiem, że nie mogę polegać na ubezpieczeniu społecznym lub funduszu emerytalnym pracodawcy, gdy przejdę na emeryturę. Potrzebuję nowych odpowiedzi. Miał rację. Podobnie jak ja, potrzebował nowych odpowiedzi. Rady moich rodziców były skuteczne dla ludzi urodzonych przed 1945 rokiem, ale mogą być katastrofalne dla tych z nas, którzy urodzili się w szybko zmieniającym się świecie. Nie mogę już po prostu mówić moim dzieciom: – Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Wiedziałam, że muszę szukać nowych sposobów kierowania edukacją moich dzieci. Jako matkę, a zarazem księgową, trapił mnie brak szkolnej edukacji związanej z finansami. Wielu dzisiejszych młodych ludzi otrzymuje karty kredytowe przed opuszczeniem szkoły średniej, nigdy jednak nie wzięli udziału w zajęciach na temat pieniędzy czy sposobów inwestowania, a zrozumienie tego jak odbywa się naliczanie procentu złożonego na ich kartach, pozostawiono im samym. Mówiąc wprost: brak podstaw finansowych i wiedzy o tym jak pracują pieniądze, powoduje, że młodzi nie są przygotowani na spotkanie ze światem, który na nich czeka, światem, w którym wydawanie pieniędzy jest wyniesione ponad oszczędzanie. Gdy mój najstarszy syn – będąc świeżo upieczonym studentem – pogrążył się w strasznych długach związanych z kartami kredytowymi, nie tylko pomogłam mu zlikwidować te karty, ale udałam się też na poszukiwanie programu, który mógłby mi pomóc w finansowej edukacji dzieci. Pewnego dnia minionego roku zadzwonił z pracy mój mąż. – Mam kogoś, z kim powinnaś się spotkać – powiedział. – Nazywa się Robert Kiyosaki. Jest biznesmenem oraz inwestorem i przybył, aby złożyć podanie dotyczące otrzymania patentu na grę związaną z edukacją. Myślę, że to jest to, czego szukałaś. To było właśnie to, czego szukałam Mój mąż, Michael, był pod takim wrażeniem CASHFLOW – nowej pomocy edukacyjnej, którą Robert Kiyosaki tworzył – że zorganizował udział nas obojga w teście prototypu. Z racji tego, iż była to gra edukacyjna, spytałam moją 19–letnią córkę – świeżo upieczoną studentkę lokalnego uniwersytetu – czy zechciałaby wziąć udział w teście. Zgodziła się. W teście wzięło udział około piętnaście osób podzielonych na trzy grupy. Mike miał rację. Była to pomoc edukacyjna, której szukałam. Była ona jednak zaskakująca. Wyglądała jak wielokolorowa plansza gry monopol, z wielkim, dobrze ubranym szczurem usadowionym pośrodku. W odróżnieniu jednak od planszy monopolu posiadała dwa tory: jeden wewnątrz i jeden na zewnątrz. Celem gry było wydostanie się z wewnętrznego toru, który Robert określał “wyścigiem szczurów” i przedostanie się na zewnętrzny tor zwany “szybkim torem”; objaśnił też, że szybki tor symuluje to, jak bogaci ludzie działają w prawdziwym życiu.

Następnie wyjaśnił nam “wyścig szczurów”. – Jeśli przyjrzymy się życiu średnio edukowanej, ciężko pracującej osoby, zauważymy podobną drogę. Dziecko rodzi się i po czasie idzie do szkoły. Dumni rodzice są podnieceni, gdyż dziecko osiąga celujące wyniki i dostaje się na studia. Dziecko zdobywa dyplom, może nawet kontynuuje naukę na studiach podyplomowych. Następnie robi tak, jakby dosłownie to zaprogramowano: szuka etatu gwarantującego ciągłość zatrudnienia lub rozpoczyna karierę dającą podobne poczucie bezpieczeństwa. Dziecko znajduje tę pracę, może jako lekarz lub prawnik, albo wstępuje do wojska lub obejmuje posadę państwową. Ogólnie mówiąc, dziecko zaczyna zarabiać pieniądze, karty kredytowe zaczynają się mnożyć i rozpoczynają się zakupy, o ile nie rozpoczęły się już wcześniej. – Mając pieniądze na przetrwonienie, dziecko udaje się do miejsc, w których zabijają czas inni – podobni jemu – młodzi ludzie; spotykają się oni z innymi młodymi, umawiają się na randki, czasem pobierają się. Dwa źródła dochodu są błogosławieństwem. Młodzi czują się szczęśliwi, ich przyszłość jest świetlana i decydują się kupić dom, samochód, telewizor, zafundować sobie wakacje i mieć dzieci. Pakiet szczęścia przybywa na miejsce. Potrzeba gotówki jest olbrzymia. Szczęśliwa para decyduje, że ich kariery są życiowo ważne i zaczynają ciężej pracować, stają się lepszymi pracownikami, jeszcze bardziej oddanymi pracy. Dokształcają się celem nabycia jeszcze bardziej wyspecjalizowanych umiejętności, aby móc więcej zarabiać. Możliwe, że decydują się na dodatkową pracę. Ich dochody idą w górę, ale podobnie wzrasta przedział wymiaru podatku oraz podatek od nieruchomości związany z ich nowym wielkim domem; wzrasta też opodatkowanie na ubezpieczenie społeczne oraz wszystkie inne podatki. Otrzymują swoją wielką pensję i dziwią się, gdzie też wsiąkły te wszystkie pieniądze. Przystępują do funduszu powierniczego, a za artykuły spożywcze płacą kartami kredytowymi. Ich dzieci osiągają wiek pięciu czy sześciu lat i zaczyna wzrastać potrzeba oszczędzania na ich przyszłe studia, podobnie jak trzeba też oszczędzać na czas, gdy rodzice przestaną już pracować. – Ta szczęśliwa para – która urodziła się 35 lat temu – znalazła się teraz w pułapce “wyścigu szczurów”, w której pozostanie do końca swoich pracujących dni. Pracują dla właścicieli firmy, na podatki i dla banku, któremu spłacają raty za dom i karty kredytowe. –I w takiej oto sytuacji radzą swoim dzieciom: – Ucz się pilnie, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Niczego nie uczą się o pieniądzach – poza tymi, którzy odnoszą korzyści z ich naiwności – ciężko pracując przez całe swoje życie. Proces powtarza się poprzez następną ciężko pracującą generację. Jest to “wyścig szczurów”. Jedynym sposobem na wydostanie się z tego “wyścigu szczurów” jest wykazanie biegłości w rachunkowości i inwestowaniu, których trudność opanowania jest mitem. Jako wykształcona księgowa, która swego czasu pracowała dla jednej z największych firm rozrachunkowych, byłam zdziwiona, że Robert sprawił, iż nauka obu tych dziedzin stała się pasjonującą zabawą. Proces nauki był tak dobrze ukryty, iż podczas pilnej pracy nad wydostaniem się poza “wyścig szczurów” szybko zapomnieliśmy, że uczymy się. Wkrótce testowanie pomocy edukacyjnej przerodziło się w popołudniową zabawę z moją córką, podczas

której rozmawiałyśmy o rzeczach, których nigdy przedtem nie poruszałyśmy. Udział w grze, która wymagała zestawienia dochodu i zestawienia bilansu, był łatwy dla księgowej. Dzięki temu miałam czas, aby pomóc mojej córce i innym graczom przy naszym stole w przyswojeniu sobie koncepcji, których nie rozumieli. Byłam pierwszą i jedyną osobą spośród całej grupy, która tego samego dnia wydostała się z “wyścigu szczurów”. Znalazłam się na zewnątrz w ciągu 50 minut, mimo, że gra trwała prawie trzy godziny. Przy naszym stole był bankier, właściciel biznesu i programista komputerowy. Tym, co naprawdę zwróciło moją uwagę było to, jak mało ci ludzie wiedzieli o rachunkowości i inwestowaniu – tematach tak istotnych w ich życiu. Zastanawiałam się, jak w prawdziwym życiu zarządzają swoimi sprawami finansowymi. Mogłam zaakceptować to, że moja 19–letnia córka może czegoś nie zrozumieć, ale przecież oni byli dorośli i mieli co najmniej dwa razy tyle lat co ona. Przez następne dwie godziny – po tym jak wydostałam się z “wyścigu szczurów” – obserwowałam moją córkę i edukowane osoby; dorośli rzucali kostkę i przemieszczali swoje znaczniki. Mimo, że byłam zadowolona z tego, iż wszyscy tak dużo uczyli się, byłam poruszona tym, jak niewiele ci dorośli wiedzieli o podstawach prostej rachunkowości i inwestowania. Mieli trudności ze zrozumieniem związku pomiędzy zestawieniem dochodu i zestawieniem bilansu. W miarę jak kupowali i sprzedawali aktywa, trudnością dla nich było zapamiętanie tego, że każda transakcja może mieć wpływ na miesięczny przepływ ich pieniędzy. Myślałam o tym, ile milionów ludzi szarpie się z finansami w rzeczywistym świecie tylko dlatego, że nigdy nie nauczono ich tych zagadnień. Całe szczęście, że dobrze się bawią i są zajęci wygraniem – pomyślałam sobie. Po zakończeniu rywalizacji Robert dał nam piętnaście minut na dyskusję i krytykę prowadzoną w grupach na temat CASHFLOW. Właściciel biznesu siedzący przy moim stole był niezadowolony. Nie polubił gry. – Nie muszę tego wiedzieć – powiedział do wszystkich na głos. – Po to zatrudniam księgowych, bankierów i prawników, aby powiedzieli mi o tym wszystkim. Na to Robert odpowiedział: – Czy zauważył pan kiedyś, że istnieje wielu księgowych, którzy nie są bogaci? A także bankierów, prawników, maklerów giełdowych i pośredników handlu nieruchomościami? Wiedzą oni wiele i w większości są to mądrzy ludzie, jednakże większość z nich nie jest bogata. Ponieważ nasze szkoły nie uczą ludzi tego, co wiedzą bogaci – zasięgamy porady tych ludzi. Pewnego dnia jedzie pan autostradą, utyka w korku próbując dostać się do pracy. Patrząc na prawo widzi pan swojego księgowego, który ugrzązł w tym samym korku. Patrzy pan na lewo i widzi swojego bankiera. To powinno dać panu coś do myślenia. Programista komputerowy również nie był zachwycony grą: – Mogę kupić oprogramowanie, które mnie tego nauczy. Bankier natomiast był poruszony. – Uczyłem się tego w szkole – tej części związanej z rachunkowością – ale nigdy nie wiedziałem, jak zastosować to w prawdziwym życiu. Teraz wiem. Muszę wydostać się z “wyścigu szczurów”. Wypowiedzią, która mnie jednak najbardziej poruszyła, był komentarz mojej córki. – Ucząc się, dobrze się

bawiłam – powiedziała. – Wiele nauczyłam się o tym, jak naprawdę pieniądze pracują i jak je inwestować. Następnie dodała: – Teraz wiem, że w wyborze zawodu mogę się kierować tym, co chcę wykonywać, a nie gwarancją utrzymania etatu i pakietem przypisanych do niego świadczeń lub tym, jak będę opłacana. Jeśli nauczę się tego, czego uczy ta gra, mam wolną rękę w robieniu i studiowaniu tego, czego pragnę z całego serca, zamiast studiować coś innego tylko dlatego, że firmy poszukują ludzi o określonych umiejętnościach zawodowych. Jeżeli nauczę się tego, nie będę musiała martwić się utrzymaniem posady czy bezpieczeństwem socjalnym w taki sposób, w jaki martwi się już większość moich kolegów z roku. Nie mogłam pozostać i porozmawiać z Robertem po zakończeniu gry, ale postanowiliśmy spotkać się później na dalszą dyskusję nad jego projektem. Wiedziałam, że chce użyć gry, aby pomóc innym w stworzeniu finansowego zabezpieczenia i chciałam więcej usłyszeć o tych planach. W następnym tygodniu mąż mój zorganizował wraz ze mną obiadowe spotkanie z Robertem i jego żoną. Mimo, iż po raz pierwszy przebywaliśmy ze sobą na stopie towarzyskiej, czuliśmy się tak, jakbyśmy znali się od lat. Odkryliśmy, że mamy ze sobą wiele wspólnego. Poruszyliśmy całą gamę tematów od sportu i zawodów do restauracji i zagadnień socjoekonomicznych. Rozmawialiśmy o zmieniającym się świecie. Wiele czasu spędziliśmy dyskutując o tym, że większość Amerykanów zaoszczędziło na okres emerytalny niewiele lub nic, podobnie jak będące u progu bankructwa stanowe wydziały ubezpieczeń społecznych i zasiłków. Czy od moich dzieci będzie się wymagało płacenia na emerytury dla 75 milionów osób stanowiących wyż demograficzny? Dziwiliśmy się czy ludzie zdają sobie sprawę z tego, jak ryzykowne jest poleganie na programie zaopatrzenia emerytalnego. Podstawowy niepokój Roberta dotyczył rosnącej luki pomiędzy tymi, co mają i tymi, co nie mają – w Ameryce i na świecie. Będąc samoukiem oraz biznesmenem własnego chowu, który podróżował dookoła świata składając swój biznes w całość, Robert był w stanie przejść w stan spoczynku w wieku 47 lat. Powodem, dla którego powrócił do aktywności, jest ten sam niepokój, który ogarnia mnie w stosunku do moich dzieci. Wie on, że świat się zmienił, ale nie zmieniła się wraz z nim edukacja. Zgodnie z opinią Roberta, dzieci spędzają całe lata w przestarzałym systemie edukacyjnym, ucząc się rzeczy, których nigdy nie zastosują w życiu i przygotowując się do świata, który już nie istnieje. – Najbardziej niebezpieczną radą, jaką dzisiaj można dać dziecku jest: – Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki, szukaj dobrej i pewnej pracy. Jest to przestarzała rada i jest to niebezpieczna rada. Jeżeli moglibyście zobaczyć to, co dzieje się w Azji, Europie i Ameryce Południowej, bylibyście tak samo zaniepokojeni, jak ja. Jest to zła rada – wierzy on – dlatego, że jeśli chcemy, aby nasze dziecko miało zapewnioną finansową przyszłość, nie może się ono stosować do zbioru “starych reguł”. To jest zbyt ryzykowne. Spytałam go, co rozumie przez – “stare reguły”. – Ludzie podobni do mnie działają wg innego zbioru reguł, aniżeli ten, który ty stosujesz. Co się dzieje, gdy

korporacja ogłasza konsolidację firm? – Ludzie są zwalniani. Rodziny są poszkodowane. Wzrasta bezrobocie. – Tak, ale co się dzieje z firmą, szczególnie z firmą obecną na giełdzie papierów wartościowych?. – Gdy taka restrukturyzacja jest ogłoszona, cena akcji zazwyczaj idzie w górę. Rynek lubi obniżanie przez firmę kosztów pracy – czy to przez automatyzację, czy przez konsolidację siły roboczej. – Zgadza się. A gdy ceny akcji zwyżkują, ludzie tacy jak ja, akcjonariusze, stają się bogatsi. To jest to, co rozumiem przez określenie “inny zbiór reguł”. Pracownicy przegrywają; właściciele i inwestorzy wygrywają. Robert objaśniał nie tylko różnicę pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, ale także różnicę pomiędzy kontrolowaniem własnego a oddawaniem kontroli nad nim komuś innemu. – Jednak dla większości ludzi trudne jest zrozumienie tego, dlaczego się tak dzieje – powiedziałam. – Po prostu myślą, że to nie jest w porządku. – Dlatego jest głupotą powiedzieć dziecku: “Zdobądź dobre wykształcenie” – powiedział. – Niemądrze jest zakładać, że edukacja, której dostarcza system szkolny przygotuje nasze dzieci do świata, z którym spotkają się po ukończeniu szkoły. Każde dziecko potrzebuje więcej edukacji. Różnej edukacji. Dzieci muszą też znać reguły. Inny zbiór reguł. – Istnieją reguły związane z pieniędzmi, według których działają bogaci – powiedział. – 95 procent ludzi uczy się tych reguł w domu i szkole. Dlatego dzisiaj powiedzenie: “Ucz się pilnie i szukaj pracy” jest ryzykowne. Dzisiejsze dziecko potrzebuje bardziej wyszukanej edukacji, a obecny system nie zapewnia tego. Nie dbam o to, ile komputerów umieszczą w klasie lub ile pieniędzy wyda szkoła. Jak system edukacyjny może uczyć zagadnienia, którego sam nie zna? Jak więc rodzic uczy swoje dzieci tego, czego nie uczy szkoła? Jak uczymy dzieci rachunkowości? Czy nie znudzą się one? A jak uczymy inwestowania – gdy jako rodzice – sami niechętnie podejmujemy ryzyko? Zamiast uczyć moje dzieci robienia tego w bezpieczny sposób, zdecydowałam się uczyć je robienia tego w mądry sposób. – W jaki więc sposób uczyłbyś dziecko tego, co jest związane z pieniędzmi oraz tego wszystkiego o czym rozmawialiśmy? – spytałam Roberta. – Jak możemy ułatwić to rodzicom, szczególnie gdy sami tego nie rozumieją? – Napisałem książkę na ten temat. – Gdzie ona jest? – W moim komputerze. Znajduje się tam od lat w postaci przypadkowych kawałków. Od czasu do czasu dodaję coś do niej, ale nigdy nie złożyłem jej w całość. Zacząłem pisać ją po tym, jak moja inna książka stała się bestsellerem, ale nigdy nie skończyłem tej nowej. Ta jest w kawałkach. Rzeczywiście znajdowała się w kawałkach. Po przeczytaniu rozrzuconych rozdziałów doszłam do wniosku, że książka jest wartościowa i powinna być udostępniona, szczególnie w obecnie zmieniających się czasach.

Uzgodniliśmy z Robertem współautorstwo jego książki. Spytałam, ile jego zdaniem finansowej informacji potrzebuje dziecko. Odpowiedział, że to zależy od dziecka. Będąc w młodym wieku wiedział, że chce być bogaty i miał szczęście posiadać kogoś w rodzaju ojca, który był bogaty i zechciał mu przewodzić. Edukacja jest podstawą sukcesu – powiedział Robert. Podobnie, jak szkolne umiejętności są życiowo ważne, tak samo i finansowe umiejętności oraz sztuka komunikowania się są istotne. Książka opisuje historie dwóch ojców – bogatego i biednego, którzy wpłynęli na umiejętności, jakie Robert rozwinął w ciągu swego życia. Kontrast pomiędzy dwoma ojcami dostarcza ważnej perspektywy. Książka otrzymała moje wsparcie i została zredagowana oraz złożona przeze mnie. Jeśli jesteś Czytelniku księgowym, odłóż na bok swoją akademicką wiedzę książkową i otwórz swój umysł na teorie prezentowane przez Roberta. Pomimo tego, że wiele z nich konfrontuje się z ogólnie akceptowanymi podstawami rachunkowości, dostarczają one wartościowego wglądu w to, jak prawdziwi inwestorzy analizują swoje inwestycyjne decyzje. Gdy jako rodzice radzimy naszym dzieciom: – Idź do szkoły, osiągaj dobre wyniki i szukaj dobrej pracy – często robimy to z powodu kulturowego nawyku. Tak się zawsze robiło. Gdy spotkałam Roberta, początkowo jego pomysły przestraszyły mnie. Będąc wychowywany przez dwóch ojców, był uczony zdobywać dwa różne cele. Jego edukowany ojciec doradzał mu pracować dla korporacji. Bogaty ojciec doradzał mu mieć korporację. Obie życiowe drogi wymagały edukacji, ale przedmiot studiów był całkowicie inny. Edukowany ojciec Roberta zachęcił go, aby był mądrą osobą. Bogaty ojciec zachęcał go do nauczenia się tego, jak zatrudniać mądrych ludzi. Posiadanie dwóch ojców wywoływało wiele problemów. Biologiczny ojciec Roberta był wyższym urzędnikiem edukacji stanu Hawaje. Do czasu, gdy Robert ukończył 16 lat, groźba: “Jeśli nie osiągniesz dobrych wyników, nie otrzymasz dobrej pracy” – miała na niego bardzo mały wpływ. Wiedział już, że jego drogą kariery było posiadanie korporacji, a nie pracowanie dla nich. Tak naprawdę, gdyby nie mądry i wytrwały doradca w szkole średniej, Robert nie poszedłby na studia. Przyznaje się do tego. Za wszelką cenę chciał rozpocząć tworzenie swoich aktywów, ale ostatecznie zgodził się, że ze studiów również odniesie korzyść. Dla większości dzisiejszych rodziców idee zawarte w tej książce wybiegają prawdopodobnie zbytnio do przodu. Część rodziców ma już dostateczne trudności z utrzymaniem dzieci w szkole. W świetle jednak zmieniających się czasów – jako rodzice – powinniśmy być otwarci na nowe i śmiałe idee. Zachęcanie dzieci, aby były pracownikami, jest doradzaniem własnym dzieciom, aby w ciągu swojego życia płaciły coraz większe podatki z równoczesną obietnicą na małą lub żadną emeryturę. Prawdą jest także to, że podatki są największym kosztem, który ponosi człowiek. Tak naprawdę większość rodzin pracuje od stycznia do połowy maja na płacone przez siebie podatki. Istnieje zapotrzebowanie na nowe pomysły i książka ta właśnie ich dostarcza. Robert mówi, że bogaci uczą swoje dzieci w inny sposób. Uczą swoje dzieci w domu przy stole obiadowym. Pomysły tu zawarte mogą nie być tymi, które wybrałeś Czytelniku do dyskusji ze swoimi dziećmi, ale dzięki Ci za przyjrzenie się im. Radzę Ci też nie ustawać w poszukiwaniach.

W mojej opinii –jako mamy i księgowej –koncepcja, obejmująca jedynie zdobycie dobrych wyników w szkole i znalezienia dobrej pracy, jest starym pomysłem. Musimy doradzać naszym dzieciom w bardziej wyszukany sposób. Potrzebujemy nowych pomysłów i innej edukacji. Być może mówienie naszym dzieciom, aby starały się być dobrymi pracownikami i równocześnie usiłowały mieć własną firmę inwestycyjną, nie jest najgorszym pomysłem. Jako matka mam nadzieję, że książka ta pomoże innym rodzicom. Robert ma nadzieję uświadomić nam, że każdy może osiągnąć powodzenie, jeśli taki będzie jego czy jej wybór. Czy jesteś dzisiaj ogrodnikiem, czy dozorcą, czy nawet bezrobotnym – posiadasz możliwości edukowania siebie i uczenia tych, którzy zadbaliby o siebie od strony finansów. Pamiętaj, że finansowa inteligencja jest procesem mentalnym, poprzez który rozwiązujemy swoje finansowe problemy. Dzisiaj stoimy w obliczu globalnych i technologicznych zmian, które są tak wielkie, a nawet większe niż te, w obliczu których trzeba było stanąć w przeszłości. Nikt nie posiada kryształowej kuli, ale jedna rzecz jest pewna: przed nami stoją zmiany, których wielkość wykracza poza naszą współczesność. Któż wie, co przyniesie przyszłość? Cokolwiek jednak się stanie, mamy dwa podstawowe wybory: działać asekurancko lub działać mądrze – przygotowując się, edukując, budząc nasze własne finansowe zdolności oraz naszych dzieci. – Sharon Lechter

ROZDZIAŁ PIERWSZY

Bogaty ojciec, biedny ojciec wg opowieści Roberta Kiyosaki Miałem dwóch ojców – biednego i bogatego. Jeden był bardzo edukowany i inteligentny; posiadał doktorat, a czteroletnie studia ukończył w czasie krótszym niż dwa lata. Następnie kontynuował dalsze studia na Stanford University, University of Chicago i Northwestern University – mając za każdym razem pełne stypendium. Drugi ojciec nigdy nie ukończył ósmej klasy. Obaj mężczyźni odnieśli sukces w trakcie swojej kariery, ciężko pracując przez całe życie. Obaj mieli świetne dochody, ale jeden z nich miał kłopoty finansowe przez całe swoje życie. Ten drugi stał się jednym z najbogatszych ludzi na Hawajach. Jeden umarł pozostawiając rodzinie dziesiątki milionów dolarów, dary dobroczynne i kościół. Drugi – długi do spłacenia. Obaj mężczyźni byli silni, posiadali charyzmę i umieli wpływać na innych. Obaj dawali mi rady, ale nie doradzali tych samych rzeczy. Obaj silnie wierzyli w edukację, ale nie zalecali tej samej dziedziny wiedzy. Gdybym miał tylko jednego ojca, musiałbym zaakceptować lub odrzucić jego rady. Mając dwóch ojców służących radami, posiadałem wybór kontrastujących ze sobą punktów widzenia: jeden bogatego człowieka i jeden biednego człowieka. Zamiast zwykłego odrzucania jednego lub drugiego poglądu zauważyłem, że dokonując porównań, więcej myślę, a następnie wybieram wg swojego uznania. Problemem w tamtym czasie było to, że bogaty mężczyzna nie był jeszcze bogatym, a biedny nie był jeszcze biednym. Obaj dopiero rozpoczynali swoje kariery i obaj borykali się z problemami finansowymi i rodzinami. Mieli jednak bardzo różny punkt widzenia, jeżeli chodzi o pieniądze. Jeden z ojców zwykł mawiać: – Miłość do pieniędzy jest źródłem wszelkiego zła. Drugi zaś: – Brak pieniędzy jest źródłem wszelkiego zła. – Posiadanie dwóch ojców o silnej osobowości – którzy wywierali na mnie wpływ – nie było łatwe dla młodego człowieka. Chciałem być dobrym i posłusznym synem, ale obaj ojcowie nie mówili tych samych rzeczy. Kontrast ich punktu widzenia – szczególnie, gdy chodziło o pieniądze – był tak jaskrawy, że dorastałem zaciekawiony i zaintrygowany. Często myślałem o tym, co każdy z nich mówił. Wiele mojego czasu spędzałem zastanawiając się i zadając sobie pytania typu: – Dlaczego on tak mówi? – stawiając następnie to samo pytanie w stosunku do stwierdzeń drugiego ojca. O wiele łatwiej byłoby powiedzieć po prostu: – Tak, on ma rację. Zgadzam się z tym. Albo zwyczajnie odrzucić ten punkt widzenia mówiąc: – On sam nie wie, o czym mówi. Zamiast tego – mając dwóch ojców, których kochałem

– byłem zmuszony do myślenia i wybierania sposobu myślenia, który był dla mnie stosowny. Proces dokonywania wyboru okazał się na przestrzeni czasu bardziej dla mnie wartościowy, aniżeli zwykłe akceptowanie lub odrzucanie pojedynczego punktu widzenia. Jednym z powodów tego, że bogaci stają się bogatsi, biedni stają się biedniejsi, a klasa średnia szarpie się w długach, jest to, że o pieniądzach uczy się w domu, a nie w szkole. Większość z nas uczy się o pieniądzach od swoich rodziców. Co więc biedny rodzic może powiedzieć swojemu dziecku na temat pieniędzy? Po prostu mówi tak: – Chodź do szkoły i ucz się pilnie. Dziecko może ukończyć szkołę z celującymi wynikami, ale z marnym przygotowaniem finansowym i marnym nastawieniem mentalnym. Taką wiedzę dziecko nabyło, gdy było młode. W szkołach nie uczy się o pieniądzach. Szkoły skupiają się na szkolnych i zawodowych umiejętnościach, ale nie na finansowych. To tłumaczy, dlaczego bankierzy, lekarze, księgowi, którzy osiągnęli świetne wyniki w szkole, mogą borykać się z finansami przez całe swoje życie. Przyczyna naszego oszałamiającego długu narodowego w dużej części związana jest z naszymi politykami i urzędnikami rządowymi, którzy podejmują decyzje finansowe, mając bardzo małe przygotowanie na polu finansów lub nie posiadają go wcale. Często spoglądam na rok 2000 i dalej, zastanawiając się, co się stanie, gdy będziemy mieli miliony ludzi potrzebujących finansowego i medycznego wsparcia. Co się stanie, gdy ubezpieczeniu społecznemu i wydziałom wypłacającym zasiłki skończą się pieniądze? Jak przetrwa naród, jeśli uczenie dzieci o pieniądzach wciąż będzie pozostawione rodzicom – z których większość będzie lub jest już w biedzie? To, że miałem dwóch wpływowych ojców, spowodowało, iż uczyłem się od nich obu. Musiałem przemyśleć radę każdego ojca i robiąc to, uzyskałem wartościowy pogląd na siłę myśli i jej wpływ na życie jednostki. Jeden z ojców miał zwyczaj mówić: – Nie stać mnie na to. Drugi ojciec zabronił używania tych słów. Nalegał, abym mówił: – Jak mogę to osiągnąć? Jedno jest stwierdzeniem, a drugie pytaniem. Jedno załatwia nas odmownie, a drugie zmusza do myślenia. Ojciec, który wkrótce miał się stać bogatym, wyjaśnił, że przez odruchowe wypowiadanie słów: – Nie stać mnie na to – mózg nasz przestaje pracować. Stawiając pytanie: – Jak mogę to osiągnąć? – zaprzęgamy nasz mózg do pracy. W ćwiczeniu swojego umysłu – najpotężniejszego komputera na świecie – był fanatykiem. Mawiał: – Mój mózg staje się silniejszy każdego dnia, ponieważ go ćwiczę. Im staje się silniejszy, tym więcej pieniędzy mogę zrobić. Wierzył w to, że odruchowe mówienie: – Nie stać mnie na to – było oznaką mentalnego lenistwa. Mimo tego, że obaj ojcowie ciężko pracowali, zauważyłem, iż jeden z nich ma zwyczaj usypiania swojego mózgu, gdy pojawiają się sprawy związane z pieniędzmi, a drugi ma zwyczaj ćwiczenia swojego mózgu. Osiągnięty po dłuższym czasie efekt był taki, że jeden ojciec wzmacniał się finansowo, a drugi słabł. Można to przyrównać do różnicy pomiędzy osobą, która regularnie chodzi ćwiczyć na siłownię a osobą, która siedzi na kanapie oglądając telewizję. Właściwe ćwiczenia fizyczne zwiększają nasze szanse na zdrowie, a właściwe ćwiczenia mentalne zwiększają nasze szanse na majątek. Lenistwo pomniejsza jedno i drugie:

zdrowie i majątek. Moi dwaj ojcowie mieli przeciwne postawy myślowe. Jeden uważał, że bogaci powinni płacić większe podatki, by zadbać o tych mniej zasobnych. Drugi zwykł mawiać: – Podatki karzą tych, którzy produkują i nagradzają tych, którzy nie produkują. Jeden ojciec zalecał: – Ucz się pilnie, abyś mógł znaleźć dobrą firmę, dla której będziesz pracował. Drugi: – Ucz się pilnie, abyś mógł znaleźć dobrą firmę, którą będziesz mógł kupić. Jeden ojciec mówił: – Powodem, dla którego nie jestem bogaty, jest to, że mam dzieci. Drugi zaś: – Powodem, dla którego muszę być bogaty jest to, że mam dzieci. Jeden zachęcał do rozmowy o pieniądzach i biznesie przy stole obiadowym. Drugi zabronił poruszania tematu pieniędzy przy posiłku. Jeden powiedział: – Gdy chodzi o pieniądze, działaj ostrożnie i nie podejmuj ryzyka. Drugi: – Naucz się kontrolować ryzyko. Jeden wierzył: – Nasz dom jest naszą największą inwestycją i stanowi nasze największe aktywa. Drugi: – Mój dom jest obciążeniem i jeśli twój dom jest twoją największą inwestycją – jesteś w kłopocie. Obaj ojcowie płacili swoje rachunki na czas, ale jeden płacił je na początku, a drugi na końcu terminu. Jeden ojciec wierzył w firmę w której pracował i rząd – które dbają o nas i nasze potrzeby. Zawsze miał na uwadze podwyżki, programy zaopatrzenia emerytalnego, ulgi medyczne, zasiłki chorobowe, urlopy i inne dodatki. Był on pod wrażeniem swoich dwóch wujków, którzy służyli w wojsku i zapracowali sobie na emeryturę oraz pakiet uprawnień na resztę życia, które otrzymali po dwudziestu latach zawodowej służby. Uwielbiał on pomysł ulg związanych z leczeniem i kupowanie w specjalnych sklepach – przywileje, w które wojsko wyposażało swoich emerytów. Uwielbiał również system gwarantujący pracę pracownikom naukowym uczelni. Pomysł zapewnienia pracy na całe życie i przywileje pracownicze wydawały się czasem ważniejsze, niż sama praca. Często miał zwyczaj powtarzać: – Ciężko pracowałem dla rządu i jestem uprawniony do posiadania tych przywilejów. Drugi ojciec wierzył w całkowite poleganie na sobie, gdy chodzi o finanse. Wypowiadał się przeciwko mentalności gloryfikującej uprawnienia i podkreślał jak duży ma to wpływ na tworzenie ludzi słabych i potrzebujących finansowego wsparcia.’ Był on bardzo stanowczy, gdy szło o kompetencje finansowe. Jeden ojciec szarpał się, by zaoszczędzić parę dolarów. Drugi zaś po prostu inwestował. Jeden ojciec nauczył mnie, jak pisać robiący wrażenie życiorys, abym mógł znaleźć dobrą pracę. Drugi nauczył mnie, jak pisać dobre plany biznesowe i finansowe, abym mógł tworzyć miejsca pracy. Bycie produktem dwóch mających silną osobowość ojców, dostarczyło mi luksusu obserwowania efektów tego, jak różne myśli mają wpływ na czyjeś życie. Zauważyłem, że ludzie naprawdę kształtują swoje życie poprzez swoje myśli. Mój biedny ojciec zawsze mówił: – Nigdy nie będę bogaty. Ta przepowiednia urzeczywistniła się. Bogaty

ojciec zawsze odwoływał się do siebie jako bogatego. Miał zwyczaj mówić: – Jestem bogatym człowiekiem, a bogaci ludzie tego nie robią. Nawet wtedy, gdy był na dnie z powodu dużego finansowego niepowodzenia, kontynuował swoją postawę bycia bogatym. Zasłaniał się powiedzeniem: – Istnieje różnica pomiędzy bytem biednego a bytem podłamanego finansowo. Załamanie finansowe jest okresowe, a bieda jest wieczna. Mój biedny ojciec miał zwyczaj mawiać: – Nie interesują mnie pieniądze – lub: – Pieniądze nie mają znaczenia. Bogaty ojciec zawsze mówił: – Pieniądze – to potęga. Tak więc, siła naszych myśli może nigdy nie być zmierzona czy doceniona, ale dla mnie – jako młodego chłopca – stało się jasne, że trzeba być świadomym swoich myśli i tego, jak je wyrażam. Zauważyłem, że mój biedny ojciec był biedny nie z powodu sumy pieniędzy, jaką zarabiał (była ona znacząca), ale z powodu jego myśli i działania. Jako młody chłopiec – mający dwóch ojców – stałem się szczególnie świadomy tego, że należy być ostrożnym w wyborze myśli, które postanowiłem uznać za swoje. Kogo powinienem słuchać – bogatego ojca czy mojego biednego ojca? Mimo tego, że obaj mężczyźni mieli ogromny respekt dla edukacji i uczenia się, nie zgadzali się w tym, co jest ważne do przyswojenia sobie. Jeden z nich chciał, abym się pilnie uczył, zdobył dyplom uczelni i znalazł dobrą pracę, by pracować za pieniądze. Chciał, żebym studiował i został inżynierem, lub księgowym, lub prawnikiem albo” zdobył dyplom z administracji biznesu. Drugi ojciec zachęcał mnie, abym studiował, by stać się bogatym; by zrozumieć, jak pracują pieniądze i nauczyć się, aby one pracowały dla mnie. – Nie pracuję dla pieniędzy! – były to słowa, które mógł w kółko powtarzać. – Pieniądze pracują dla mnie. W wieku dziewięciu lat zdecydowałem się słuchać bogatego ojca i uczyć się od niego o pieniądzach. Dokonując takiego wyboru postanowiłem nie słuchać mojego biednego ojca, pomimo tego, że to on miał wszystkie dyplomy uczelni.

Lekcja Roberta Frosta Robert Frost jest moim ulubionym poetą. Chociaż uwielbiam wiele jego wierszy, moim ulubionym jest Droga. Lekcje tu zawarte stosuję niemal każdego dnia.

Droga Dwie drogi rozchodziły się w żółtym lesie. Żal, że nie mogłem przebyć obu – Samotny wędrowiec, którego w świat niesie. Wpatrywałem się w pierwszą, stojąc u jej progu, Jak skręca w oddali i w poszyciu znika. Wybrałem tę drugą, gdyż chęć nieodparta, Słuszność decyzji motywowała, Jakby chciała być przeze mnie przetarta, Choć od pierwszej się nie odróżniała, A obie były wytyczone. Tamtego ranka wyglądały na podobne. Nie było śladów żadnego człowieka. Na pierwszą powrócę – rzuciłem na

odchodne Wiedząc, jak droga potrafi być daleka. Wątpiłem jednak, czy powinienem powrócić. Nieraz mnie to wspomnienie poniesie, Gdy będę rozważał drogę obraną. Dwie drogi rozchodziły się w lesie, A ja? Ja obrałem tę mniej uczęszczaną. I to właśnie wszystko odmieniło. Robert Frost (1916 r.) I to właśnie wszystko odmieniło. W ciągu minionych lat często zastanawiałem się nad wierszem Roberta Frosta. Decyzja niereagowania na rady i nastawienie do pieniędzy mojego bardzo edukowanego ojca była bolesna, ale była to decyzja, która ukształtowała resztę mojego życia. Gdy już raz postanowiłem, kogo mam słuchać, rozpoczęła się moja edukacja związana z pieniędzmi. Bogaty ojciec uczył mnie przez okres trzydziestoletni, aż do czasu, gdy osiągnąłem wiek 39 lat. Zaprzestał tego, gdy zdał sobie sprawę, iż wiedziałem i w pełni rozumiałem to, co próbował wbić mi do mojej często opornej głowy. Pieniądze są jednym z przejawów siły. Tym jednak, co zawiera więcej siły, jest finansowa edukacja. Pieniądze przychodzą i odchodzą, ale jeśli posiadamy wiedzę o tym, jak pracują pieniądze, mamy nad nimi władzę i możemy zacząć budować bogactwo. Przyczyna, dla której samo pozytywne myślenie nie działa, jest taka, że większość ludzi poszło do szkoły i nigdy nie nauczyło się tego, jak pracują pieniądze, więc resztę życia spędzili pracując dla pieniędzy. Ponieważ miałem tylko dziewięć lat, gdy zacząłem lekcje, których udzielał mi bogaty ojciec, były one proste. A kiedy wszystko było powiedziane i dokonane w mojej edukacji, doszedłem do wniosku, że istniało tylko sześć głównych lekcji powtarzanych przez 30 lat. Książka ta opowiada o tych sześciu lekcjach, prowadzonych tak prosto, jak tylko to możliwe – podobnie jak bogaty ojciec ułożył te lekcje dla mnie. Zadaniem tych lekcji nie jest dostarczenie odpowiedzi; mają one być drogowskazami. Drogowskazami, które będą wspomagać Ciebie i Twoje dzieci Czytelniku w staniu się bogatszym – bez względu na to, co dzieje się w świecie narastających zmian i niepewności.

Lekcja 1

Bogaci nie pracują za pieniądze

Lekcja 2

Dlaczego należy uczyć umiejętności finansowych?

Lekcja 3

Pilnuj swojego biznesu

Lekcja 4

Historia podatków i potęga spółek

Lekcja 5

Pieniądze wymyślili bogaci

Lekcja 6

Pracuj, by się uczyć – nie pracuj za pieniądze

ROZDZIAŁ DRUGI Lekcja pierwsza:

Bogaci nie pracują za pieniądze – Tato, czy możesz mi powiedzieć, jak stać się bogatym? Ojciec odłożył wieczorną gazetę. – Dlaczego chcesz być bogaty, synu? – Dlatego, że dzisiaj mama Kuby zajechała nowym samochodem marki cadillac. Na weekend Kuba wyjeżdża do swojego domku nad oceanem. Zabiera ze sobą swoich trzech przyjaciół. Michał i ja nie zostaliśmy jednak zaproszeni, ponieważ jesteśmy “biednymi dziećmi”. – Tak powiedział? – spytał z niedowierzaniem mój ojciec. – Tak, tak powiedział – odpowiedziałem urażony. Ojciec pokiwał głową w ciszy, przesunął mostek okularów w górę nosa i powrócił do czytania gazety. Stałem czekając na odpowiedź. Był rok 1956. Miałem dziewięć lat. Przez jakieś zrządzenie losu poszedłem do tej samej publicznej szkoły, do której posyłali swoje dzieci bogaci ludzie. Miasto – w którym mieszkaliśmy – było głównie związane z plantacją trzciny cukrowej. Zarządzający plantacją i inni wpływowi ludzie – tacy jak: lekarze, biznesmeni i bankierzy – posyłali swoje dzieci do tej szkoły, do klas od pierwszej do szóstej. Po szóstej klasie ich dzieci były zazwyczaj wysyłane do prywatnych szkół. Ponieważ moja rodzina mieszkała po tej samej stronie ulicy, ja również poszedłem do tej szkoły. Gdybym mieszkał po przeciwnej stronie, byłbym posłany do innej, w której znajdowały się dzieci podobne do mnie. Po szóstej klasie musiałbym iść do szkoły przejściowej lub średniej, ponieważ nie istniała szkoła prywatna dla “biednych dzieci”. W końcu ojciec odłożył gazetę. Zaczął z wolna, jakby coś przemyślał. – No tak, synu. Jeżeli chcesz być bogaty, musisz nauczyć się robić pieniądze. – Jak to zrobić, żeby robić pieniądze? – Hm, używaj swojej głowy, synu – powiedział uśmiechając się – co tak naprawdę oznaczało: “To wszystko, co zamierzam ci powiedzieć” lub: “Nie znam odpowiedzi, więc nie wprowadzaj mnie w zakłopotanie

Powstało partnerstwo Następnego dnia powiedziałem mojemu najlepszemu przyjacielowi Michałowi, co powiedział mój ojciec. Michał i ja, byliśmy jedynymi biednymi dziećmi w tej szkole. Michał, podobnie jak i ja, znalazł się w niej przez zrządzenie losu. Ktoś nakreślił nierówność na linii rejonizacji szkół i znaleźliśmy się w szkole dla bogatych dzieci. Tak naprawdę nie byliśmy biedni, ale tak się czuliśmy, ponieważ wszyscy inni chłopcy mieli nowe rękawice do baseballu, nowe rowery, wszystko nowe. Mama i tata zaspokajali nasze podstawowe potrzeby: jedzenie, schronienie, ubiór. Nie o to jednak chodziło. Mój ojciec zwykł mawiać “Jeśli chcesz czegoś, zapracuj na to”. Chcieliśmy mieć różne rzeczy, ale niewiele było pracy dostępnej dla dziewięcioletnich chłopców. – Więc co robimy, aby zrobić pieniądze? – spytał Michał. – Nie wiem – powiedziałem. – Czy chcesz jednak być moim partnerem? Tego sobotniego poranka rozmawialiśmy dalej w tym samym stylu. Michał stał się moim pierwszym partnerem w biznesie. Cały poranek omawialiśmy różne pomysły związane z robieniem pieniędzy. Sporadycznie rozmawialiśmy o tych “wybrańcach”, którzy dobrze się bawili w domku Kuby nad oceanem. To trochę raniło, ale ból ten był dobry, gdyż inspirował nas do kontynuowania przemyśleń o sposobach robienia pieniędzy. Na koniec, tamtego popołudnia, olśniło nas. Był to pomysł, który Michał zaczerpnął z czytanych przez siebie książek popularno–naukowych. Podekscytowani, uścisnęliśmy sobie dłonie, a partnerstwo stało się teraz biznesem. Przez następnych kilka tygodni, Michał i ja, obchodziliśmy nasze osiedle, pukając do drzwi i pytając naszych sąsiadów, czy zechcieliby zachować dla nas swoje tuby po paście do zębów. Mieli zdziwione miny, większość dorosłych jednak zgadzała się z uśmiechem. Niektórzy pytali nas, co robimy z tubami. Odpowiadaliśmy: – Nie możemy powiedzieć. To tajemnica biznesu. Moja mama przez pierwsze tygodnie obserwowała nas spokojnie. Na magazyn wybraliśmy sobie miejsce obok jej pralki, gdyż mogło ono pomieścić zapasy naszego surowca. Nasza mała kupka zużytych tubek po paście zaczęła rosnąć w brązowym tekturowym pudełku, które kiedyś służyło do przechowywania butelek z keczupem. W końcu jednak nie wytrzymała tego. Widok rosnącej sterty poskręcanych tub po paście jej sąsiadów zdenerwował ją. – Co wy chłopcy robicie? – spytała. – Nie chcę usłyszeć, że to tajemnica biznesu. Zróbcie coś z tym bałaganem, albo wyrzucę to wszystko. Michał i ja prosiliśmy mamę o wyrozumiałość obiecując, że wkrótce będziemy mieli tego wystarczającą ilość i zaczniemy produkcję. Poinformowaliśmy ją, że czekamy na kilku sąsiadów, którzy obiecali nam swoje tuby. Mama zgodziła się poczekać tylko jeden dodatkowy tydzień. Data rozpoczęcia produkcji została przesunięta na wcześniejszy termin. Wywarto na nas presję. Mój pierwszy związek partnerski był zagrożony przez moją własną mamę, zawiadomieniem o eksmisji z naszej

przestrzeni magazynowej. Zadaniem Michała było powiedzieć sąsiadom, aby szybko zużyli swoją pastę do zębów, gdyż ich dentysta chce, aby częściej czyścili zęby. Ja zacząłem budować linię produkcyjną. Produkcja rozpoczęła się po tygodniu, tak jak było to zaplanowane. Gdy mój ojciec przyjechał ze swoim znajomym, zobaczył na wjeździe do garażu dwóch dziewięcioletnich chłopców obsługujących linię produkcyjną idącą pełną parą. Wszędzie dokoła znajdował się drobny biały proszek. Na długim stoliku stały małe kartony po mleku, a nasz rodzinny grill hibachi jarzył się czerwonymi gorącymi węglami, maksymalnie rozgrzany. Ojciec zaparkował samochód na początku wjazdu, gdyż linia produkcyjna zablokowała go i ostrożnie podszedł wraz ze swoim znajomym. Zbliżając się, zobaczyli stalowy garnek umieszczony na węglach, zawierający topiące się tubki po paście do zębów. W tamtych latach pasta do zębów nie znajdowała się w plastikowych tubach. Tuby były zrobione z ołowiu. Gdy więc farba została opalona, tuby były wrzucane do małego stalowego garnka, topiąc się, aż stały się płynnym ołowiem. Przy użyciu rękawic mojej mamy do gorących garnków laliśmy ołów przez małą dziurkę znajdującą się na górze każdego kartonu. Kartony po mleku były formami zrobionymi z gipsu. Pokrywający wszystko biały proszek był gipsem, który rozprzestrzenił się zanim zmieszaliśmy go z wodą. W pośpiechu kopnąłem i wywróciłem worek, więc cała powierzchnia wyglądała tak, jakby została nawiedzona przez burzę śnieżną. Mój ojciec i jego znajomy patrzyli, jak ostrożnie wlewaliśmy stopiony ołów poprzez mały otwór na górze gipsowego sześcianu. – Ostrożnie – powiedział mój ojciec Kiwnąłem głową nie patrząc na bok. Na koniec, gdy wlewanie zostało zakończone, odłożyłem stalowy garnek i uśmiechnąłem się do mojego ojca. – Co wy chłopcy robicie? – spytał z lekkim uśmiechem. – Robimy to, co powiedziałeś, że mam robić, aby być bogatym – powiedziałem. – Aha – dodał Michał, śmiejąc się i potakując głową. – Jesteśmy partnerami. – A co znajduje się w tych gipsowych formach? – spytał ojciec. – Popatrz – powiedziałem. – To powinien być dobry wsad. Używając małego młotka uderzyłem zabezpieczenie łączące obie połowy sześcianu. Ostrożnie podniosłem górną połowę gipsowej formy i wyleciał ołowiany pieniążek. – O mój Boże – powiedział ojciec. – Odlewacie z ołowiu pięciocentówki? – Zgadza się – powiedział Michał. Robimy tak, jak pan powiedział, żeby robić. Robimy pieniądze. Znajomy mojego ojca odwrócił się i wybuchnął śmiechem. Ojciec również uśmiechał się i kiwał głową. Miał przed sobą dwóch małych chłopców pokrytych białym kurzem i śmiejących się od ucha do ucha, rozpalony ogień i kartony tubek po paście.

Poprosił nas o zakończenie wszystkiego i zajęcie miejsca na frontowych schodach naszego domu. Z uśmiechem, delikatnie wyjaśnił nam, co oznacza słowo “podrabianie”. Nasze marzenia były zdruzgotane. – Ma pan na myśli to, że jest to nielegalne? – spytał Michał z drżeniem w głosie. – Daj im wolną rękę – powiedział znajomy ojca. – Być może rozbudują swój wrodzony talent. Ojciec gwałtownie spojrzał na niego. – Tak, to jest nielegalne – spokojnie powiedział ojciec. – Wy chłopcy wykazaliście jednak dużą pomysłowość i oryginalność. Kontynuujcie. Jestem naprawdę dumny z was. Zawiedzeni siedzieliśmy około dwudziestu minut w ciszy, zanim zaczęliśmy sprzątać nasz bałagan. Biznes skończył się w dniu jego otwarcia. Zamiatając proszek spojrzałem na Michała i powiedziałem: . Myślę, że Kuba i jego przyjaciele mają rację. Jesteśmy biedni. Gdy to mówiłem, ojciec właśnie wychodził i odpowiedział: – Chłopcy będziecie biedni tylko wtedy, gdy poddacie się. Najważniejszą rzeczą jest to, że coś zrobiliście. Większość ludzi tylko mówi i marzy o wzbogaceniu się. Wy coś zrobiliście. Jestem bardzo dumny z was obu. Powiem to jeszcze raz. Kontynuujcie. Nie zarzucajcie tego. Staliśmy w ciszy. To były miłe słowa, ale my ciągle nie wiedzieliśmy co robić. – Więc jak to się stało tato, że nie jesteś bogaty? – spytałem. – Ponieważ postanowiłem zostać nauczycielem w szkole. Nauczyciele tak naprawdę nie myślą o tym, aby być bogatymi. Po prostu lubimy uczyć. Chciałbym ci pomóc, ale naprawdę nie wiem, jak robić pieniądze. Odwróciliśmy się kontynuując swoje sprzątanie. – Wiem – powiedział ojciec –jeśli chcecie nauczyć się tego, jak stać się bogatym, nie pytajcie mnie. Michale, porozmawiajcie z twoim ojcem. – Moim ojcem? – zapytał Michał ze zdziwieniem. – Tak, twoim ojcem – powtórzył mój ojciec z uśmiechem. – Twój ojciec i ja odwiedzamy tego samego bankiera; on zachwyca się twoim ojcem. Kilka razy powiedział mi, że twój ojciec jest świetny, gdy chodzi o robienie pieniędzy. – Mój ojciec? – Michał spytał jeszcze raz z niedowierzaniem. – Dlaczego, więc nie mamy pięknego samochodu i pięknego domu, jak inne bogate dzieci ze szkoły? – Piękny samochód i piękny dom niekoniecznie oznaczają, że jesteś bogaty lub wiesz jak robić pieniądze – odpowiedział mój ojciec. – Ojciec j Kuby pracuje dla plantacji trzciny cukrowej. Niewiele różni się ode mnie. On pracuje dla firmy, a ja pracuję na państwowej posadzie. To firma kupuje dla niego samochód. Firma cukrownicza ma teraz kłopoty finansowe i ojciec Kuby wkrótce może nic nie mieć. Twój ojciec Michale jest inny. Wygląda na to, że buduje on imperium i podejrzewam, że

za kilka lat będzie on bardzo bogatym człowiekiem. Gdy to usłyszeliśmy, staliśmy się na nowo podekscytowani. Zaczęliśmy sprzątać z nowym wigorem bałagan wywołany naszym zmarłym biznesem. Podczas sprzątania planowaliśmy jak i kiedy rozmawiać z ojcem Michała. Problem polegał na tym, że ojciec Michała] pracował przez długie godziny i często późno wracał do domu. Był on właścicielem magazynów, firmy budowlanej, sieci sklepów i trzech restauracji. To restauracje zatrzymywały go do późna. Po zakończeniu sprzątania Michał wrócił autobusem do domu. Zamierzał porozmawiać ze swoim ojcem tego wieczora, gdy przybędzie do domu i spytać go, czy zechciałby nauczyć nas tego, jak stać się bogatym. Michał obiecał zatelefonować, gdy tylko skończy rozmawiać ze swoim ojcem, nawet jeśli będzie późno. Telefon zadzwonił o 8:30 wieczorem. – Dobrze – powiedziałem. – W następną sobotę – i odłożyłem słuchawkę. Ojciec Michała zgodził się spotkać się z nami. W sobotni poranek, o 7:30, pojechałem autobusem do biednej części miasta.

Zaczynają się lekcje – Będę wam płacił 10 centów za godzinę. Nawet wg stawek z 1956 roku 10 centów za godzinę było niską płacą. Z ojcem Michała spotkaliśmy się o godzinie 8 rano. Był już zajęty i miał za sobą ponad godzinę pracy. Jego kierownik budowy właśnie odjeżdżał swoją furgonetką, gdy wszedłem do ich prostego, małego i zadbanego domu. Michał powitał mnie przy drzwiach. – Ojciec rozmawia przez telefon i kazał poczekać z tyłu na werandzie – powiedział Michał otwierając drzwi. Stara drewniana podłoga skrzypiała, gdy kroczyłem przez wejście tego starzejącego się domu. Za drzwiami znajdowała się tania mata, której zadaniem było maskować wydeptaną przez niezliczone kroki podłogę– Mimo, że była czysta, wymagała wymiany. Poczułem klaustrofobię, gdy wszedłem do wąskiego pokoju dziennego, wypełnionego starymi, spleśniałymi i licznymi meblami, które dzisiaj mogłyby być eksponatami kolekcjonerów. Na kanapie siedziały dwie kobiety, trochę starsze od mojej mamy, a naprzeciw nich mężczyzna w roboczym ubraniu. Miał luźne spodnie i koszulę koloru khaki, dokładnie wyprasowaną oraz wypolerowane długie buty. Był on około 10 lat starszy od mojego ojca; miał może 45 lat. Siedzący uśmiechali się, gdy wraz z Michałem przechodziliśmy obok nich, kierując się do kuchni, z której wychodziło się na werandę z widokiem na ogród z tyłu domu. Przechodząc, nieśmiało odwzajemniłem uśmiech. – Kim są ci ludzie? – spytałem. – Och, oni pracują dla mojego ojca. Starszy mężczyzna prowadzi jego magazyny, a kobiety są kierowniczkami restauracji. Widziałeś też kierownika budowy, który nadzoruje drogę budowaną jakieś 75 kilometrów stąd. Inny nadzorca – który buduje zespół domów –wyjechał zanim tu przybyłeś.

– Czy tak jest ciągle? – Nie zawsze, ale dosyć często – powiedział Michał, uśmiechając się i przysuwając krzesło, by usiąść obok mnie. – Spytałem go, czy mógłby nauczyć nas robić pieniądze. – Aha, i co on odpowiedział? – spytałem z ostrożną ciekawością. – Hm, najpierw jego twarz przybrała dziwny wyraz, a następnie powiedział, że może nam coś zaoferować. – Aha – powiedziałem – przechylając krzesło do ściany; siedziałem tak usadowiony na dwóch tylnych nogach krzesła. Michał zrobił to samo. – Czy znasz tę ofertę? – Nie, ale wkrótce się dowiemy. Nagle przez rozklekotaną moskitierę drzwi wpadł na werandę ojciec Michała. Skoczyliśmy na równe nogi – nie z respektu, ale z powodu bujania się na krzesłach. – Gotowi chłopcy? – spytał i przystawił sobie krzesło, by usiąść przy nas. Pokiwaliśmy głowami, odstawiając krzesła od ściany, by usiąść naprzeciw niego. Był mężczyzną, mającym ponad 180 cm wzrostu i około 90 kg wagi. Mój ojciec był wyższy, podobnej wagi i pięć lat starszy od ojca Michała. W pewnym sensie wyglądali podobnie, ale nie w sensie etnicznym. Może ich energia była podobna. – Michał mówi, że chcesz się uczyć robić pieniądze? Czy tak jest, Robercie? Szybko pokiwałem głową, lecz z małym onieśmieleniem. Posiadał wiele siły w wypowiadanych słowach i uśmiechu. – Dobrze, a oto moja oferta. Będę was uczył, ale nie będę robił tego jak na lekcji. Będziecie dla mnie pracować. Jeśli nie – nie będę was uczył. Dzięki pracy mogę was uczyć szybciej, a jeśli chcecie tylko siedzieć i słuchać jak w szkole – zmarnuję mój czas. To jest moja oferta. Możecie ją przyjąć lub odrzucić. – Mmm… mogę najpierw zadać pytanie? – spytałem. – Nie. Możesz przyjąć ofertę lub odrzucić. Mam zbyt wiele pracy, aby marnować czas. Jeżeli nie możesz się zdecydować, nigdy nie nauczysz się robić pieniędzy. Okazje przychodzą i odchodzą. Umiejętność podejmowania decyzji jest ważnym elementem. Nadarzyła ci się sposobność, o którą prosiłeś. Szkoła zaczyna się lub kończy za dziesięć sekund – powiedział ojciec Michała z drwiącym uśmiechem. – Przyjmuję – powiedziałem. – Przyjmuję – powiedział Michał. – Dobrze – rzekł ojciec Michała. – Pani Martin będzie tu za dziesięć minut. Po jej rozmowie ze mną

pojedziecie z nią do mojego sklepu i możecie zacząć pracować. Będę wam płacił 10 centów za godzinę, a wy będziecie pracować każdej soboty po trzy godziny. – Ale ja mam dzisiaj grę w piłkę – powiedziałem. Ojciec Michała obniżył swój głos do surowego tonu. – Przyjmujesz albo odrzucasz – powiedział. – Przyjmuję – odpowiedziałem, wybierając pracę i naukę zamiast gry w piłkę.

30 centów później Od godziny 9 – w ten piękny sobotni poranek pracowaliśmy dla pani Martin, która była życzliwą i cierpliwą osobą. Mówiła, że Michał i ja przypominamy jej dwóch synów, którzy są już dorośli i usamodzielnili się. Pomimo tego, że była miła, wierzyła w ciężką pracę i dbała o to, byśmy mieli zajęcie. Była mistrzem w przydzielaniu zadań. Nasze trzy godziny spędziliśmy na zdejmowaniu z półek puszek z żywnością, odkurzaniu każdej z nich skurzawką z piór i dokładnym ustawianiu powrotem na półce. Była to strasznie nudna robota. Ojciec Michała – którego nazywam bogatym ojcem – był właścicielem dziewięciu takich małych sklepów spożywczych otwartych do późnych godzin i posiadających duże parkingi. Były to pierwsze wersje małych, wygodnych sklepów samoobsługowych, w których ludzie mieszkający w sąsiedztwie kupowali takie artykuły, jak: mleko, chleb, masło i papierosy. Problem polegał na tym, że były to Hawaje, a tu w tym czasie pomieszczenia nie były klimatyzowane i sklepy nie mogły mieć zamkniętych drzwi z powodu upału. Drzwi musiały być szeroko otwarte od ulicy i od parkingu. Za każdym razem, gdy obok przejeżdżał samochód lub zajeżdżał na parking, kurz zawirowywał i osiadał w sklepie. W związku z tym mieliśmy pracę na tak długo, jak długo nie było klimatyzacji. Przez trzy tygodnie, w każdą sobotę, meldowaliśmy się u pani Martin i pracowaliśmy przez nasze trzy godziny. W południe byliśmy już po pracy, a ona kładła trzy małe dziesięciocentówki na dłoni każdego z nas. W 1956 roku te trzydzieści centów nawet dla dziewięciolatka nie było zbyt ekscytujące. Komiks kosztował wtedy dziesięć centów, więc zazwyczaj wydawałem moje pieniądze na komiksy i wracałem do domu. W środę – czwartego tygodnia – byłem gotowy to rzucić. Zgodziłem się pracować tylko dlatego, że chciałem nauczyć się od ojca Michała, jak robić pieniądze, a teraz byłem niewolnikiem za dziesięć centów na godzinę. Na dodatek, nie widziałem ojca Michała od tamtej pierwszej soboty. – Rzucam to – powiedziałem do Michała w porze południowego posiłku. Szkolny lunch był marny. Szkoła była nudna, a teraz nie miałem nawet moich sobót, na które mógłbym wyczekiwać. Tym jednak, co mnie naprawdę dobiło, było te trzydzieści centów. Tym razem Michał zaśmiał się. – Z czego się śmiejesz? – spytałem ze złością i frustracją. – Ojciec powiedział, że tak się stanie. Powiedział mi, żeby się z nim spotkać, gdy będziesz chciał to rzucić.

– Co? – spytałem z oburzeniem. – On czekał na mnie, kiedy będę miał dosyć? – Coś w tym rodzaju. W pewnym sensie mój ojciec jest inny. Uczy inaczej niż twój ojciec. Twoja mama i ojciec dużo tłumaczą. Mój ojciec jest cichy i małomówny. Po prostu zaczekaj do soboty. Powiem mu, jesteś gotowy. – Masz na myśli to, że zostałem “wrobiony”? – Nie, tak naprawdę, ale może. Ojciec będzie to wyjaśniał w sobotę

Czekanie w sobotniej kolejce Byłem gotowy. Byłem przygotowany na spotkanie. Nawet mój ojciec był zły na niego. Mój ojciec, którego nazywam biednym, myślał| że bogaty ojciec narusza prawo związane z pracą dzieci i powinno być przeprowadzone śledztwo. Mój edukowany biedny ojciec powiedział mi, że mam żądać tego, na co zasługuję. Co najmniej dwadzieścia pięć centów na godzinę. Powiedział mi, że jeżeli nie dostanę podwyżki, mam natychmiast rzucić pracę. – Przecież nie potrzebujesz tej głupiej pracy – powiedział z wyrzutem. O godzinie 8 sobotniego poranka przechodziłem przez te same rozklekotane drzwi domu Michała. – Usiądź i zaczekaj w kolejce – powiedział ojciec Michała, gdy wszedłem. Odwrócił się i zniknął w swoim biurze, które było obok sypialni. Rozglądałem się po pokoju, ale nigdzie nie zobaczyłem Michała. Czując się nieswojo ostrożnie usiadłem obok dwóch kobiet, które, tak jak cztery tygodnie temu, siedziały na kanapie. Uśmiechnęły się i przesunęły, aby zrobić mi miejsce. Upłynęło czterdzieści pięć minut, a ja byłem u kresu wytrzymałości Dwie kobiety wyszły trzydzieści minut temu. Starszy mężczyzna był tam przez dwadzieścia minut i też już wyszedł. Dom był pusty, a ja w piękny słoneczny hawajski dzień siedziałem w zapleśniałym pokoju dziennym czekając na rozmowę ze skąpcem, który wykorzystywał dzieci. Słyszałem go poruszającego się po biurze, rozmawiającego przez telefon i ignorującego mnie. Byłem już teraz gotowy wyjść, ale z niewiadomego powodu, zostałem. Upłynęło jeszcze piętnaście minut, dokładnie o godzinie 9 bogaty ojciec wyszedł ze swojego pomieszczenia, nic nie powiedział, zasygnalizował ręką, abym wszedł do jego obskurnego biura. – Rozumiem, że chcesz podwyżkę, gdyż w przeciwnym razie zamierzasz rzucić pracę – powiedział, obracając się na biurowym . No, nie dotrzymuje pan tego, co ustaliliśmy – wypaplałem prawie we łzach. Rozmowa z dorosłym dla dziewięcioletniego chłopca była trudna. – Powiedział pan, że będzie mnie pan uczył, jeżeli będę pracował dla pana. Pracuję dla pana. Ciężko pracuję. Zrezygnowałem z moich meczy piłkarskich, aby dla pana pracować. A pan nie dotrzymuje słowa. Nie

nauczył mnie pan niczego. Jest pan krętaczem – tak jak to o panu każdy w mieście myśli. Jest pan chciwy. Chce pan mieć wszystkie pieniądze i nie dba pan o pracowników. Kazał mi pan czekać i lekceważy mnie pan. Mimo, że jestem tylko małym chłopcem, zasługuję na lepsze traktowanie. Bogaty ojciec odchylił się do tyłu na swoim krześle i uniósł ręce do podbródka, wnikliwie przyglądając mi się. Wyglądało to tak, jakby mnie badał. – Nieźle – powiedział. – Pracując niecały miesiąc zachowujesz się tak, jak większość moich pracowników. – Co? – spytałem, nie rozumiejąc, co mówił, czując się pokrzywdzonym. – Myślałem, że zamierza pan dotrzymać naszych ustaleń i uczyć mnie. Zamiast tego, chce mnie pan zamęczać? To jest okrutne. To jest naprawdę okrutne. – Uczę cię – spokojnie powiedział. – Czego mnie pan nauczył? Niczego! – powiedziałem ze złością. Nawet pan ze mną nie rozmawiał od czasu, gdy zgodziłem się pracować za marne centy dla pana. Dziesięć centów za godzinę. Ha, ha! Powinienem donieść na pana do władz. – Wie pan, że mamy prawo chroniące pracujące dzieci? Wie pan co, mój ojciec pracuje dla rządu. – Ho, ho – powiedział bogaty ojciec. Teraz właśnie mówisz, jak większość ludzi, którzy pracowali dla mnie. Ludzi, których zwolniłem lub sami odeszli. – Więc, co chce pan powiedzieć? – domagałem się odpowiedzi, czując się bardzo odważnie, jak na młodego dzieciaka. – Okłamał mnie Pan. Pracowałem dla pana, a pan nie dotrzymał swojego słowa. Niczego mnie pan nie nauczył. – Skąd wiesz, że cię niczego nie nauczyłem? – spytał spokojnie. – Hm, nigdy pan ze mną nie rozmawiał. Pracowałem przez trzy soboty i nie nauczył mnie pan niczego – powiedziałem wydymając wargi. – Czy nauczanie oznacza rozmowę lub wykład? – spytał. – Według mnie – tak. – To jest sposób, w jaki uczą was w szkole – odpowiedział uśmiechając się. – Ale to nie jest sposób, w jaki uczy cię życie, a powiedziałbym, że życie jest najlepszym ze wszystkich nauczycieli. Przez większość czasu życie nie mówi do ciebie. Raczej popycha cię to tu, to tam. Każde popchnięcie jest powiedzeniem życia: “Obudź się. Chcę, żebyś się czegoś nauczył”. – O czym ten człowiek mówi? – pytałem siebie. – Popychające mnie to tu, to tam życie mówiło do mnie? Teraz wiedziałem, że muszę rzucić tę pracę. Rozmawiałem z kimś, kto powinien być zamknięty. – Jeżeli przerobisz życiowe lekcje, będziesz miał się dobrze. Jeśli nie, życie będzie kontynuować popychanie cię to tu, to tam. Ludzie robią jedną z dwóch rzeczy. Część po prostu pozostawiła życiu, żeby ich popychało to tu, to tam. Inni złoszczą się i ciągną z powrotem. Ciągną jednak z powrotem przeciwko swojemu szefowi, swojej pracy, mężowi czy żonie. Nie wiedzą, że to życie ich pcha.

Nie miałem pojęcia, o czym on mówi. – Życie pcha nas wszystkich to tu, to tam. Jedni poddają się. Inni walczą. Tylko nieliczni uczą się tej lekcji i idą dalej. Z zadowoleniem przyjmują to popychanie. Dla tych nielicznych oznacza to, że mają potrzebę i chcą się czegoś nauczyć. Uczą się i idą dalej. Reszta, stanowiąca większość, rezygnuje, a niektórzy, tacy jak ty, lubią walczyć Bogaty ojciec wstał i zamknął stare skrzypiące drewniane okno, które wymagało naprawy. – Jeżeli nauczysz się tej życiowej lekcji, wyrośniesz na mądrego, bogatego i szczęśliwego mężczyznę. Jeśli nie, spędzisz swoje życie obwiniając swoją pracę, niską pensję lub swojego szefa za własne błędy, Będziesz żył z nadzieją na ten wielki przełom, który rozwiąże wszystkie twoje pieniężne problemy. Spojrzał na mnie, czy ciągle jeszcze słucham. Jego oczy spotkały się z moimi. Wpatrywaliśmy się w siebie nawzajem; strumień komunikacji poruszał się pomiędzy nami wędrując od oczu do oczu. Ostatecznie wycofałem się, gdy wchłonąłem jego ostatnie przesłanie. Wiedziałem, że ma rację. Obwiniałem go, a przecież poprosiłem o naukę. Walczyłem. Bogaty ojciec kontynuował. – Jeżeli jesteś osobą, która nie ma odwagi, po prostu poddajesz się za każdym razem, gdy życie cię opycha. Jeśli jesteś taką osobą, która będzie prowadzić swoje życie tak, aby było bezpiecznie, robiąc wszystko prawidłowo, będziesz oczekiwać wydarzenie, które nigdy nie będzie miało miejsca. Umrzesz jako tary nudny człowiek. Będziesz miał wielu przyjaciół, którzy naprawdę cię lubią, ponieważ byłeś tak miłym ciężko pracującym człowiekiem. Spędzisz życie robiąc wszystko w ostrożny sposób, robiąc to co trzeba. Ale prawda jest taka, że pozwalasz życiu pchnąć się w poddaństwo. Gdzieś tam w głębi nie miałeś odwagi podejmować ryzyka. Naprawdę chciałeś wygrać, ale strach przegranej był większy niż podekscytowanie wygraną. Gdzieś w głębi, ty i tylko ty, będziesz wiedział, że nie odważyłeś się. Wybrałeś ostrożne działanie. Nasze oczy spotkały się ponownie. Przyglądaliśmy się sobie przez dziesięć sekund, do momentu, gdy wchłonąłem przekazaną wiadomość. – Pchał mnie pan tu i tam? – Niektórzy ludzie powiedzieliby tak – uśmiechnął się. – Ja bym powiedział, że dałem ci tylko posmak życia. – Jaki posmak życia? – spytałem wciąż niezadowolony, ale ciekawy. Nawet gotowy uczyć się. – Wy chłopcy jesteście pierwszymi ludźmi, którzy poprosili mnie, aby ich uczyć tego, jak robić pieniądze. Mam więcej niż 150 pracowników i ani jeden z nich nie spytał mnie, co wiem o pieniądzach. Prosili mnie o pracę, o pensję, ale nigdy – aby uczyć ich o pieniądzach. Większość z nich, zatem, spędzi swoje najlepsze lata pracując za pieniądze, nie rozumiejąc tak naprawdę, czym jest to, za co pracują. Siedziałem uważnie słuchając. – Gdy Michał powiedział mi o tobie, że chcesz uczyć się o tym, jak robić pieniądze, zdecydowałem się zaplanować kurs, który byłby bliski prawdziwego życia. Mógłbym mówić tak długo, aż byłbym niebieski na

twarzy, ale ty niczego byś nie słyszał. Zdecydowałem się więc na to, by życie trochę cię popchnęło, byś mógł mnie usłyszeć. Dlatego płaciłem ci tylko dziesięć centów. – Jaka więc jest lekcja, którą przerobiłem pracując za jedyne dziesięć centów na godzinę? – spytałem – Płaci pan mało i wykorzystuje swoich pracowników? Bogaty ojciec odchylił się do tyłu i śmiał się z całego serca. Na koniec, gdy przestał, powiedział: – Lepiej, żebyś zmienił swój punkt widzenia. Przestań mnie obwiniać, myśląc, że to ja jestem problemem. Jeżeli tak myślisz, wtedy musisz mnie zmienić. Jeśli zdasz sobie sprawę z tego, że to ty jesteś problemem, wtedy możesz się zmienić, nauczyć czegoś i rosnąć mądrzejszym. Większość ludzi na tym świecie chce zmienić kogoś innego, ale nie siebie. Pozwól, że ci powiem, iż łatwiej jest zmienić siebie, niż kogoś innego. – Nie rozumiem – powiedziałem. – Nie obwiniaj mnie za swoje problemy – powiedział z rosnącą niecierpliwością. – Ale pan płaci mi tylko 10 centów. – Więc czego się uczysz? – Że płaci pan mało – odpowiedziałem chytrze. – No widzisz? Myślisz, że to ja jestem problemem. – No bo jest pan. – Skoro zachowasz takie nastawienie, niczego się nie nauczysz. Utrzymując takie przekonanie, jaki masz wybór? – Hm, jeżeli nie zapłaci mi pan więcej lub nie okaże więcej szacunku i nie zacznie mnie uczyć, odejdę. – Dobrze powiedziane. I to jest to, co robi większość ludzi. Odchodzą i idą szukać następnej pracy, lepszej okazji, lepiej płatnej, myśląc, że nowa praca lub większa płaca rozwiąże ich problem. W większości przypadków nie rozwiąże. – Co, więc rozwiąże ich problem? Po prostu zgodzić się na te marne 10 centów za godzinę i uśmiechać się? – To jest to, co robią inni. Zaakceptować wypłatę wiedząc, że oni i ich rodziny będą się szarpać z finansami. Ale to jest wszystko, co robi – czekając na podwyżkę i myśląc, że większe pieniądze rozwiążą problem. Większość po prostu akceptuje to, zaś niektórzy biorą sobie drugą pracę pracując ciężej, ale znów akceptując niską płacę. Siedziałem wpatrując się w podłogę i zaczynałem rozumieć lekcję, którą prezentował bogaty ojciec. Czułem, że był to posmak życia. Na koniec, spojrzałem i powtórzyłem pytanie: – Co więc rozwiąże problem? – To – powiedział delikatnie pukając mnie po głowie. – To co znajduje się pomiędzy twoimi uszami. To był ten moment, w którym bogaty ojciec podzielił się ze mną tym odmiennym punktem widzenia, który odróżniał go od jego pracowników oraz od mojego biednego ojca i pozwolił mu ostatecznie stać się jednym z najbogatszych ludzi na Hawajach. Natomiast mój bardzo edukowany, ale biedny ojciec, borykał się z

finansami przez całe swoje życie. Był to punkt widzenia, który spowodował, iż życie bogatego ojca tak bardzo odróżniało się od życia innych. Bogaty ojciec wiele razy przedstawiał ten punkt widzenia, co określiłem jako lekcję 1:

“Biedni i średnia klasa pracują za pieniądze. U bogatych pieniądze pracują dla nich.”

Tego słonecznego sobotniego poranka uczyłem się całkowicie innego punktu widzenia od tego, którego byłem uczony przez mojego biednego ojca. W wieku dziewięciu lat wzrastałem w świadomości tego, czego obaj ojcowie chcieli, bym się uczył. Obaj ojcowie zachęcali mnie do nauki… ale nie tych samych rzeczy. Mój wysoko edukowany ojciec zalecał, abym robił to, co on: – Synu, chcę abyś pilnie się uczył i osiągał dobre wyniki, byś mógł znaleźć dobrą i pewną pracę w wielkiej firmie. I upewnij się, że praca ta będzie posiadać świetny pakiet dodatkowych przywilejów. Bogaty ojciec chciał, abym uczył się jak pracują pieniądze, bym mógł użyć ich do pracy dla mnie. Tych lekcji miało mnie uczyć życie pod jego przewodnictwem. Bogaty ojciec kontynuował swoją pierwszą lekcję. – Jestem zadowolony z tego, że zezłościłeś się z powodu pracy za dziesięć centów za godzinę. Gdybyś nie zezłościł się i z zadowoleniem zaakceptował to, musiałbym powiedzieć ci, że nie mogę cię uczyć. Widzisz, prawdziwa nauka potrzebuje energii, pasji i palącego pragnienia. Złość jest dużą częścią tej formuły, gdyż pasja jest połączeniem złości i zamiłowania. Gdy chodzi o pieniądze, większość ludzi chce działać ostrożnie i czuć się bezpiecznie. Nie kieruje więc nimi pasja, ale strach. – Czy więc dlatego podejmują nisko płatną pracę? – Tak. Niektórzy mówią, że wykorzystuję ludzi, ponieważ nie płacę tyle, co plantacja trzciny cukrowej lub rząd. Ja mówię, że ludzie wykorzystują sami siebie. To jest ich strach, nie mój. – Czy jednak nie uważa pan, że powinien płacić więcej? – Nie muszę. A poza tym pieniądze nie rozwiążą problemu, “przyjrzyj się tylko swojemu ojcu. Zarabia on dużo pieniędzy i ciągle nie może spłacić swoich rachunków. Większość ludzi, gdy dostaje więcej Pieniędzy, jedynie jeszcze bardziej pogrąża się w długach. – A więc z tego powodu dziesięć centów na godzinę. Jest to część lekcji. – Zgadza się – uśmiechnął się. – Widzisz, twój ojciec chodził do szkoły i otrzymał świetną edukację, aby mógł otrzymać wysoko płatną pracę. Co też zrobił. Ciągle jednak ma problemy z pieniędzmi, ponieważ nigdy niczego nie nauczył się w szkole o pieniądzach. A w dodatku, wierzy w pracę za pieniądze. – A pan nie?

– Nie, oczywiście nie. Jeżeli chcesz nauczyć się pracować za pieniądze – to pozostań w szkole. Jest to świetne miejsce do nauczenia się tego. Jeśli jednak chcesz nauczyć się, jak mieć pieniądze, wtedy ja będę cię uczył. Ale tylko wtedy, gdy będziesz chciał się uczyć. – Czyż nie każdy chciałby uczyć się tego? – Nie. Po prostu dlatego, że łatwiej jest nauczyć się pracować za pieniądze, szczególnie gdy, podczas dyskusji o pieniądzach, twoją podstawową emocją jest strach. – Nie rozumiem – powiedziałem marszcząc brwi. – Nie przejmuj się tym teraz. Wiedz jedynie, że to strach trzyma większość ludzi na etacie. Strach przed niezapłaceniem swoich rachunków. Strach, że mogą być zwolnieni. Strach, że nie będą mieli dosyć pieniędzy. Strach rozpoczynania od nowa. To jest cena nauki zawodu i następnie pracy za pieniądze. Większość ludzi staje się niewolnikami pieniędzy… a potem złoszczą się na swojego szefa. – Czy uczenie się tego, jak pieniądze mają pracować dla nas jest całkowicie inną dziedziną nauki? – Oczywiście – powiedział. – Oczywiście. Siedzieliśmy w ciszy, w ten piękny słoneczny hawajski poranek. Moi koledzy zaczynali w swojej małej lidze grę w baseballu. Z jakiegoś jednak powodu byłem teraz wdzięczny, że zdecydowałem się pracować za dziesięć centów za godzinę. Czułem, że zbliżała się dla mnie nauka czegoś, czego moi koledzy nie będą uczyli się w szkole. – Gotowy do nauki? – spytał. – Oczywiście – odpowiedziałem uśmiechając się. – Dotrzymałem swojej obietnicy. Uczyłem cię na odległość. – Mając dziewięć lat zasmakowałeś tego, jak się czuje człowiek, gdy pracuje za pieniądze. Pomnóż swój ostatni miesiąc przez pięćdziesiąt lat i będziesz wiedział, jak większość ludzi spędza swoje życie. – Nie rozumiem. – Jak się czułeś czekając w kolejce, by mnie zobaczyć? Raz, aby być zatrudnionym i raz, by prosić o pieniądze? – Okropnie. – Jeżeli wybierzesz pracę za pieniądze, to jest właśnie to, jak wygląda życie większości ludzi – powiedział bogaty ojciec. – A jak się czułeś, gdy pani Martin położyła na twojej dłoni trzy dziesięciocentówki za trzy godziny pracy? – Czułem, jakby to nie było dosyć. Wyglądało, jakby to nic nie było. Byłem rozczarowany. –I to jest właśnie to, co czuje większość pracowników, gdy przyglądają się swojej pensji. Szczególnie, gdy

zabrany jest podatek oraz inne należności. Mimo wszystko ty dostałeś sto procent. – Ma pan na myśli to, że większość pracowników nie otrzymuje całej zapłaty? – spytałem ze zdziwieniem. – O nieba, nie! Państwo zawsze bierze swoją część jako pierwsze. – Jak ono to robi? – Podatki. Jesteś opodatkowany, gdy zarabiasz. Jesteś opodatkowany, gdy wydajesz. Jesteś opodatkowany, gdy oszczędzasz. Jesteś opodatkowany, gdy umierasz. – Dlaczego ludzie pozwalają na to? – Bogaci nie pozwalają – powiedział z uśmiechem. – Biedni i średnia klasa pozwalają. Mogę się założyć, że zarabiam więcej niż twój ojciec, ale on płaci więcej podatków. – Jak to możliwe? – spytałem. Nie miało to dla mnie sensu, jako dziewięcioletniego chłopca. – Jak można na to pozwolić? Bogaty ojciec rozsiadł się i zamilkł. Podejrzewam, że chciał, abym słuchał zamiast paplać. Uspokoiłem się. Nie podobało mi się to, co usłyszałem. Wiem, że mój ojciec ciągle narzekał na płacenie tak dużych podatków, ale nic nie robił, aby to zmienić. Czy to było to, że życie pchało go to tu, to tam? Bogaty ojciec cicho i powoli odchylił się na swym krześle, spoglądając na mnie. – Gotowy do nauki? Pokiwałem głową. – Jak powiedziałem, mamy wiele do nauki. Uczenie się tego, jak pieniądze mają pracować dla ciebie, jest nauką całego życia. Większość ludzi idzie na cztery lata do college’u i ich edukacja kończy się. Ja już wiem, że moje studia związane z pieniędzmi będą kontynuowane przez całe moje życie, a to z tego powodu, że im więcej dowiaduję się, widzę, że muszę więcej wiedzieć. Większość ludzi nigdy nie studiuje tej dziedziny. Idą do pracy, biorą swoją pensję, robią bilans swojej książeczki czekowej i to wszystko. Robiąc tylko tyle dziwią się, że mają. problemy z pieniędzmi. Potem myślą, że pieniądze rozwiążą problem. – Więc powodem problemów mojego ojca z podatkami jest to, że nie rozumie on pieniędzy? – spytałem zakłopotany. – Spójrz. Podatki to tylko mała część nauki o tym, jak użyć pieniędzy do pracy dla nas. Dzisiaj chciałem tylko zobaczyć, czy ciągle posiadasz pasję do nauki o pieniądzach. Większość ludzi jej nie posiada. Chcą iść do szkoły, nauczyć się zawodu, mieć przyjemność ze swojej pracy i zarabiać dużo pieniędzy. Pewnego dnia budzą się, mając duże problemy z pieniędzmi i wtedy nie mogą przestać pracować. To jest cena wiedzy sprowadzającej się do tego, jak pracować za pieniądze, zamiast uczenia się o tym, jak użyć pieniędzy, by pracowały dla nas. Czy masz więc wciąż pasję do nauki? Pokiwałem głową. – Dobrze. Teraz wracaj do pracy. Tym razem nic ci nie zapłacę. – Co? – spytałem ze zdziwieniem.

– Słyszałeś. Nic. Będziesz pracował każdej soboty przez te same trzy godziny, ale tym razem nie będziesz zarabiał dziesięciu centów za godzinę. Powiedziałeś, że chcesz się uczyć tego, jak nie pracować za pieniądze, więc nie zamierzam ci płacić. Nie mogłem uwierzyć w to, co słyszałem. – Przeprowadziłem już taką rozmowę z Michałem. On już pracuje za darmo, odkurzając i układając puszki z jedzeniem. Lepiej się pośpiesz i wracaj tam. – To nie jest w porządku – krzyknąłem. – Powinien pan coś zapłacić – Powiedziałeś, że chcesz się uczyć. Jeżeli nie nauczysz się tego teraz, wyrośniesz na kogoś takiego, jak te dwie kobiety i starszy mężczyzna, którzy siedzieli w moim pokoju dziennym, pracując za pieniądze z nadzieją, że ich nie zwolnię. Albo jak twój ojciec, zarabiający dużo pieniędzy tylko po to, by być w długach, aż po same uszy, mając nadzieję, że więcej pieniędzy rozwiąże jego problem. Jeżeli to jest to, czego chcesz, powrócę do naszej pierwotnej umowy dziesięciu centów za godzinę. Możesz też zrobić to, do czego większość ludzi dorasta: narzekać na zbyt małe zarobki, zwolnić się i szukać innej pracy. . Ale co mam robić – spytałem. Bogaty ojciec postukał mnie po głowie. – Użyj tego. Jeżeli dobrze tego użyjesz, wkrótce będziesz dziękował i za stworzenie ci okazji i będziesz bogatym człowiekiem. Stałem tam wciąż nie wierząc w to, jak srogi układ zawarłem. Przyszedłem poprosić o podwyżkę, a teraz nakazano mi kontynuować pracę za darmo. Ponownie postukał mnie po głowie i powiedział: – Użyj tego. A teraz wyjdź stąd i wracaj do pracy.

LEKCJA 1:

Bogaci nie pracują za pieniądze

Nie powiedziałem mojemu biednemu ojcu, że nie byłem opłacany. Nie zrozumiałby tego i nie zamierzałem nawet próbować wytłumaczyć mu czegoś, czego jeszcze sam nie rozumiałem. Przez następne trzy tygodnie – co sobotę po trzy godziny – pracowaliśmy za nic. Praca nie była udręką, a nabyta rutyna ułatwiła ją. Przykro mi było, że straciłem możliwość gry w piłkę i zakupu kilku komiksów. Trzeciego tygodnia bogaty ojciec zatrzymał się w południe przy sklepie. Usłyszeliśmy jego ciężarówkę, którą podjechał na parking. Wszedł do sklepu i serdecznie powitał panią Martin. Dowiedział się, jak się mają sprawy w sklepie, nachylił się nad zamrażarką, wyjął dwa lody, zapłacił za nie i kiwnął na Michała i na mnie. – Przejdźmy się, chłopcy. Przeszliśmy przez ulicę, krążąc między samochodami, a następnie przecięliśmy wielkie pole porośnięte trawą, gdzie kilku dorosłych grało w piłkę. Siadając przy oddalonym stole przeznaczonym na piknik,

wręczył Michałowi i mnie po lodzie. – Jak wam leci chłopcy? – Dobrze – powiedział Michał. Ja pokiwałem głową na znak potwierdzenia. – Czy już się czegoś nauczyliście? – spytał. Michał i ja spojrzeliśmy na siebie, wzruszyliśmy ramionami i zgodnie pokiwaliśmy przecząco głowami.

Unikanie jednej z największych życiowych pułapek człowieka

– Hm, lepiej by było chłopcy, abyście zaczęli myśleć. Rozpoczynacie jedną z największych życiowych lekcji. Jeśli nauczycie się jej, będziecie mieli przyjemność korzystania z życia w większym zakresie wolności i bezpieczeństwa. Jeżeli nie nauczycie się jej, znajdziecie się w takiej sytuacji jak pani Martin i większość ludzi grających w piłkę w tym parku. Pracują bardzo ciężko, za małe pieniądze, uczepieni iluzji o stabilności pracy, wyczekująco roku trzytygodniowych wakacji i skąpej emerytury, po przepracowaniu czterdziestu pięciu lat. Jeżeli podnieca was to, dam wam podwyżkę: 25 centów za godzinę pracy. – Ale to są dobrzy, ciężko pracujący ludzie. Czy pan kpi sobie z nich? – żądałem odpowiedzi. Na twarzy bogatego ojca pojawił się uśmiech. – Pani Martin jest dla mnie jak matka. Nigdy nie mógłbym być tak okrutny. Być może tak to wygląda, ponieważ bardzo staram się coś wam uzmysłowić. Chcę poszerzyć wasz punkt widzenia, abyście coś zobaczyli. Coś, czego większość ludzi nigdy nie będzie miała okazji zobaczyć, ponieważ ich wizja widzenia świata jest zbyt zawężona. Większość ludzi nigdy nie zauważy pułapki, w jakiej się znajdują. Siedzieliśmy nie przekonani o prawdziwości jego stwierdzenia. Brzmiało to okrutnie, ale wyczuwaliśmy, że była to desperacja przekazania nam czegoś. Bogaty ojciec powiedział z uśmiechem: – Czyż te 25 centów za godzinę nie brzmi dobrze? Czyż wasze serca nie biją z tego powodu szybciej? Pokręciłem głową, że nie, ale było tak, jak powiedział. Dwadzieścia pięć centów za godzinę byłoby dla mnie dużą forsą. – W porządku, będę wam płacił dolara za godzinę – powiedział z chytrym uśmieszkiem. Teraz moje serce zaczynało już wyścig. Mój mózg krzyczał: “Bierz to. Bierz to”. Nie mogłem uwierzyć w to, co słyszałem. Ciągle nic nie mówiłem. – Dobrze. Dwa dolary za godzinę. Mój dziewięcioletni mózg i serce prawie eksplodowały. Był 1956 rok i zarabianie dwóch dolarów za godzinę

mogło uczynić mnie najbogatszym dzieciakiem na świecie. Nie mogłem wyobrazić sobie takiej sumy pieniędzy. Chciałem powiedzieć “tak”. Chciałem takiej umowy. Widziałem nowy rower, nowe rękawice do baseballu, podziw moich kolegów, gdy pokazuję gotówkę. W dodatku, Kuba i jego koledzy nigdy już nie wołaliby na mnie biedak. Z jakiegoś jednak powodu nie odzywałem się. Być może mój mózg przegrzał się i spalił bezpiecznik. Gdzieś jednak w środku niesamowicie mocno chciałem tych dwóch dolarów. Lód zaczął się topić i spływać po mojej dłoni. Patyk od loda był pusty, a pod nim lepka zupa z wanilii i czekolady, w której zakosztowały mrówki. Bogaty ojciec spoglądał na dwóch chłopców odwzajemniających mu spojrzenie z szeroko otwartymi oczami i pustymi głowami. Wiedział, że testuje nas i wiedział, że część naszych emocji chciała tej ugody. Wiedział, że każda istota ludzka posiada słabą i potrzebującą część swojej duszy, którą można kupić. Wiedział też, że każda istota ludzka posiada taką część swojej duszy, która jest silna i wypełniona postanowieniem, którego nigdy nie można kupić. Pytanie polegało tylko na tym, która część jest silniejsza. W swoim życiu przetestował tysiące dusz. Testował dusze za każdym razem, gdy przeprowadzał rozmowę wstępną o pracę. – Pięć dolarów za godzinę. Nagle zapanowała w mym wnętrzu cisza. Coś się zmieniło. Oferta była zbyt duża i nieprawdopodobna. W 1956 roku niewielu dorosłych zarabiało więcej niż pięć dolarów na godzinę. Pragnienie zniknęło i zapanowała cisza. Powoli odwróciłem się i spojrzałem na Michała. On również spojrzał na mnie. Słaba i potrzebująca część mojej duszy była spokojna. Wszystko zostało opanowane przez tę jej część, która nie miała ceny. Co do pieniędzy, to istniały spokój i pewność, które zawładnęły moim mózgiem i moją duszą. Wiedziałem, że Michał również dotarł do tego punktu. – Dobrze – powiedział bogaty ojciec. – Większość ludzi ma swoją cenę, a jest tak z powodu ludzkich emocji, które nazywamy strachem i chciwością. Najpierw strach przed brakiem pieniędzy motywuje nas do ciężkiej pracy i gdy dostaniemy już wypłatę, chciwość i pragnienie wywołują u nas myślenie o tych wszystkich wspaniałych rzeczach, jakie możemy kupić za pieniądze. Wtedy wzorzec zostaje ustalony. – Jaki wzorzec? – spytałem. – Wzorzec rannego wstawania, chodzenia do pracy, płacenia rachunków, rannego wstawania, chodzenia do pracy, płacenia rachunków… Życie ludzi jest już na zawsze napędzane przez dwie emocje: strach i chciwość. Zaoferuj im więcej pieniędzy, a oni będą kontynuować cykl zwiększając równocześnie swoje wydatki. To jest to, co nazywam “wyścigiem szczurów”. – Istnieje inna droga? – spytał Michał. – Tak – powoli powiedział bogaty ojciec. – Ale tylko niewielu ludzi ją znajduje. – Jaka więc jest to droga? – ponownie zapytał. – To jest to, co mam nadzieję odnajdziecie chłopcy podczas pracy i nauki ze mną. Dlatego usunąłem wszelkie formy płatności. – Jakieś wskazówki? – spytał Michał. – W pewnym stopniu jesteśmy zmęczeni ciężką pracą, szczególnie

darmową. – Hm, po pierwsze mówić prawdę – powiedział bogaty ojciec. – Nie kłamaliśmy – powiedziałem. – Nie powiedziałem, że kłamaliście. Powiedziałem – mówić prawdę – powtórzył. – Prawdę, o czym? – spytałem. – Jak się czujecie – powiedział. – Nie musicie tego mówić komuś innemu. Powiedzcie jedynie sobie. – Czy ma pan na myśli to, że ludzie z tego parku, ludzie pracujący dla pana, pani Martin nie robią tego? – spytałem. – Nie sądzę. Zamiast tego czują strach związany z brakiem pieniędzy. Zamiast pomyśleć i stawić czoła strachowi, reagują odruchowo. Reagują emocjonalnie, zamiast użyć swoich głów –powiedział pukając nas po głowach. – Następnie dostają do ręki trochę pieniędzy i znów biorą górę emocje zabawy, pragnienia i chciwości – znów więc reagują odruchowo, zamiast pomyśleć. – Ich emocje więc wpływają na ich myślenie – powiedział Michał. – Tak jest – potwierdził bogaty ojciec. – Zamiast powiedzieć prawdę O tym, jak się czują, reagują na swoje odczucia, nie myśląc. Odczuwają strach i idą do pracy z nadzieją, że pieniądze ukoją strach, ale tak nie jest. Ten stary strach nawiedza ich znów, więc znów idą do pracy z ponowną nadzieją, że pieniądze ukoją strach, ale znów tak nie jest. Strach trzyma ich w tej pułapce pracy i zarabiania pieniędzy, pracy i zarabiania pieniędzy, z nadzieją, że strach ich opuści. Jednakże każdego dnia, gdy wstają, ten strach wstaje z nimi. Strach ten trzyma miliony ludzi w gotowości i nie pozwala spać, wywołując zamieszanie i zmartwienie. Wstają więc i idą do pracy w nadziei, że pensja zabije cały ten strach gryzący ich dusze. Bogaty ojciec zamilkł, aby treść jego słów dotarła do nas. Słyszeliśmy, co powiedział, ale nie rozumieliśmy wszystkiego, co mówił. Często zastanawiałem się, dlaczego dorośli pędzili do pracy. Nie wyglądało to na zbyt dobrą zabawę i nigdy już nie wyglądali szczęśliwie, ale coś trzymało ich w tym pędzie podążania do pracy. Doszedłszy do wniosku, że przyswoiliśmy sobie z tego tyle, ile to było możliwe, bogaty ojciec powiedział: – Chcę chłopcy, abyście uniknęli pułapki. To jest naprawdę to, czego chcę was nauczyć. Nie tylko tego, jak być bogatym, ponieważ bycie bogatym nie rozwiązuje tego problemu. – Nie rozwiązuje? – spytałem zaskoczony. – Nie, nie rozwiązuje. Pozwólcie, że powiem wam o innej emocji, jaką jest pragnienie. Jedni nazywają to chciwością, ale ja nazywam pragnieniem. Pragnienie czegoś lepszego, ładniejszego, zabawniejszego czy ekscytującego jest całkiem normalne. Ludzie pracują więc za pieniądze również z powodu pragnień. Pragną pieniędzy potrzebnych do kupienia sobie radości, radości, o których myślą, że można je kupić. Radości – których dostarczają pieniądze – mają często krótkie życie i wkrótce ludzie znów potrzebują więcej pieniędzy

na nabycie większej porcji radości, przyjemności, komfortu, bezpieczeństwa. Kontynuują więc pracę, myśląc, że pieniądze ukoją ich dusze prześladowane strachem i pragnieniem. Większe pieniądze nie są jednak w stanie tego zrobić. – Nawet u bogatych ludzi? – spytał Michał. – Tak – odpowiedział. – Tak naprawdę, wielu bogatych ludzi jest majętnych nie z powodu pragnienia, ale z powodu strachu. Myślą, że pieniądze mogą wyeliminować strach przed ich brakiem lub bycia biednym, więc gromadzą coraz więcej, ale wnet postrzegają, że strach nawet powiększa się. Teraz boją się, że je stracą. Mam znajomych, którzy nie ustają w pracy, mimo, że mają bardzo dużo pieniędzy. Znam ludzi, którzy mają miliony, a którzy są w większym strachu obecnie, niż wtedy, gdy byli biedni. Są przerażeni możliwością utraty pieniędzy. Strach – który doprowadził ich do bogactwa – powiększył się. Słaba i potrzebująca część ich duszy krzyczy teraz nawet głośniej. Nie chcą stracić wielkich domów, samochodów, luksusowego życia, które pieniądze im kupiły. Martwią się tym, co mogliby powiedzieć ich znajomi, gdyby stracili wszystkie pieniądze. Wielu jest zrozpaczonych i neurotycznych, mimo, że wyglądają na bogatych i mają więcej pieniędzy. – Czy więc biedny człowiek jest szczęśliwszy? – spytałem. – Nie, nie sądzę. Unikanie pieniędzy jest tak samo psychotyczne jak przywiązanie do pieniędzy. Jakby na potwierdzenie tego co słyszeliśmy, obdarty człowiek przeszedł obok naszego stołu, zatrzymał się przy wielkim koszu na śmieci i zaczął w nim grzebać. Obserwowaliśmy go z wielkim zainteresowaniem, podczas gdy wcześniej zapewne byśmy go zignorowali. Bogaty ojciec wyjął dolara ze swojego portfela i kiwnął na starszego człowieka. Widząc pieniądze obdarty człowiek podszedł natychmiast, wziął banknot, wylewnie podziękował bogatemu ojcu i pospiesznie odszedł w ekstazie szczęśliwego trafu, jaki go spotkał. – Niewiele on się różni od moich pracowników – powiedział bogaty ojciec. – Spotkałem wielu ludzi, którzy mówią: “Ach, nie jestem zainteresowany pieniędzmi”, ale będą pracowali po osiem godzin dziennie. To jest zaprzeczenie prawdy. Jeśli nie są zainteresowani pieniędzmi, to dlaczego pracują? Ten rodzaj myślenia jest prawdopodobnie jeszcze bardziej psychotyczny niż osoby, która gromadzi pieniądze. Gdy tak siedziałem, słuchając tego, mój umysł wracał w przebłyskach do niezliczonych razy, kiedy mój własny ojciec mówił: – Nie jestem zainteresowany pieniędzmi. Wypowiadał te słowa dosyć często. Zasłaniał się też często, mówiąc: – Pracuję, ponieważ kocham moją pracę. – Co więc mamy robić? – spytałem. – Nie pracować za pieniądze, aż znikną wszystkie ślady strachu i chciwości? – Nie, to byłaby strata czasu – powiedział bogaty ojciec. Emocje są tym, co wyróżnia nas, ludzi. Bądźmy prawdziwi. Słowo “emocja” oznacza energię w ruchu. Bądźcie prawdomówni, gdy chodzi o wasze emocje oraz używajcie swojego umysłu i emocji na swoją korzyść, a nie przeciwko sobie. – Och! – westchnął Michał.

– Nie przejmujcie się tym, co teraz powiedziałem. To stanie się dla was bardziej sensowne w miarę, jak będą upływać lata. Zamiast odruchowo reagować, obserwujcie swoje emocje. Większość ludzi nie wie, że to ich emocje inspirują myślenie. Emocje są emocjami, a wy musicie nauczyć się własnego myślenia. – Czy może pan podać przykład? – spytałem. – Oczywiście – odpowiedział. Gdy ktoś mówi: “Muszę znaleźć pracę” – najbardziej prawdopodobne jest to, iż myślenia dokonują emocje. Myśl tę generuje strach przed brakiem pieniędzy. – Ale ludzie potrzebują pieniędzy, gdyż muszą płacić rachunki – powiedziałem. – Oczywiście, że potrzebują – uśmiechnął się bogaty ojciec. – Wszystko co mówię to to, że strach zbyt często steruje myśleniem. – Nie rozumiem – powiedział Michał. – Na przykład, gdy powstanie strach spowodowany brakiem pieniędzy, zamiast natychmiastowego biegu po pracę na etacie, by zarobić parę dolarów dla zabicia strachu, powinno się zadać pytanie: “Czy w dłuższej perspektywie czasu znalezienie pracy będzie najlepszym rozwiązaniem problemu strachu?” W mojej opinii odpowiedź brzmi “nie”, szczególnie, gdy spojrzymy na życie osoby z perspektywy czasu. Tak naprawdę, praca na etacie jest krótkowzrocznym rozwiązaniem długoterminowego problemu. – Ale mój ojciec zawsze mówi: “Chodź do szkoły i uzyskuj dobre wyniki, abyś mógł znaleźć dobrą i pewną pracę” – powiedziałem zmieszany. – Tak, rozumiem, że tak mówi – powiedział ojciec Michała, uśmiechając się. – Większość ludzi tak doradza i dla większości ludzi jest to dobry pomysł. Ludzie zalecają takie postępowanie, kierując się głównie strachem. – Czy ma pan na myśli to, że mój ojciec mówi tak, ponieważ się boi? – Tak. Jest on przerażony tym, że nie będziesz w stanie zarobić pieniędzy i nie dopasujesz się do społeczeństwa. Nie zrozum mnie źle. On cię kocha i chce dla ciebie jak najlepiej. Myślę też, że jego strach jest usprawiedliwiony. Wykształcenie i praca na posadzie są ważne. Jednakże nie zlikwiduje to strachu. Widzisz, strach, który powoduje, że wstaje on rano, by zarobić parę dolarów, jest tym samym strachem wywołującym jego lęk związany z tym, jak ci idzie w szkole. – Co więc pan proponuje? – spytałem. – Chcę nauczyć was mistrzowskiego opanowania pieniędzy. Nie strachu przed nimi. Tego nie uczą w szkole. Jeżeli się tego nie nauczycie, zostaniecie niewolnikami pieniędzy. W końcu zaczynało to mieć dla nas sens. Chciał, abyśmy poszerzyli swoje patrzenie. Abyśmy zobaczyli to, czego nie może zobaczyć pani Martin, czego nie mogą zobaczyć jego pracownicy lub mój ojciec. Użył on przykładów, które czasem brzmiały okrutnie, ale nigdy ich nie zapomniałem. Moje spojrzenie poszerzyło się tego dnia i zacząłem widzieć pułapkę, która czeka na większość ludzi. – Widzisz, wszyscy w końcu jesteśmy pracownikami. Pracujemy jednak na różnych poziomach – powiedział

bogaty ojciec. – Chcę tylko, abyście uniknęli pułapki. Pułapki ustawionej przez te dwie emocje: strach i pragnienie. Użyjcie ich na swoją korzyść, nie przeciwko sobie. To jest to, czego chcę was nauczyć. Nie jestem zainteresowany tylko tym, by nauczyć was jak wygenerować górę pieniędzy. To nie poradzi sobie ze strachem czy pragnieniem. Jeżeli najpierw nie opanujecie strachu i pragnienia, a staniecie się bogaci – będziecie jedynie wysokopłatnymi niewolnikami. – Jak więc mamy uniknąć pułapki? – spytałem. – Głównym powodem biedy i finansowej szarpaniny są strach i ignorancja – nie ekonomia czy rząd, czy też bogaci. To narzucone sobie: strach i ignorancja trzymają ludzi w zasadzce. Wy chłopcy będziecie chodzić do szkoły i zdobędziecie swoje dyplomy. Ja będę was uczył, jak uniknąć pułapki. Kawałki układanki zaczęły się dopasowywać. Mój wysoko edukowany ojciec zdobył świetne wykształcenie i robił świetną karierę. Szkoła nie powiedziała mu jednak nigdy, jak radzić sobie z pieniędzmi lub z własnym strachem. Stawało się jasne, że mogłem się uczyć od dwóch ojców różnych i ważnych rzeczy. – Mówiłeś o strachu spowodowanym brakiem pieniędzy. Jak pragnienie posiadania pieniędzy wpływa na nasze myślenie? – spytał Michał. – Jak się czuliście, gdy kusiłem was podwyżką płacy? Czy zauważyliście, że wasze pragnienia wzrosły? Potaknęliśmy głowami. Nie pozwalając swoim emocjom, by wzięły górę, byliście w stanie opóźnić swoje reakcje i myślenie. To jest najważniejsze. Zawsze będziemy mieli emocje strachu i chciwości. Od teraz najważniejsze dla was jest używanie tych emocji z korzyścią dla siebie, w perspektywie dłuższego czasu oraz niepozwalanie emocjom na kierowanie wami poprzez sterowanie waszym myśleniem. Większość ludzi “używa strachu” i chciwości przeciwko sobie. To jest początek ignorancji. Większość ludzi spędza swoje życie na gonitwie za płacą, podwyżkami i zapewnieniem pracy z powodu emocji związanych z pragnieniem i strachem. Nie zadają sobie pytania, dokąd prowadzą ich te myśli sterowane emocjami. Obrazuje to osła ciągnącego wóz, którego właściciel wywija marchewką przed jego nosem. Być może właściciel osła zmierza tam, dokąd chce, ale osioł ściga iluzję. Jutro będzie jedynie następna marchewka dla osła. – Czy masz na myśli to, że w momencie, gdy zacząłem widzieć nowe rękawice do baseballu, słodycze i zabawki, było to jak marchewka dla osła? – spytał Michał. – Tak, a w miarę jak się starzejesz twoje zabawki stają się droższe. Nowy samochód, łódź i wielki dom, aby zaimponować swoim przyjaciołom – odpowiedział mu bogaty ojciec z uśmiechem. – Strach wypycha cię przez drzwi, a pragnienie woła cię. Zwodzą cię w kierunku skał. To jest pułapka. – Jaka więc jest odpowiedź? – spytał Michał. – Tym, co wzmacnia strach i pragnienie jest ignorancja. Z tego powodu bogaci ludzie często tym bardziej się boją, im bardziej bogacą się. Pieniądze są marchewką, są iluzją. Gdyby osioł znał rzeczywistość, mógłby

przemyśleć swój wybór pogoni za marchewką. Bogaty ojciec wyjaśnił, że życie człowieka jest szarpaniną pomiędzy ignorancją i oświeceniem. Wyjaśnił też, że gdy człowiek przestaje poszukiwać informacji i wiedzy o sobie – opanowuje go ignorancja. Ta walka jest decyzją pomiędzy jednym momentem a drugim – decyzją uczenia się i otwarcia swojego umysłu lub zamknięcia go. – Szkoła jest bardzo, bardzo ważna. Chodzicie do szkoły, aby nabyć umiejętności lub nauczyć się zawodu, abyście stali się członkami społeczeństwa, dającymi do niego wkład. Każda kultura potrzebuje nauczycieli, lekarzy, mechaników, artystów, kucharzy, biznesmenów, oficerów policji, strażaków, żołnierzy… Szkoły kształcą ich, więc nasza kultura może rozwijać się i rozkwitać – powi

Bogaty ojciec, biedny ojciec PDF Ebook Mobi Epub

Strona 1 In accordance with the requirements of current anti-money laundering, counter terrorist financing, and sanctions legislation, we are required to establish and record evidence of the identity and source of funds for all of our verified clients before establishing a business relationship. In addition, we are also required to determine that the account is not being opened and will not be operated for the benefit of a third party. Best AML/CTF practices require that we implement ongoing monitoring of all customer transactions and identities. You may be subject to follow up questions and enhanced customer due diligence procedures at any time. Failure to satisfactorily address any outstanding issues or questions can result in, among other things, termination of access to your account and termination of our services to you. Declaration I confirm having attached self-attested copies of certain documents demonstrating proof of identity and proof of address. The documents provided are valid and, in the case of identity documents, have a validity of at least six months. The proof of address is not older than three months. I also declare that my account is being opened for my exclusive use, and will not be utilized for the benefit of a third party. I do hereby solemnly declare that the information provided is up to date and correct. The documents provided as proof of identity and proof of address have been self-attested. I authorize any member of the Bitfinex group of companies to verify the information provided to confirm its accuracy. Name of applicant: Block letters, all caps wisniewski grzegorz Bitfinex username: kyrby0910 Email address: [email protected] Applicant Signature: Date: wisniewski 9/aug/2019 Please print, sign, and attach this document to your Bitfinex account using the form on or by emailing to [email protected] Please notice that not signing and/or completing this form in all the online sections will result in delays in the verification process. Notice: Collection and retention of data is in accordance with the Bitfinex terms of service.

Bogaty ojciec, biedny ojciec (pdf)

Użytkownik kufajka wgrał ten materiał 4 miesiące temu. Od tego czasu zobaczyło go już 279 osób, 125 z nich pobrało dokument.

Pobierz plik pdf

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Dla Mlodziezy

0% 0% found this document useful, Mark this document as useful

0% 0% found this document not useful, Mark this document as not useful

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec dla młodzieży (Wersja elektroniczna (PDF)) – Robert Kiyosaki i Sharon L. Lechter

Przy wyborze formy płatności, wybierz PayPo.

PayPo opłaci twój rachunek w sklepie.

Na stronie PayPo sprawdź swoje dane i podaj pesel.

Po otrzymaniu zakupów decydujesz co ci pasuje, a co nie. Możesz zwrócić część albo całość zamówienia – wtedy zmniejszy się też kwota do zapłaty PayPo.

키워드에 대한 정보 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

다음은 Bing에서 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.

이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!

사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie

bogaty ojciec biedny ojciec
bogaty ojciec biedny ojciec robert kiyosaki audiobook
bogaty ojciec biedny ojciec audiobook
robert kiyosaki
bogaty albo biedny
bogaty albo biedny audiobook
bogaty albo biedny audiobook download
t.harv eker – bogaty albo biedny
t.harv eker bogaty albo biedny audiobook
zarabianie przez internet
zarabianie w internecie 2019
jak zarabiac duże pieniądze
jak zacząć zarabianie w internecie
łukasz pacholski
einvestments
bitcoin
network marketing

\”Bogaty #ojciec #Biedny #ojciec\” #Robert #Kiyosaki #Audiobook #| #Zarabianie #w #Internecie

YouTube에서 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제의 다른 동영상 보기

주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie | książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.

Książka Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Pdf | \”Bogaty Ojciec Biedny Ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie W Internecie 상위 141개 답변

książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 동영상 보기

d여기에서 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie – książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Kiyosaki Robert – Bogaty ojciec biedny ojciec – Pobierz pdf z …

Bogaty ojciec. Biedny ojciec – PDF Darmowe pobieranie

System 21 Wieku – Bogaty ojciec, Biedny ojciec

Robert Kiyosaki – Bogaty ojciec, Biedny ojciec – DOCER.TIPS

Bogaty ojciec, biedny ojciec PDF Ebook Mobi Epub | PDF-X.PL

Kiyosaki Robert T. – Bogaty ojciec, biedny ojciec (pdf) – Doci.pl

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Dla Mlodziezy | PDF – Scribd

Kwadrant przepływu pieniędzy – Kobieta Biznesu

Kiyosaki Robert – 01 – Bogaty Ojciec, Biedny Ojciec

Robert Kiyosaki i Sharon L. Lechter – Matfel.pl

주제와 관련된 이미지 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

주제에 대한 기사 평가 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

Bogaty ojciec. Biedny ojciec

Bogaty ojciec, Biedny ojciec

Bogaty ojciec, biedny ojciec PDF Ebook Mobi Epub

Bogaty ojciec, biedny ojciec (pdf)

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec Dla Mlodziezy

Bogaty Ojciec Biedny Ojciec dla młodzieży (Wersja elektroniczna (PDF)) – Robert Kiyosaki i Sharon L. Lechter

키워드에 대한 정보 książka bogaty ojciec biedny ojciec pdf

사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 \”Bogaty ojciec Biedny ojciec\” Robert Kiyosaki Audiobook | Zarabianie w Internecie

Leave a Comment Cancel reply