당신은 주제를 찾고 있습니까 “jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu – SZYBKIE INFO – SZTUKA KLASYCYZMU“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Aleksander Heese 이(가) 작성한 기사에는 조회수 36,960회 및 좋아요 548개 개의 좋아요가 있습니다.
Jan Chrystian Kamsetzer (1753-1795), polski architekt i dekorator wnętrz, czołowy przedstawiciel klasycyzmu w Polsce, wraz z Domenico Merlini (1730-1797), włoskim architektem działającym w Polsce, pracował przy budowie Pałacu w Łazienkach.Architektura klasycystyczna nawiązywała do wzorów greckich lub rzymskich świątyń. Znaczącą rolę odgrywała symetria. Budowle wznoszono na planie prostokąta lub koła.Najwybitniejszymi architektami kształtującymi w Warszawie “mieszczański klasycyzm” byli: Efraim Szreger i Szymon Bogumił Zug.
Table of Contents
jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 SZYBKIE INFO – SZTUKA KLASYCYZMU – jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Jako że sztuka starożytnego Rzymu była wam srogo potrzebna do szkoły to może i klasycyzm jest wam potrzebny.
ツ Facebook: http://tiny.pl/ggx9t
ツ Youtube: http://tiny.pl/ggx97
ツ Instagram Olek: http://bit.ly/2fkZYBW
ツ Instagram Aleks: http://bit.ly/2gbzRyx
Muzyka:
Feder – Lordly
jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Klasycyzm w Polsce – zspradzyn.pl
Klasycyzm w Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, … W 1760 roku, sprowadzony do Polski architekt francuski Charles Pierre Coustou, …
Source: zspradzyn.pl
Date Published: 2/27/2021
View: 7814
KLASYCYZM W SZTUCE EUROPEJSKIEJ 1750-1850
Nazwa klasycyzm pochodzi z łacioskiego icus – wzorowy, pierwszorzędny, wyuczony. … wad dwa nurty, jeden odwołujący się do architektury greckiej, …
Source: www.plastyczniak.opole.pl
Date Published: 8/8/2021
View: 3278
klasycyzm – no-regime.com
Klasycyzm w architekturze opiera się na kanonie form z greckiego budowy … Hiszpanii i Włoszech, ale także w Polsce, Turcji i Grecji termin …
Source: no-regime.com
Date Published: 12/20/2021
View: 627
Ścieżka klasycystyczna | Pogodne Suwalki
podziwiać interesujące zabytki architektury … czołowego przedstawiciela epoki klasycyzmu. … jeden z najbardziej znanych wydawców w Królestwie. Polskim …
Source: www.pogodnesuwalki.pl
Date Published: 9/25/2022
View: 5994
Ścieżka klasycystyczna – Suwalskie Ścieżki Kulturowe
… architekta Antonio Corazziego, czołowego przedstawiciela epoki klasycyzmu. … (1810–1868), jeden z najbardziej znanych wydawców w Królestwie Polskim, …
Source: sciezki.suwalki.pl
Date Published: 3/16/2021
View: 5028
geneza i dzieje architektury klasycyzmu w sankt petersburgu
poszczególnymi etapami klasycyzmu, które często nakładały się jeden na drugi. … Do czołowych architektów wczesnego okresu klasycyzmu należeli: …
Source: www.khg.uni.wroc.pl
Date Published: 10/7/2021
View: 393
주제와 관련된 이미지 jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 SZYBKIE INFO – SZTUKA KLASYCYZMU. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu
- Author: Aleksander Heese
- Views: 조회수 36,960회
- Likes: 좋아요 548개
- Date Published: 2017. 2. 6.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=OivypQxKZDE
Do jakiego stylu w architekturze nawiązywał klasycyzm?
Architektura klasycystyczna nawiązywała do wzorów greckich lub rzymskich świątyń. Znaczącą rolę odgrywała symetria. Budowle wznoszono na planie prostokąta lub koła.
Kto reprezentuje klasycyzm w Polsce?
Najwybitniejszymi architektami kształtującymi w Warszawie “mieszczański klasycyzm” byli: Efraim Szreger i Szymon Bogumił Zug.
Co to jest klasycyzm w architekturze?
Klasycyzm – w architekturze styl wzorujący się na formach architektonicznych starożytnego Rzymu i Grecji. Rozwinął się w połowie XVIII wieku jako reakcja na formalny przepych architektury baroku i rokoko.
Kto wymyślił klasycyzm?
Silne impulsy płynęły z Włoch z odkrytego Herkulanum (1711) i Pompejów (1748) oraz teorii renesansowych A. Palladia. Głównym teoretykiem klasycyzmu był niemiecki historyk sztuki i konserwator J.J. Winckelmann – twórca definicji klasycyzmu opartej na “szlachetnej prostocie i spokojnej wielkości”.
Co to znaczy klasycyzm?
Klasycyzm (z łac. classicus „doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony”) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian i Greków. Styl ten nawiązywał głównie do antyku.
Na czym polegal klasycyzm w literaturze?
Klasycyzm w swoich założeniach nawiązywał do kultury starożytnej oraz antycznych wzorców. Czerpiąc z idei powstałych na gruncie antyku wyznaczał specyficzne zasady artystyczne, do których należały przede wszystkim reguły związane z naśladowaniem rzeczywistości oraz dbałość o harmonię.
Kiedy zaczął się klasycyzm?
Styl klasyczny. Klasycyzm to okres w historii muzyki obejmujący lata ok. 1750‑1820, następującego po okresie baroku.
Do którego okresu odwoływano się w klasycyzmie?
Klasycyzm w sztuce, architekturze i meblarstwie ery nowożytnej dominował od połowy XVIII wieku do lat 30. XIX stulecia. Styl klasycystyczny nie był bynajmniej jednorodny – to raczej pewna tradycja, do której kolejno odwoływały zróżnicowane estetyki.
Gdzie narodził się klasycyzm?
Styl klasycystyczny narodził się we Francji w XVII w.; jego ideą było dążenie do harmonii, symetrii i rytmu oraz stworzenia wrażenia ładu.
Ile lat trwał klasycyzm?
KLASYCYZM to epoka, która następuje po BAROKU (koniec baroku = śmierć Bacha w 1750 roku), apogeum klasycyzmu przypada na lata 1770- 80, kiedy tworzą trzej klasycy wiedeńscy – Haydn (1732 – 1809), Mozart (1756 – 1791), Beethoven (1770 – 1827).
Jakie były cechy sztuki klasycystycznej?
Cechy charakterystyczne: zainteresowanie grecką architekturą, w której doszukiwano się ideału piękna (kościół Św. Aleksandra na Placu Trzech Krzyży w Warszawie), regulacja i porządek urbanistyczny, kubiczne bryły, budowanie głównie gmachów dla władz i instytucji.
Jak powstał klasycyzm?
Klasycyzm rozwijał się na przełomie XVIII i XIX wieku. Podstawa sztuki klasycystycznej, jej koncepcja piękna i zasady kompozycji czerpią z Antyku. Formułę sztuki kształtowało zainteresowanie historią, szczególnie starożytną, odkrycie Pompejów i Herkulanum.
Jakie miasto było stolicą klasycyzmu w Europie?
Klasycy wiedeńscy
Wielkim centrum muzyki klasycznej stał się Wiedeń, dzięki tworzącym tam trzem wybitnym kompozytorom: Josephowi Haydnowi (1732–1809), Wolfgangowi Amadeusowi Mozartowi (1756–1791)
Na które stulecie przypada epoką klasycyzmu w muzyce?
Terminem muzyka klasyczna określa się różne style w muzyce europejskiej od baroku po współczesność, klasycyzm jednak to styl, który w muzyce wyznacza się mniej więcej od roku 1750 (roku śmierci Jana Sebastiana Bacha) do roku 1830.
Dlaczego klasycyzm stał się glownym nurtem oswiecenia?
Sztuka klasycystyczna często nawiązywała do tradycji antyku, wykorzystując jego wzorce. To epoka spokojna, wyważona, elegancka. W literaturze natomiast przedstawiciele klasycyzmu dążyli do wypracowania uniwersalnych norm twórczości literackiej i podporządkowania im praktyki pisarskiej.
W jaki sposób architektura klasycyzmu nawiązuje do antyku?
Klasycyzm, czyli powrót do architektury antycznej
Klasycyzm to styl w architekturze, który czerpie inspiracje z architektury starożytnego Rzymu i starożytnej Grecji. Styl ten rozwinął się w XVII wieku w kontrze do przytłaczającego przepychu architektury baroku i rokoko.
Jakie są style w architekturze?
- klasyczny w starożytnej Grecji – od IX wieku p.n.e.
- klasyczny w starożytnym Rzymie – od III wieku p.n.e. do V wieku n.e.
- bizantyjski – V–XVI wiek.
- romański – XI–XIII wiek.
- gotycki – XII–XVI wiek.
- renesansowy – XV–XVII wiek.
- barokowy – XVII–XVIII wiek.
Jaki to styl architektoniczny stworzony przez Hellenów?
Architektura secesji – kierunek w architekturze, który rozwijał się w latach 1890–1925, lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905.
Czym charakteryzował się klasycyzm w sztuce?
Jego nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa classicus, które oznacza „doskonały”, ale też – „wyuczony”. Doskonałość owa polegała przede wszystkim na zachowaniu proporcji, wiernym odtwarzaniu rzeczywistości, dbałości o harmonię i symetrię. Tak pojmowali piękno starożytni Grecy i Rzymianie.
Klasycyzm w Polsce
Klasycyzm rozwijał się w Polsce od ok. 1760 roku do lat 30tych XIX wieku i początkowo związany był z polskim Oświeceniem. W sztuce Polskiej wyodrębnia się okres do trzeciego rozbioru w 1795 roku, sztukę lat 1795-1807, okres Księstwa Warszawskiego 1807-1815 i klasycyzm Królestwa Kongresowego lat 1815-1831. Klasycyzm w Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, rozwijał się obok późnego baroku a później romantyzmu i często różne formy stylowe ze sobą współistniały. Klasyczne meble ustawiano w rokokowych wnętrzach a romantyczne i klasyczne pawilony ustawiano w krajobrazowych parkach. Klasycyzm dotarł do Ploski z Paryża, dzięki kontaktom polskiej arystokracji z dworem i magnaterią francuską. Do polskich pałaców importowano meble a nawet całe wyposażenie wnętrz projektowane i wykonywane przez czołowych artystów paryskich. Do Polski docierały albumy ze sztychami przedstawiającymi, odkopane spod popiołów Wezuwiusza, Herkulanum i Pompeje. Sztukę klasyczną propagowały pierwsze książki omawiające sztukę grecką, m.in. napisaną przez Stanisława Kostkę Potockiego i wydaną w 1815 roku pracę pod tytułem “O sztuce dawnych czyli” Winckelman polski”.
Propagowaniu sztuki antycznej będącej wzorem neoklasyków sprzyjały prywatne kolekcje dzieł sztuki, takie jak galeria rzeźby antycznej zgromadzona przez księżnę Izabelę Lubomirską w Łańcucie czy Helenę Radziwiłłową w Arkadii niedaleko Łowicza. Neoklasyczne dzieła sztuki pojawiły sie w Polsce ok. 1760 roku, jeszcze przed wstąpieniem na tron przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1760 roku, sprowadzony do Polski architekt francuski Charles Pierre Coustou, zaprojektował pałac w Jordanowicach pod Grodziskiem k/Warszawy utrzymując styl wczesnego klasycyzmu zwanego stylem Gabriela. Elementy wczesnego klasycyzmu znajdujemy w fasadzie kościoła Karmelitów Bosych na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, zaprojektowanej w 1761roku przez Efraima Szregera. Szreger w oryginalny sposób połączył je z formami barokowymi. W pierwszym okresie rozwoju neoklasycyzmu w Polsce dużą rolę odegrały sztychowane albumy: “Architecture Francoise” N.F.Blondela i “Widoki Rzymu” G.Piranesiego. W bibliotekach arystokratów znajdowały się “Starożytności Ateńskie” i “Ruiny Baalbek” oraz “Ruiny Palmyry”. W 1772 roku Franciszek Smuglewicz Opublikował “Termu Trajana” ze sztychami pokazującymi wnętrza Złotego Domu Nerona. Malowane groteski, antyczne wazy i rzeźby były neoklasycznymi elementami wprowadzanymi do rokokowych czy barokowych wnętrz. Najbardziej monumentalnymi dziełami wczesnego klasycyzmu w Polsce były fasady katedry i ratusza w Wilnie, zaprojektowane przez Wawrzyńca Gucewicza. Monumentalny jest też kościół Ewangelicki w Warszawie zaprojektowany przez Szymona Bogumiła Zuga. Dla tych obiektów inspiracją był rzymski Panteon i dlatego zalicza się je do nurtu klasycyzmu antykizującego. Do tego nurtu zaliczyć należy amfiteatr w Łazienkach Jana Chrystiana Kamsetzera(1791) i Świątynię Sybilli w Puławach Piotra Aignera. Aigner i Stanisław Kostka Potocki zaprojektowali, wzorując się na weneckim kościele San Giorgio Maggiore, fasadę kościoła Św. Anny w Warszawie(1785). Antyczna architektura interpretowana przez Palladia, była inspiracją dla Dominika Merliniego wznoszącego warszawską “Królikarnię”(1786). Palladianizm w architekturze neoklasycznej wyrażał się przede wszystkim w założeniach pałacowych. U Palladia korpus pałacu połączony był ze skrzydłami (najczęściej oficynami) za pomocą galerii kolumnowych wygiętych w kształcie podkowy lub ćwierćkola. W Polsce taki typ pałacu popularny był w latach 70tych we wszystkich dzielnicach Rzeczpospolitej. W końcu XVIII wieku powstało ponad 40 takich zespołów pałacowych m.in. w Kocku, Siedlcach, Rogalinie, Małej Wsi i Walewicach. W tym okresie pojawiają się w Polsce realizacje architektoniczne nawiązujące do francuskiego nurtu awangardowego architekta Ledouxa. Ledoux zredukował do minimum dekoracje a budynki projektował zestawiając proste geometryczne bryły w surowe ale harmonijne kompozycje. W Polsce do tego nurtu architektury zaliczyć można, wspomniany kościół Ewangelicki. Sz.B.Zug zaprojektował też pawilony ogrodowe do Arkadii dla Heleny Radziwiłłowej, utrzymane w surowym stylu awangardowym oraz” ruiny akweduktu” i” Łuk Grecki” w konwencji architektury romantycznej.
MECENAT KRÓLA STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO
Król Stanisław August Poniatowski był typowym reprezentantem Oświecenia. Interesował się sztuką francuską i stworzył wokół siebie dwór artystyczny. Król sprowadzał do Polski artystów obcych ale starał sie też zadbać o kształcenie artystów Polaków. Fundował stypendia zagraniczne a pracownia malarska M. Bacciarellego była zalążkiem Akademii Sztuk Pięknych. Mecenat królewski wpłynął na charakter tworzonych dla dworu dzieł w tak dużym stopniu, ze można mówić o ” stylu Stanisława Augusta”. Określenie dotyczy nie tylko czasu powstania dzieł 1765-1795, ale też własnego ich stylu. Wszystkie cechy stylu ukształtowane zostały kiedy pracami architektonicznymi i dekoracyjnymi kierował Dominik Merlini (1774-1783). Styl Stanisławowski był odmianą klasycyzmu inspirowaną głównie sztuką francuską ale czerpiącą też z innych źródeł. Król skłaniał się ku wczesnemu klasycyzmowi Ludwika XV realizowanego przez J.A.Gabriela, pozbawionego tendencji awangardowych. Gust polskiego monarchy decydował o stylu budowli oraz malarstwa i rzeźbiarskich dekoracji architektonicznych. Dominik Merlini zaprojektował szereg sal reprezentacyjnych i mieszkalnych w Zamku Królewskim. W latach 1774-1777 powstały “Sala Canaletta” z obrazami widoków Warszawy, Kaplica w Wieży Grodzkiej, Sala Audiencyjna oraz Gabinet i Sypialnia króla. W Sali Audiencyjnej na plafonie Bacciarelli namalował “Rozkwit sztuk, nauk, rolnictwa i handlu pod panowaniem Pokoju” a na supraportach(obrazach nad drzwiami) malarz umieścił alegorie “Męstwa”,” Mądrości”, “Religii” i “Sprawiedliwości”. W klasycyzmie stanisławowskim dekoracje stosowane były w sposób subtelny. Ceniono naturalnie złoto ale też urodę materiałów, marmurów, drewna, brązu itp. W sypialni wnękę na alkowę wyłożono cisowym drewnem w naturalnym kolorze ozdabiając je tylko delikatnymi złoconymi girlandami. W 1779 roku Merlini i Kamsetzer zaprojektowali wystrój Sali Ansamblowej, położonej w ryzalicie środkowym skrzydła saskiego. Na tle białych stiukowych( tynki imitujące marmur) ścian ustawiono wokół sali pary złocistych (też stiukowych) korynckich kolumn. Wielkim arkadowym oknom odpowiadały w ścianie przeciwległej arkadowe wnęki wypełnione lustrami. Sale zdobiły posagi wykonane przez Andrzeja le Bruna przedstawiające króla pod postacią Apollina i Minerwy z rysami twarzy Katarzyny II. Na plafonie Bacciarelli namalował “Jowisza wyprowadzającego świat z chaosu”. Sala ma wyjątkową harmonię kolorystyczną utrzymaną w ciepłych żółciach podkreślanych delikatnymi złocistymi ornamentami. Merlini urządził jeszcze Salę Rycerską i Nowa Salę Tronową. Niektóre części wyposażenia wnętrz wykonywane były w Paryżu m.in. drzwi “ze sztandarami” . Od 1773 roku trwały prace przy przebudowie w nowym stylu siedemnastowiecznych Łazienek przeznaczonych na rezydencję prywatną króla. Pałacowi na wodzie towarzyszyły Biały Domek i pałac Myślewicki. Wczesno–klacysycystycznej architekturze towarzyszyły malowidła arabeskowo-groteskowe, wzorowane na rafaelowskich, namalowane przez Jana Bogumiła Plerscha. Rzeźby przeznaczone do dekoracji wnętrz Zamku Królewskiego i Łazienek wykonywali Andrzej le Brun – “Sława” i Monaldi – “Chronos”. Przy pracach w Zamku i w Łazienkach od 1784 roku z Merlinim współpracował Jan Chrystian Kamsetzer. Kamsetzer zaprojektował północną fasadę” Pałacu na wodzie” z czterokolumnowym portykiem zwieńczonym trójkątnym tympanonem. Później takie portyki rozpowszechniły się w architekturze monumentalnej i dworkowej, stając się najbardziej charakterystycznym elementem architektonicznym polskiego klasycyzmu. Jedną z ostatnich realizacji w Łazienkach był amfiteatr zaprojektowany przez Kamsetzera. Architekt wzorując sie na ruinach teatru w Herkulanum, zbudował scenę z “antycznymi” kolumnami będącymi stałą dekoracją sceny. Sztuka kształtowana w obrębie mecenatu królewskiego skupiona była na budowlach reprezentacyjnych i rezydencjonalnych. W latach 70tych XVIII wieku rozpoczęły się w Polsce przemiany gospodarcze prowadzące do gospodarki kapitalistycznej. Bogate mieszczaństwo miało coraz większy udział w mecenacie artystycznym. W budowlach “mieszczańskich” na pierwszy plan wysunięto czynnik funkcjonalności i użyteczności. Najwybitniejszymi architektami kształtującymi w Warszawie “mieszczański klasycyzm” byli: Efraim Szreger i Szymon Bogumił Zug. Kamienice, budynki użyteczności publicznej, domy handlowe, koszary, szkoły projektowano racjonalnego, pozbawionego bogatej dekoracji, klasycyzmu.
W latach 70tych XVIII wieku ukształtował się typ pałacu i dworu z charakterystycznym kolumnowym portykiem, wzorowany, jak wspominaliśmy, na architekturze palladiańskiej. Pałace i dwory otoczone były ogrodami( parkami) często powiązanymi z otaczającym krajobrazem. Tworzone w duchu sentymentalizmu i romantyzmu parki powstawały początkowo głównie w Anglii. Dzięki kontaktom osobistym polskich arystokratów, ale i dzięki rozprawie o angielskim ogrodnictwie wydanej przez Augusta Moszyńskiego, parki typu angielskiego stały sie modne w Polsce. Barokowym ogrodom dodawano “angielską przechadzkę’ albo “partie angielskie” a później powstawały całe nowe założenia. W taki sposób, według projektu Jana Christiana Schucha przeorganizowano park łazienkowski. Schuch zakładał też w 1781 roku park angielski w Dęblinie przy pałacu Michała Wandalina Mniszcha. Wielką rolę w popularyzowaniu parków krajobrazowych odegrała księżna Izabela Czartoryska, organizując park w podwarszawskich Powązkach a następnie park w Puławach. Dla księżny pracowali m.in. architekt Piotr Aigner i angielski ogrodnik Jakub Savage. Czartoryska swoje doświadczenia w zakładaniu ogrodów zawarła w wydanej książeczce “Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów”. Na kresach parki zakładał Irlandczyk Dionizy Mac Claire ( Mikler) . Jego najsłynniejszym dziełem była “Zofiówka” pod Humaniem będąca własnością Szczęsnego Potockiego.
KLASYCYZM XIX WIEKU.
Utrata niepodległości i własnej państwowości pozbawiła sztukę mecenatu państwowego i królewskiego. Do 1815 roku ruch budowlany w Warszawie, która przestała być stolicą i w większych miastach osłabł. Rozwijało się budownictwo na prowincji. Powstawały dworki, pałace i budynki gospodarcze. Pałace projektowali architekci warszawscy działający wcześniej. Piotr Aigner wzniósł w Puławach pałac “Marynki” i przebudował pałac w Łańcucie oraz wniósł tam pawilony parkowe. Po 1815 roku rozpoczęli kariery zawodowe młodzi architekci: Stanisław Zawadzki i Jakub Kubicki. Jakub Kubicki zaprojektował wzniesiono m.in. pałac w Radziejowicach i pałac w Bejscach. Zawadzki był autorem projektu całego założenia pałacowo-parkowego w Dobrzycy. W Dobrzycy jeden z pawilonów zwany jest “Panteonem”.
W XIX wieku powrócono do oświeceniowej idei kościoła centralnego. Takim kościołem miała być, niezrealizowana “Świątynia Opatrzności ” zaprojektowana przez J.Kubickiego,(projekt wyłoniono w konkursie). Do tego projektu architekt powrócił wznosząc kościół p.w. Św.Jadwigi w Mokobodach. Okrągłe kościoły poprzedzone portykami wzniósł P. Aigner w 1800 roku w Puławach i w Warszawie w roku 1825. Kościół warszawski p.w. św. Aleksandra, został wybudowany z okazji przyjazdu cara Aleksandra I.
Utworzenie w 1815 roku Królestwa Polskiego, które posiadało własny rząd z ważną Komisją Rządową Przychodów i Skarbu, przyczyniło się do rozwoju gospodarczego kraju. Polska przekształcała się z kraju rolniczego w rolniczo-przemysłowy. Pojawiło się nowe budownictwo związane z przemysłem. Porządkowano i rozbudowywano ciasne miasta m.in. burząc resztki średniowiecznych murów obronnych. Powstawały szerokie arterie komunikacyjne , nowe ratusze, gmachy sadowe i inne budowle . Jakub Kubicki wybudował pałac Belwederski i domki rogatkowe wokół Warszawy. Według jego projektu zrealizowano arkadowy taras usytuowany przed Zamkiem Królewskim( Arkady Kubickiego). P. Aigner w latach 1817-19 przebudował pałac Namiestnikowski a w latach 1816-1823 rozbudowywał Uniwersytet Warszawski. Aigner był Generalnym budowniczym Królestwa. Dla budownictwa rządowego opracował wzorniki w których zamieścił plany łatwych do realizacji, funkcjonalnych budynków.
Największą rolę w ukształtowaniu klasycystycznej architektury Warszawy odegrał Antoni Corazzi. Corazzi zaprojektował plac Bankowy, plac Teatralny i gmachy rządowe : gmach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych( pałac Mostowskich) i gmach Banku Polskiego. Największym dziełem Corazziego był Teatr Wielki, uważany za jeden z najpiękniejszych teatrów na świecie. Neoklasyczna architektura Warszawy, min. dzięki dziełom Corazziego, należy do najlepszych w Europie. Po powstaniu Listopadowym klasycyzm był już tylko jednym z nurtów, coraz bardziej eklektycznej architektury.
RZEŹBA
Klasycystycznym gmachom, wznoszonym w pierwszym trzydziestoleciu XIX wieku towarzyszyła rzeźba a jeszcze częściej płaskorzeźba. Najpopularniejszym rzeźbiarzem współpracującym z architektami, był sprowadzony z Czech w 1816 roku Paweł Maliński. Pierwszym dziełem Malińskiego w Warszawie był fryz “Triumf Bachusa” umieszczony na fasadzie Pałacu Błękitnego. Pałac był wówczas przebudowywany przez mało znanego francuskiego architekta Fryderyka Alberta Lessla. Inne prace Malińskiego to m.in. “Apollo z Muzami Nauki i Sztuki” do pałacu Kazimierzowskiego(Uniwersytet) i fryz pałacu Staszica( gmach Towarzystwa przyjaciół Nauk). Największą pracą Malińskiego był fryz nad wejściem głównym Teatru Wielkiego przedstawiający “Edypa wracającego z Igrzysk Olimpijskich”, w którym wyrzeźbił 62 figury. Poza dekoracjami rzeźbiarskimi budowli, Maliński rzeźbił nagrobki. Klasyczną rzeźbę uprawiał Ludwik Kaufmann. Fryz wykonany przez niego na bramie pałacu Paca w warszawie przedstawia epizod z historii starożytnego Rzymu- “Uwolnienie miast greckich”. W ówczesnej politycznej sytuacji Królestwa Polskiego tematy antyczne nasycano treściami wolnościowymi. Kaufmann był autorem rzeźby parkowej Natalii z Potockich Sanguszkowej . Kaufmann, który studiował u Canovy, przedstawił Natalię Sanguszkowa w pozie w jakiej Canova wyrzeźbił Paulinę Borghese(Bonaparte).
U znanego klasycznego rzeźbiarza Bertela Thordswalsena studiował jeden z najlepszych polskich rzeźbiarzy – Jakub Tatarkiewicz. Wśród licznych dzieł wyjątkowym liryzmem emanuje “Miłość macierzyńska” i “Umierająca Psyche”(1830). Tatarkiewicza wyrzeźbił postacie do nagrobka Stanisława Kostki Potockiego i jego żony w Wilanowie.
Wiele rzeźb neoklasycznych w Polsce było importami z Włoch lub Francji. Antonio Canova wyrzeźbił młodego Henryka Lubomirskiego jako Amora. (Muz. w Łańcucie). Uczniowie Canovy wykonywali dla polskich arystokratów popiersia i rzeźby nagrobne.
W świadomości polskiego społeczeństwa najważniejszym twórcą był B. Thordwalsen. W 1817 rzeźbiarz otrzymał zamówienie na wykonanie pomnika księcia Józefa Poniatowskiego a w 1820 na pomnik Kopernika( ustawiony w 1830 roku). Thordwalsen jest autorem figury nagrobkowej Włodzimierza Potockiego w katedrze wawelskiej. Rzeźba zaliczana jest do najlepszych dzieł sztuki sepulkralnej w Polsce.
MALARSTWO
Malarstwo klasycystyczne w 2poł XVIII wieku miało różne odmiany skłaniające się ku sentymentalizmowi lub romantyzmowi. Studiowanie sztuki starożytnej nie miało prowadzić do kopiowania ale szukania prostoty wyrazu i czystości formy. Typowe tematy klasycystycznych obrazów to przedstawienia życia cnotliwego, heroizmu i patriotyzmu. Sceny z mitologii i historii starożytnej były najczęściej aluzjami do współczesnych wydarzeń i problemów. Artysta miał wychowywać społeczeństwo pokazując wzniosłe przykłady. W hierarchi tematów pierwsze miejsce zajmowało malarstwo historyczne i portrety zasłużonych wodzów, uczonych i mężów stanu. W Polsce w wieku Oświecenia uświadamiano sobie potrzebę tworzenia sztuki narodowej. Król Stanisław August Poniatowski zamierzał założyć Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Jej zaczątkiem była Malarnia królewska kierowana przez Bacciarellego i Canaletta. Bacciarelli uprawiał malarstwo plafonowe i portretowe. Stworzył oficjalne portrety “koronacyjne” Stanisława Poniatowskiego i bardzo intymny “Portret króla z klepsydrą”. Canaletto był przede wszystkim wedutystą. Spod jego pędzla wyszedł cykl 24 widoków Warszawy i kilku wedut Rzymu inspirowanych pracami Piranesiego. Malarze działający w Polsce w 2poł XVIII wieku zaczynali od scen rokokowych i sentymentalnych, tak jak Piotr Norblin, ale szybko przechodzili do realizmu. Norblin utrwalił w rysunkach obraz pijanego, awanturującego się szlachcica ale też pozostawił romantyczne wizerunki orientalnych jeźdźców. Obrazy ówczesnych malarzy: Bacciarellego, Canaletta, Norblina czy Aleksandra Orłowskiego nie są klasycystyczne.
Prawdziwym klasycystą był Antoni Brodowski (1784-1832), uczeń J.L.Davida i F.Gerarda. Brodowski szybko zyskał uznanie, otrzymał złoty medal na wystawie malarskiej i został profesorem na Wydziale Sztuk pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Brodowski był świetnym portrecistą. Do najlepszych płócien należą : “Autoportret”, “Portret brata”, “Portret biskupa Hołowczyca”( obrazy z lat 1813-1823). W nurcie ściśle klasycznym pozostają duże antykizujące kompozycje “Gniew Saula na Dawida”, “Leonidas”, “Helena i Hektor” oraz “Edyp i Antygona”. W konkursie malarskim z 1823 roku obok Brodowskiego wystawiali swoje obrazy Aleksander Kokular i Antoni Blanck. Blanck i Kokular byli przede wszystkim portrecistami. W ośrodkach poza Królestwem, w Wilnie i w Krakowie powstały w XIX wieku odrębne szkoły malarstwa.
Więcej kliknij tutaj
no-regime.com
W tym artykule wyjaśniono termin w sztukach wizualnych. Aby uzyskać więcej znaczeń, zobacz Klasycyzm (ujednoznacznienie)
Klasycyzm określa epokę historii sztuki od 1770 do 1840 r. Klasycyzm zastąpił barok i rokoko . Klasycyzm obejmuje style Louis-seize (1760-1790), Directoire (1795-1803), Empire (1803-1815), Regency (ok. 1810-1820) i Biedermeier (1815-1848). Epoce towarzyszył także romantyzm w malarstwie, literaturze i (w niektórych przypadkach) muzyce, a zastąpiony przez historyzm w architekturze . W muzyce epoki (do lat 20. XIX wieku) powszechny jest termin „klasyczna” lub „ klasyczna wiedeńska” .
W odniesieniu do baroku klasycyzm można rozumieć jako artystyczny kontrprogram. Pod koniec XVIII wieku, po początkowej fazie koegzystencji, zyskała dominację w wyniku toczących się dyskusji o estetycznych wzorcach baroku. Klasycyzm w architekturze opiera się na kanonie form z greckiego budowy świątyni, ale również częściowo oparte na włoskiej wczesnego renesansu .
Klasycyzm rozprzestrzenił się na całym świecie z Europy i jest używany do dziś, oparty na epoce klasycystycznej, jako uniwersalny i harmonijny klasyczny język architektoniczny.
wyrażenie
Termin ten jest również używany w znaczeniu artystycznego odwoływania się do starożytnych wzorów greckich lub rzymskich . Recepcja sztuki rzymskiej w europkiej historii sztuki sięga daleko wstecz, od przekazywania rzymskich technik budowlanych w okresie przedromańskim, poprzez powrót elementów stylu rzymskiego, poprzez romański i ponownie, przez renesans i barok klasycystyczny, aż po wczesny klasycyzm , co zbiegło się w czasie z późnym rokoko i Louis -seize nakładały się na siebie. Z kolei brytki palladianizm przybrał formy renesansu. Klasycyzm pojawił się w sztuce europkiej już w XVII wieku w różnych nurtach, tematach i różnych regionalnych przejawach w architekturze, malarstwie i rzeźbie (zob. Klasycyzm ). Od połowy XVIII wieku badania Winckelmanna przenosiły również starożytną sztukę grecką do świadomości stylu europkiego, a jego wykopaliska w Pompejach i Herkulanum zapoczątkowały styl pompejański .
Na obszarach romańskojęzycznych (francuski, włoski, hiszpański, portugalski…) oraz w języku angielskim klasycyzm określany jest jako „neoklasycyzm”, podczas gdy na obszarze niemieckojęzycznym neoklasycyzm jest rozumiany jako tendencja do historyzmu na początku XX wiek.
Termin ten jest na europkim obszarze językowym niejednoznaczny iw większości nie odnosi się do jednej i tej samej epoki artystycznej. Klasycystyczne nurty powstały od renesansu i zawsze były skuteczne w epoce baroku. Na przykład architekturę Palladia (1508–1580) i jego następców nazywamy klasycyzmem (por. Palladianizm ), a także pewnym ruchem w malarstwie XVII wieku, który jako ideał czerpał głównie z starożytności i Rafaela, a do tych do najważnizych przedstawicieli należeli Guido Reni, Domenichino, Albani, Claude Lorrain i Nicolas Poussin . Sztuka Francji i Anglii w XVII wieku nazywana jest również klasycyzmem (patrz barok klasycystyczny ). Na przykład w Anglii, Francji, Hiszpanii i Włoszech, ale także w Polsce, Turcji i Grecji termin neoklasycyzm jest używany dla epoki znanej jako klasycyzm w krajach niemieckojęzycznych, który został również częściowo przejęty w języku niemieckim.
rozwój historyczny
Wczesny klasycyzm
W XVIII wieku nowy styl był postrzegany jako kontrmodel do sztuki barokowej z oczyszczającym uproszczeniem form. W porównaniu do poprzedniego rokoka klasycyzm charakteryzuje się powrotem do linearnych, prostszych, klarownych form i silnizym nawiązaniem do wzorców klasyczno-starożytnych, ale nierzadko także pewnym racjonalnym chłodem.
Klasycyzm zapoczątkowały w szczególności wykopaliska archeologiczne w Pompejach i Herkulanum oraz krążące wokół nich publikacje i miedzioryty. Johann Joachim Winckelmann, który pracował dla kardynała Alessandro Albani w Rzymie, uważany jest za duchowego założyciela w krajach niemieckojęzycznych .
„Jedynym sposobem dla nas, świetnie, tak, jeśli można stać się niepowtarzalnym, jest naśladowanie starożytnych”.
„Ogólną doskonałą cechą greckich arcydzieł jest wreszcie szlachetna prostota i cicha wielkość, zarówno w pozycji, jak i w wyrazie. Tak jak głębiny morskie pozostają przez cały czas spokojne, bez względu na to, jak szaleje powierzchnia, wyraz greckich postaci pokazuje wielką i stateczną duszę ze wszystkimi namiętnościami.
Dekoracja sufitu „Taniec Baczek” w Galerii Borghese w Rzymie. Tańczące postacie i inne elementy są pod wpływem starożytnych malowideł ściennych i stały się popularnym motywem w klasycznej dekoracji
Egipski wystrój w Galerii Borghese, Rzym
We Włoszech sama bliskość przestrzenna do starożytnych mic stworzyła istotne rzeczy pod względem dekoracji wnętrz. Od około 1750 roku kardynał Albani kazał projektować w Rzymie willę o tej samej nazwie w sensie klasycystycznym, z udziałem Carlo Marchionniego, Winckelmanna, Antona Raphaela Mengsa, Paola Anesiego i rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena . Powszechne wykorzystanie marmuru i innych elementów było typowe. włączenie całych zbiorów antyków z popiersiami, rzeźbami, płaskorzeźbami, a nawet mozaikami, które zostały zintegrowane z budynkiem jako dekoracja (co jednak było tradycją rzymską od renesansu). Podobnym i jeszcze bardziej znanym tego przykładem jest przebudowa Willi Borghese pod rządami Marcantonio IV Borghese (1730–1800) w ostatniej tercji XVIII wieku, w którą zaangażowanych było m.in. architekt Antonio Asprucci, Domenico Corvi, Mariano Rossi, Giuseppe Cades, Felice Giani, Anton von Maron, Gavin Hamilton, Vincenzo Camuccini i Luigi Valadier . Do dekoracji wykorzystano również elementy starożytnych malowideł ściennych w Pompejach i innych micach, groteski w stylu pompejańskim oraz elementy starożytnego Egiptu ( sfinksy, ibisy, hieroglify itp.; patrz ilustracja).
Budynki autorstwa Luigiego Vanvitelliego nawiązują w mniej bezpośredni sposób m.in. do antycznego modelu . nowy budynek kościoła Santissima Annunziata Maggiore w Neapolu (z 1757 r.) oraz monumentalny pałac królewski Caserty, którego wystrój wnętrz był kontynuowany w okresie cesarstwa i późnego klasycyzmu, a kontynuował go jego syn Carlo . Ważnym ważnym dziełem Carlo Vanvitelli jest klasycystyczna przebudowa kościoła Santissima Trinità dei Pellegrini w Neapolu.
We Francji era nazywana tam neoklasycyzmem rozpoczyna się już za panowania Ludwika XV. W okresie przejściowym od około 1750 do 1760, znanym jako przejście stylowe, zastosowano elementy rokoka, gotycką pittoresque oraz formy klasyczne. Wczesny klasycyzm jest również znany we Francji jako goit grecki, a po 1770 r. przechodzi w goit étrusque des Louis-seize z czasów panowania Ludwika XVI. nad. Istotny wpływ wywarła tu akademia architektury założona przez Jacquesa-François Blondela w 1743 r., która wyniosła grecką starożytność do ideału. Jednym z pierwszych budynków w nowym stylu był kościół Sainte-Geneviève (dzisizy Panteon ) w Paryżu, który powstał w latach 1764-1790 według planów Germaina Soufflota, a później m.in. stał się wzorem dla Kapitolu w Waszyngtonie . Być może najbardziej znanym francuskim architektem wczesnego neoklasycyzmu francuskiego jest Jacques Louis Gabriel, który zaprojektował Place de la Concorde w Paryżu, zbudował Petit Trianon od 1761 roku, a także powierzono mu renowację fasady miasta Pałacu Wersalskiego, którego zbudowano tylko prawe skrzydło Gabriela (w XIX w. ze względów symetrycznych identyczne „skrzydło Defour” po lewej).
W Wielkiej Brytanii istniała już na wskroś klasyczna tradycja z palladianizmem, poczynając od około 1720 r. wraz z budową Chiswick House, do której w „neo” klasycyzmie dodano nową inspirację starożytnymi zabytkami greckimi. Pierwsza wczesnoklasyczna faza objęta jest terminem późnego gruzińskiego . Najważnizymi przedstawicielami wczesnego klasycyzmu angielskiego byli Robert i James Adamowie, którzy stworzyli własny styl Adama, który dzięki publikacjom wywarł pewien wpływ także na arenie międzynarodowej, zwłaszcza w dekoracji wnętrz. Innymi przedstawicielami byli William Chambers i John Soane . Wraz z Williamem Thorntonem i Benjaminem Latrobe, urodzeni w Wielkiej Brytanii architekci klasycystyczni zdobyli również wielkie wpływy w USA.
W starszej niemieckiej historii sztuki przejście od form późnego baroku do klasycyzmu jest czasami określane jako styl warkocza . Jego nazwa pochodzi od warkocza, w którym barokowa girlanda z kwiatów jest zredukowana do cienkiej wstążki. Hofoper Unter den Linden został zbudowany w Berlinie już w latach 1741–1743 jako jeden z pierwszych barokowych budynków z wpływami klasycyzmu w Niemczech (wewnątrz jednak był to wówczas jeszcze rokoko). Nowy Pałac w Poczdamie został również zbudowany dla Fryderyka Wielkiego w latach 1763-1769, który ponownie naśladował koncepcję wysokiego barokowego pałacu w ogólnych proporcjach (podczas gdy rokoko preferowało mnizą formę pałacu przyjemności ) i częściowo był pod wpływem modeli Palladio i angielskich (takich jak Blenheim Palace ), szczególnie widoczne w Communs , które znajdują się naprzeciwko zamku jako point de vue . Architekci w zestawie Carla von Gontarda . Wewnątrz Nowy Pałac ma mieszankę dekoracji rokoko i klasycystycznej. Do klasycyzmu w okresie przejściowym do klasycyzmu należą także zabudowania katedry św. Jadwigi w Berlinie oraz wieże kopuły niemieckiej i francuskiej , zapoczątkowane przez Fryderyka Wielkiego . Niemal w tym samym czasie (od 1769 r.) jednak zamek Wörlitz był pierwszą czysto klasycystyczną budowlą zamkową opartą na najnowszych wzorach angielskich, według projektu Friedricha Wilhelma von Erdmannsdorffa , uzupełnioną o angielski ogród krajobrazowy . W Prusach nowy styl zapanował w czystej postaci dopiero po śmierci Starego Fritza (1786); Brama Brandenburska (1789-1793) przez Carla Gottharda Langhansa , a następnie modele starożytnej greckiej architektury po raz pierwszy . Wraz z Poczdamskim Marmurowym Pałacem nadworni architekci Gontard, Langhans i Boumann po raz pierwszy zinterpretowali niewielką formę pałacu przyjemności w latach 1787-93 w stylu klasycznym.
Calw jest przykładem Szwabii klasycyzmu . Ciepły zabarwiony i delikatny różowy piaskowiec sprawia, że wygląda niemal barokowo i zupełnie nietypowo dla klasycyzmu Palais Vischer Calw jest przykładem. Ciepły zabarwiony i delikatny różowy piaskowiec sprawia, że wygląda niemal barokowo i zupełnie nietypowo dla klasycyzmu
Ważnymi wczesnoklasycystycznymi zespołami pałacowymi są także Pałac Ludwigslust koło Schwerin (Meklemburgia) i Pałac Wilhelmshöhe (1786-1798) zbudowany przez Simona Louisa du Rhy w Kassel (Hesja), którego wnętrza w większości należą już do następującego stylu empirowego . Do głównych dzieł Du Rhy’ego należy także Kassel Fridericianum (1769-1779), pierwszy publiczny budynek muzealny w Europie. W Stuttgarcie i okolicach nastąpił również rozkwit stylu klasycystycznego od około 1770 r. w postaci tzw. klasycyzmu szwabskiego , do którego m.in. liczą się malarze Friedrich Heinrich Füger , Eberhard Wächter i Alexander Bruckmann .
W Austrii wczesny klasycyzm zbiegł się z panowaniem Józefa II, który zainicjował także nowe projekty budowlane: kościoły dla nowych dzielnic parafialnych, szpitale, szkoły publiczne i parki (patrz józefinizm ).
W Portugalii, zwłaszcza w Lizbonie (i okolicach), znajduje się niezwykle duża liczba klasycystycznych budowli z drugiej połowy XVIII i początku XIX wieku, które zostały prawie doszczętnie zniszczone podczas niszczycielskiego trzęsienia ziemi w 1755 roku, a następnie w nowym stylach i na planie szachownicy w centrum miasta (tzw. Baixa ) pod Marques de Pombal został przebudowany. Do najważnizych budynków należą Teatro São Carlos, zespół wokół Praça do Comércio i Teatro Dona Maria II, który został zbudowany dopiero w latach 40. XIX wieku .
Również w Rosji wzniesiono wiele budynków w stylu klasycystycznym, zwłaszcza w Petersburgu i okolicach . Jednym z najważnizych architektów był Szkot Charles Cameron, który m.in. zbudował rezydencję Pawłowsk .
Klasycyzm rewolucji i imperium
Od lat 90. XVIII wieku we Francji pojawił się styl „architektury rewolucyjnej ”, gdzie preferowano coraz bardziej masywne formy. Bohaterami byli architekci Charles Percier (1764–1838) i Pierre-François-Léonard Fontaine (1762–1853), którzy później stali się czołowymi przedstawicielami stylu empirowego. Obrazy i meble z lat 1795-1803 określane są mianem Directoirestil, gdzie dominuje prostota, lekkość i elegancja. W Niemczech David Gilly ze swoim prostym, ale proporcjonalnym klasycyzmem i jego syn Friedrich Gilly, będący pod wpływem architektury rewolucyjnej, zbliżyli się do stylu Directoire w architekturze.
Wraz z przyjęciem rewolucji przez Napoleona Bonaparte jest to od 1803 roku do najbardziej monumentalnego stylu empirowego, który za panowania cesarza rozprzestrzenił się na całą Europę Zachodnią, a także w Rosji ( mice Sankt Petersburga ) imitacja. Najbardziej znane budowle to Łuk Triumfalny, zbudowany przez Chalgrina (od 1806 r.) w Paryżu oraz kościół Sainte Madeleine , który od 1807 r. został rozbudowany przez Pierre-Alexandre Vignon w stylu greckiej świątyni chwały.
W malarstwie Jacques-Louis David był głównym propagatorem i twórcą klasycyzmu, a także stał się zwolennikiem rewolucji, czołowym malarzem okresu Directoire, a później nadwornym malarzem Napoleona. Najbardziej znanymi szafarzami Imperium byli Georges Jacob (1739-1814) i jego drugi syn François-Honoré Jacob-Desmalter (1770-1841). Meble Empire często charakteryzują się tym, że łączą w sobie pompatyczną powagę z elegancką huśtawką, podobną do rokoka, ale z antykami zamiast barokowych form podstawowych. Umiejętności manualne wielkich mistrzów meblarstwa i ich czeladników z XVIII wieku były nadal obecne; Jednak w wyniku rewolucji zakazującej gildie, zostały one utracone po Cesarstwie i ustąpiły mica prostszej i szybko przypominającej fabryczną produkcję w okresie biedermeierowskim . Zamiast oświeceniowej i rewolucyjnej symboliki stylu Directoir, bitwy i zwycięstwa Napoleona, miecze, włócznie, chorągwie, armaty, komnaty ozdobione wojennymi namiotami, Cezarami i wieńcami laurowymi oraz cesarskim orłem, wzorowanym na rzymskim Akwili .
W Wielkiej Brytanii okres ten nazywany jest regencją (od panowania księcia regenta i przyszłego króla Jerzego IV ). Najważnizymi przedstawicielami architektury tzw. odrodzenia greckiego byli John Nash i Robert Smirke, którzy zaprojektowali i wybudowali British Museum od 1823 roku .
Czołowymi architektami klasycystycznymi XIX wieku w Niemczech byli Karl Friedrich Schinkel, który stworzył liczne budowle w Berlinie i okolicach (m.in. Schauspielhaus (1819-1821) i Altes Museum (1824-1828)) oraz Leo von Klenze, który wspólnie z Karlem von Fischerem i Friedrichem von Gärtnerem byli przede wszystkim odpowiedzialni za klasycystyczną przebudowę Monachium pod rządami Maksymiliana I i Ludwika I (m.in. Glyptothek (1816–1830), Ludwigstrasse, Hall of Fame (1843–1853)). Klenze dostarczył również projekty dla Walhalla (1830-1842) w pobliżu Regensburga.
Czas renowacji
W okresie Restauracji (w latach 1815-1848) klasycyzm nadal miał efekt estetyczny. Dominujący w epoce austriacki kanclerz książę Metternich kazał przebudować czeski pałac Königswart w prosty, czysty klasycyzm przez architekta Petera von Nobile, podobnie jak pruski kanclerz stanu książę Hardenberg 1820-1823 miał swój pałac Neuhardenberg autorstwa Karla Friedricha Schinkla . Rześkość elewacji wygląda elegancko dzięki dobrym proporcjom, ale trochę mroźno w porównaniu do poprzedniego rokoko . Schinkel próbowali stworzyć bardziej malowniczy projekt dla Charlottenhof Pałac w Poczdamie, który został zbudowany w 1826 roku, w sensie angielskiego Malownicze .
W Wielkiej Brytanii klasycyzm ugruntował się wcześniej niż na kontynencie, poczynając od około 1747 r. wraz z renowacją Opactwa Woburn, a następnie w stylu Adama braci o tej samej nazwie, i wydał ważnych budowniczych, takich jak Henry Holland, a następnie John Soane i John Nash, którzy pracowali dobrze do pierwszej tercji XIX wieku, aw następnym pokoleniu Robert Smirke, budowniczy British Museum, które powstało w latach 1825-1850 . Konkurując ze stylem empirowym napoleońskim, w okresie regencji (ok. 1810–1820) rozwinął się monumentalny późny klasycyzm, który trwał do połowy stulecia.
W Stanach Zjednoczonych, po amerykańskiej wojnie o niepodległość (od 1775 do 1783), Klasycystyczny Federal Style pierwszy opracowany w północnych stanach, następnie w południowych stanach Antebellum architektury , która trwała aż do wojny domowej z 1861 roku i obejmowały po grecku Odrodzenie, a także od około 1840 ruchy historyzmu (takie jak Odrodzenie Tudorów i Italianate ). Znanymi neoklasycznymi architektami byli William Thornton i Benjamin Latrobe (obaj pochodzenia brytkiego), James Hoban (pochodzenia irlandzkiego) i ich uczeń Robert Mills .
Z kolei architektura i malarstwo niemieckiego okresu biedermeieru to zwrot w kierunku prostszych i bardziej „wygodnych” (dekoracja wnętrz), upraszczających klasyczne formy. Umiejętności wielkich artystów meblarskich z XVIII wieku nie były już dostępne, nawet jeśli wciąż dążyli do wysokiej jakości wykonania, na przykład przy dużych powierzchniach z usłojeniem drewna. Meble miały prostą elegancję, ale czasami też nieporęczne, powinny być funkcjonalne i dawać wrażenie komfortu.
W malarstwie estetyka biedermeieru przetrwała do lat 70. XIX wieku, w architekturze już w pierwszej połowie stulecia kwestionowały ją alternatywne formy budownictwa, najwcześniej neogotyk . Społecznie nowe formy budowlane kojarzą się z aspirującą burżuazją i jej pragnieniem reprezentacji. Paula Sprengera, ważnego przedstawiciela późnoklasycystycznej architektury w Austrii, określano mianem „ metternicha architektury”. W związku z tym termin architektura biedermeierowska lub biedermeierowska występuje potocznie, zwłaszcza w odniesieniu do kamienic z około 1830 roku .
Przejście do historyzmu
Około połowy XIX wieku rozpoczął się rozwój od klasycyzmu do historyzmu . Charakterystycznym stylem tego przejścia jest styl łuku okrągłego, który od około 1828 roku, poparty w myślach napisem „W jakim stylu powinniśmy budować?” Heinricha Hübscha, zapoczątkował pierwszą stylistyczną przemianę klasycyzmu.
Odróżnienie od historyzmu
Odróżnienie klasycyzmu od historyzmu nie jest łatwe ani chronologicznie, ani stylistycznie. Z jednej strony sam klasycyzm jest stylem „historyzującym”, opartym na starożytności i jego interpretacji w renesansie . Z drugiej strony historyzm ma częściowo ten sam repertuar form, szczególnie wyraźnie w okresie neorenesansu . Ponadto późny klasycyzm wykazywał preferencje dla pewnych form zdobniczych, np. ze sztuki bizantkiej czy arabskiej. Główną cechą historyzmu jest więc nie tyle „oderwanie się” od klasycyzmu, ile jego wpisanie w pluralistyczny kanon stylów – stąd alternatywny termin eklektyzm . Najbardziej uderzającą różnicą jest znacznie większa dekoracyjność historycznych budowli i wyposażenia, która przemawiała do bogatej w pierwszych dniach burżuazji, bardziej niż styl spartański z pierwszej połowy wieku.
Kościół parafialny Altlerchenfeld uważany jest w Austrii za strukturę przejściową między klasycyzmem a historyzmem, której budowa doprowadziła do debaty o „właściwym stylu”, który już zapowiada mentalność historyzmu.
Różnice w stosunku do historyzmu
Programowe skupienie się na klasycznej starożytności odróżnia klasycyzm od historyzmu .
W przeciwieństwie do klasycyzmu historyzm czerpie z wielu innych nurtów: neoromańskiego, neogotyku, neorenesansu, neobaroku, neorokoka . Jest też reinterpretacja samego siebie w neohistoryzmie . Ponadto na przełomie XIX i XX wieku klasycyzm odrodził się jako neoklasycyzm .
W historyzmie nie ma odniesienia do koncepcji teoretycznych, takich jak te opracowane przez Witruwiusza i innych rzymskich badaczy budownictwa, a które są używane jako kanon klasycyzmu . Podejście historyzmu do klasycznego, antycznego języka formalnego jest eklektyczne i ograniczone do aspektów formalnych.
Rzeźba klasycyzmu
Prawdopodobnie największym i najbardziej podziwianym rzeźbiarzem epoki był Włoch Antonio Canova, który tworzył jedno arcydzieło po drugim od 1770 do około 1820 roku. Z jednej strony jego styl jest silnie oparty na starożytności, ale skłania się ku wielkiej gracji i elegancji; typowa jest również bardzo gładka, perfekcyjna obróbka powierzchni marmuru. Uważany jest za „pioniera” stylu klasycystycznego, jego prace wywarły wielki wpływ nie tylko na innych rzeźbiarzy, ale także na malarstwo (m.in. na Ingresa ). W
bardzo podobnym stylu pracował Bertel Thorvaldsen, Duńczyk, który spędził wiele lat w Rzymie i jako jedyny mógł konkurować ze sztuką Canovy pod względem jakości artystycznej; miał też wielu uczniów, zwłaszcza z północnych Alp.
We Francji we wczesnym okresie pracował Jean-Antoine Houdon, którego twórczość miała również pewien wpływ międzynarodowy (m.in. popiersia portretowe Woltera (1779-1781, Comédie-Française, Paryż) i George’a Washingtona (1785, Capitol, Richmond)) . Najważnizymi rzeźbiarzami niemieckimi w tym czasie byli Johann Heinrich von Dannecker i Johann Gottfried Schadow, którzy zetknął się z Canovą w Rzymie. Najbardziej znanym dziełem Schadowa jest jego bardzo realistyczny podwójny portret Die Prinzessinnen Luise i Friederike von Preußen (patrz ilustracja na górze), powstały w latach 1795-1797, w którym składa on jednak hołd o wiele mniej gładkiemu ideałowi niż Canova i Thorvaldsen, a w jednej jeszcze prawie rokokowej wdzięku i trójwymiarowych fałdach.
Malarstwo klasycyzmu
→ Główny artykuł : Klasycyzm (malarstwo)
W malarstwie artyści zerwali z alegorycznym programem okresu baroku i malowali sceny z starożytności greckiej i rzymskiej, często mające wydźwięk „patriotyczny”. Kontury stają się wyraźnize, a kolorystyka impastowa znika na rzecz dwuwymiarowego nakładania farby. Kolorystyczne aspekty malarstwa zniknęły w tle. Surowy klasyk mógłby w zasadzie obejść się bez koloru. Dlatego kolorystyka wygląda raczej fajnie. Granice ciała są wyraźnie zaznaczone na rysunku. We wszystkich gestach dominuje wyrazista i harmonijna kompozycja postaci, spokojna miara czasu.
Akwaforty konturowe są charakterystyczne dla klasycyzmu w ilustracjach.
Architektura klasycyzmu
Zobacz także : Kategoria: Klasycystyczny budynek w Niemczech
Architektura klasycyzmu opiera się silniej niż poprzednie style na starożytnych budowlach, przede wszystkim wzorach greckich. Bardziej powszechne są teraz układy portykowe i kolumnowe . Styl stosowany jest w reprezentacyjnych budynkach książęcych i mieszczańskich, ale także w budynkach wykorzystujących tradycyjne techniki budowlane, takie jak konstrukcja szachulcowa. Klasycystyczne kościoły są rzadsze, tu za wzór służy ośmioboczna wieża wiatrów czy panteon .
Artysta klasycystyczny
Artyści przypisani do klasycyzmu patrz:
literatura
– kolekcja obrazów, filmów i plików audio – kolekcja obrazów, filmów i plików audio
Wikisłownik: Klasycyzm – wyjaśnienia znaczeń, pochodzenie słów, synonimy, tłumaczenia – wyjaśnienia znaczeń, pochodzenie słów, synonimy, tłumaczenia
architektura: klasycyzm cechy stylu
W roku 1709 w okolicy Neapolu przypadkowo wydobyto spod ziemi fragmenty rzymskich posągów i kamieni z wyrytymi inskrypcjami. Były to pozostałości po starożytnym mieście Herkulanum. Czterdzieści lat później prace wykopaliskowe odsłoniły fragmenty zasypanych przez popiół wulkaniczny Pompejów. Oba miasta zostały zniszczone podczas wybuchu wulkanu Wezuwiusz w 79 roku. Dokonane pod Neapolem odkrycia wstrząsnęły światem nauki, sztuki i architektury.
W epoce oświecenia ważnym elementem obyczaju europejskich elit były podróże, podczas których poznawano zabytki kultury antycznej. Podziwiano ślady dawnych cywilizacji ― wielkie wrażenie wywierały na zwiedzających pozostałości klasycznych świątyń. Relikty antyku poddano badaniom naukowym. W 1764 roku Niemiec Johann Winckelmann wydał Dzieje sztuki starożytnej. Opisał w tej pracy między innymi zachowany dorobek artystyczny Greków i Rzymian. Wkrótce w architekturze i sztuce nastąpił wielki zwrot ku starożytności. Narodził się klasycyzm.
Panorama wykopalisk w Herkulanum, fot. Xtreambar(talk), 2010; licencja CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Architektura klasycystyczna nawiązywała do wzorów greckich lub rzymskich świątyń. Znaczącą rolę odgrywała symetria. Budowle wznoszono na planie prostokąta lub koła. Charakterystycznym elementem był portyk, czyli rodzaj otwartej przybudówki przed wejściem do budynku, wspartej na kolumnach, posiadającej szczyt (przyczółek) w kształcie trójkąta. Dekoracje były zazwyczaj oszczędne ― przeważały klasyczne girlandy, wazy, rozety, liście palmowe ułożone w wachlarz, czy liście akantu. Monumentalny, elegancki styl pasował zwłaszcza do rezydencji i gmachów użyteczności publicznej.
Łazienki Królewskie w Warszawie, Pałac na Wodzie, fot. Puchaczka, 2014, licencja CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Klasycyzm zagościł w Polsce dzięki królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu (1764−1795), który chętnie zapraszał do kraju znakomitych architektów i artystów z Włoch i Francji. Ozdobą monarszej rezydencji ― Łazienek ― był Pałac na Wyspie, przebudowany według projektu Dominika Merliniego i Jana Christiana Kamsetzera. Zachwycający delikatnością i harmonią pałac stanowi jedno z najwspanialszych osiągnięć sztuki europejskiej tej epoki. W parku łazienkowskim powstały jeszcze inne klasycystyczne budowle, na przykład Teatr na Wyspie (obecnie Amfiteatr) i Stara Pomarańczarnia.
Kościół ewangelicko-augsburski św. Trójcy w Warszawie, fot. Marcin Białek, 2009, licencja CC BY-SA 4.0 pl, Wikimedia Commons
Na przełomie XIX i XX wieku portyki kolumnowe, eleganckie, harmonijne fasady oraz nawiązujące do starożytnych wzorców dekoracje zaczęły pojawić się w magnackich pałacach i szlacheckich dworkach.
Wybitnym przykładem architektury sakralnej jest kościół zbudowany w latach siedemdziesiątych XVIII wieku dla gminy ewangelicko–augsburskiej w Warszawie. Zaprojektowany przez Szymona Bogumiła Zuga, ma kształt potężnego walca, nakrytego ogromną kopułą z latarnią.
Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu (obecnie Ratusz warszawski), fot. Szczebrzeszynski, 2011, licencja PD, Wikimedia Commons
Po styl klasycystyczny, spektakularnie podkreślający powagę gmachów publicznych, chętnie sięgano w okresie konstytucyjnym Królestwa Kongresowego (1815–1830). W tym czasie w Warszawie powstały: monumentalny pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu przy placu Bankowym, pałac Królewskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (Pałac Staszica) na Nowym Świecie, czy Teatr Wielki przy placu Teatralnym (wszystkie wg projektu Antonia Corrazziego). Przebudowany, według projektu Piotra Christana Aignera, pałac Koniecpolskich ― Radziwiłłów stał się rezydencją namiestnika Królestwa (obecnie siedziba Prezydenta RP). Nawet wznosząc znacznie mniejsze budowle, nadawano im „modny” wygląd. Przykładem mogą być warszawskie rogatki, w których urzędnicy pobierali opłaty drogowe od osób przybywających do miasta.
Pałac Staszica, fot. harum, 2007; licencja PD, Wikimedia Commons
Trudno wyobrazić sobie klasycyzm bez monumentalnej rzeźby. Powaga i elegancja, nawiązujące do antyku, znalazły swoje najlepsze odzwierciedlenie w dwóch pracach Duńczyka Bertela Thorwaldsena: pomniku Mikołaja Kopernika (przed Pałacem Staszica) i konnym posągu księcia Józefa Poniatowskiego (obecnie przed Pałacem Prezydenckim).
Pałac Prezydencki (dawniej: Koniecpolskich, Radziwiłłów, Namiestnikowski), fot. Marcin Białek, 2011; licencja CC BY-SA 3.0
Najwybitniejsze dzieła architektury i sztuki ziem polskich z przełomu XVIII i XIX wieku są świadectwem smaku artystycznego, ambicji i możliwości artystów, budowniczych, a przede wszystkim fundatorów powstałych w tych czasach obiektów.
Ewa Olkuśnik
Powrót
Klasycyzm w Polsce
Klasycyzm rozwijał się w Polsce od ok. 1760 roku do lat 30tych XIX wieku i początkowo związany był z polskim Oświeceniem. W sztuce Polskiej wyodrębnia się okres do trzeciego rozbioru w 1795 roku, sztukę lat 1795-1807, okres Księstwa Warszawskiego 1807-1815 i klasycyzm Królestwa Kongresowego lat 1815-1831. Klasycyzm w Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, rozwijał się obok późnego baroku a później romantyzmu i często różne formy stylowe ze sobą współistniały. Klasyczne meble ustawiano w rokokowych wnętrzach a romantyczne i klasyczne pawilony ustawiano w krajobrazowych parkach. Klasycyzm dotarł do Ploski z Paryża, dzięki kontaktom polskiej arystokracji z dworem i magnaterią francuską. Do polskich pałaców importowano meble a nawet całe wyposażenie wnętrz projektowane i wykonywane przez czołowych artystów paryskich. Do Polski docierały albumy ze sztychami przedstawiającymi, odkopane spod popiołów Wezuwiusza, Herkulanum i Pompeje. Sztukę klasyczną propagowały pierwsze książki omawiające sztukę grecką, m.in. napisaną przez Stanisława Kostkę Potockiego i wydaną w 1815 roku pracę pod tytułem “O sztuce dawnych czyli” Winckelman polski”.
Propagowaniu sztuki antycznej będącej wzorem neoklasyków sprzyjały prywatne kolekcje dzieł sztuki, takie jak galeria rzeźby antycznej zgromadzona przez księżnę Izabelę Lubomirską w Łańcucie czy Helenę Radziwiłłową w Arkadii niedaleko Łowicza. Neoklasyczne dzieła sztuki pojawiły sie w Polsce ok. 1760 roku, jeszcze przed wstąpieniem na tron przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1760 roku, sprowadzony do Polski architekt francuski Charles Pierre Coustou, zaprojektował pałac w Jordanowicach pod Grodziskiem k/Warszawy utrzymując styl wczesnego klasycyzmu zwanego stylem Gabriela. Elementy wczesnego klasycyzmu znajdujemy w fasadzie kościoła Karmelitów Bosych na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, zaprojektowanej w 1761roku przez Efraima Szregera. Szreger w oryginalny sposób połączył je z formami barokowymi. W pierwszym okresie rozwoju neoklasycyzmu w Polsce dużą rolę odegrały sztychowane albumy: “Architecture Francoise” N.F.Blondela i “Widoki Rzymu” G.Piranesiego. W bibliotekach arystokratów znajdowały się “Starożytności Ateńskie” i “Ruiny Baalbek” oraz “Ruiny Palmyry”. W 1772 roku Franciszek Smuglewicz Opublikował “Termu Trajana” ze sztychami pokazującymi wnętrza Złotego Domu Nerona. Malowane groteski, antyczne wazy i rzeźby były neoklasycznymi elementami wprowadzanymi do rokokowych czy barokowych wnętrz. Najbardziej monumentalnymi dziełami wczesnego klasycyzmu w Polsce były fasady katedry i ratusza w Wilnie, zaprojektowane przez Wawrzyńca Gucewicza. Monumentalny jest też kościół Ewangelicki w Warszawie zaprojektowany przez Szymona Bogumiła Zuga. Dla tych obiektów inspiracją był rzymski Panteon i dlatego zalicza się je do nurtu klasycyzmu antykizującego. Do tego nurtu zaliczyć należy amfiteatr w Łazienkach Jana Chrystiana Kamsetzera(1791) i Świątynię Sybilli w Puławach Piotra Aignera. Aigner i Stanisław Kostka Potocki zaprojektowali, wzorując się na weneckim kościele San Giorgio Maggiore, fasadę kościoła Św. Anny w Warszawie(1785). Antyczna architektura interpretowana przez Palladia, była inspiracją dla Dominika Merliniego wznoszącego warszawską “Królikarnię”(1786). Palladianizm w architekturze neoklasycznej wyrażał się przede wszystkim w założeniach pałacowych. U Palladia korpus pałacu połączony był ze skrzydłami (najczęściej oficynami) za pomocą galerii kolumnowych wygiętych w kształcie podkowy lub ćwierćkola. W Polsce taki typ pałacu popularny był w latach 70tych we wszystkich dzielnicach Rzeczpospolitej. W końcu XVIII wieku powstało ponad 40 takich zespołów pałacowych m.in. w Kocku, Siedlcach, Rogalinie, Małej Wsi i Walewicach. W tym okresie pojawiają się w Polsce realizacje architektoniczne nawiązujące do francuskiego nurtu awangardowego architekta Ledouxa. Ledoux zredukował do minimum dekoracje a budynki projektował zestawiając proste geometryczne bryły w surowe ale harmonijne kompozycje. W Polsce do tego nurtu architektury zaliczyć można, wspomniany kościół Ewangelicki. Sz.B.Zug zaprojektował też pawilony ogrodowe do Arkadii dla Heleny Radziwiłłowej, utrzymane w surowym stylu awangardowym oraz” ruiny akweduktu” i” Łuk Grecki” w konwencji architektury romantycznej.
MECENAT KRÓLA STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO
Król Stanisław August Poniatowski był typowym reprezentantem Oświecenia. Interesował się sztuką francuską i stworzył wokół siebie dwór artystyczny. Król sprowadzał do Polski artystów obcych ale starał sie też zadbać o kształcenie artystów Polaków. Fundował stypendia zagraniczne a pracownia malarska M. Bacciarellego była zalążkiem Akademii Sztuk Pięknych. Mecenat królewski wpłynął na charakter tworzonych dla dworu dzieł w tak dużym stopniu, ze można mówić o ” stylu Stanisława Augusta”. Określenie dotyczy nie tylko czasu powstania dzieł 1765-1795, ale też własnego ich stylu. Wszystkie cechy stylu ukształtowane zostały kiedy pracami architektonicznymi i dekoracyjnymi kierował Dominik Merlini (1774-1783). Styl Stanisławowski był odmianą klasycyzmu inspirowaną głównie sztuką francuską ale czerpiącą też z innych źródeł. Król skłaniał się ku wczesnemu klasycyzmowi Ludwika XV realizowanego przez J.A.Gabriela, pozbawionego tendencji awangardowych. Gust polskiego monarchy decydował o stylu budowli oraz malarstwa i rzeźbiarskich dekoracji architektonicznych. Dominik Merlini zaprojektował szereg sal reprezentacyjnych i mieszkalnych w Zamku Królewskim. W latach 1774-1777 powstały “Sala Canaletta” z obrazami widoków Warszawy, Kaplica w Wieży Grodzkiej, Sala Audiencyjna oraz Gabinet i Sypialnia króla. W Sali Audiencyjnej na plafonie Bacciarelli namalował “Rozkwit sztuk, nauk, rolnictwa i handlu pod panowaniem Pokoju” a na supraportach(obrazach nad drzwiami) malarz umieścił alegorie “Męstwa”,” Mądrości”, “Religii” i “Sprawiedliwości”. W klasycyzmie stanisławowskim dekoracje stosowane były w sposób subtelny. Ceniono naturalnie złoto ale też urodę materiałów, marmurów, drewna, brązu itp. W sypialni wnękę na alkowę wyłożono cisowym drewnem w naturalnym kolorze ozdabiając je tylko delikatnymi złoconymi girlandami. W 1779 roku Merlini i Kamsetzer zaprojektowali wystrój Sali Ansamblowej, położonej w ryzalicie środkowym skrzydła saskiego. Na tle białych stiukowych( tynki imitujące marmur) ścian ustawiono wokół sali pary złocistych (też stiukowych) korynckich kolumn. Wielkim arkadowym oknom odpowiadały w ścianie przeciwległej arkadowe wnęki wypełnione lustrami. Sale zdobiły posagi wykonane przez Andrzeja le Bruna przedstawiające króla pod postacią Apollina i Minerwy z rysami twarzy Katarzyny II. Na plafonie Bacciarelli namalował “Jowisza wyprowadzającego świat z chaosu”. Sala ma wyjątkową harmonię kolorystyczną utrzymaną w ciepłych żółciach podkreślanych delikatnymi złocistymi ornamentami. Merlini urządził jeszcze Salę Rycerską i Nowa Salę Tronową. Niektóre części wyposażenia wnętrz wykonywane były w Paryżu m.in. drzwi “ze sztandarami” . Od 1773 roku trwały prace przy przebudowie w nowym stylu siedemnastowiecznych Łazienek przeznaczonych na rezydencję prywatną króla. Pałacowi na wodzie towarzyszyły Biały Domek i pałac Myślewicki. Wczesno–klacysycystycznej architekturze towarzyszyły malowidła arabeskowo-groteskowe, wzorowane na rafaelowskich, namalowane przez Jana Bogumiła Plerscha. Rzeźby przeznaczone do dekoracji wnętrz Zamku Królewskiego i Łazienek wykonywali Andrzej le Brun – “Sława” i Monaldi – “Chronos”. Przy pracach w Zamku i w Łazienkach od 1784 roku z Merlinim współpracował Jan Chrystian Kamsetzer. Kamsetzer zaprojektował północną fasadę” Pałacu na wodzie” z czterokolumnowym portykiem zwieńczonym trójkątnym tympanonem. Później takie portyki rozpowszechniły się w architekturze monumentalnej i dworkowej, stając się najbardziej charakterystycznym elementem architektonicznym polskiego klasycyzmu. Jedną z ostatnich realizacji w Łazienkach był amfiteatr zaprojektowany przez Kamsetzera. Architekt wzorując sie na ruinach teatru w Herkulanum, zbudował scenę z “antycznymi” kolumnami będącymi stałą dekoracją sceny. Sztuka kształtowana w obrębie mecenatu królewskiego skupiona była na budowlach reprezentacyjnych i rezydencjonalnych. W latach 70tych XVIII wieku rozpoczęły się w Polsce przemiany gospodarcze prowadzące do gospodarki kapitalistycznej. Bogate mieszczaństwo miało coraz większy udział w mecenacie artystycznym. W budowlach “mieszczańskich” na pierwszy plan wysunięto czynnik funkcjonalności i użyteczności. Najwybitniejszymi architektami kształtującymi w Warszawie “mieszczański klasycyzm” byli: Efraim Szreger i Szymon Bogumił Zug. Kamienice, budynki użyteczności publicznej, domy handlowe, koszary, szkoły projektowano racjonalnego, pozbawionego bogatej dekoracji, klasycyzmu.
W latach 70tych XVIII wieku ukształtował się typ pałacu i dworu z charakterystycznym kolumnowym portykiem, wzorowany, jak wspominaliśmy, na architekturze palladiańskiej. Pałace i dwory otoczone były ogrodami( parkami) często powiązanymi z otaczającym krajobrazem. Tworzone w duchu sentymentalizmu i romantyzmu parki powstawały początkowo głównie w Anglii. Dzięki kontaktom osobistym polskich arystokratów, ale i dzięki rozprawie o angielskim ogrodnictwie wydanej przez Augusta Moszyńskiego, parki typu angielskiego stały sie modne w Polsce. Barokowym ogrodom dodawano “angielską przechadzkę’ albo “partie angielskie” a później powstawały całe nowe założenia. W taki sposób, według projektu Jana Christiana Schucha przeorganizowano park łazienkowski. Schuch zakładał też w 1781 roku park angielski w Dęblinie przy pałacu Michała Wandalina Mniszcha. Wielką rolę w popularyzowaniu parków krajobrazowych odegrała księżna Izabela Czartoryska, organizując park w podwarszawskich Powązkach a następnie park w Puławach. Dla księżny pracowali m.in. architekt Piotr Aigner i angielski ogrodnik Jakub Savage. Czartoryska swoje doświadczenia w zakładaniu ogrodów zawarła w wydanej książeczce “Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów”. Na kresach parki zakładał Irlandczyk Dionizy Mac Claire ( Mikler) . Jego najsłynniejszym dziełem była “Zofiówka” pod Humaniem będąca własnością Szczęsnego Potockiego.
KLASYCYZM XIX WIEKU.
Utrata niepodległości i własnej państwowości pozbawiła sztukę mecenatu państwowego i królewskiego. Do 1815 roku ruch budowlany w Warszawie, która przestała być stolicą i w większych miastach osłabł. Rozwijało się budownictwo na prowincji. Powstawały dworki, pałace i budynki gospodarcze. Pałace projektowali architekci warszawscy działający wcześniej. Piotr Aigner wzniósł w Puławach pałac “Marynki” i przebudował pałac w Łańcucie oraz wniósł tam pawilony parkowe. Po 1815 roku rozpoczęli kariery zawodowe młodzi architekci: Stanisław Zawadzki i Jakub Kubicki. Jakub Kubicki zaprojektował wzniesiono m.in. pałac w Radziejowicach i pałac w Bejscach. Zawadzki był autorem projektu całego założenia pałacowo-parkowego w Dobrzycy. W Dobrzycy jeden z pawilonów zwany jest “Panteonem”.
W XIX wieku powrócono do oświeceniowej idei kościoła centralnego. Takim kościołem miała być, niezrealizowana “Świątynia Opatrzności ” zaprojektowana przez J.Kubickiego,(projekt wyłoniono w konkursie). Do tego projektu architekt powrócił wznosząc kościół p.w. Św.Jadwigi w Mokobodach. Okrągłe kościoły poprzedzone portykami wzniósł P. Aigner w 1800 roku w Puławach i w Warszawie w roku 1825. Kościół warszawski p.w. św. Aleksandra, został wybudowany z okazji przyjazdu cara Aleksandra I.
Utworzenie w 1815 roku Królestwa Polskiego, które posiadało własny rząd z ważną Komisją Rządową Przychodów i Skarbu, przyczyniło się do rozwoju gospodarczego kraju. Polska przekształcała się z kraju rolniczego w rolniczo-przemysłowy. Pojawiło się nowe budownictwo związane z przemysłem. Porządkowano i rozbudowywano ciasne miasta m.in. burząc resztki średniowiecznych murów obronnych. Powstawały szerokie arterie komunikacyjne , nowe ratusze, gmachy sadowe i inne budowle . Jakub Kubicki wybudował pałac Belwederski i domki rogatkowe wokół Warszawy. Według jego projektu zrealizowano arkadowy taras usytuowany przed Zamkiem Królewskim( Arkady Kubickiego). P. Aigner w latach 1817-19 przebudował pałac Namiestnikowski a w latach 1816-1823 rozbudowywał Uniwersytet Warszawski. Aigner był Generalnym budowniczym Królestwa. Dla budownictwa rządowego opracował wzorniki w których zamieścił plany łatwych do realizacji, funkcjonalnych budynków.
Największą rolę w ukształtowaniu klasycystycznej architektury Warszawy odegrał Antoni Corazzi. Corazzi zaprojektował plac Bankowy, plac Teatralny i gmachy rządowe : gmach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych( pałac Mostowskich) i gmach Banku Polskiego. Największym dziełem Corazziego był Teatr Wielki, uważany za jeden z najpiękniejszych teatrów na świecie. Neoklasyczna architektura Warszawy, min. dzięki dziełom Corazziego, należy do najlepszych w Europie. Po powstaniu Listopadowym klasycyzm był już tylko jednym z nurtów, coraz bardziej eklektycznej architektury.
RZEŹBA
Klasycystycznym gmachom, wznoszonym w pierwszym trzydziestoleciu XIX wieku towarzyszyła rzeźba a jeszcze częściej płaskorzeźba. Najpopularniejszym rzeźbiarzem współpracującym z architektami, był sprowadzony z Czech w 1816 roku Paweł Maliński. Pierwszym dziełem Malińskiego w Warszawie był fryz “Triumf Bachusa” umieszczony na fasadzie Pałacu Błękitnego. Pałac był wówczas przebudowywany przez mało znanego francuskiego architekta Fryderyka Alberta Lessla. Inne prace Malińskiego to m.in. “Apollo z Muzami Nauki i Sztuki” do pałacu Kazimierzowskiego(Uniwersytet) i fryz pałacu Staszica( gmach Towarzystwa przyjaciół Nauk). Największą pracą Malińskiego był fryz nad wejściem głównym Teatru Wielkiego przedstawiający “Edypa wracającego z Igrzysk Olimpijskich”, w którym wyrzeźbił 62 figury. Poza dekoracjami rzeźbiarskimi budowli, Maliński rzeźbił nagrobki. Klasyczną rzeźbę uprawiał Ludwik Kaufmann. Fryz wykonany przez niego na bramie pałacu Paca w warszawie przedstawia epizod z historii starożytnego Rzymu- “Uwolnienie miast greckich”. W ówczesnej politycznej sytuacji Królestwa Polskiego tematy antyczne nasycano treściami wolnościowymi. Kaufmann był autorem rzeźby parkowej Natalii z Potockich Sanguszkowej . Kaufmann, który studiował u Canovy, przedstawił Natalię Sanguszkowa w pozie w jakiej Canova wyrzeźbił Paulinę Borghese(Bonaparte).
U znanego klasycznego rzeźbiarza Bertela Thordswalsena studiował jeden z najlepszych polskich rzeźbiarzy – Jakub Tatarkiewicz. Wśród licznych dzieł wyjątkowym liryzmem emanuje “Miłość macierzyńska” i “Umierająca Psyche”(1830). Tatarkiewicza wyrzeźbił postacie do nagrobka Stanisława Kostki Potockiego i jego żony w Wilanowie.
Wiele rzeźb neoklasycznych w Polsce było importami z Włoch lub Francji. Antonio Canova wyrzeźbił młodego Henryka Lubomirskiego jako Amora. (Muz. w Łańcucie). Uczniowie Canovy wykonywali dla polskich arystokratów popiersia i rzeźby nagrobne.
W świadomości polskiego społeczeństwa najważniejszym twórcą był B. Thordwalsen. W 1817 rzeźbiarz otrzymał zamówienie na wykonanie pomnika księcia Józefa Poniatowskiego a w 1820 na pomnik Kopernika( ustawiony w 1830 roku). Thordwalsen jest autorem figury nagrobkowej Włodzimierza Potockiego w katedrze wawelskiej. Rzeźba zaliczana jest do najlepszych dzieł sztuki sepulkralnej w Polsce.
MALARSTWO
Malarstwo klasycystyczne w 2poł XVIII wieku miało różne odmiany skłaniające się ku sentymentalizmowi lub romantyzmowi. Studiowanie sztuki starożytnej nie miało prowadzić do kopiowania ale szukania prostoty wyrazu i czystości formy. Typowe tematy klasycystycznych obrazów to przedstawienia życia cnotliwego, heroizmu i patriotyzmu. Sceny z mitologii i historii starożytnej były najczęściej aluzjami do współczesnych wydarzeń i problemów. Artysta miał wychowywać społeczeństwo pokazując wzniosłe przykłady. W hierarchi tematów pierwsze miejsce zajmowało malarstwo historyczne i portrety zasłużonych wodzów, uczonych i mężów stanu. W Polsce w wieku Oświecenia uświadamiano sobie potrzebę tworzenia sztuki narodowej. Król Stanisław August Poniatowski zamierzał założyć Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie. Jej zaczątkiem była Malarnia królewska kierowana przez Bacciarellego i Canaletta. Bacciarelli uprawiał malarstwo plafonowe i portretowe. Stworzył oficjalne portrety “koronacyjne” Stanisława Poniatowskiego i bardzo intymny “Portret króla z klepsydrą”. Canaletto był przede wszystkim wedutystą. Spod jego pędzla wyszedł cykl 24 widoków Warszawy i kilku wedut Rzymu inspirowanych pracami Piranesiego. Malarze działający w Polsce w 2poł XVIII wieku zaczynali od scen rokokowych i sentymentalnych, tak jak Piotr Norblin, ale szybko przechodzili do realizmu. Norblin utrwalił w rysunkach obraz pijanego, awanturującego się szlachcica ale też pozostawił romantyczne wizerunki orientalnych jeźdźców. Obrazy ówczesnych malarzy: Bacciarellego, Canaletta, Norblina czy Aleksandra Orłowskiego nie są klasycystyczne.
Prawdziwym klasycystą był Antoni Brodowski (1784-1832), uczeń J.L.Davida i F.Gerarda. Brodowski szybko zyskał uznanie, otrzymał złoty medal na wystawie malarskiej i został profesorem na Wydziale Sztuk pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Brodowski był świetnym portrecistą. Do najlepszych płócien należą : “Autoportret”, “Portret brata”, “Portret biskupa Hołowczyca”( obrazy z lat 1813-1823). W nurcie ściśle klasycznym pozostają duże antykizujące kompozycje “Gniew Saula na Dawida”, “Leonidas”, “Helena i Hektor” oraz “Edyp i Antygona”. W konkursie malarskim z 1823 roku obok Brodowskiego wystawiali swoje obrazy Aleksander Kokular i Antoni Blanck. Blanck i Kokular byli przede wszystkim portrecistami. W ośrodkach poza Królestwem, w Wilnie i w Krakowie powstały w XIX wieku odrębne szkoły malarstwa.
Więcej kliknij tutaj
Architektura klasycystyczna – Wikipedia, wolna encyklopedia
Klasycyzm – w architekturze styl wzorujący się na formach architektonicznych starożytnego Rzymu i Grecji. Rozwinął się w połowie XVIII wieku jako reakcja na formalny przepych architektury baroku i rokoko.
Nazwa klasycyzm oznacza w architekturze nawiązanie do architektury klasycznej. Analogiczny termin Klassizismus występuje w języku niemieckim, podczas gdy m.in. we Francji i Anglii określa się ten okres jako architekturę neoklasyczną. Termin architektura neoklasycystyczna w odniesieniu do klasycystycznej jest natomiast błędem, gdyż mianem neoklasycyzmu określa się klasycyzujące tendencje od końca XIX wieku.
Architektura klasycystyczna miała swe źródła w dwóch prądach architektonicznych: francuskim klasycyzującym baroku i związaną z nim tradycją racjonalistyczną oraz w angielskim malowniczym stylu (picturesque), związanym z rodzącą się potęgą imperium.
Już w początkach XVIII wieku można zauważyć prąd w architekturze europejskiej sprzeciwiający się tendencjom architektury barokowej i rokokowej. Najsilniej zaznaczył się on w palladianizmie Wysp Brytyjskich, gdzie barok nigdy nie osiągnął takiego bogactwa jak na kontynencie. Również architektura skrzydła Luwru zbudowanego przez Claude’a Perrault, pałaców w Berlinie a nawet fasada bazyliki św. Jana na Lateranie w Rzymie (Alessandro Galilei) posiadają cechy klasycyzujące. Do obecnych ziem polskich na Górny Śląsk, architektura klasycystyczna dotarła z Moraw, a pierwszą tego typu budowlą jest Pałac Dietrichsteinów w Wodzisławiu Śląskim[1].
Wiedza o dorobku kulturowym starożytnych rosła w miarę upływu czasu. W 1755 do Rzymu przybył niemiecki historyk Joachim Winckelmann, który opracował pierwsze syntetyczne dzieje sztuki starożytnej (“Myśli o naśladowaniu dzieł greckich w malarstwie i rzeźbie”) oraz sformułował najważniejsze cechy i pojęcia dotyczące sztuki antycznej w terminach “szlachetnej prostoty i spokojnej wielkości”. Rok później pojawiły się grafiki Giovanniego Battisty Piranesi obrazujące starożytności rzymskie, następnie ukazały się ryciny Stuarta i Revetta. Po nich ukazywały się również inne dzieła artystów klasycystycznych, które miały duży wpływ na rozwój sztuki i architektury XVIII w. Znaczny wpływ nań miał także rozwój mieszczaństwa i nowe zadania dla architektów i urbanistów – budynki użyteczności publicznej, takie jak teatr i publiczny plac o charakterze reprezentacyjnym, dla którego szukano wzorca w agorze i forum. W latach 60. i 70. XVIII wieku klasycyzm przenikał do dalszych państw europejskich, obok podstawowego prądu, opartego zwłaszcza na architekturze greckiej, wytwarzając różne lokalne szkoły. W Niemczech najbardziej zaznaczyła się tradycja Schinklowska, dążąca do nadania budynkowi zdyscyplinowanej lecz lekkiej struktury.
Po upłynięciu zasadniczego okresu klasycyzmu około 1815 trwał on przez cały wiek XIX jako jeden ze stylów historycznych. Dwudziestowieczne tendencje klasycyzujące nazywane są neoklasycyzmem.
Cechy architektury klasycystycznej [ edytuj | edytuj kod ]
stosowanie porządków architektury antycznej
projektowanie ulic, dzielnic, miast w nowym stylu
wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich i rzymskich oraz na niektórych budowlach odrodzenia;
kopiowanie elementów architektury starożytnej;
budowle wznoszone na planie zwartym, koła lub prostokąta;
stosowanie kolumnad i kolumnowych portyków ze zwieńczeniem w kształcie tympanonu; pilastrów, dużych okien; tympanon przeważnie dekorowany płaskorzeźbą;
dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej kompozycji, stosowanie symetrii;
w opozycji do baroku przeważają fasady o liniach prostych bez wygięć i skrętów;
oszczędne stosowanie zdobnictwa; jeżeli się pojawiają, są to uskrzydlone postacie lwów z ludzkimi głowami, orły, wieńce, wazony, girlandy z róż, kokardy, hełmy, tarcze, skrzyżowane sztandary nawiązujące do tradycji cesarstwa rzymskiego;
rozwój budownictwa użyteczności publicznej, takiego jak: urzędy, teatry, szpitale, szkoły, zakładane wówczas muzea;
pałace – duże, niskie, wydłużone, na planie prostokąta z wysuniętą częścią środkową ozdobioną portykiem;
we wnętrzach wielkie, podłużne, jasne sale, chętnie malowane na biało, płaskie sufity; okna duże, kwadratowe;
kościoły – często budowane na planie koła i prostokąta, przykryte kopułą.
Wybrani przedstawiciele klasycyzmu [ edytuj | edytuj kod ]
Zobacz też [ edytuj | edytuj kod ]
키워드에 대한 정보 jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu
다음은 Bing에서 jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 SZYBKIE INFO – SZTUKA KLASYCYZMU
- games
- gry
- loks
- pl
- lokspl
- borys
- 635
- borys635
- funny
- comedy
- edukacja
- śmieszne
- smieszne
- wiadomosci
- wiadomość
- tv
- borystv
- szybkie
- szybko
- info
- informacje
- sztuka
- architektura
- budowle
- przykłady
- obraz
- artyści
- klasycyzmu
- antyk
- filozof
- teatr
- łuk triumfalny
- paryż
- notatka
SZYBKIE #INFO #- #SZTUKA #KLASYCYZMU
YouTube에서 jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 SZYBKIE INFO – SZTUKA KLASYCYZMU | jeden z czołowych architektów polskiego klasycyzmu, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
