Dlaczego Rośliny Wodne Tworzą W Jeziorze Strefy | Życie Jezior Odc.1 상위 141개 답변

당신은 주제를 찾고 있습니까 “dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy – Życie jezior odc.1“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.khunganhtreotuong.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.khunganhtreotuong.vn/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Tomasz Czerwiński 이(가) 작성한 기사에는 조회수 239,251회 및 좋아요 1,020개 개의 좋아요가 있습니다.

dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy 주제에 대한 동영상 보기

여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!

d여기에서 Życie jezior odc.1 – dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy 주제에 대한 세부정보를 참조하세요

Filmy te są przyrodniczą podróżą przez jeziora północnej Polski. Przedstawiają genezę ich powstaniu, życie, i starzenie się pod wpływem procesu eutrofizacji. Jeziora znikają na naszych oczach i jest to zjawisko nieuchronne. Jednak to jak szybko ono postępuje zależy od działalności człowieka. Gdy ta działalność będzie odpowiedzialna przedłuży ich życie i możliwości korzystanie następnym pokoleniom.
Filmy opowiadają o rybactwie i rybakach, w kontekście historycznym i współczesnym. Z czasem rybactwo przestało być jedynie rzemiosłem, a stało się odpowiedzialną dziedziną gospodarki. Rybacy wzięli na siebie obowiązek zapewnienia równowagi gatunkowej ryb w użytkowanych przez siebie akwenach. Muszą oni również gospodarować na jeziorach będących pod nieustanną presją ludzi i w warunkach stale postępującej eutrofizacji, przyspieszanej znacząco przez zanieczyszczenie środowisk Ich praca to nie tylko połowy i zarybienia, to również dbałość o środowisko naturalne i ochrona jego zasobów.
Więcej na stronie http://zs.infish.com.pl/
lub https://www.facebook.com/profile.php?id=100007432908094
\”Fishermen from the lake land\”
This film tells the story of fishing and fishermen, both from the historical and modern perspective. Over time, fishing has grown from a mere trade to become a major part of the economy. Fishermen have taken it upon themselves to ensure the conservation of species in the water bodies that they use. Their activities must be conducted on lakes under continuous anthropopressure and progressive eutrophication, accelerated considerably by environmental pollution. Their work involves not only fishing and stocking lakes, but also taking measures to protect the environment and its resources.
\”Life of lakes\”
The film is a journey through lakes in the northern regions of Poland. It tells about how they are formed and about their life and ageing caused by the process of eutrophication. Lakes disappear and it is an inevitable process. However, how fast it occurs depends on human activities. If they are conducted in a responsible manner, the life of lakes can be prolonged and they can be used by future generations.

dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.

Wyjaśnij,dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefe …

naukowiec30 Rośliny występujące w zbiornikach tworzą strefy. Jest to związane z ich przystosowaniem do różnych warunków życia. Dla roślin bardzo ważne jest …

+ 여기에 자세히 보기

Source: kudo.tips

Date Published: 1/22/2022

View: 1616

Rośliny wodne w rekultywacji zbiorników wodnych

Jeziora i rzeki są przeżyźnione: w naturalnych zbiornikach wodnych za dużo jest … czy okrzemkowych, częstego występowania warunków beztlenowych w strefie …

+ 여기를 클릭

Source: ogrodywodne.pl

Date Published: 8/28/2022

View: 4572

Rośliny wodne – Przyroda – Opracowania.pl

Rośliny występujące w zbiornikach tworzą strefy. Jest to związane z ich przystosowaniem do różnych warunków życia. Dla roślin bardzo ważne jest św…

+ 여기에 더 보기

Source: opracowania.pl

Date Published: 8/4/2022

View: 6519

Przystosowania anatomiczne i morfologiczne roślin do …

Tkanka mechaniczna. Rośliny wodne w przeciwieństwie do niektórych roślin lądowych nie tworzą tkanek chroniących przed utratą wody (korka). Spotykamy również …

+ 여기에 더 보기

Source: www.roslinyakwariowe.pl

Date Published: 2/19/2022

View: 1508

Rośliny wodne i bagienne – Media Nauka

Grążel żółty (Nuphar lutea) to gatunek wieloletniej rośliny wodnej z rodziny grzybieniowatych, podobnej do grzybieńczyka wodnego i grążela drobnego. Tworzy …

+ 여기를 클릭

Source: www.medianauka.pl

Date Published: 10/5/2021

View: 3491

Strefa przybrzeżna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Litoral jest w zasadzie jedyną strefą jeziora, w której występują rośliny zakorzenione. Często tworzą one szuwar wysoki. Do roślin i glonów żyjących w tej …

+ 여기에 자세히 보기

Source: pl.wikipedia.org

Date Published: 5/26/2022

View: 7528

Ekosystem jeziora – Nadleśnictwo Okonek – Lasy Państwowe

Strefa przybrzeżna, strefa litoralna – strefa zbiornika wodnego … Litoral jest w zasadzie jedyną strefą jeziora, w której występują rośliny zakorzenione.

+ 자세한 내용은 여기를 클릭하십시오

Source: okonek.pila.lasy.gov.pl

Date Published: 11/9/2021

View: 3189

Wody i ich ochrona (cz.1)

W granicach Parku położone są 42 stałe, naturalne zbiorniki wodne, których łączna … mniejszymi jeziorami tworzą szczególny zespół ekosystemów wodnych.

+ 여기에 보기

Source: www.wigry.org.pl

Date Published: 2/30/2022

View: 2099

주제와 관련된 이미지 dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy

주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Życie jezior odc.1. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.

---

주제에 대한 기사 평가 dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy

• Author: Tomasz Czerwiński
• Views: 조회수 239,251회
• Likes: 좋아요 1,020개
• Date Published: 2014. 9. 26.
• Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=3Wqw9vfTnnc

Gdzie jest najwięcej tlenu w jeziorze?

W zależności od warunków jeziora dzielimy na trzy strefy: przybrzeżną, toni wodnej i denną. W strefie przybrzeżnej woda jest najcieplejsza, ma najwięcej tlenu i do samego dna dociera światło słoneczne; występuje tu najwięcej roślin i zwierząt.

Dlaczego liście roślin wodnych unoszą się na powierzchni wody?

Tkanka powietrzna (aerenchyma)

Wielkie kanały powietrzne tej tkanki umożliwiają roślinom unoszenie się w wodzie lub na jej powierzchni – zwiększenie wyporności jest najprawdopodobniej ważniejsze od funkcji wentylacyjnej (Hejnowicz 2002). Do tego celu służą na przykład rozdęte ogonki liściowe u kotewki orzecha wodnego).

Dlaczego rośliny wodne mają krótkie korzenie?

Rośliny wodne, które mogą pobierać wodę całą powierzchnią ciała, mają słabo wykształcone korzenie.

Jak nazywają się rośliny rosnące wokół jeziora?

Należą do nich m.in.: wiązówka błotna, sadziec konopiasty, tojeść pospolita, niezapominajka błotna, mięta wodna, krwawnica pospolita, knieć błotna, tulejnik kamczacki, a także różne rodzaje sitów. Na brzegach naturalnych zbiorników często spotyka się również olsze i wierzby.

Skąd bierze się tlen w wodzie?

Podstawowe znaczenie dla funkcjonowania i życia organizmów wodnych ma tlen rozpuszczony w wodzie, który pochodzi z atmosfery oraz fotosyntezy przeprowadzanej przez rośliny przy udziale światła. Tlen odgrywa również kluczową rolę w naturalnych procesach oczyszczania wód.

W której strefie jest najmniej tlenu?

Strefa przybrzeżna w zbiornikach wodnych charakteryzuje się dużą zawartością tlenu, ponieważ bezpośrednio styka się z ośrodkiem gazowym, np. podczas falowania i uderzania wody o brzeg. W efekcie wody są bardzo dobrze natlenione. Strefa wód głębokich zaś nie ma dostępu do tlenu, więc będzie zawierać go mniej.

Jakie są rośliny pływające w jeziorze?

Co rosnie pod wodą?

Przęstka (Hippuris vulgaris) Przyzwoita sadzawka bez przęstki się nie obejdzie. Dzięki podwodnym pędom tlen produkowany przez przęstkę w procesie fotosyntezy uwalniany jest wprost do wody, pędy wyrastające nad wodę tworzą las miniaturowych choinek. Należy ją sadzić w wodzie o głębokości do pół metra.

Co rośnie pod wodą?

Kiedy pomysł zakończył się sukcesem, autorzy projektu zaczęli eksperymentować z uprawą kolejnych roślin. Teraz pod wodą rosną także pomidory, sałata, cukinia, fasola, zielony groszek, aloes, grzyby i truskawki.

Co wpływa na rozwój korzeni?

Istotny wpływ na rozwój systemu korzeniowego mają hormony, takie jak auksyny czy cytokininy oraz etylen. Jedną z ważniejszych funkcji auksyn jest pobudzanie wzrostu i stymulacja podziałów komórek oraz indukowanie tworzenia korzeni przybyszowych i bocznych, a także podział kambium.

Jak przystosowały się rośliny do życia w wodzie?

Rośliny wykształciły wiele przystosowań dających im możliwość życia w wodzie, a są to m. in: elastyczne, giętkie łodygi, drobne korzenie bądź ich brak, drobne lub długie taśmowate liście oraz komory powietrzne wewnątrz łodyg.

Dlaczego korzenie rosną w dół?

I jest to uwaga ciekawa: skąd bowiem roślina wie, że jej korzeń powinien rosnąć w dół? Jest to posunięcie logiczne: rosnąc w dół korzeń oddala się od podstawowej części kiełku, im dalej zaś jest, tym większe ma szanse na znalezienie życiodajnej wody.

Jak się nazywają rośliny wodne?

Rośliny wodne, czyli hydrofity, to rośliny przystosowane do życia w środowisku wodnym. Zaliczamy do nich rośliny pływające swobodnie, przytwierdzone do dna i zanurzone (poza kwiatami) i przytwierdzone do podłoża i zanurzone, wynurzające tylko pewne części swoich organów.

Kto żyje w jeziorze?

Żyją tu liczne zwierzęta silnie powiązane zarówno z wodą jak i z lądem, jak żaby i inne płazy, żółwie błotne, zaskrońce oraz ptaki pływające i brodzące (np. kaczki i gęsi, perkozy, czaple, bociany, kormorany i wiele innych). Trochę dalej od brzegu rosną rośliny o pływających liściach, np.

Co kwitnie na wodzie?

Gdzie jest najwięcej tlenu?

Naukowcy szacują, że 50–80% produkcji tlenu na Ziemi pochodzi z oceanu. Większość tej produkcji pochodzi z oceanicznego planktonu – dryfujących roślin, glonów i niektórych bakterii – które mogą fotosyntezować, czyli przekształcać światło słoneczne w energię.

Czy Morza produkuja tlen?

Ocean produkuje tlen w stopniu porównywalnym z produkcją zielonych obszarów kontynentalnych, ale kontynenty emitują do atmosfery więcej dwutlenku węgla niż tlenu, powstaje zatem deficyt w bilansie tlenowym, a jedyna nadwyżka tlenu emitowana jest do atmosfery właśnie z oceanu.

Ile litrów tlenu produkuje drzewo?

Zdrowe 10m wysokie drzewo produkuje średnio ok. 118 kg tlenu rocznie, człowiek zużywa go 176 kg – dwa drzewa średniej wielkości zaspokajają potrzeby jednej osoby! 100-letni buk „wytwarza” w ciągu godziny 1200 litrów tlenu – taką ilość jest w stanie „wytworzyć” ok. 2700 młodych drzewek!

Skąd się bierze tlen w zimie?

– Są miejsca na świecie, gdzie las przez cały rok pracuje na to, aby na Ziemi był odpowiedni poziom tlenu. Są to na przykład strefy tropikalnych lasów deszczowych – przekonuje specjalistka z Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Rośliny wodne w rekultywacji zbiorników wodnych – Fitoremediacja zbiorników słodkowodnych

Jakość zbiorników wody słodkiej w Polsce i na świecie gwałtownie spada. Winę za taki stan rzeczy ponosi nierozważna działalność człowieka – przede wszystkim ekstensywne rolnictwo, brak ekotonów (stref ochronnych dla rzek i jezior), odprowadzanie wód opadowych najkrótszą drogą do morza. Jeziora i rzeki są przeżyźnione: w naturalnych zbiornikach wodnych za dużo jest związków fosforu i azotu co prowadzi do spadku przejrzystości wody, zakwitów sinicowych, zielenicowych czy okrzemkowych, częstego występowania warunków beztlenowych w strefie przydennej i spadku bioróżnorodności roślin i zwierząt. W wyniku tego szybko postępuje proces eutrofizacji czyli zarastania jezior i rzek.

Spośród wielu rozwiązań mających zahamować proces eutrofizacji jezior i rzek i doprowadzić do ich regeneracji, duże nadzieje pokłada się w fitoremediacji czyli leczeniu środowiska przy pomocy roślin. Wprowadzanie do środowiska wodnego roślin wodnych to metoda, która ma dobroczynny i wielopoziomowy wpływ na stan całego zbiornika, jest przy tym prosta, skuteczna i tania.

Do prawidłowego wzrostu i rozwoju rośliny potrzebują dużych ilości substancji odżywczych, do których należą związki fosforu i azotu. Rośliny mogą efektywnie pobierać je z toni wodnej lub też przy pomocy systemu korzeniowego z osadów dennych. Szacuje się, że rośliny wodne pokrywające 1 hektar mogą rocznie pobierać ze swojego środowiska nawet 350 kg fosforu i 2500 kg azotu. Spadek zawartości tych pierwiastków w wodzie ogranicza występowanie sinic i innych jednokomórkowych glonów, nie pozwala na ich gwałtowne namnożenie, rośnie przejrzystość wody, rzadziej pojawiają się warunki beztlenowe.

Pobieranie związków fosforu i azotu

Gdy woda jest bardziej przezroczysta, więcej światła dociera do głębszych partii zbiornika pozwalając na rozwój kolejnych roślin, które z kolei pobierają biogeny z toni wodnej. Azot i fosfor z wody i osadów dennych zostają uwięzione w tkankach roślin: chcąc na stałe usunąć je ze środowiska wodnego, należy wykosić i zebrać rośliny aby jesienią, po zakończeniu wegetacji, ich obumarłe części nie opadły na dno zbiornika, gdzie w wyniku ich rozkładu zawarte w nich biogeny dołączyły by do zmagazynowanych w osadach związków odżywczych.

Konsolidacja osadów

Jednym z problemów, na które natrafia rekultywacja zbiorników słodkowodnych jest to, że nawet w wypadku zatrzymania dopływu do jeziora kolejnych dawek biogenów np. z dopływów, związki fosforu i azotu zmagazynowane na przestrzeni lat w osadach dennych ciągle się w nich znajdują i są powoli uwalniane do toni wodnej. Rośliny wodne są pomocne i w takiej sytuacji – swoimi korzeniami penetrują warstwy osadów i wyciągają zmagazynowane biogeny. Ograniczają również niekorzystne zjawisko resuspensji osadów dennych konsolidując je i utrudniając ich wzburzenie.

Nadwodne części roślin zmniejszają szanse na poderwanie osadów dennych za sprawą wiatru, a gęsta roślinność zanurzona spowalnia przepływ wody również hamując procesy jej wzburzania. Dodatkowo rośliny uwalniają do otoczenia tlen, dzięki czemu w warstwie osadów skuteczniej mogą zachodzić procesy tlenowego rozkładu zmagazynowanej tam materii organicznej, a z warstwy osadów spenetrowanych przez korzenie rzadziej będzie wydobywał się siarkowodór czy metan.

Wzrost bioróżnorodności

Zbiorowiska roślinności wodnej są niezbędne dla bioróżnorodności ekosystemów wodnych, tworząc unikalne środowisko życia dla organizmów zamieszkujących jeziora i rzeki. Gęste szuwary są doskonałymi miejscami na gniazdowanie lub kryjówkę wielu gatunków ptaków, podwodne łąki oferują doskonałe schronienie dla narybku lub kryjówki dla takich drapieżników jak np. szczupak. Również wiele bezkręgowców jest silnie związanych z makrofitami: niektóre larwy owadów okres swojego młodocianego życia spędzają wewnątrz tkanek roślinnych, wiele gatunków osiedla się na liściach lub łodygach, skąd mogą efektywnie filtrować wodę w poszukiwaniu pokarmu.

Znaczenie bakterii

Zanurzone pędy, liście oraz korzenie pokryte są bogatym biofilmem bakteryjnym. Bakterie w wyniku procesu denitryfikacji zużywają związki azotu i uwalniają z toni wodnej wprost do atmosfery azot atmosferyczny pomagając tym samym oczyszczać zbiorniki wodne z zanieczyszczenia biogenami. Procesy te są podstawą działania oczyszczalni korzeniowych.

Najważniejsze gatunki roślin wodnych wykorzystywane w rekultywacji jezior

Roślina wykorzystywana do rekultywacji powinna się cechować szybkim przyrostem biomasy i zdolnością do pochłaniania dużych ilości biogenów. Działając w środowisku naturalnym powinniśmy też posługiwać się roślinami rodzimymi. Do takich roślin należą: trzcina, pałki wodne (pałka szerokolistna i wąskolistna), manna mielec, kosaciec żółty, rogatek sztywny czy turzyce (turzyca błotna, nibyciborowata).

/ Pelna lista oferowanych roślin związanych z tematem rekultywacji zbiorników wodnych »

Łukasz Bryl, Mateusz Draga i ogrodywodne.pl

Opracowania.pl

Sprawdzona treść

Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG

Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka

Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.

Przystosowania anatomiczne i morfologiczne roślin do środowiska wodnego

Wśród roślin wodnych (hydrofitów) wyróżniamy trzy grupy.

Do pierwszej należą rośliny przytwierdzone do podłoża i całkowicie zanurzone, wynoszące na powierzchnię jedynie kwiatostany.

Druga grupa obejmuje rośliny przymocowane do podłoża i tylko częściowo zanurzone, z fragmentami pędów wynurzonymi lub unoszącymi się na powierzchni wody.

Ostatnia grupa to rośliny biernie unoszące się pod lub na powierzchni wody.

Budowa pędu

Ze względu na to, że światło przenikające do wody jest bardzo silnie pochłaniane, rośliny wodne musiały wykształcić opcję umożliwiającą im intensywniejsze wykorzystywanie warunków świetlnych. W tym celu u roślin podwodnycha ich skórka zawsze zawiera chloroplasty.obejmuje adaptacje do życia w wodzie wykształcone ewolucyjnie. Objawiają się one redukcją lub brakiem korzeni, słabszym rozwojem tkanki waskularnej i mechanicznej, taśmowatą albo rozczłonkowaną formą liści, brakiem lub niedorozwojem szparek oraz silną redukcją kutykuli i wosków skórki.U niektórych gatunków pędy mogą żyć pogrążone w wodzie, albo częściowo wynurzone. Różnice w budowie tych pędów są uderzające (np. Ranunculus aquatilis, Myriophyllum). Niewątpliwie rośliny te charakteryzują się wykształconą ewolucyjnie kompetencją liści i ich zawiązków do reakcji na zanurzanie lub wynurzenie. Niejasny jest czynnik, który tu działa (Hejnowicz 2002).

Pędy roślin wodnych mogą być zakorzenione w podłożu lub unosić się biernie w toni lub na powierzchni wody. Morfologia i anatomia łodyg hydrofitów różni się znacząco w stosunku do roślin lądowych. Przede wszystkim pęd rośliny wodnej musi pod względem mechanicznym być przystosowany do prądów wodnych. Transport wody u roślin zanurzonych bywa mocno ograniczony lub wręcz nieobecny (spotyka się silną redukcję elementów naczyniowych), niektóre jednoliścienne np. Alismataceae mają naczynia tylko w korzeniu (Hejnowicz 2002).

Tkanka okrywająca

Gatunki emersyjne (czyli rosnące w warunkach stałego lub okresowego wynurzenia) posiadają na powierzchni grubościennej epidermy aparaty szparkowe oraz hydatody (szparki wodne). Bernatowicz i Wolny (1974) twierdzą, że podwodne odcinki łodyg nie zawierają w skórce szparek, a skórka zbudowana jest z komórek o cienkich ścianach bez kutykuli, przepuszczalnych dla gazów.

Z kolei zdanie Hejnowicza (2002) jest nieco inne, uważa on, że epiderma charakteryzuje się obecnością kutykuli u roślin wodnych, nie precyzuje jednak czy odnosi się to do pędów zanurzonych czy wyniesionych nad powierzchnię wody. Hejnowicz podaje ponadto, że u roślin wodnych kutykula występuje na powierzchni całego pędu (łącznie z wierzchołkiem – co może wskazywać na jej obecność także u zanurzonych roślin rozetowych) choć u różnych gatunków i w różnych częściach tego samego pędu może się różnic grubością – od ułamka mikrometra do ponad 100 mikrometrów.

Z ciekawszych przekształceń pędu wymienić można np. pływający na powierzchni wody liściopęd – twór występujący u wszystkich gatunków rzęsy. Innym przystosowaniem odznaczają się nadwodne liście Salvinia, posiadające zestaw gęsto ułożonych wosków nawilżanych woskiem, których rolą jest ochrona skórki przed zalaniem.

Tkanka mechaniczna

Rośliny wodne w przeciwieństwie do niektórych roślin lądowych nie tworzą tkanek chroniących przed utratą wody (korka). Spotykamy również różnice w rozmieszczeniu tkanki mechanicznej. W warstwach zewnętrznych pędów podwodnych brak tkanki mechanicznej usztywniającej łodygę,– dlatego po wyciągnięciu z wody pędy roślin wodnych są niezdolne do utrzymania się w pozycji pionowej.

U tych roślin tkanka ta zlokalizowana jest w środku pędu (w walcu osiowym), co zwiększa jego giętkość i odporność na wyginanie i rozciąganie. Niektóre źródła rolę mechaniczną przypisują także diafragmom – elementom kanałów powietrznych.

Tkanka powietrzna (aerenchyma)

Rośliny naczyniowe w różnych częściach wegetatywnych wytwarzają cienkościenną tkankę powietrzną (aerenchymę). Stanowi ją sieć kanałów powstałych przez zwiększenie objętości przestworów międzykomórkowych (Hejnowicz 2002). Kanały te rozmieszczone są zarówno w walcu osiowym, jak i korze pierwotnej (Bernatowicz i Wolny 1974) tworząc rozbudowany system przewietrzający (wentylacyjny).

Wielkie kanały powietrzne tej tkanki umożliwiają roślinom unoszenie się w wodzie lub na jej powierzchni – zwiększenie wyporności jest najprawdopodobniej ważniejsze od funkcji wentylacyjnej (Hejnowicz 2002). Do tego celu służą na przykład rozdęte ogonki liściowe u kotewki orzecha wodnego).

Pomijając zwiększanie siły wyporności, w swoich funkcjach tkanka powietrzna jest równocześnie zbiornikiem tlenu dyfundującego do tkanki o wiele szybciej niż tlen rozpuszczony w wodzie. Oprócz tlenu z miękiszu asymilacyjnego przedostaje się do tej tkanki drugi ważny gaz – dwutlenek węgla a kanały wentylacyjne stają się rezerwuarem tego ważnego gazu. Niektóre z roślin wytworzyły w tym kierunku bardzo ciekawe przystosowanie, mianowicie np.u rdestnicy połyskującej chloroplasty ustawiają się wyłącznie wzdłuż ścian komórek przylegających do kanałów powietrznych, którymi jest transportowany dwutlenek węgla.

Jak wynika z badań przestwory powietrzne wyścielone są hydrofobowym, niecukrowym polimerem, który lokalnie pojawia się w blaszce środkowej, prawdopodobnie ta sama substancja pokrywa przestwory już uformowane (Hejnowicz 2002). Dodatkowo kanały powietrzne poprzedzielane są diafragmami – ustawionymi poprzecznie płytkami komórek (zaopatrzonymi w drobne przestwory), których zadaniem jest zabezpieczanie rośliny przed ewentualnym dostaniem się wody do kanałów powietrznych. Prawdopodobnie diafragmy pełnią też rolę mechaniczną (wytrzymałościową) (Hejnowicz 2002).

Zmiana ciśnienia turgorowego komórek przestworów powietrznych może powodować zmiany ich objętości przez co system wykazuje działanie na podobieństwo płuca (Hejnowicz 2002). Dynamika przestworów powietrznych jest jak dotąd słabo zbadana.

Tkanka przewodząca

Łodygi roślin podwodnych nie wykształcają wiązek naczyniowych, gdyż woda oraz rozpuszczone w niej gazy i sole pokarmowe wchłaniane są całą powierzchnią pędów” (Bernatowicz i Wolny 1974). W wielu źródłach podkreślany jest brak, czy tez znaczne upośledzenie naczyń w pędach roślin wodnych. Jak wynika z nowszych badań rośliny wodne w dość wydajny sposób korzystają z transportu naczyniowego wody (Ole Pedersen 1993), zostanie on omówiony w ostatniej części pracy.

Ciekawy układ waskularny występuje w rodzinie Nymphaea. Wiązki waskularne w łodydze tych roślin posiadają w środku pasmo ksylemu, wokół niego nieco mniejsze połączone z pasmem centralnym – pasma ksylemowo-floemowe.

Pędy podziemne

Rośliny wodne podobnie jak lądowe potrafią tworzyć pędy podziemne takie jak kłącza czy rozłogi. Twory te charakteryzują się skróconymi międzywęźlami oraz brakiem chlorofilu w komórkach skórki. Często spełniają one dodatkową rolę w wegetatywnym sposobie rozmnażania, co zostało omówione w oddzielnym artykule poświeconemu rozmnażaniu roślin wodnych.

Budowa liści

U roślin wodnych podobnie jak u lądowych rozmieszczenie liści na łodydze jest cechą systematyczną. Wśród przedstawicieli gatunków wodnych i błotnych najczęściej spotyka się ulistnienie:

naprzemianległe (z każdego węzła wyrasta po jednym liściu),

naprzeciwległe (z każdego węzła wyrastają po dwa liście ułożone naprzeciw siebie),

okółkowe (z węzła wyrasta więcej niż 2 liście)

rozetowe (liście wyrastają na szczycie silnie skróconego pędu).

skrętoległe (z węzła wyrasta jeden liść, poprzez liście można wyznaczyć spiralę łączącą kolejne węzły).

Liście zanurzonych hydrofitów posiadają krańcowo zmodyfikowane liście mezomorficzne, czyli przystosowane do siedlisk umiarkowanie wilgotnych. Ponadto u roślin błotnych o morfologicznym przystosowaniu do środowiska wodnego świadczą heterofilia i anizofila. Pierwsza dotyczy zróżnicowania liści z różnych poziomów pędu natomiast anizofilia – liści tej samej strefy pędu lub węzła, które występują na różnych stronach pędu (przykładem może być. grzbietobrzuszna budowa,- Bernatowicz i Wolny 1974).

Dobrym przykładem jest wspomniana już wcześniej Salvinia z powierzchnią liści pokrytą włoskami i woskiem. Ponadto gatunek ten posiada liście zanurzone, przystosowane do pobierania wody i substancji pokarmowych.

Mezofil, czyli tkanka podstawowa liścia jest u roślin wodnych całkowicie lub częściowo przekształcona w aerenchymę chlorenchymatyczną (po dolnej stronie w przypadku liści ustawionych poziomo). Posiada ona duże kanały poprzedzielane diafragmami (twory te jako elementy tkanki powietrznej zostały wcześniej omówione).

U wielu dwuliściennych typu mezomorficznego komórki miękiszowe leżące między drobnymi żyłkami a epidermami mają często charakter podobny do komórek pochwy tej żyłki. Są to przedłużenia pochwy wiązkowej w postaci żeberek rozpiętych między epidermami. Występowanie przedłużeń pochwy powoduje przeświecanie drobnych żyłek, gdy blaszkę oglądamy &;pod światło” (rys. 1).

Badania wykazały, że przedłużenia pochwy biorą udział w przewodzeniu wody od wiązki do epidermy. Znaczenie tego można docenić, biorąc pod uwagę istotną rolę, jaką w blaszce pełni turgorowo napięta epiderma (Hejnowicz 2002). To charakterystyczne &;prześwitujące” żyłkowanie występuje np. u gatunków z rodzaju Echinodorus a ich obecność jest cechą systematyczną umożliwiającą identyfikację gatunku.

Epiderma liści wodnych, zanurzonych, zbudowana jest z komórek cienkościennych pokrytych cienką kutykula (Hejnowicz 2002). Zwykle zawiera dobrze wykształcone chloroplasty. Liście zanurzone lub dolne powierzchnie liści pływających pozbawione są szparek lub szparki są szczątkowe, natomiast epiderma stanowi istotną część tkanki fotysyntetyzującej.

U niektórych roślin np. u Nymphaea, grupy komórek zanurzonej skórki funkcjonują jako utwory wymieniające jony soli mineralnych i nazywane są hydropotami.

Obie strony liścia roślin zanurzonych mają jednakową budowę, w przeciwieństwie do grzbietobrzusznie spłaszczonych liści pływających. W odróżnieniu od roślin lądowych u hydrofitów miękisz asymilacyjny nie jest różnicowany na palisadowy i gąbczasty – a występuje wyłącznie ten drugi (Bernatowicz i Wolny, 1974). Jest to związane z wypełnieniem przestrzeni komórkowych licznymi kanałami powietrznymi umożliwiającymi np. zawieszenie w wodzie. U gatunków z liśćmi wynurzonymi, jak również w przypadku liści pływających występują oba typy miękiszu, wyłącznie gąbczasty charakteryzuje części zanurzone.

Tkanka mechaniczna liści jest bardzo słabo rozwinięta w stosunku do roślin lądowych i ogranicza się do środkowej części liścia. Dodatkowo liście pływające charakteryzują hydatody, nazywane czasem szparkami wodnymi. Mają one odmienna budowę od aparatów szparkowych, przede wszystkim są większe a sąsiadujące z nimi cienkościenne komórki zawierają małe ilości chlorofilu (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Podstawową rolą hydatod jest utrzymanie turgoru w tkankach oraz wydalanie wody z wytworzeniem siły ssącej, która wraz z parciem korzeniowym przyczynia się do przewodzenia soku ksylemowego w asymilujące partie rośliny (w tym wypadku liście) (Bernatowicz i Wolny, 1974). Hydatody to twory wydzielające sok ksylemowy przez rodzaj zmodyfikowanych szparek (tzw. &;szparek wodnych”) w wyniku parcia korzeniowego (gutacji)(Hejnowicz 2002).

Sok ksylemowy doprowadzany jest przez ksylem, który został wcześniej załadowany z plazmolemy komórek endodermy korzenia albo z komórek miękiszowych znajdujących się po wewnętrznej stronie tej endodermy. Szparki wodne mogą posiadać pory różniące się wielkością od otwartych porów normalnych szparek (mogą być zarówno większe jak i mniejsze). Rozmiary poru szparki wodnej są odwrotnie skorelowane z liczbą szparek przypadających na jedną hydatodę (Hejnowicz 2002). Rozmiary te mogą być kontrolowane w zależności od dostępności wody – przy niskiej wilgotności powietrza mogą być nawet zamykane, choć proces ten jest znacznie wolniejszy niż w przypadku zwykłych szparek. Hydatody posiadają swój miękisz (epitem), czyli miękisz znajdujący się między szparkami wodnymi, różniący się od miękiszu w innych częściach rośliny.

Opis jego funkcji, czyli biernej lub aktywnej sekrecji wody i wapnia został omówiony w artykule poświęconym transportowi w roślinach wodnych.

System korzeniowy

Główną funkcje pobierania związków odżywczych przejęły u hydrofitów liście i łodygi, wskutek czego u roślin tych nastąpiła daleko posunięta redukcja systemu korzeniowego.

Przejawia się ona przede wszystkim redukcją korzenia palowego, tak silnie rozwiniętego u dwuliściennych roślin lądowych. U niektórych gatunków w ogóle brak korzeni jak np. u rogatka (Ceratophyllum), pływacza (Utricularia) czy salwinii pływającej (Salvinia natans). Znaczenie korzeni maleje poprzez wytworzenie zdolności pobierania substancji odżywczych, wody i gazów przez zanurzone, zielone części rośliny.

Korzenie jeśli występują, okryte są jednowarstwową skórką o cienkich zewnętrznych ścianach, na powierzchni których nie jest wytwarzana kutykula (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Warto również wspomnieć o tym, że rośliny wodne nie posiadają włośników, wyjątek stanowi tu gatunek żabiścieku (Hydrocharis). W ryzodermie korzeni brak szparek. Pod nią w korze pierwotnej znajduje się bezbarwny miękisz spichrzowy, w którym są gromadzone asymilaty (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Korzenie roślin wodnych nie posiadają czapeczek lecz jak u żabiscieku (Hydrocharis) czy rzęsy (Lemna) są okryte pochewkami (Bernatowicz i Wolny, 1974) – kieszonkami korzeniowymi przejmujących funkcje czapeczek.

U rodziny Nymphaea anatomowie rozpatrywali proces tworzenia korzeni przybyszowych w obrębie merystemu wierzchołkowego pędu. Dla miejsc, w których odchodzą korzenie przybyszowe stworzono określenie śladu korzeniowego.

Rośliny wodne i bagienne

Rośliny wodne i bagienne

W tym miejscu zgromadziliśmy wszelkie gatunki roślin, które występują tylko w środowisku wodnym i na bagnach. Rośliny wodne, czyli hydrofity, to rośliny przystosowane do życia w środowisku wodnym. Zaliczamy do nich rośliny pływające swobodnie, przytwierdzone do dna i zanurzone (poza kwiatami) i przytwierdzone do podłoża i zanurzone, wynurzające tylko pewne części swoich organów. Rośliny bagienne mają zanurzone w wodzie jedynie dolne partie organizmu. Wiele gatunków ma można zaliczyć do obu grup. Nie ma tu ostrej granicy między roślinami wodnymi i bagiennymi.

Oto wybrane cechy roślin wodnych, związane z koniecznością ich przystosowania do życia w wodzie:

Zwiększenie powierzchni asymilacyjnej liści poprzez ich rozczłonkowanie.

Redukcja lub brak systemu korzeniowego.

Zanik systemu przewodzącego.

Przyjmowanie formy wstęgowatej, wiotkiej, elastycznej.

Obecność dobrze rozwiniętych przestworów międzykomórkowych z powietrzem.

Dominujące rozmnażanie wegetatywne

Mięsożerność wybranych gatunków.

Oto wybrane najważniejsze siedliska:

Rzeki i kanały.

Starorzecza.

Rowy melioracyjne.

Stawy rybne.

Jeziora oligotroficzne – zbiorniki z miękką i czystą wodą, ubogą w wapń i substancje odżywcze.

– zbiorniki z miękką i czystą wodą, ubogą w wapń i substancje odżywcze. Jeziora eutroficzne – zbiorniki o wodzie twardej, dość mętnej, bogatej w składniki odżywcze.

– zbiorniki o wodzie twardej, dość mętnej, bogatej w składniki odżywcze. Jeziora mezotroficzne – forma pośrednia pomiędzy oligotroficznymi i eutroficznymi.

– forma pośrednia pomiędzy oligotroficznymi i eutroficznymi. Jeziora humotroficzne, jeziora dystroficzne – ich woda ma kwaśny odczyn, jest uboga w wapń i składniki odżywcze, bogata w związki humusowe.

– ich woda ma kwaśny odczyn, jest uboga w wapń i składniki odżywcze, bogata w związki humusowe. Zbiorniki astatyczne – niewielkie, bezodpływowe zbiorniki ze zmiennym poziomem wody.

– niewielkie, bezodpływowe zbiorniki ze zmiennym poziomem wody. Doły potorfowe – pozostałości po wydobyciu torfu na torfowiskach przez człowieka.

– pozostałości po wydobyciu torfu na torfowiskach przez człowieka. Torfowisko – obszar na którym samoistnie wytwarza się torf. Dzieje się to na obszarach ze stale wysokim poziomem wód gruntowych. Powstają w dolinach, zagłębieniach terenu. Wyróżniamy torfowiska niskie z dużą ruchliwością wód gruntowych i powierzchniowych, zasobne w składniki mineralne, torfowiska wysokie, powstające zwykle na obszarach odgraniczających zbiorniki wodne, bezodpływowych, zasilanych przez deszcze i torfowiska przejściowe zasilane wodami opadowymi i gruntowymi, żyźniejsze od torfowisk wysokich , mniej żyzne od torfowisk niskich.

Degradacja siedlisk wodnych i bagiennych w naszym kraju doprowadziła do istotnego zagrożenia wielu gatunków roślin.

Rozpoznawanie gatunków odbywa się za pomocą specjalnych filtrów, dostępnych w panelu bocznym. Możesz tam określić kilka istotnych parametrów wyszukiwania.

Przejdź do filtrów.

Rzęsa drobna, rzęsa mniejsza

Lemna minor

Kosaciec żółty

Iris pseudacorus

Kosaciec szczecinkowaty

Iris setosa

Wiązówka błotna

Filipendula ulmaria

Czermień błotna

Calla palustris

Rukiew wodna

Nasturtium officinalis

Szalej jadowity, cykuta

Cicuta virosa

Trzcina pospolita

Phragmites australis

Wierzbownica drobnokwiatowa

Epilobium parviflorum

Moczarka kanadyjska

Elodea canadensis

Grążel żółty

Nuphar lutea

Knieć błotna, kaczeniec

Caltha palustris

Tojeść rozesłana, pieniążek

Lysimachia nummularia

Pałka szerokolistna, rogoża

Typha latifolia

Rosiczka okrągłolistna

Drosera rotundiflora

Tatarak zwyczajny

Acorus calamus

Informacje Zastosuj dodatkowe kryteria wyszukiwania, aby zawęzić wyniki. Liczba wyników: 75

Przejdź do filtrów.

Jak działa klucz?

Nasza aplikacja wyświetla tylko te karty dla zadanych warunków, dla których warunki te zostały określone w bazie danych. Dla przykładu:

Jeżeli zadamy warunki wyszukiwania związane z kolorem i miejscem występowania, to dany okaz zostanie wyświetlony wtedy, gdy w obu przypadkach nastąpi jednoczesne dopasowanie do tych dwóch cech.

Wyświetlenie danej karty przy zadanych warunkach oznacza, że cechy te z pewnością występują lub mogą występować – to jest istota wyszukiwania w naszym kluczu .

. Nie zostaną wyświetlone w wynikach takie karty którym nie przypisano danych cech, a w rzeczywistości cechy te mogą występować. Nie wyświetlenie danej pozycji dla zadanych warunków nie oznacza więc, że warunki te nie są spełnione. Nie stosujemy tu zatem metody wykluczania, tylko określania przypisanych poszczególnym cech.

Pamiętaj wyniki tu prezentowane są przybliżone i mają jedynie pomóc w identyfikacji.

Wszystkie warunki wyszukiwania są łączone operatorem logicznym “i” (AND).

Niektóre warunki wyszukiwania są zagnieżdżone (widoczne dopiero po wybraniu warunku wyższego poziomu).

Wszystkie atlasy

© medianauka.pl

Strefa przybrzeżna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Linia brzegowa oraz strefa litoralna jeziora

Strefa przybrzeżna, litoral (od łac. litus „brzeg”), strefa litoralna – strefa zbiornika wodnego przylegająca do brzegu, lądu. Charakteryzuje się najlepszymi warunkami życia w wodach (dużo światła, tlenu, mniejsze zasolenie, urozmaicona rzeźba dna). Najbardziej podatna jest na niestałość czynników środowiskowych, przede wszystkim na dobową i sezonową zmienność oświetlenia i temperatury, zlodzenie, w tej strefie powstaje największa ilość materii organicznej i zalega największa ilość detrytusu, przez co podlega największym wahaniom stężenia tlenu.

W litoralu, czyli strefie przybrzeżnej można wyróżnić cztery podstrefy: strefę roślinności bagiennej, strefę roślin wynurzonych (np. trzciny), strefę roślin o liściach pływających (np.: grzybieni białych, grążela żółtego) oraz strefę roślin zanurzonych (np.: rdestnicy, moczarki).

Formy ukształtowania dna oceanicznego

W morzach i oceanach strefa ta obejmuje wody nad szelfem. Płytsza część podlega bezpośrednim wpływom lądu, dopływowi wody i substancji przez nią niesionych po deszczach oraz okresowemu opadowi liści z drzew i krzewów. Fauna tu żyjąca cechuje się największym bogactwem gatunkowym spośród wszystkich środowisk życia w wodach. Występują tam organizmy bierne unoszone przez wodę, czyli fitoplankton i zooplankton, aktywnie się poruszające, czyli nekton (ryby, ssaki wodne, głowonogi) oraz zwierzęta żyjące na dnie – bentos, których skład gatunkowy zmienia się wraz z głębokością. Litoral jest też miejscem, gdzie ryby odbywają tarło i gdzie żyje narybek.

Litoral jest w zasadzie jedyną strefą jeziora, w której występują rośliny zakorzenione. Często tworzą one szuwar wysoki. Do roślin i glonów żyjących w tej strefie należą:

makrofity,

brunatnice (nie występują w jeziorach, jedynie w oceanach),

zielenice,

krasnorosty (nie występują w jeziorach, jedynie w oceanach),

glony peryfitonowe.

W obrębie litoralu można wyróżnić pięć następujących stref:

epilitoral – najbardziej zewnętrzna, całkowicie odwodniona,

supralitoral – strefa opryskowa,

eulitoral – właściwa strefa brzegowa, strefa w zakresie wahań poziomu wody w zbiorniku, bardzo bogata w rozkładające się szczątki organiczne, o bujnym rozwoju zespołów zwierzęcych, bardzo specyficznych- typowych dla tego rozdzaju środowisk (obfitują tu larwy kilku rodzin muchówek, pareczniki, skoczogonki, pijawki, ślimaki, pająki, skorupiaki.

infralitoral – podwodna strefa w zasięgu występowania roślinności,

sublitoral – najgłębsza strefa, niezarośnięta roślinnością wodną.

Litoral graniczy z otwartą tonią wodną (pelagial), a w środowisku oceanicznym także ze strefą głębinową – batialem, natomiast w jeziorze z profundalem[1].

Przedstawicielami świata zwierząt strefy litoralnej są:

W morzach o średnich temperaturach powyżej 18 °C mogą występować rafy.

Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Brzegi jezior zwykle są porośnięte gęstą roślinnością. Im dalej od brzegu, tym roślin jest mniej. Pojawiają się gatunki niemal całkowicie zanurzone w wodzie, które wystawiaja tylko liście i kwiaty nad powierzchnię. Są też miejsca, gdzie roślin w ogóle nie ma, gdyż światło tam nie dociera – mimo niewielkiej głębokości jest tam zupełnie ciemno. Jak to możliwe?

Już wiesz jakie są warunki życia w wodzie;

czym charakteryzują się poszczególne odcinki rzeki;

jak rośliny i zwierzęta przystosowały się do życia w rzekach.

Nauczysz się wyróżniać w jeziorze strefy przybrzeżną, toni wodnej i denną;

opisywać warunki panujące w różnych strefach jeziora;

oceniać warunki życia w każdej ze stref jeziora;

rozpoznawać wybrane rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze.

i3PK5NfJsU_d5e192

1. Warunki życia w jeziorze

Jezioro jest śródlądowym zbiornikiem wodnym, który powstaje w naturalnym zagłębieniu terenu zalewanym wodami powierzchniowymi lub podziemnymi. Niemal w całej swojej objętości jest zamieszkane przez organizmy. Wody jeziora można podzielić na trzy główne strefy: przybrzeżną, toni wodnej i denną.

Strefa przybrzeżnastrefa przybrzeżnaStrefa przybrzeżna jest na tyle płytka, że światło słoneczne dociera aż do dna. Dzięki temu mogą w niej rosnąć rośliny. Woda jest dobrze natleniona i stale zaopatrywana w sole mineralne spływające wraz z wodami deszczowymi. W strefie tej najsilniej odczuwane są jednak wahania poziomu wody w jeziorze, falowanie i docierające z lądu zanieczyszczenia. Występują tu duże zmiany temperatury w ciągu dnia oraz całego roku.

Strefa toni wodnejstrefa toni wodnejStrefa toni wodnej obejmuje otwartą przestrzeń wody oddaloną od brzegów, która nie ma kontaktu z dnem. Sięga tak głęboko, jak docierają promienie słoneczne, a więc jej głębokość zależy od przejrzystości wody. Wraz z głębokością szybko pogarszają się w tej strefie warunki życia organizmów, gdyż zmniejsza się ilość światła oraz zawartość tlenu i spada temperatura wody.

Strefa dennastrefa dennaStrefa denna obejmuje obszar dna jeziora, do którego nie dociera światło słoneczne, a także wodę sąsiadującą bezpośrednio z dnem, do której także nie dociera światło. W głębokich jeziorach woda przy dnie przez cały rok ma temperaturę +4⁰C. Tlenu rozpuszczonego w wodzie jest tutaj bardzo mało, a okresowo może go nie być wcale.

RaUwvLypnZdW3 1 Ilustracja prezentuje przekrój przez jezioro oraz jego brzegi. Zagłębienie jeziora wypełnione jest wodą. Na dnie znajdują się całkowicie zanurzone rośliny. Jest to strefa przydenna. Nad nią znajduje się strefa otwartej toni wodnej, w której pływają ryby. Przy brzegu występuje strefa przybrzeżna z rosnącą tam pałką wodną, trzcinami, strzałką wodną i grzybieniami. Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ciekawostka Jeziora nie są trwałe i stopniowo zanikają. Martwe szczątki organiczne opadające na dno powodują, że jezioro staje się coraz płytsze. R1NimlEbh7Puj 1 Fotografia prezentuje niewielkie jezioro otoczone ze wszystkich stron roślinnością. Przy brzegu są to kępy trawy oraz drobne pływające rośliny wodne. Następnie są widoczne krzewy oraz młodnik z niewielkim drzewami. Źródło: Mathiasrex Maciej Szczepańczyk (http://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

Uwaga! Gęsta roślinność porastająca strefę przybrzeżną jeziora może być zagrożeniem dla ludzi, którzy próbują pływać w jego wodach. W takiej roślinności łatwo się zaplątać, a muliste dno nie daje żadnego oparcia dla nóg. Dlatego należy pływać tylko na wyznaczonych kąpieliskach.

i3PK5NfJsU_d5e250

2. Rośliny i zwierzęta jezior

W jeziorach żyje bardzo dużo roślin i zwierząt. Ich rozmieszczenie jest jednak bardzo nierównomierne. Zdecydowana większość żyje w strefie przybrzeżnej, znacznie mniej w otwartej toni wodnej i najmniej w strefie dennej.

Rośliny rosnące w strefie przybrzeżnej wyrastają z płytkiej wody, a czasami rosną na lądzie tuż przy brzegu w miejscach, które są zalewane przez fale. Jestto często trzcina, pałka wodna i tatarak. Żyją tu liczne zwierzęta silnie powiązane zarówno z wodą jak i z lądem, jak żaby i inne płazy, żółwie błotne, zaskrońce oraz ptaki pływające i brodzące (np. kaczki i gęsi, perkozy, czaple, bociany, kormorany i wiele innych). Trochę dalej od brzegu rosną rośliny o pływających liściach, np. grążel żółty i grzybienie białe, a jeszcze dalej rogatek i moczarka oraz unosząca się na wodzie rzęsa wodna. Wśród roślin żyją larwy owadów (np. ważek i komarów), ślimaki, pijawki, raki, małże oraz ryby (np. ciernik, płoć, lin, okoń i szczupak).

W strefie otwartej toni wodnej rośliny reprezentowane są niemal wyłącznie przez plankton roślinny. Wśród zwierząt natomiast występuje plankton zwierzęcy i nieliczne ryby, np. ukleja oraz sandacz.

W strefie dennej z powodu braku światła nie mogą żyć rośliny, a zwierzęta żywią się opadającymi z góry szczątkami organizmów lub mniejszymi zwierzętami. Żyją tu niewielkie pierścienice, larwy niektórych owadów, małże i ryby poszukujące pożywienia w mule dennym (sum, sieja, karp).

Przejdź do poprzedniej ilustracji Przejdź do następnej ilustracji RzbqGezvQ95v5 1 Fotografia prezentuje taflę jeziora, na której pływają żółte kwiaty grążela oraz ich okrągłe liście. Grążel żółty jest zakorzeniony w dnie. Z długich pędów wyrastają pływające po powierzchni wody liście R1U8cuptLKw91 1 Fotografia prezentuje ciernika pokazanego w powiększeniu. Ciernik jest niewielką rybką o ciele wydłużonym, spłaszczonym bocznie. Pysk ma szpiczasty oraz mały otwór gębowy. Po bokach głowy duże oczy. Na grzbiecie położone trzy kolce. Ubarwienie szarozielone z srebrzystymi bokami. Płetwy przezroczyste. Ciernik zawdzięcza swoją nazwę wyrostkom przypominającym ciernie. Ryba ta opiekuje się ikrą aż do wylęgu młodych R1Lk9KiWgU0uX 1 Fotografia wykonana z góry ukazuje drobne, gęsto rozmieszczone listki rzęsy wodnej unoszącej się na powierzchni lustra wody. Rzęsa wodna to jedna z najmniejszych roślin nasiennych. Jest to roślina pływająca – jej korzeń służy jedynie pobieraniu wody i soli mineralnych RhBv57vu26uQt 1 Fotografia ukazuje z boku owalną muszlę skójki leżącą pośród patyków i kawałków drewna na piasku. Widoczna muszla jest koloru brązowo-zielonego z białymi prześwitami przy górze muszli. Muszla jest otwarta i przytrzymuje patyk w środku. Skójka to małż żyjący w mało zanieczyszczonych wodach RZhJDwO4ywrMT 1 Fotografia prezentuje sandacza płynącego ku górze. Głowa mała, duże opalizujące oczy, ciało spłaszczone bocznie. Ciało szarozielone, od spodu srebrzyste. Na grzbiecie dwie duże płetwy grzbietowe oddalone od siebie. Płetwy piersiowe jasnożółte, pozostałe bladożółte. Sandacz to duża ryba drapieżna. Żyje w jeziorach oraz rzekach. Jest także hodowany w stawach rybnych. Polując, potrafi rozpędzić się do 30 km/h R1aVRsoM5q9vH 1 Fotografia prezentuje sieję z boku. Ciało spłaszczone bocznie, wysmukłe. Głowa mała, o spiczastym pysku. Oczy duże wypukłe. Ciało okryte dużymi srebrzystymi łuskami, grzbiet ciemnoszary. Na grzbiecie niewielka ciemnoszara płetwa grzbietowa, pozostałe płetwy w tym samym kolorze. Sieja żywi się drobnymi zwierzętami i ikrą. Pożywienia szuka, filtrując wodę lub muł denny

Polecenie 1 Dowiedz się, które ze zwierząt żyjących w jeziorach są spożywane przez ludzi. Wymień te, które ty masz okazję jeść.

Ciekawostka Karp jest uważany za nieodłączny element naszej narodowej kuchni, zwłaszcza w wigilię Bożego Narodzenia. Jednak jest to gatunek obcy. Jeszcze przed II wojną światową karp nie był zbyt znany. Dopiero od kilkudziesięciu lat stał się popularną rybą na naszych stołach. Stało się tak za sprawą łatwej hodowli i zmniejszenia liczebności innych lubianych wcześniej ryb, np. szczupaka.

RdJbBQJCOd6rf 1 Ilustracja prezentuje karpia z boku. Ciało karpia wydłużone, wrzecionowate pokryte dużymi okrągłymi łuskami. Otwór gębowy niewielki zaopatrzony w dwie pary wąsików. Grzbiet ciemny, zielonkawobrązowy, boki jaśniejsze, ciemnooliwkowe. Płetwy nieparzyste szarawoniebieskie, parzyste czerwonawe. Źródło: NOAA GLERL (https://www.flickr.com), licencja: CC BY NC 2.0.

Uwaga! Woda w jeziorach ulega wymianie przez bardzo długi czas. Nawet niewielka ilość zanieczyszczeń pozostaje w wodzie jeziora przez wiele lat.

i3PK5NfJsU_d5e313

Podsumowanie

W zależności od warunków jeziora dzielimy na trzy strefy: przybrzeżną, toni wodnej i denną.

W strefie przybrzeżnej woda jest najcieplejsza, ma najwięcej tlenu i do samego dna dociera światło słoneczne; występuje tu najwięcej roślin i zwierząt.

W otwartej toni wodnej do wody dociera światło, ale mało jest roślin i materii organicznej; występuje tu plankton oraz nieliczne zwierzęta.

W głębiach przy dnie jest ciemno, chłodno i mało tlenu; prawie nie ma tu roślin, a zwierzęta żywią się opadającą z innych stref materią organiczną albo innymi zwierzętami.

Praca domowa Polecenie 2.1 Korzystając z mapy, wybierz największe jezioro w okolicach twojego miejsca zamieszkania. Wyszukaj i zapisz informacje o jego powierzchni, największej i średniej głębokości oraz o jego znaczeniu dla mieszkańców okolicznych miejscowości.

Zobacz także

Zajrzyj do zagadnień pokrewnych:

Czy wszędzie żyje się tak samo?

Różnorodność zwierząt

Procesy życiowe zwierząt

Ryby

Jak żyje się pod wodą?

Z biegiem rzeki

i3PK5NfJsU_d5e392

Słowniczek

strefa denna strefa denna przestrzeń jeziora, do której nie dociera światło słoneczne; jej obecność odróżnia jezioro od stawu

strefa przybrzeżna strefa przybrzeżna strefa jeziora przylegająca do brzegu, w której światło słoneczne dociera do samego dna, następują tu duże zmiany temperatury wody w ciągu dnia i roku

strefa toni wodnej strefa toni wodnej część przestrzeni jeziora, która nie ma kontaktu ani z brzegami ani z dnem, a wraz z głębokością obniżają się w niej temperatura i zawartość tlenu oraz zmniejsza ilość światła słonecznego

i3PK5NfJsU_d5e483

Zadania

Ćwiczenie 1 REeRloV0hKSxV 1 [testowy tekst alternatywny] [testowy tekst alternatywny] Wskaż właściwości wody w strefie otwartej toni wodnej. nasłoneczniona coraz słabiej aż do dolnej granicy

coraz uboższa w tlen wraz z głębokością

coraz zimniejsza wraz z głębokością

bardzo mętna

bardzo zimna

pozbawiona światła słonecznego

pozbawiona tlenu Źródło: Andrzej Boczarowki, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2 RSmMtU2ydLAZg 1 [testowy tekst alternatywny] [testowy tekst alternatywny] Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących roślin w strefie otwartej toni wodnej. Prawda Fałsz W otwartej toni wodnej nie występują rośliny. □ □ W otwartej toni wodnej występuje plankton roślinny. □ □ W otwartej toni wodnej rośnie grążel żółty. □ □ W otwartej toni wodnej rosną trzciny. □ □ W otwartej toni wodnej rośnie trawa morska. □ □ Źródło: Andrzej Boczarowki, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3 R10TKkzkOKaYB 1 [testowy tekst alternatywny] [testowy tekst alternatywny] Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących zwierząt strefy dennej jezior. Prawda Fałsz W strefie dennej żyją zwierzęta niepotrzebujące tlenu. □ □ W strefie dennej żyją zwierzęta roślinożerne. □ □ W strefie dennej żyją zwierzęta odporne na niską temperaturę wody. □ □ W strefie dennej żyją zwierzęta przystosowane do życia w ciemności i przy niskiej zawartości tlenu. □ □ Źródło: Andrzej Boczarowki, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 4 RoqJIPrGlKitM 1 [testowy tekst alternatywny] [testowy tekst alternatywny] Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących zwierząt w strefie przybrzeżnej jeziora. Prawda Fałsz W jeziorze najwięcej zwierząt żyje w strefie przybrzeżnej. □ □ Tylko płazy żyją w strefie przybrzeżnej jezior. □ □ Tylko ptaki żyją w strefie przybrzeżnej jezior. □ □ Źródło: Andrzej Boczarowki, licencja: CC BY 3.0.

Przystosowania anatomiczne i morfologiczne roślin do środowiska wodnego

Przystosowania anatomiczne i morfologiczne roślin do środowiska wodnego Autor: Piotr Baszucki

Wśród roślin wodnych (hydrofitów) wyróżniamy trzy grupy. Do pierwszej należą rośliny przytwierdzone do podłoża i całkowicie zanurzone, wynoszące na powierzchnię jedynie kwiatostany.

Druga grupa obejmuje rośliny przymocowane do podłoża i tylko częściowo zanurzone, z fragmentami pędów wynurzonymi lub unoszącymi się na powierzchni wody.

Ostatnia grupa to rośliny biernie unoszące się pod lub na powierzchni wody.

Woda i światło wywierają podstawowy wpływ na budowę organów wegetatywnych roślin wodnych. Ze względu na to, że światło przenikające do wody jest bardzo silnie pochłaniane, rośliny wodne musiały wykształcić opcję umożliwiającą im intensywniejsze wykorzystywanie warunków świetlnych. W tym celu u roślin podwodnych chlorofil występuje nawet w najbardziej zewnętrznych tkankach a ich skórka zawsze zawiera chloroplasty.

Higromorfizm obejmuje adaptacje do życia w wodzie wykształcone ewolucyjnie. Objawiają się one redukcją lub brakiem korzeni, słabszym rozwojem tkanki waskularnej i mechanicznej, taśmowatą albo rozczłonkowaną formą liści, brakiem lub niedorozwojem szparek oraz silną redukcją kutykuli i wosków skórki.

U niektórych gatunków pędy mogą żyć pogrążone w wodzie, albo częściowo wynurzone. Różnice w budowie tych pędów są uderzające (np. Ranunculus aquatilis, Myriophyllum). Niewątpliwie rośliny te charakteryzują się wykształconą ewolucyjnie kompetencją liści i ich zawiązków do reakcji na zanurzanie lub wynurzenie. Niejasny jest czynnik, który tu działa (Hejnowicz 2002).

Budowa pędu Ze względu na to, że światło przenikające do wody jest bardzo silnie pochłaniane, rośliny wodne musiały wykształcić opcję umożliwiającą im intensywniejsze wykorzystywanie warunków świetlnych. W tym celu u roślin podwodnycha ich skórka zawsze zawiera chloroplasty.obejmuje adaptacje do życia w wodzie wykształcone ewolucyjnie. Objawiają się one redukcją lub brakiem korzeni, słabszym rozwojem tkanki waskularnej i mechanicznej, taśmowatą albo rozczłonkowaną formą liści, brakiem lub niedorozwojem szparek oraz silną redukcją kutykuli i wosków skórki.U niektórych gatunków pędy mogą żyć pogrążone w wodzie, albo częściowo wynurzone. Różnice w budowie tych pędów są uderzające (np. Ranunculus aquatilis, Myriophyllum). Niewątpliwie rośliny te charakteryzują się wykształconą ewolucyjnie kompetencją liści i ich zawiązków do reakcji na zanurzanie lub wynurzenie. Niejasny jest czynnik, który tu działa (Hejnowicz 2002). Pędy roślin wodnych mogą być zakorzenione w podłożu lub unosić się biernie w toni lub na powierzchni wody. Morfologia i anatomia łodyg hydrofitów różni się znacząco w stosunku do roślin lądowych. Przede wszystkim pęd rośliny wodnej musi pod względem mechanicznym być przystosowany do prądów wodnych. Transport wody u roślin zanurzonych bywa mocno ograniczony lub wręcz nieobecny (spotyka się silną redukcję elementów naczyniowych), niektóre jednoliścienne np. Alismataceae mają naczynia tylko w korzeniu (Hejnowicz 2002).

Tkanka okrywająca Gatunki emersyjne (czyli rosnące w warunkach stałego lub okresowego wynurzenia) posiadają na powierzchni grubościennej epidermy aparaty szparkowe oraz hydatody (szparki wodne). Bernatowicz i Wolny (1974) twierdzą, że podwodne odcinki łodyg nie zawierają w skórce szparek, a skórka zbudowana jest z komórek o cienkich ścianach bez kutykuli, przepuszczalnych dla gazów.

Z kolei zdanie Hejnowicza (2002) jest nieco inne, uważa on, że epiderma charakteryzuje się obecnością kutykuli u roślin wodnych, nie precyzuje jednak czy odnosi się to do pędów zanurzonych czy wyniesionych nad powierzchnię wody. Hejnowicz podaje ponadto, że u roślin wodnych kutykula występuje na powierzchni całego pędu (łącznie z wierzchołkiem – co może wskazywać na jej obecność także u zanurzonych roślin rozetowych) choć u różnych gatunków i w różnych częściach tego samego pędu może się różnic grubością – od ułamka mikrometra do ponad 100 mikrometrów.

Z ciekawszych przekształceń pędu wymienić można np. pływający na powierzchni wody liściopęd – twór występujący u wszystkich gatunków rzęsy. Innym przystosowaniem odznaczają się nadwodne liście Salvinia, posiadające zestaw gęsto ułożonych wosków nawilżanych woskiem, których rolą jest ochrona skórki przed zalaniem.

Tkanka mechaniczna Rośliny wodne w przeciwieństwie do niektórych roślin lądowych nie tworzą tkanek chroniących przed utratą wody (korka). Spotykamy również różnice w rozmieszczeniu tkanki mechanicznej. W warstwach zewnętrznych pędów podwodnych brak tkanki mechanicznej usztywniającej łodygę,– dlatego po wyciągnięciu z wody pędy roślin wodnych są niezdolne do utrzymania się w pozycji pionowej.

U tych roślin tkanka ta zlokalizowana jest w środku pędu (w walcu osiowym), co zwiększa jego giętkość i odporność na wyginanie i rozciąganie. Niektóre źródła rolę mechaniczną przypisują także diafragmom – elementom kanałów powietrznych.

Tkanka powietrzna (aerenchyma) Rośliny naczyniowe w różnych częściach wegetatywnych wytwarzają cienkościenną tkankę powietrzną (aerenchymę). Stanowi ją sieć kanałów powstałych przez zwiększenie objętości przestworów międzykomórkowych (Hejnowicz 2002). Kanały te rozmieszczone są zarówno w walcu osiowym, jak i korze pierwotnej (Bernatowicz i Wolny 1974) tworząc rozbudowany system przewietrzający (wentylacyjny).

Wielkie kanały powietrzne tej tkanki umożliwiają roślinom unoszenie się w wodzie lub na jej powierzchni – zwiększenie wyporności jest najprawdopodobniej ważniejsze od funkcji wentylacyjnej (Hejnowicz 2002). Do tego celu służą na przykład rozdęte ogonki liściowe u kotewki orzecha wodnego).

Pomijając zwiększanie siły wyporności, w swoich funkcjach tkanka powietrzna jest równocześnie zbiornikiem tlenu dyfundującego do tkanki o wiele szybciej niż tlen rozpuszczony w wodzie. Oprócz tlenu z miękiszu asymilacyjnego przedostaje się do tej tkanki drugi ważny gaz – dwutlenek węgla a kanały wentylacyjne stają się rezerwuarem tego ważnego gazu. Niektóre z roślin wytworzyły w tym kierunku bardzo ciekawe przystosowanie, mianowicie np.u rdestnicy połyskującej chloroplasty ustawiają się wyłącznie wzdłuż ścian komórek przylegających do kanałów powietrznych, którymi jest transportowany dwutlenek węgla.

Jak wynika z badań przestwory powietrzne wyścielone są hydrofobowym, niecukrowym polimerem, który lokalnie pojawia się w blaszce środkowej, prawdopodobnie ta sama substancja pokrywa przestwory już uformowane (Hejnowicz 2002). Dodatkowo kanały powietrzne poprzedzielane są diafragmami – ustawionymi poprzecznie płytkami komórek (zaopatrzonymi w drobne przestwory), których zadaniem jest zabezpieczanie rośliny przed ewentualnym dostaniem się wody do kanałów powietrznych. Prawdopodobnie diafragmy pełnią też rolę mechaniczną (wytrzymałościową) (Hejnowicz 2002).

Zmiana ciśnienia turgorowego komórek przestworów powietrznych może powodować zmiany ich objętości przez co system wykazuje działanie na podobieństwo płuca (Hejnowicz 2002). Dynamika przestworów powietrznych jest jak dotąd słabo zbadana.

Tkanka przewodząca Łodygi roślin podwodnych nie wykształcają wiązek naczyniowych, gdyż woda oraz rozpuszczone w niej gazy i sole pokarmowe wchłaniane są całą powierzchnią pędów” (Bernatowicz i Wolny 1974). W wielu źródłach podkreślany jest brak, czy tez znaczne upośledzenie naczyń w pędach roślin wodnych. Jak wynika z nowszych badań rośliny wodne w dość wydajny sposób korzystają z transportu naczyniowego wody (Ole Pedersen 1993), zostanie on omówiony w ostatniej części pracy.

Ciekawy układ waskularny występuje w rodzinie Nymphaea. Wiązki waskularne w łodydze tych roślin posiadają w środku pasmo ksylemu, wokół niego nieco mniejsze połączone z pasmem centralnym – pasma ksylemowo-floemowe.

Pędy podziemne Rośliny wodne podobnie jak lądowe potrafią tworzyć pędy podziemne takie jak kłącza czy rozłogi. Twory te charakteryzują się skróconymi międzywęźlami oraz brakiem chlorofilu w komórkach skórki. Często spełniają one dodatkową rolę w wegetatywnym sposobie rozmnażania, co zostało omówione w oddzielnym artykule poświeconemu rozmnażaniu roślin wodnych.

Budowa liści U roślin wodnych podobnie jak u lądowych rozmieszczenie liści na łodydze jest cechą systematyczną. Wśród przedstawicieli gatunków wodnych i błotnych najczęściej spotyka się ulistnienie: naprzemianległe (z każdego węzła wyrasta po jednym liściu),

naprzeciwległe (z każdego węzła wyrastają po dwa liście ułożone naprzeciw siebie),

okółkowe (z węzła wyrasta więcej niż 2 liście)

rozetowe (liście wyrastają na szczycie silnie skróconego pędu).

skrętoległe (z węzła wyrasta jeden liść, poprzez liście można wyznaczyć spiralę łączącą kolejne węzły). Liście zanurzonych hydrofitów posiadają krańcowo zmodyfikowane liście mezomorficzne, czyli przystosowane do siedlisk umiarkowanie wilgotnych. Ponadto u roślin błotnych o morfologicznym przystosowaniu do środowiska wodnego świadczą heterofilia i anizofila. Pierwsza dotyczy zróżnicowania liści z różnych poziomów pędu natomiast anizofilia – liści tej samej strefy pędu lub węzła, które występują na różnych stronach pędu (przykładem może być. grzbietobrzuszna budowa,- Bernatowicz i Wolny 1974).

Dobrym przykładem jest wspomniana już wcześniej Salvinia z powierzchnią liści pokrytą włoskami i woskiem. Ponadto gatunek ten posiada liście zanurzone, przystosowane do pobierania wody i substancji pokarmowych.

Mezofil, czyli tkanka podstawowa liścia jest u roślin wodnych całkowicie lub częściowo przekształcona w aerenchymę chlorenchymatyczną (po dolnej stronie w przypadku liści ustawionych poziomo). Posiada ona duże kanały poprzedzielane diafragmami (twory te jako elementy tkanki powietrznej zostały wcześniej omówione).

U wielu dwuliściennych typu mezomorficznego komórki miękiszowe leżące między drobnymi żyłkami a epidermami mają często charakter podobny do komórek pochwy tej żyłki. Są to przedłużenia pochwy wiązkowej w postaci żeberek rozpiętych między epidermami. Występowanie przedłużeń pochwy powoduje przeświecanie drobnych żyłek, gdy blaszkę oglądamy &;pod światło” (rys. 1).

Badania wykazały, że przedłużenia pochwy biorą udział w przewodzeniu wody od wiązki do epidermy. Znaczenie tego można docenić, biorąc pod uwagę istotną rolę, jaką w blaszce pełni turgorowo napięta epiderma (Hejnowicz 2002). To charakterystyczne &;prześwitujące” żyłkowanie występuje np. u gatunków z rodzaju Echinodorus a ich obecność jest cechą systematyczną umożliwiającą identyfikację gatunku. Epiderma liści wodnych, zanurzonych, zbudowana jest z komórek cienkościennych pokrytych cienką kutykula (Hejnowicz 2002). Zwykle zawiera dobrze wykształcone chloroplasty. Liście zanurzone lub dolne powierzchnie liści pływających pozbawione są szparek lub szparki są szczątkowe, natomiast epiderma stanowi istotną część tkanki fotysyntetyzującej.

U niektórych roślin np. u Nymphaea, grupy komórek zanurzonej skórki funkcjonują jako utwory wymieniające jony soli mineralnych i nazywane są hydropotami.

Obie strony liścia roślin zanurzonych mają jednakową budowę, w przeciwieństwie do grzbietobrzusznie spłaszczonych liści pływających. W odróżnieniu od roślin lądowych u hydrofitów miękisz asymilacyjny nie jest różnicowany na palisadowy i gąbczasty – a występuje wyłącznie ten drugi (Bernatowicz i Wolny, 1974). Jest to związane z wypełnieniem przestrzeni komórkowych licznymi kanałami powietrznymi umożliwiającymi np. zawieszenie w wodzie. U gatunków z liśćmi wynurzonymi, jak również w przypadku liści pływających występują oba typy miękiszu, wyłącznie gąbczasty charakteryzuje części zanurzone.

Tkanka mechaniczna liści jest bardzo słabo rozwinięta w stosunku do roślin lądowych i ogranicza się do środkowej części liścia. Dodatkowo liście pływające charakteryzują hydatody, nazywane czasem szparkami wodnymi. Mają one odmienna budowę od aparatów szparkowych, przede wszystkim są większe a sąsiadujące z nimi cienkościenne komórki zawierają małe ilości chlorofilu (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Podstawową rolą hydatod jest utrzymanie turgoru w tkankach oraz wydalanie wody z wytworzeniem siły ssącej, która wraz z parciem korzeniowym przyczynia się do przewodzenia soku ksylemowego w asymilujące partie rośliny (w tym wypadku liście) (Bernatowicz i Wolny, 1974). Hydatody to twory wydzielające sok ksylemowy przez rodzaj zmodyfikowanych szparek (tzw. &;szparek wodnych”) w wyniku parcia korzeniowego (gutacji)(Hejnowicz 2002).

Sok ksylemowy doprowadzany jest przez ksylem, który został wcześniej załadowany z plazmolemy komórek endodermy korzenia albo z komórek miękiszowych znajdujących się po wewnętrznej stronie tej endodermy. Szparki wodne mogą posiadać pory różniące się wielkością od otwartych porów normalnych szparek (mogą być zarówno większe jak i mniejsze). Rozmiary poru szparki wodnej są odwrotnie skorelowane z liczbą szparek przypadających na jedną hydatodę (Hejnowicz 2002). Rozmiary te mogą być kontrolowane w zależności od dostępności wody – przy niskiej wilgotności powietrza mogą być nawet zamykane, choć proces ten jest znacznie wolniejszy niż w przypadku zwykłych szparek. Hydatody posiadają swój miękisz (epitem), czyli miękisz znajdujący się między szparkami wodnymi, różniący się od miękiszu w innych częściach rośliny.

Opis jego funkcji, czyli biernej lub aktywnej sekrecji wody i wapnia został omówiony w artykule poświęconym transportowi w roślinach wodnych.

System korzeniowy Główną funkcje pobierania związków odżywczych przejęły u hydrofitów liście i łodygi, wskutek czego u roślin tych nastąpiła daleko posunięta redukcja systemu korzeniowego.

Przejawia się ona przede wszystkim redukcją korzenia palowego, tak silnie rozwiniętego u dwuliściennych roślin lądowych. U niektórych gatunków w ogóle brak korzeni jak np. u rogatka (Ceratophyllum), pływacza (Utricularia) czy salwinii pływającej (Salvinia natans). Znaczenie korzeni maleje poprzez wytworzenie zdolności pobierania substancji odżywczych, wody i gazów przez zanurzone, zielone części rośliny.

Korzenie jeśli występują, okryte są jednowarstwową skórką o cienkich zewnętrznych ścianach, na powierzchni których nie jest wytwarzana kutykula (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Warto również wspomnieć o tym, że rośliny wodne nie posiadają włośników, wyjątek stanowi tu gatunek żabiścieku (Hydrocharis). W ryzodermie korzeni brak szparek. Pod nią w korze pierwotnej znajduje się bezbarwny miękisz spichrzowy, w którym są gromadzone asymilaty (Bernatowicz i Wolny, 1974).

Korzenie roślin wodnych nie posiadają czapeczek lecz jak u żabiscieku (Hydrocharis) czy rzęsy (Lemna) są okryte pochewkami (Bernatowicz i Wolny, 1974) – kieszonkami korzeniowymi przejmujących funkcje czapeczek.

U rodziny Nymphaea anatomowie rozpatrywali proces tworzenia korzeni przybyszowych w obrębie merystemu wierzchołkowego pędu. Dla miejsc, w których odchodzą korzenie przybyszowe stworzono określenie śladu korzeniowego.

Przeczytaj także Fizjologia roślin wodnych – praca licencjacka Poniższy artykuł jest treścią pracy licencjackiej Piotra Baszuckiego, twórcy Serwisu roslinyakwariowe.pl pełny tekst pracy w formacie PDF jest… Limnophila sessiliflora Limnophila sessiliflora pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Występuje często pod nazwą Limnophila Ambulia. Jest bardzo dobra alternatywą… Limnophila aquatica Limnophila aquatica pochodzi z Azji. To osiągająca duże rozmiary atrakcyjna roślina łodygowa o jasnozielonych, przepięknie powycinanych liś… Nymphaea lotus Nymphaea lotus to jedna z najpiękniejszych roślin akwariowych. Przy intensywnym świetle przybiera efektowny czerwony kolor a na jej liściach… Nymphoides hydrophylla Taiwan Nymphoides sp. rośnie w naturze w Azji i Afryce, natomiast odmiana ‘Taiwan’ wywodzi się z rejonów południowego Tajwanu. Cechą… Micranthemum Monte Carlo Micranthemum Monte Carlo to kolejna roślina, która możemy wykorzystać na trawnik w akwarium. Dorasta do 2-3cm wysokości a jej jasnozielone li…

Zobacz inspiracje

250l – George Farmer i Jurijs Jutjajevs (Tropica)

Zapraszamy do obejrzenia akwarium o pojemności 250l z aranżacją autorstwa George’a Farmera i Jurijsa Jutjajevs’a wykonaną dla firmy Tropica…

Mini aranżacja emersyjna – tutorial

Zapraszamy do obejrzenia instrukcji krok-po-kroku ilustrującej proces zakładania nano aranżacji z roślinami emersyjnymi. Warto dodać taką…

Akwaponika – nowy trend?

Akwarystyka roślinna jest już tak wyeksploatowanym tematem iż trudno w niej wymyślić cokolwiek nowego. Z tego powodu ostatnimi czasy nie…

270l – Cheilon

Zapraszamy do obejrzenia akwarium o wymiarach 120x50x45cm. Do aranżacji akwarium wykorzystano kamienie i korzenie oraz ciekawy pomysł z…

Poznaj opisy roślin Limnophila sessiliflora Limnophila sessiliflora pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Występuje często pod nazwą Limnophila Ambulia. Jest bardzo dobra alternatywą… Limnophila aquatica Limnophila aquatica pochodzi z Azji. To osiągająca duże rozmiary atrakcyjna roślina łodygowa o jasnozielonych, przepięknie powycinanych liś… Nymphaea lotus Nymphaea lotus to jedna z najpiękniejszych roślin akwariowych. Przy intensywnym świetle przybiera efektowny czerwony kolor a na jej liściach… Nymphoides hydrophylla Taiwan Nymphoides sp. rośnie w naturze w Azji i Afryce, natomiast odmiana ‘Taiwan’ wywodzi się z rejonów południowego Tajwanu. Cechą… Micranthemum Monte Carlo Micranthemum Monte Carlo to kolejna roślina, która możemy wykorzystać na trawnik w akwarium. Dorasta do 2-3cm wysokości a jej jasnozielone li… Ceratophyllum demersum Foxtail Ceratophyllum demersum ‘Foxtail’ został odkryty w małych dopływach rzecznych w Boliwii (Ameryka Południowa) podczas ekspedycji do Rio…

Rośliny akwariowe zamówisz wysyłkowo z darmową dostawą do domu lub odbierzesz osobiście w Krakowie

Rośliny akwariowe zamówisz wysyłkowo z darmową dostawą do domu lub odbierzesz osobiście w Krakowie sklep internetowy

Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Korzeń to organ potrzebny głównie wysokim roślinom lądowym, zwłaszcza tym, które muszą znosić okresową suszę. Rośliny wodne, które mogą pobierać wodę całą powierzchnią ciała, mają słabo wykształcone korzenie. RFY8TlLUYpDSI 1 Ilustracja prezdstawia profil sawanny: pokrój nadziemnych i podziemnych częśći roślin sawanny. Korzenie utrzymują rośliny w glebie

Już wiesz organizmy zbudowane są z komórek;

tkanki to grupy komórek o podobnej budowie, pełniące w organizmie określoną funkcję;

rośliny takie, jak pszenica i jabłoń zbudowane są z korzeni, łodyg, liści, kwiatów i owoców.

Nauczysz się wymieniać podstawowe funkcje korzenia;

wykazywać związek stref korzenia z pełnionymi przez niego funkcjami;

wykazywać różnorodność budowy korzeni roślin;

rozpoznawać i opisywać modyfikacje korzeni.

iL7ulidZh4_d5e247

1. Organy roślin

Rośliny, które obecnie dominują na lądzie, to organowce, czyli organizmy samożywne zbudowane z tkanek i organów. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowią rośliny naczyniowe, które w tkance przewodzącej posiadają wyspecjalizowane do przewodzenia wody komórki – naczynia. Większość z nich wytwarza nasiona ukryte w owocu, dlatego nazywa się je roślinami okrytonasiennymi.

OrganorganOrgan to część organizmu roślinnego o charakterystycznej budowie, pełniąca określoną funkcję. Rośliny naczyniowe tworzą organy podziemne i nadziemne. Do pierwszych zaliczamy korzeń, natomiast do drugich – łodygę, liście, kwiat i owoce. Sprawna współpraca wszystkich organów pozwala roślinie prawidłowo funkcjonować i rozmnażać się.

R8rbUQ23XkIfo 1 Ilustracja przedstawia pęd pomidora z korzeniem. Od góry na łodydze znajdują się: żółte kwiaty, zielone liście i czerwone owoce. Rozgałęziony korzeń znajduje się w ziemi. Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Obserwacja 1 Rozpoznawanie organów roślin. Co będzie potrzebne różne rośliny doniczkowe (zielistka, trzykrotka, poinsecja, paproć, skrzydłokwiat, żyworódka i inne). Instrukcja Zaobserwuj budowę roślin, wskaż i nazwij ich organy. Jeśli jakaś roślina kwitnie, przeprowadź obserwację, która pozwoli ci dowiedzieć się, czy wykształci ona owoce. Zwróć uwagę na paproć. Obserwuj, czy kiedykolwiek pojawiają się na niej kwiaty i owoce. Podsumowanie Czasem trudno zidentyfikować organy roślin, ponieważ poza podstawowymi funkcjami mogą pełnić również dodatkowe. Zdarza się też, że na danym etapie rozwoju nie mają kwiatów lub owoców. Innym powodem braku niektórych organów jest to, że wiele roślin doniczkowych pochodzi z egzotycznych stref klimatycznych i w warunkach domowych nie wytwarza na przykład kwiatów.

Polecenie 1 Postaw hipotezy do problemu: Jakie mogą być przyczyny tego, że trzykrotka (roślina uprawiana w mieszkaniu) ma kwiaty, które nie przekształcają się w owoce?

iL7ulidZh4_d5e334

2. Systemy korzeniowe

KorzeńkorzeńKorzeń jest podziemnym organem rośliny służącym przede wszystkim do umocowania jej w glebie i pobierania z podłoża wody wraz z solami mineralnymi. Zespoły wielu korzeni u jednego osobnika nazywane są systemami korzeniowymi. U roślin nasiennych wyróżnia się dwa rodzaje systemów korzeniowych: palowy i wiązkowy. U roślin posiadających system palowy występuje długi korzeń główny, od którego odchodzi wiele krótszych i drobniejszych korzeni bocznych. Tak rozbudowany system może sięgać głęboko w ziemię. Inne rośliny tworzą gęste systemy wiązkowe składające się z pęku licznych korzeni wyrastających z dolnej części pędupędpędu. Są one podobnej grubości i długości, mogą się rozgałęziać. Zajmują znaczną powierzchnię, tym większą, im większa jest roślina. Rozbudowane systemy korzeniowe sprzyjają wydajniejszemu pobieraniu wody zgromadzonej w glebie.

RagnzNjWFBBTE 1 Ilustracja przedstawia dwie rośliny obok siebie na tle, symbolizującym atmosferę i glebę. Pierwsza z lewej ma długie, wąskie ciemnozielone liście i wiązkę białych korzeni, oznaczoną literą A. Druga ma duże, jajowate, jasnozielone liście i gruby, biały korzeń, oznaczony literą B. Obok znajdują się opisy korzeni. Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Obserwacja 2 Opisanie budowy zewnętrznej korzeni. Co będzie potrzebne korzenie fasoli, marchwi, buraka, trawy, cebuli, zielistki. Instrukcja Obejrzyj korzenie roślin. Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej. Posegreguj korzenie na palowe i wiązkowe. Wskaż silnie zgrubiałe korzenie. Wykonaj schematyczne rysunki korzenia palowego i wiązkowego. Podsumowanie Zgrubiałe korzenie spichrzowe mogą występować zarówno w systemach palowych, jak i wiązkowych.

Polecenie 2 Przeanalizuj ilustrację przedstawiająca wynik pewnego doświadczenia, a potem wykonaj następujące zadania: sformułuj problem badawczy, który mógł być rozwiązywany za pomocą tego doświadczenia,

wymień czynnik, którego oddziaływanie na korzenie prawdopodobnie badano,

na podstawie wyników sformułuj wniosek. Ilustracja przedstawia trzy pojemniki, w których rosną kępy traw. Pojemniki narysowano w przekroju, żeby przedstawić korzenie roślin. W pierwszym od lewej podłoże jest ciemnobrązowe i z licznymi szarymi ziarnistościami. Korzenie są krótkie. W środkowym pojemniku podłoże jest jasne, ziarnistości mniej widoczne, korzenie sięgają głębiej. W trzecim pojemniku podłoże jest ciemne, ziarnistości mało widoczne. Korzenie są najdłuższe. Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0. RPyGqDdLAPVlL1

Ciekawostka Korzenie niektórych roślin sięgają bardzo głęboko. Na przykład u lucerny siewnej, której pęd ma długość 0,3‑1 m, rosną zwykle na długość 3‑10 metrów w głąb ziemi. Korzeń palowy dębu może osiągać długość 30 metrów. Świerki mają płytkie systemy korzeniowe sięgające jedynie do 60 centymetrów w głąb ziemi. Takie drzewa łatwo przewracają się pod naporem wiatru i nie są tak odporne na suszę jak drzewa o korzeniach rosnących głęboko.

iL7ulidZh4_d5e442

3. Budowa zewnętrzna i funkcje korzenia

W budowie zewnętrznej korzenia wyróżnia się kilka odcinków nazywanych strefamistrefy korzeniastrefami. Są to: strefa wierzchołkowa, strefa wydłużania, strefa włośnikowa i strefa korzeni bocznych. Poszczególne strefy pojawiają się kolejno w miarę wzrostu korzenia. Każda z nich jest inaczej zbudowana i pełni inne zadanie w korzeniu. Każdy korzeń boczny w systemie palowym składa się z takich samych stref jak korzeń główny.

RgzyQgyzd58Rj 1 Animacja przedstawia kolejno pojawiające się rysunki i opisy poszczególnych części korzenia. Animacja przedstawia kolejno pojawiające się rysunki i opisy poszczególnych części korzenia. Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1GlMzazb Źródło: Tomorrow sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Obserwacja 3 Ustalenie, która część korzenia odpowiada za jego wzrost. Co będzie potrzebne ziarna słonecznika,

spodeczek,

lignina lub ręcznik papierowy,

woda,

marker. Instrukcja Na spodeczku między bardzo wilgotnymi warstwami ligniny umieść kilka ziaren słonecznika. Przez dwa dni utrzymuj odpowiednią wilgotność nasion. Gdy korzenie będą miały jeden centymetr długości, wyjmij nasiona z ligniny. Markerem narysuj na każdym korzeniu cienkie kreski w odstępach co 1 mm. Kiełkujące nasiona umieść ponownie na spodeczku, na wilgotnej ligninie. Zaobserwuj w ciągu kilku kolejnych dni, które kreski najbardziej się rozsunęły. Podsumowanie Jeśli odległości pomiędzy kreskami w jednym odcinku korzenia zwiększyły się bardziej niż w innym, oznacza to, że korzeń nie wydłuża się jednakowo na całej długości.

Komórki korzenia pobierają wodę z gleby na zasadzie osmozy. Stężenie soli mineralnych i innych substancji w wakuolach komórek włośnikowych jest większe niż stężenie soli w roztworze wody wypełniającym przestrzenie pomiędzy grudkami gleby. Woda przenika z roztworu, w którym jest jej więcej (w stosunku do substancji rozpuszczonych), do roztworu, gdzie jest jej mniej. Korzenie pobierają również sole mineralne. Są one są wybiórczo wchłaniane z roztworu glebowego. Na pobieranie wody roślina nie traci energii, natomiast pobranie soli mineralnych wymaga nakładów energetycznych.

Polecenie 3 Oceń, czy prawdziwe jest zdanie: Roślina pobiera pokarm z gleby za pomocą korzeni. Uzasadnij odpowiedź. Wskazówka Jakie substancje nazywamy pokarmem? Czy woda i sole mineralne zawarte w glebie spełniają ten warunek?

Ciekawostka Powierzchnia wszystkich korzeni jednej rośliny żyta ma około 700 mIndeks górny 22, a powierzchnia jej pędu tylko około 1 mIndeks górny 22.

iL7ulidZh4_d5e557

4. Budowa wewnętrzna korzenia

Tkanki korzenia można obserwować na przekroju podłużnym i poprzecznym.

R1a0Cnlwounq4 1 Schemat przedstawiający płaszczyzny przekroju korzenia, widoczny przekrój poprzeczny oraz podłużny. Źródło: Tomorrow sp.z o.o., SuperManu (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY-SA 2.5.

W przekroju poprzecznym korzenia możemy wyróżnić (patrząc od zewnątrz ku środkowi) następujące tkanki:

skórkę okrywającą korzeń, zbudowaną z pojedynczej warstwy ściśle przylegających do siebie, cienkościennych komórek; część z nich wytwarza włośniki – długie, osiągające klika milimetrów wyrostki; głównie za ich pomocą roślina pobiera wodę;

korę pierwotną utworzoną głównie z tkanki miękiszowej; jej komórki są luźno ułożone i wypełniają znaczną część wnętrza korzenia; między nimi znajdują się przestwory międzykomórkowe napowietrzające tkanki korzenia; wewnątrz komórek gromadzona jest skrobia i inne substancje zapasowe; przez komórki kory pierwotnej woda przenika ze skórki do centrum korzenia;

walec osiowy stanowiący centralną część korzenia; przebiegają w nim naprzemiennie pasma wiązek przewodzących, utworzone głównie z drewna i łyka; u roślin okrytonasiennych główne elementy drewna to naczynia rozprowadzające po organizmie wodę z solami mineralnymi; podstawowym składnikiem łyka są rurki sitowe, które transportują rozpuszczone w wodzie substancje pokarmowe; wiązki przewodzące są otoczone tkanką miękiszową; walec osiowy oddzielony jest od kory pierwotnej pojedynczą warstwą komórek, z której biorą początek korzenie boczne.

R17xpLrmiefWP 1 Ilustracja przedstawia wiele różnobarwnych komórek, ułożonych koliście. Na zewnątrz są białe komórki skórki. Niektóre z nich są wydłużone – to włośniki. Pod nimi znajdują się beżowe komórki miękiszowe, czyli kora pierwotna. W centrum znajdują się jaśniejsze komórki łyka i większe, niebieskie komórki drewna. Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.

Obserwacja 4 Odwzorowanie ułożenia tkanek na przekroju poprzecznym korzenia. Co będzie potrzebne mikroskop,

preparat trwały przekroju poprzecznego korzenia w strefie włośnikowej. Instrukcja Umieść preparat na stoliku mikroskopu. Ustaw obraz preparatu i odpowiednią ostrość. Obserwuj tkanki korzenia, przechodząc od najniższych do najwyższych powiększeń. Zwróć uwagę na grupy podobnych komórek, ułożenie tych komórek i grubość poszczególnych warstw. Wyróżnij warstwy komórek i zaobserwuj ich cechy charakterystyczne: zewnętrzną – skórkę, środkową – korę pierwotną, wewnętrzną – walec osiowy. Narysuj schemat przekroju poprzecznego korzenia; zaznacz wyróżnione warstwy komórek (pamiętaj o zachowaniu proporcji). Ilustracja przedstawia sposób wykonywania dokumentacji obserwacji mikroskopowej. W lewym górnym rogu znajduje się oraz zabarwionego preparatu mikroskopowego: przekrój przez korzeń. Po prawej ten obraz został ukazany schematycznie w postaci rysunku. Poniżej przedstawiono powiększenie fragmentu preparatu, odwzorowujące ułożenie komórek. Źródło: Magdalena Bederska-Błaszczyk (Tomorrow Sp. z o.o.), licencja: CC BY 3.0. R1AHulVXOMAPI1 Podsumowanie Na przekroju poprzecznym korzenia widoczne są trzy warstwy: skórka, kora pierwotna i walec osiowy.

Polecenie 4 Patrząc na przekrój poprzeczny korzenia, opisz drogę wody pobranej z gleby i transportowanej do walca osiowego. Wskazówka Wymień kolejno tkanki zaangażowane w ten proces. Która z tkanek będzie kontynuowała przewodzenie wody do górnych partii rośliny?

Ciekawostka Bardzo często korzenie roślin oplecione są strzępkami grzybów. Dzięki temu powierzchnia chłonna korzeni jest duża, a roślina może skutecznie pobierać wodę.

iL7ulidZh4_d5e686

5. Modyfikacje korzeni

Korzenie oprócz swoich podstawowych funkcji, czyli zakotwiczania rośliny w glebie i pobierania z niej substancji, mogą także pełnić funkcje dodatkowe. W takim przypadku mają one pewne charakterystyczne cechy budowy. Korzenie pełniące dodatkowe funkcje określa się jako zmodyfikowanemodyfikacje korzenizmodyfikowane lub przekształcone. Wśród najczęstszych modyfikacji korzeni spotyka się specjalne przystosowania do gromadzenia pokarmu, pobierania tlenu, zaczepiania się roślin o wiotkich łodygach na podporach, wytwarzania dodatkowych podpór utrzymujących roślinę w podłożu. Korzenie, które wyrastają z łodygi lub liści, nazywane są przybyszowymi. Mogą one wspomagać lub zastępować korzeń główny.

Rodzaje korzeni zmodyfikowanych, czyli przekształconych:

korzenie spichrzowe są zgrubiałe i wykształcają się w wyniku rozbudowania miękiszu spichrzowego wewnątrz korzenia; rośliny magazynują tam duże ilości substancji pokarmowych, które wykorzystują wiosną do wytworzenia nowych pędów; takie korzenie spotykane są u marchwi i buraka;

korzenie oddechowe występują u roślin klimatu tropikalnego, rosnących na terenach bagnistych i zalewowych, gdzie jest mało tlenu; wyrastają pionowo w górę jako odgałęzienia poziomo rosnących korzeni podziemnych; mają dobrze rozwinięty miękisz powietrzny; pobierają powietrze przez specjalne otwory i transportują je do podziemnych korzeni, wykorzystując do tego liczne przestwory międzykomórkowe tworzące system kanałów powietrznych; spotykane są u namorzynów, roślin występujących w tropikalnych strefach odpływów i przypływów morza; mogą osiągać wysokość nawet do półtora metra nad powierzchnię gruntu;

korzenie czepne wyrastają z łodyg pnączy i roślin płożących; umożliwiają roślinom przymocowanie się do napotkanych podpór w postaci gałęzi lub pni drzew i dążenie ku górze w poszukiwaniu światła; występują u takich roślin, jak bluszcz pospolity, winobluszcz;

korzenie powietrzne spotykane są u epifitów, czyli roślin wykorzystujących inne rośliny jako podpory, a odżywiających się samodzielnie; służą do pobierania wody i pary wodnej z atmosfery; ich skórka składa się z kilku warstw martwych komórek, które w porze deszczowej gromadzą wodę; są typowe dla wielu storczyków i roślin żyjących w wilgotnych lasach równikowych;

korzenie podporowe wyrastają z łodygi nad ziemią i podpierają roślinę; zabezpieczają rośliny rosnące na grząskim podłożu przed przewróceniem się; występują najczęściej u drzew i krzewów żyjących na terenach podmokłych, zwłaszcza w tropikalnych lasach deszczowych i namorzynach; korzenie podporowe wyrastają także u kukurydzy, wysokiej roślinie o krótkich korzeniach.

Przejdź do poprzedniej ilustracji Przejdź do następnej ilustracji RzTmaTaUujCru 1 Fotografie przedstawiają dwie pomarańczowe marchwie i dwa szaro liliowe buraki. Jedna marchew i jeden burak są przekrojone, żeby uwidocznić miękisz spichrzowy. Źródło: Frédérique Voisin-Demery (http://www.flickr.com), Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 2.0. R13wdizCmuzDW 1 Fotografie przedstawiają korzenie oddechowe. Po lewej są wysokie, cienkie korzenie drzew nad wodą. Wysoko nad nimi znajdują się gałęzie z liśćmi. To namorzyny. Po prawej drzewa o jasnej korze rosną w błotach Florydy. Ich korzenie rosną do góry, wystając z mokrego podłoża. Między nimi rosną niewielkie, żółto kwitnące rośliny. Źródło: Miguel Vieira (https://www.flickr.com), Adam Jones (https://www.flickr.com), licencja: CC BY-SA 2.0. RlS5w8NXmFtAG 1 Fotografia przedstawia zbliżenie pędu bluszczu na pniu drzewa. Żeby móc się wspinać, korzenie czepne bluszczu wrastają w szczeliny podłoża. Źródło: Daniel Jolivet (https://www.flickr.com), licencja: CC BY 2.0. R81xGnNE9j3e5 1 Fotografie przedstawiają dwa rodzaje korzeni powietrznych. Z lewej są białe, zwisające, splątane korzenie storczyków na tle roślin. Z prawej wiele brązowych, cienkich, zwisających korzeni figowca. Po zetknięciu z ziemią korzenie te pełnia również funkcję podporową. Źródło: Graeme Churchard (http://www.flickr.com), Maja Dumat (https://www.flickr.com), licencja: CC BY 2.0. R1z5TeowHuppK 1 Fotografia przedstawia zbliżenie łodygi kukurydzy, z której zwisają fioletowe korzenie. Służą one wysokiej roślinie jako podpora. Źródło: Erica Wheelan (https://www.flickr.com), licencja: CC BY 2.0.

Ciekawostka U roślin naczyniowych będących pasożytami lub półpasożytami wykształciły się korzenie – ssawki. Wrastają one do tkanek przewodzących rośliny gospodarza i pobierają z nich potrzebne substancje. R1Z4zEJ2Q7fC7 1 Ilustracja przedstawia jemiołę. Po lewej na fotografii ukazano dwa drzewa, których gałęzie są oblepione kulami jemioły. Po prawej rysunek przedstawia przekrój gałęzi drzewa, do której pod korę wrastają korzenie jemioły. Jemioła pobiera wodę z tkanek drzewa – gospodarza. Źródło: Aleksandra Ryczkowska, Julius Sachs (http://commons.wikimedia.org), Col Ford, Natasha de Vere, (http://www.flickr.com), licencja: CC BY 2.0.

iL7ulidZh4_d5e747

Podsumowanie

Korzeń utrzymuje roślinę w podłożu i pobiera z gleby wodę z solami mineralnymi, a u niektórych roślin magazynuje substancje zapasowe.

Wyróżnia się dwa rodzaje systemów korzeniowych: wiązkowe – występujące na przykład u traw oraz palowe – spotykane u drzew.

W budowie zewnętrznej korzenia wyróżnia się strefę wierzchołkową, wydłużania, włośnikową i korzeni bocznych.

Korzenie ulegają modyfikacjom, które są przystosowaniem roślin do warunków środowiska, w którym żyją.

Praca domowa Polecenie 5.1 1. Na przykładzie wybranego korzenia wykaż związek jego budowy i funkcji. Polecenie 5.2 2. Czy korzenie to organy bez wyjątku podziemne? Uzasadnij odpowiedź.

iL7ulidZh4_d5e783

Słowniczek

korzeń korzeń organ, który dostarcza roślinom wodę i sole mineralne, utrzymuje pęd w podłożu i może służyć do gromadzenia substancji zapasowych;

modyfikacje korzeni modyfikacje korzeni przystosowania kształtu i tkankowej budowy korzenia do pełnienia innych funkcji niż utrzymywanie rośliny w glebie i pobieranie wody; wyróżnia się m.in. przystosowania do gromadzenia pokarmu, rozmnażania, pobierania wilgoci z powietrza, pobierania tlenu, prowadzenia fotosyntezy

organ organ część organizmu rośliny przystosowana do pełnienia określonych funkcji, np. liść, łodyga, korzeń, kwiat

pęd pęd nadziemna część rośliny złożona z łodygi, będącej osią pędu, oraz osadzonych na niej liści, pąków, kwiatów i owoców; może być zielona lub zdrewniała

strefy korzenia strefy korzenia odcinki korzenia pełniące różne funkcje; w strefie wierzchołkowej odbywa się namnażanie komórek, w strefie wzrostu – ich wydłużanie, w strefie włośnikowej – pobieranie wody; korzenie strefy bocznej utrzymują roślinę w podłożu

iL7ulidZh4_d5e871

Zadania

Ćwiczenie 1 R1XsZcejyT7YQ 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Połącz w pary nazwy organów roślinnych z właściwymi ich opisami. łodyga, liść, korzeń umocowuje roślinę w glebie i pobiera wodę z rozpuszczonymi solami mineralnymi utrzymuje elementy pędu i przekazuje im wodę oraz substancje pokarmowe przeprowadza fotosyntezę, umożliwia wymianę gazową i wyparowuje nadmiar wody Źródło: Alicja Kasińska, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2 RM974HY8Y4X5M 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Oceń prawdziwość poniższych zdań i zaznacz odpowiedź Prawda lub Fałsz. Prawda Fałsz Korzeń palowy jest długi, odchodzą od niego mniejsze odgałęzienia boczne. □ □ Palowy system korzeniowy posiadają na przykład trawy, zboża i cebula. □ □ System wiązkowy zbudowany jest z wielu cienkich, rozgałęzionych, krótkich korzeni. □ □ Wiązkowy system korzeniowy występuje u drzew i krzewów. □ □ Źródło: Alicja Kasińska, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 3 Ro8FSfylQZVEt 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Źródło: Alicja Kasińska, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 4 RGQBoKUhHj04W 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Spośród tkanek budujących korzeń wskaż te, które są zaangażowane w pobieranie i przewodzenie roztworu soli mineralnych. skórka

miękisz kory pierwotnej

łyko

drewno Źródło: Alicja Kasińska, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 5 R1XmgY4f0QueE 1 zadanie interaktywne zadanie interaktywne Uzupełnij zdania, wybierając wyrazy z listy. czepnymi, palowe, czepne, spichrzowe, podporowymi, powietrzne, podporowe, powietrzne Korzenie …………………. wyrastają z pędów naziemnych, początkowo rosną w powietrzu, a następnie wrastają w ziemię. Dzięki nim roślina jest odporna na działanie wiatru. Korzenie …………………. tworzą się u roślin bagiennych. Wyrastają ponad podłoże, zaopatrując roślinę w tlen. Grube i mięsiste korzenie …………………. gromadzą substancje odżywcze wykorzystywane przez roślinę w drugim roku życia do wytwarzania pędów. Rośliny przymocowują się korzeniami …………………. do gałęzi, pni drzew, skał, murów lub ścian. Źródło: Alicja Kasińska, licencja: CC BY 3.0.

Rośliny wodne w strefie brzegowej jezior, stawów i oczek wodnych

Strefa brzegowa zbiorników wodnych, czyli litoral charakteryzuje się dużą żyznością i bogactwem gatunkowym fauny i flory. Jest jednocześnie najbardziej podatna na zmienne warunki środowiskowe, do których należą m.in.: temperatura, oświetlenie czy zawartość tlenu w wodzie.

Litoral to płytki, stale zanurzony obszar ulokowany najbliżej brzegu, na ogół nieprzekraczający głębokości kilku metrów. Strefa brzegowa kończy się tam, gdzie nie ma już roślin zakorzenionych w podłożu. Warunki bytowe w litoralu znacznie mogą się od siebie różnić w zależności od parametrów wody, nawet w obrębie tego samego zbiornika wodnego. Mniejsze lub większe falowanie wody, a także duże wahania temperatury i oświetlenia w skali doby oraz sezonu mają wpływ na różnorodność szaty roślinnej. Można tu spotkać z jednej strony gatunki o mocnym zakorzenieniu i dobrze znoszące ruch wody, z drugiej – rośliny typowe dla wód stojących. Zróżnicowanie gatunkowe dotyczy również fauny, w tym fauny naroślinnej. Strefa brzegowa to siedlisko i schronienie wielu bezkręgowców, m.in.: owadów, ślimaków, pijawek czy małży, a także ryb, płazów czy ptaków wodnych.

Jeżeli jesteś szczęśliwym posiadaczem oczka wodnego lub zamierzasz nim zostać, z całą pewnością przyda Ci się wiedza odnośnie doboru odpowiednich gatunków i odmian roślin wodnych, które wzajemnie powinny się uzupełniać. Litoral graniczy ze strefą otwartej toni wodnej (pelagialem), a ta z kolei – ze strefą głębinową (profundalem). Na tym tle litoral jawi się jako najpłytsza część zbiorników wodnych o największej produktywności i różnorodności biologicznej. A właśnie różnorodność roślin ma olbrzymi wpływ na jakość wody, oczyszczanie jej z fosforanów, azotanów, metali ciężkich oraz innych toksycznych dla zwierząt wodnych substancji. Rośliny to również konkurencja dla glonów, na tyle skuteczna, że może całkowicie zahamować ich rozwój. Wybierając rośliny do oczka wodnego trzeba kierować się przede wszystkim jakością wody, którą będzie napełniany zbiornik oraz wzajemnym oddziaływaniem poszczególnych gatunków roślin na siebie i na innych mieszkańców ekosystemu wodnego (allelopatia). Może być ono negatywne lub pozytywne, oczywiście dążymy do tego drugiego. Warto również wiedzieć, że duża ilość odpowiednio dobranych roślin (podwodnych) dobrze natlenia wodę, co ma znaczenie szczególnie w małych zbiornikach, w których łatwiej o zachwianie równowagi biologicznej. Duża ilość, to znaczy minimum połowa aż do 2/3 powierzchni zbiornika wodnego powinna być obsadzona roślinami wodnymi. Dzięki nim – a w szczególności gatunkom zakorzenionym w podłożu – można znacznie zmniejszyć ryzyko powstawania niebezpiecznych stref beztlenowych.

Wśród roślin strefy brzegowej wyróżnia się kilka grup na podstawie głębokości ich występowania – każda z nich zazębia się ze sobą, płynnie przechodząc w kolejną, bez wyraźnej granicy. Wiele gatunków roślin, nawet w obrębie jednej strefy, ma różne wymagania bytowe lub odwrotnie – część z nich może wegetować na różnych strefach głębokości.

Strefy roślinności wodnej w zbiornikach wodnych

Rośliny wilgociolubne

Gatunki z tej grupy preferują podłoże wilgotne, porastając brzegi zbiorników wodnych. Należą do nich m.in.: wiązówka błotna, sadziec konopiasty, tojeść pospolita, niezapominajka błotna, mięta wodna, krwawnica pospolita, knieć błotna, tulejnik kamczacki, a także różne rodzaje sitów. Na brzegach naturalnych zbiorników często spotyka się również olsze i wierzby.

Rośliny bagienne lub płytkich szuwarów

Rośliny bagienne lub płytkich szuwarów wymagają podłoża stale podmokłego lub wody stojącej o głębokości do 30 cm. Do najpopularniejszych roślin z tej grupy należą: strzałka wodna, tatarak zwyczajny, łączeń baldaszkowaty, kosaciec żółty (irys żółty), manna mielec, jeżogłówka, trzcina pospolita i różnego rodzaju turzyce.

Rośliny głębszych szuwarów

Rosną w wodzie na głębokości od jednego do dwóch metrów. Można tu spotkać gatunki bytujące również w strefie bagiennej i płytkich szuwarów, jak: kosaciec żółty, manna mielec czy trzcina pospolita, a także rośliny preferujące głębszą wodę. Należą do nich: pałka szeroko- i wąskolistna oraz oczeret jeziorny.

Rośliny wodne zakorzenione w podłożu

Rośliny wodne zakorzenione w podłożu mogą mieć liście pływające pod powierzchnią wody lub całkowicie w niej zanurzone. Do pierwszej grupy zaliczamy m.in.: rdestnicę pływającą, kotewkę orzech wodny, grzybieńczyka wodnego, grążela żółtego, a także grzybienie białe zwane nenufarami lub liliami wodnymi. W drugiej grupie znajdują się: rdestnice, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny, okrężnica bagienna oraz włosieniczniki i wywłóczniki.

Rośliny swobodnie pływające

Przedstawiciele tej grupy mogą swobodnie pływać w toni lub pod powierzchnią wody jak np.: żabiściek, salwinia, spirodela wielokorzeniowa czy popularna rzęsa wodna.

Poniżej przedstawiam kilka zdjęć roślin wodnych podejrzanych w naturze w jednym miejscu:

Turzyca brzegowa.

Turzyca czarna.

Turzyca bagienna.

Trzcina pospolita przy brzegu jeziora.

Trzcina pospolita przy piaszczystej plaży.

Szczaw wodny rosnący w lekko kwaśnej glebie pod olszą czarną.

Skrzyp bagienny rosnący w płytkiej wodzie w strefie litoralu jeziora.

Piękny i rzadki widok. Strefa bagienna jeziora wśród drzew olszy. Widoczne w jednym miejscu: tataraki, kosaćce, turzyce w odmianach, skrzypy, paprocie, grzybieńczyki wodne itp.

Rdestnica pływająca ukorzeniona w mulistym dnie strefy brzegowej jeziora.

Pałka wąskolistna porastająca litoral jeziora.

Kępy paproci w strefie brzegowej jeziora.

Pałka wąskolistna, oczeret jeziorny i grążel żółty.

Osoka aleosowata, żabiściek pływający, nenufar i rdestnica pływająca w jednym miejscu.

Skupisko osoki aleosowatej zakorzenionej w podłożu za pomocą wiotkich, długich korzeni.

Mięta nadwodna w płytkiej strefie jeziora.

Olsza czarna przy brzegu jeziora. Szyszko olchy czarnej zawierają garbniki i zakwaszają wodę.

Mech wody Zdrojek przyczepiony do korzenia.

Żabiściek pływający unoszący się swobodnie na tafli wody.

Wody i ich ochrona (cz.1)

Do jezior o umiarkowanej, miejscami tylko wysokiej, żyzności należy największe jezioro Parku – Wigry. Jest to jezioro niezwykłe, zadziwiające różnorodnością przyrody i kryjące w sobie wiele tajemnic. Odmienna w poszczególnych częściach Wigier konfiguracja dna w strefie przybrzeżnej oraz różna ekspozycja brzegów na falowanie powodują, iż dno pokrywają osady o zróżnicowanej strukturze – od żwirowych, poprzez piaszczyste, muliste, aż do drobnoziarnistych osadów kredy jeziornej. Zróżnicowanie warunków siedliskowych w strefie przybrzeżnej wpływa na skład i liczebność występujących tu zespołów roślinnych i zwierzęcych. Rośliny wynurzone, wśród których dominuje trzcina, rosną w pasie o zmiennej, lecz na ogół niewielkiej szerokości – od kilku do kilkunastu metrów. Jedynie na kilku odcinkach linii brzegowej trzcinowiska występują na większej powierzchni. Trzcinie towarzyszą inne rośliny wynurzone – pałki, oczerety, kłoć wiechowata, jeżogłówki i skrzypy. Strefa roślinności wynurzonej jest miejscem lęgów i wyprowadzania piskląt ptaków wodnych (czernic, głowienek, krzyżówek, łysek, perkozów i in.), miejscem żerowania i schronieniem dla narybku oraz siedliskiem występowania wielu zespołów bezkręgowców. Niektóre z bezkręgowców strefy pobrzeża zasługują na szczególną uwagę. Nalezą do nich, na przykład, zespoły wrotków zasiedlających wypełnione wodą przestrzenie pomiędzy ziarnami piasku, opisane w Wigrach po raz pierwszy już w latach dwudziestych XX wieku.

키워드에 대한 정보 dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy

다음은 Bing에서 dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.

이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!

사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Życie jezior odc.1

• ryby
• rybactwo
• połowy
• podwodne
• ekologia
• ochrona środowiska
• wędkarstwo
• jeziora
• szczupak
• węgorz
• okoń
• sielawa
• eutrofizacja
• przyroda
• lotnicze
• turystyka
• mazury
• warmia
• wodne
• woda
• fish
• fisherman
• Fishing (TV Genre)
• Fishery (Film Subject)
• Polska
• Tourist Destination
• Life (Quotation Subject)
• Lake (Geographical Feature Category)
• operat
• operat rybacki

Życie #jezior #odc.1

---

YouTube에서 dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy 주제의 다른 동영상 보기

주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Życie jezior odc.1 | dlaczego rośliny wodne tworzą w jeziorze strefy, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.